Kompania graniczna KOP „Lewacze”
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
1924 |
| Rozformowanie | |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Formacja | |
| Podległość | |
Kompania graniczna KOP „Lewacze” – pododdział graniczny Korpusu Ochrony Pogranicza pełniący służbę ochronną na granicy polsko-radzieckiej.
Formowanie i zmiany organizacyjne
[edytuj | edytuj kod]Na podstawie rozkazu szefa Sztabu Generalnego L. dz. 12044/O.de B./24 z 27 września 1924, w pierwszym etapie organizacji Korpusu Ochrony Pogranicza, sformowano 2 batalion graniczny [1][2], a w jego składzie 22 kompanię graniczną KOP „Lewacze”[3]. W listopadzie 1936 kompania liczyła 2 oficerów, 7 podoficerów, 4 nadterminowych i 86 żołnierzy służby zasadniczej[b].
W 1939 2 kompania graniczna KOP „Lewacze” podlegała dowódcy batalionu KOP „Bereźne”[4].
Służba graniczna
[edytuj | edytuj kod]Podstawową jednostką taktyczną Korpusu Ochrony Pogranicza przeznaczoną do pełnienia służby ochronnej był batalion graniczny. Odcinek batalionu dzielił się na pododcinki kompanii, a te z kolei na pododcinki strażnic, które były „zasadniczymi jednostkami pełniącymi służbę ochronną”, w sile półplutonu. Służba ochronna pełniona była systemem zmiennym, polegającym na stałym patrolowaniu strefy nadgranicznej i tyłowej, wystawianiu posterunków alarmowych, obserwacyjnych i kontrolnych stałych, patrolowaniu i organizowaniu zasadzek w miejscach rozpoznanych jako niebezpieczne, kontrolowaniu dokumentów i zatrzymywaniu osób podejrzanych, a także utrzymywaniu ścisłej łączności między oddziałami i władzami administracyjnymi[5]. Miejscowość, w którym stacjonowała kompania graniczna, posiadała status garnizonu Korpusu Ochrony Pogranicza[6].
2 kompania graniczna „Lewacze” w 1934 ochraniała odcinek granicy państwowej szerokości 16 kilometrów 800 metrów[7]. Po stronie sowieckiej granicę ochraniały zastawy „Krasnowola”, „Bobryk”, „Kałyczów” i „Rudnia Klonowa” z komendantury „Bronnica”[8].
Wydarzenia:
- W meldunku sytuacyjnym z 27 stycznia 1925 napisano:
- Na pododcinku kompanii między słupami 1845 i 1846 przytrzymano dwie kobiety, które uciekły z Rosji. Przekazano je Policji Państwowej w Korcu[9].
- 23 stycznia 1925 o godz. 2.30 na pododcinku kompanii bolszewicy urządzili demonstrację ze śpiewami i oddali kilka strzałów w górę[9].
Kompanie sąsiednie:
- 1 kompania graniczna KOP „Borowe” ⇔ 3 kompania graniczna KOP „Bielczaki” – 1928[10], 1929[11], 1931[8], 1932[12], 1934[13], 1938[14]
Struktura organizacyjna
[edytuj | edytuj kod]Strażnice kompanii w latach 1928 – 1938[10][11][8][12][13][14][c]
- strażnica KOP „Siwki”[d]
- strażnica KOP „Pomiary”[e]
- strażnica KOP „Nowa Huta”[f]
- strażnica KOP „Korecka Huta”[g]
Organizacja kompanii 17 września 1939[15]:
- dowództwo kompanii
- 1 strażnica KOP „Siwki”
- 2 strażnica KOP „Pomiary”
- 3 strażnica KOP „Nowa Huta”
- 4 strażnica KOP „Korecka Huta”
Dowódcy kompanii
[edytuj | edytuj kod]- kpt. Stanisław Getter (był 1 X 1928 −)[16]
- kpt. Jan Bojarski (28 III 1930 − 28 VI 1933 → dowódca kompanii odwodowej)[16]
- kpt. Cyprian Chodzko (25 VI 1933 −)[16]
- kpt. Tadeusz Osmolak[h] (– 1939)
- kpt. Jan Adamek[i] (IX 1939)[19]
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ wieś Lewacze, gmina Ludwipol, powiat kostopolski, województwo wołyńskie → Baza miejscowości kresowych
- ↑ Wykaz stanów etatowych oficerów, podoficerów i żołnierzy KOP przesłanych przez ppłk. dypl. Franciszka Węgrzyna ze sztabu KOP do I oficera do zleceń GISZ płk. dypl. Kazimierza Glabisza. → Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 368
- ↑ W 2000 roku Rajmund Szubański napisał, że sformułowania zawarte w artykule „Bataliony, kompanie, strażnice KOP” z 1993 roku, odnoszą się do stanu sprzed 1937 roku → Szubański 2000 ↓, s. 87. Wymienił następujące strażnice: „Krzemień”, „Siwki”, „Pomiary”, „Huta Nowa”,„Huta Korecka” → Szubański 1993 ↓, s. 277
- ↑ wieś Siwki, gmina Ludwipol, powiat kostopolski, województwo wołyńskie → Baza miejscowości kresowych
- ↑ futor Pomiry, gmina Ludwipol, powiat kostopolski, województwo wołyńskie → Baza miejscowości kresowych
- ↑ kolonia Huta Nowa, gmina Ludwipol, powiat kostopolski, województwo wołyńskie → Baza miejscowości kresowych
- ↑ wieś Huta Korecka, gmina Ludwipol, powiat kostopolski, województwo wołyńskie → Baza miejscowości kresowych
- ↑ Osmolak Tadeusz (1905-1940), kpt. piech., w KOP od 1935. Do mobilizacji dca 2 kompanii granicznej „Lewacze”. We wrześniu 1939 dca 8 kompanii piechoty III batalionu 97 pułku piechoty. Więzień obozu w Starobielsku. Zamordowany przez NKWD[17].
- ↑ Adamek Jan Łukasz, kpt. piech., w KOP od 1935. Do mobilizacji dowódca kompanii odwodowej batalionu KOP „Bereźne”. We wrześniu 1939 dowódca 2 kompanii granicznej „Lewacze”[18].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Prochwicz i 3/1994 ↓, s. 152.
- ↑ Prochwicz, Konstankiewicz i Rutkiewicz 2003 ↓, s. 23.
- ↑ Meldunki sytuacyjne KOP ↓, s. 16/25.
- ↑ Szubański 2000 ↓, s. 90.
- ↑ Falkiewicz 1925 ↓, s. 3-4.
- ↑ Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 312-314.
- ↑ Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 304.
- ↑ a b c Szkice dyslokacyjne ↓.
- ↑ a b Meldunki sytuacyjne KOP ↓, nr 16/1925.
- ↑ a b Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 10/1928.
- ↑ a b Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 7/1929.
- ↑ a b Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 33/1932.
- ↑ a b Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 57/1934.
- ↑ a b Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 87/1938.
- ↑ Prochwicz 2003 ↓, s. 311.
- ↑ a b c Obsada oficerska bg „Bereźne” ↓.
- ↑ Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 738.
- ↑ Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 709.
- ↑ Prochwicz 2003 ↓, s. 205.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Stanisław Falkiewicz: Korpus Ochrony Pogranicza. W pierwszą rocznicę objęcia służby na wschodniej granicy Rzeczypospolitej 1924-1925. 1925. [dostęp 2016-01-30].
- Marek Jabłonowski, Włodzimierz Jankowski, Bogusław Polak, Jerzy Prochwicz: O niepodległą i granice. Korpus Ochrony Pogranicza 1924-1939. Wybór dokumentów. WarszawaPułtusk: Wyższa Szkoła Humanistyczna w Pułtusku. Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego, 2001. ISBN 8388067488.
- Jerzy Prochwicz: Formacje Korpusu Ochrony Pogranicza w 1939 roku. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2003. ISBN 83-88973-58-4.
- Jerzy Prochwicz, Andrzej Konstankiewicz, Jan Rutkiewicz: Korpus Ochrony Pogranicza 1924–1939. Barwa i Broń, 2003. ISBN 8390021794.
- Jerzy Prochwicz. Korpus Ochrony Pogranicza w przededniu wojny, Część I. Powstanie i przemiany organizacyjne KOP do 1939 r. „Wojskowy Przegląd Historyczny”. 3 (149), 1994. Warszawa: Wydawnictwo „Czasopisma Wojskowe”. ISSN 0043-7182.
- Rajmund Szubański. Bataliony, kompanie, strażnice KOP. „Wojskowy Przegląd Historyczny”. 3 (145), 1993. Warszawa: Wydawnictwo „Czasopisma Wojskowe”. ISSN 0043-7182.
- Rajmund Szubański. Bataliony, kompanie, strażnice KOP-u. „Przegląd Historyczno-Wojskowy”. 3 (184), 2000. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona. ISSN 1640-6281.
- Komunikaty dyslokacyjne Korpusu Ochrony Pogranicza z lat 1927 (z uzupełnieniami i poprawkami), 1928, 1932, 1934 (z uzupełnieniami i poprawkami) i 1938 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.177/143 do 177/149.)
- Meldunki sytuacyjne dowództwa Korpusu Ochrony Pogranicza → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.177/217.)
- Szkice dyslokacyjne Korpusu Ochrony Pogranicza i podległych jednostek w latach 1927–1939 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.177/151.)
- Wykaz zmian stanu oficerów batalionu granicznego KOP „Bereźne” w latach 1927-1934 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
- Kompanie graniczne Korpusu Ochrony Pogranicza
- Kompanie graniczne KOP rozmieszczone na granicy polsko-radzieckiej
- Kompanie batalionu KOP „Bereźne”
- Kompanie graniczne KOP w powiecie kostopolskim
- Polskie jednostki organizacyjne wojska utworzone w 1924
- Polskie jednostki organizacyjne wojska rozwiązane w 1939