2 Morski Pułk Strzelców: Różnice pomiędzy wersjami

2 Morski Pułk Strzelców
	Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1939
Rozformowanie	1939
Nazwa wyróżniająca	„Morski”
	Tradycje
Rodowód	2 Morski Batalion Strzelców
	Dowódcy
Pierwszy	ppłk Ignacy Szpunar
	Działania zbrojne
	kampania wrześniowa; Obrona Wybrzeża
	Organizacja
Rodzaj sił zbrojnych	wojsko
Rodzaj wojsk	piechota
Podległość	Lądowa Obrona Wybrzeża
	Odznaczenia

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 20:48, 29 cze 2020

2 Morski Pułk Strzelców (2 mps) – oddział piechoty Wojska Polskiego II RP.

Historia pułku

2 Morski pułk strzelców nie występował w organizacji pokojowej Wojska Polskiego. Został zmobilizowany 24 sierpnia 1939 roku przez 2 Morski Batalion Strzelców.

Zadaniem pułku (ok. 3 tys. żołnierzy) pod dowództwem ppłk. I. Szpunara było zorganizowanie obrony stałej Gdyni od strony Gdańska, na południowych stokach Redłowa i południowym skraju Lasu Witomińskiego, od plaży w Orłowie do m. Chwarzno włącznie. Zachodnim jego sąsiadem, w rejonie Koleczkowa, był I Gdyński Batalion Obrony Narodowej pod dowództwem mjr. Stanisława Zauchy. Pułk wchodził w skład Lądowej Obrony Wybrzeża na czele z płk. Stanisławem Dąbkiem.

Jeszcze przed wybuchem wojny żołnierze Pułku zajmowali stanowiska obronne m.in. w Kolibkach, wzdłuż Kaczej, wzdłuż toru kolejowego Gdynia-Kościerzyna, na Witominie i na wzgórzu nr 1577, leżącym na północ od Chwarzna. Odcinek obrony był krótki, bo liczył ok. 8 km, ale miał duże znaczenie militarne, stąd bowiem była najkrótsza droga do wprowadzenia wojsk niemieckich do serca Lądowej Obrony Wybrzeża, tj. do portu handlowego i wojennego oraz do miasta Gdyni.

Gdy 1 września 1939 r. o świcie Niemcy przekroczyli granicę, od razu napotkali duży opór. 2 Morski pułk strzelców już w pierwszym minutach został ostrzelany przez oddziały gen. Eberharda i pancernik „Schleswig-Holstein”. Ogniem wrogiej artylerii zostały rażone pozycje II batalionu, koszary i placówka nr 2 na Kolibkach. Często szturmowanym miejscem była główna droga z Sopotu do Gdyni i jej okolice, tj. pozycje II batalionu. Oddziały pułku często dokonywały też wypady na stronę niemiecką. Wyznaczonego odcinka polscy żołnierze bronili do 7 września.

Na rozkaz płk. S. Dąbka pułk wycofał się kilka dni później na Kępę Oksywską. Wynikało to stąd, iż 1 Morski pułk strzelców i V batalion Obrony Narodowej po bardzo ciężkich walkach zostały zmuszone, przez znacznie liczniejsze siły niemieckiej 207 DP, do odwrotu z Wejherowa, poprzez Redę, na Kępę Oksywską. Groziło to opanowaniem Gdyni od strony północno-zachodniej i uderzeniem na tyły 2 Morskiego pułku strzelców. Na Oksywiu pułk prowadził bardzo ciężkie i zażarte walki aż do kapitulacji polskich wojsk 19 września. Ostatecznie poległo około 150 żołnierzy pułku a 250 zostało rannych.

Za czyny wyjątkowego męstwa okazane podczas wojny obronnej 1939 r. Naczelny Wódz w Londynie odznaczył 2 Morski pułk strzelców Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari V klasy^[1]. Odznaczeni zostali także jego żołnierze.

W 1939 roku morskie bataliony strzelców powinny etatowo posiadać 2 moździerze 81 mm, 9 granatników 46 mm, 12 ckm (wz.08), 27 rkm i 9 karabinów przeciwpancernych, ponadto pułk posiadał dwa działa 75 mm wz.1897 i 4 działa przeciwpancerne 37 mm wz.36^[2]. Podczas mobilizacji, w sierpniu 1939 do 2 Morskiego pułku strzelców przydzielono ponadto 111 pluton artylerii pozycyjnej, uzbrojony w dwa działa 76,2 mm wz.02^[3].

Obsada personalna pułku we wrześniu 1939 roku

Dowództwo

dowódca pułku – ppłk Ignacy Szpunar
adiutanci – por. Józef Mikołajczuk (zginął 17 września), por. Marian Kujawa (od 17 września), por. Zygmunt Pernak
kwatermistrz – kpt. Zygmunt Kurc
oficer mobilizacyjny – kpt. Kazimierz Rutkowski
oficer ewidencyjno-personalny – por. Jan Walichnowski
oficer materiałowy – kpt. Stefan Pilszak
oficer żywnościowy – kpt. Stanisław Jan Łukaszewicz
oficer gospodarczy Pułku i II batalionu – kpt. Franciszek Ziembowicz
lekarz Pułku i II batalionu – por. Włodzimierz Tomankiewicz

I batalion

dowódca batalionu – kpt. Jan Wysocki
dowódca 1 kompanii strzeleckiej - kpt. Kazimierz Kostecki
dowódca 2 kompanii strzeleckiej - por. Józef Bieniarz
dowódca 3 kompanii strzeleckiej - por. Józef Stefaniak
dowódca 1 kompanii ckm - ppor. Stanisław Michalik (?), por. Władysław Fedajko^[4]

II batalion

dowódca batalionu – mjr Witold Skwarczyński
dowódca 4 kompanii strzeleckiej - por. Marian Woźniak
dowódca 5 kompanii strzeleckiej - por. Andrzej Matuszak
dowódca 6 kompanii strzeleckiej - kpt. Antoni Kowrygo (od 17 IX – kpt. adm. Julian Walenty Fabicki^[5])
dowódca 2 kompanii ckm - kpt.Franciszek Olszewski

Pododdziały specjalne

dowódca plutonu przeciwpancernego – ppor. Stanisław Bałamucki
dowódca plutonu łączności - por. Jerzy Zagrodzki
dowódca plutonu pionierów - por. Bolesław Horoch
dowódca plutonu zwiadu - ppor. Marian Kliś
dowódca baterii artylerii piechoty – kpt. Wiesław Szarras
dowódca plutonu wartowniczego – ppor. Zygmunt Cywiński

I batalion rezerwowy

dowódca batalionu - kpt. Izajasz Chwalimir Pochwałowski
dowódca 1 kompanii strzeleckiej - por. Wacław Szyszko
dowódca 2 kompanii strzeleckiej - por. Marian Kujawa
dowódca 3 kompanii strzeleckiej - por. Albin Wnuk
dowódca kompanii ckm - por. Tadeusz Sozański

Tradycje

Imię 2 Morskiego pułku strzelców nadano szkole podstawowej nr 20 w Wielkim Kacku. Nazwisko dowódcy pułku – ppłk. Ignacego Szpunara nosi jedna z ulic na nowym osiedlu na Pogórzu Górnym. W Redłowie znajduje się mauzoleum – cmentarz. Znajduje tam się 515 mogił obrońców Gdyni, w tym żołnierzy pułku, a wśród nich także mogiła I. Szpunara. W Kolibkach postawiono obelisk na pamiątkę stoczonej tam bitwy, natomiast na Witominie znajduje się pomnik i ulica 2 Morskiego pułku ptrzelców. W Mostach znajduje się pomnik 2 mps.

Przypisy

↑ Zarządzenie gen. W Andersa z 11 listopada 1966 r. Instytut Polski i Muzeum im. gen Sikorskiego w Londynie, sygn. A XII 77.
↑ Andrzej Konstankiewicz: Broń strzelecka i sprzęt artyleryjski formacji polskich i Wojska Polskiego w latach 1914-1939, Lublin, 2003, ISBN 83-227-1944-2, ss.247-248. Treść tabeli w tym źródle sugeruje, że każdy z batalionów pułku posiadał dwie armaty 75 mm i cztery armaty ppanc, lecz brak jest tam informacji o przydzieleniu dwóch dalszych armat 75 mm, z kolei Jerzy Pertek, Wielkie dni małej floty, Poznań 1976, s.47. podaje 4 działa dla obu pułków strzelców.
↑ Andrzej Konstankiewicz: Broń strzelecka i sprzęt artyleryjski formacji polskich i Wojska Polskiego w latach 1914-1939, Lublin, 2003, ISBN 83-227-1944-2, ss.247, 256. Według P. Zarzyckiego cytowanego w tym źródle, miały to być armaty 75 mm wz.02/26.
↑ Lądowa Obrona Wybrzeża 1939 - www.wrz39.fora.pl [online], www.wrz39.fora.pl; www.dws.org.pl/viewtopic.php?f=87&t=14913&st=0&sk=t&sd=a&start=25 [dostęp 2018-11-25] .
↑ Tym i Rzepniewski 1979 ↓, s. 180.

Bibliografia

Wacław Tym, Andrzej Rzepniewski: Gdynia 1939. Relacje uczestników walk lądowych. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1979. ISBN 83-215-7187-5.
Wacław Tym, Andrzej Rzepniewski: Kępa Oksywska 1939. Relacje uczestników walk lądowych. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1985. ISBN 83-215-7210-3.

Linki zewnętrzne

[1] Zarządzenie gen. W Andersa z 11 listopada 1966 r. Instytut Polski i Muzeum im. gen Sikorskiego w Londynie, sygn. A XII 77.

[2] Andrzej Konstankiewicz: Broń strzelecka i sprzęt artyleryjski formacji polskich i Wojska Polskiego w latach 1914-1939, Lublin, 2003, ISBN 83-227-1944-2, ss.247-248. Treść tabeli w tym źródle sugeruje, że każdy z batalionów pułku posiadał dwie armaty 75 mm i cztery armaty ppanc, lecz brak jest tam informacji o przydzieleniu dwóch dalszych armat 75 mm, z kolei Jerzy Pertek, Wielkie dni małej floty, Poznań 1976, s.47. podaje 4 działa dla obu pułków strzelców.

[3] Andrzej Konstankiewicz: Broń strzelecka i sprzęt artyleryjski formacji polskich i Wojska Polskiego w latach 1914-1939, Lublin, 2003, ISBN 83-227-1944-2, ss.247, 256. Według P. Zarzyckiego cytowanego w tym źródle, miały to być armaty 75 mm wz.02/26.

[4] Lądowa Obrona Wybrzeża 1939 - www.wrz39.fora.pl [online], www.wrz39.fora.pl; www.dws.org.pl/viewtopic.php?f=87&t=14913&st=0&sk=t&sd=a&start=25 [dostęp 2018-11-25] .

[CITEREFTymRzepniewski1979180-5] Tym i Rzepniewski 1979 ↓, s. 180.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

@@ Linia 35: / Linia 35: @@
 == Historia pułku ==
-Morski Pułk Strzelców nie występował w organizacji pokojowej Wojska Polskiego. Został zmobilizowany 24 sierpnia 1939 roku przez [[2 Morski Batalion Strzelców]].
+Morski pułk strzelców nie występował w organizacji pokojowej Wojska Polskiego. Został zmobilizowany 24 sierpnia 1939 roku przez [[2 Morski Batalion Strzelców]].
-Zadaniem pułku (ok. 3 tys. żołnierzy) pod dowództwem ppłk. I. Szpunara było zorganizowanie obrony stałej Gdyni od strony Gdańska, na południowych stokach Redłowa i południowym skraju Lasu Witomińskiego, od plaży w Orłowie do m. [[Chwarzno (Gdynia)|Chwarzno]] włącznie. Zachodnim jego sąsiadem, w rejonie [[Koleczkowo|Koleczkowa]], był [[Batalion ON "Gdynia I"|I Gdyński Batalion Obrony Narodowej]] pod dowództwem mjr. [[Stanisław Zaucha|Stanisława Zauchy]]. Pułk wchodził w skład [[Lądowa Obrona Wybrzeża|Lądowej Obrony Wybrzeża]] na czele z płk. [[Stanisław Dąbek|Stanisławem Dąbkiem]].
+Zadaniem pułku (ok. 3 tys. żołnierzy) pod dowództwem ppłk. I. Szpunara było zorganizowanie obrony stałej Gdyni od strony Gdańska, na południowych stokach Redłowa i południowym skraju Lasu Witomińskiego, od plaży w Orłowie do m. [[Chwarzno (Gdynia)|Chwarzno]] włącznie. Zachodnim jego sąsiadem, w rejonie [[Koleczkowo|Koleczkowa]], był [[Batalion ON „Gdynia I”|I Gdyński Batalion Obrony Narodowej]] pod dowództwem mjr. [[Stanisław Zaucha|Stanisława Zauchy]]. Pułk wchodził w skład [[Lądowa Obrona Wybrzeża|Lądowej Obrony Wybrzeża]] na czele z płk. [[Stanisław Dąbek|Stanisławem Dąbkiem]].
 Jeszcze przed wybuchem wojny żołnierze Pułku zajmowali stanowiska obronne m.in. w [[Kolibki|Kolibkach]], wzdłuż Kaczej, wzdłuż toru kolejowego Gdynia-[[Kościerzyna]], na Witominie i na wzgórzu nr 1577, leżącym na północ od Chwarzna. Odcinek obrony był krótki, bo liczył ok. 8 km, ale miał duże znaczenie militarne, stąd bowiem była najkrótsza droga do wprowadzenia wojsk niemieckich do serca Lądowej Obrony Wybrzeża, tj. do portu handlowego i wojennego oraz do miasta Gdyni.
-Gdy 1 września 1939 r. o świcie Niemcy przekroczyli granicę, od razu napotkali duży opór. 2 Morski Pułk Strzelców już w pierwszym minutach został ostrzelany przez oddziały gen. Eberharda i pancernik „[[SMS Schleswig-Holstein|Schleswig-Holstein]]”. Ogniem wrogiej artylerii zostały rażone pozycje II batalionu, koszary i placówka Nr 2 na [[Kolibki|Kolibkach]]. Często szturmowanym miejscem była główna droga z Sopotu do Gdyni i jej okolice, tj. pozycje II batalionu. Oddziały pułku często dokonywały też wypady na stronę niemiecką. Wyznaczonego odcinka polscy żołnierze bronili do 7 września.
+Gdy 1 września 1939 r. o świcie Niemcy przekroczyli granicę, od razu napotkali duży opór. 2 Morski pułk strzelców już w pierwszym minutach został ostrzelany przez oddziały gen. Eberharda i pancernik „[[SMS Schleswig-Holstein|Schleswig-Holstein]]”. Ogniem wrogiej artylerii zostały rażone pozycje II batalionu, koszary i placówka nr 2 na [[Kolibki|Kolibkach]]. Często szturmowanym miejscem była główna droga z Sopotu do Gdyni i jej okolice, tj. pozycje II batalionu. Oddziały pułku często dokonywały też wypady na stronę niemiecką. Wyznaczonego odcinka polscy żołnierze bronili do 7 września.
-Na rozkaz płk. S. Dąbka pułk wycofał się kilka dni później na [[Kępa Oksywska|Kępę Oksywską]]. Wynikało to stąd, iż [[1 Morski Pułk Strzelców (II RP)|1 Morski Pułk Strzelców]] i V Batalion Obrony Narodowej po bardzo ciężkich walkach zostały zmuszone, przez znacznie liczniejsze siły niemieckiej [[207 Dywizja Piechoty (III Rzesza)|207 DP]], do odwrotu z Wejherowa, poprzez [[Reda (miasto)|Redę]], na Kępę Oksywską. Groziło to opanowaniem Gdyni od strony północno-zachodniej i uderzeniem na tyły 2 Morskiego Pułku Strzelców. Na Oksywiu pułk prowadził bardzo ciężkie i zażarte walki aż do kapitulacji polskich wojsk 19 września. Ostatecznie poległo około 150 żołnierzy pułku a 250 zostało rannych.
+Na rozkaz płk. S. Dąbka pułk wycofał się kilka dni później na [[Kępa Oksywska|Kępę Oksywską]]. Wynikało to stąd, iż [[1 Morski Pułk Strzelców (II RP)|1 Morski pułk strzelców]] i V batalion Obrony Narodowej po bardzo ciężkich walkach zostały zmuszone, przez znacznie liczniejsze siły niemieckiej [[207 Dywizja Piechoty (III Rzesza)|207 DP]], do odwrotu z Wejherowa, poprzez [[Reda (miasto)|Redę]], na Kępę Oksywską. Groziło to opanowaniem Gdyni od strony północno-zachodniej i uderzeniem na tyły 2 Morskiego pułku strzelców. Na Oksywiu pułk prowadził bardzo ciężkie i zażarte walki aż do kapitulacji polskich wojsk 19 września. Ostatecznie poległo około 150 żołnierzy pułku a 250 zostało rannych.
-Za czyny wyjątkowego męstwa okazane podczas wojny obronnej 1939 r. Naczelny Wódz w [[Londyn]]ie odznaczył 2 Morski Pułk Strzelców Krzyżem Srebrnym [[Order Virtuti Militari|Orderu Virtuti Militari]] V klasy<ref>Zarządzenie gen. W Andersa z 11 listopada 1966 r. Instytut Polski i Muzeum im. gen Sikorskiego w Londynie, sygn. A XII 77.</ref>. Odznaczeni zostali także jego żołnierze.
+Za czyny wyjątkowego męstwa okazane podczas wojny obronnej 1939 r. Naczelny Wódz w [[Londyn]]ie odznaczył 2 Morski pułk strzelców Krzyżem Srebrnym [[Order Virtuti Militari|Orderu Virtuti Militari]] V klasy<ref>Zarządzenie gen. W Andersa z 11 listopada 1966 r. Instytut Polski i Muzeum im. gen Sikorskiego w Londynie, sygn. A XII 77.</ref>. Odznaczeni zostali także jego żołnierze.
-W 1939 roku morskie bataliony strzelców powinny etatowo posiadać 2 moździerze 81 mm, 9 granatników 46 mm, 12 ckm (wz.08), 27 rkm i 9 karabinów przeciwpancernych, ponadto pułk posiadał dwa działa 75 mm wz.1897 i 4 działa przeciwpancerne 37 mm wz.36<ref>Andrzej Konstankiewicz: ''Broń strzelecka i sprzęt artyleryjski formacji polskich i Wojska Polskiego w latach 1914-1939'', Lublin, 2003, {{ISBN|83-227-1944-2}}, ss.247-248. Treść tabeli w tym źródle sugeruje, że każdy z batalionów pułku posiadał dwie armaty 75 mm i cztery armaty ppanc, lecz brak jest tam informacji  o przydzieleniu dwóch dalszych armat 75 mm, z kolei Jerzy Pertek, ''Wielkie dni małej floty'', Poznań 1976, s.47. podaje 4 działa dla obu pułków strzelców.</ref>. Podczas mobilizacji, w sierpniu 1939 do 2. Morskiego Pułku Strzelców przydzielono ponadto 111. Pluton Artylerii Pozycyjnej, uzbrojony w dwa działa 76,2 mm wz.02<ref>Andrzej Konstankiewicz: ''Broń strzelecka i sprzęt artyleryjski formacji polskich i Wojska Polskiego w latach 1914-1939'', Lublin, 2003, {{ISBN|83-227-1944-2}}, ss.247, 256. Według P. Zarzyckiego cytowanego w tym źródle, miały to być armaty 75 mm wz.02/26.</ref>.
+W 1939 roku morskie bataliony strzelców powinny etatowo posiadać 2 moździerze 81 mm, 9 granatników 46 mm, 12 ckm (wz.08), 27 rkm i 9 karabinów przeciwpancernych, ponadto pułk posiadał dwa działa 75 mm wz.1897 i 4 działa przeciwpancerne 37 mm wz.36<ref>Andrzej Konstankiewicz: ''Broń strzelecka i sprzęt artyleryjski formacji polskich i Wojska Polskiego w latach 1914-1939'', Lublin, 2003, {{ISBN|83-227-1944-2}}, ss.247-248. Treść tabeli w tym źródle sugeruje, że każdy z batalionów pułku posiadał dwie armaty 75 mm i cztery armaty ppanc, lecz brak jest tam informacji  o przydzieleniu dwóch dalszych armat 75 mm, z kolei Jerzy Pertek, ''Wielkie dni małej floty'', Poznań 1976, s.47. podaje 4 działa dla obu pułków strzelców.</ref>. Podczas mobilizacji, w sierpniu 1939 do 2 Morskiego pułku strzelców przydzielono ponadto 111 pluton artylerii pozycyjnej, uzbrojony w dwa działa 76,2 mm wz.02<ref>Andrzej Konstankiewicz: ''Broń strzelecka i sprzęt artyleryjski formacji polskich i Wojska Polskiego w latach 1914-1939'', Lublin, 2003, {{ISBN|83-227-1944-2}}, ss.247, 256. Według P. Zarzyckiego cytowanego w tym źródle, miały to być armaty 75 mm wz.02/26.</ref>.
 == Obsada personalna pułku we wrześniu 1939 roku ==
@@ Linia 91: / Linia 91: @@
 == Tradycje ==
-Imię 2 Morskiego Pułku Strzelców nadano szkole podstawowej nr 20 w [[Wielki Kack|Wielkim Kacku]]. Nazwisko dowódcy Pułku – ppłk. Ignacego Szpunara nosi jedna z ulic na nowym osiedlu na Pogórzu Górnym. W Redłowie znajduje się mauzoleum – cmentarz. Znajduje tam się 515 mogił obrońców Gdyni, w tym żołnierzy Pułku, a wśród nich także mogiła I. Szpunara. W Kolibkach postawiono [[Pomnik Obrońców Gdyni 1939|obelisk]] na pamiątkę stoczonej tam bitwy, natomiast na [[Witomino|Witominie]] znajduje się pomnik i ulica 2 Morskiego Pułku Strzelców. W [[Mosty (powiat pucki)|Mostach]] znajduje się pomnik 2MPSu.
+Imię 2 Morskiego pułku strzelców nadano szkole podstawowej nr 20 w [[Wielki Kack|Wielkim Kacku]]. Nazwisko dowódcy pułku – ppłk. Ignacego Szpunara nosi jedna z ulic na nowym osiedlu na Pogórzu Górnym. W Redłowie znajduje się mauzoleum – cmentarz. Znajduje tam się 515 mogił obrońców Gdyni, w tym żołnierzy pułku, a wśród nich także mogiła I. Szpunara. W Kolibkach postawiono [[Pomnik Obrońców Gdyni 1939|obelisk]] na pamiątkę stoczonej tam bitwy, natomiast na [[Witomino|Witominie]] znajduje się pomnik i ulica 2 Morskiego pułku ptrzelców. W [[Mosty (powiat pucki)|Mostach]] znajduje się pomnik 2 mps.
 == Przypisy ==