Kompania graniczna KOP „Olhomel”
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Rozformowanie | |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Formacja | |
| Podległość | |
Kompania graniczna KOP „Olhomel” – pododdział graniczny Korpusu Ochrony Pogranicza pełniący służbę ochronną na granicy polsko-radzieckiej.
Formowanie i zmiany organizacyjne[edytuj | edytuj kod]
Na podstawie rozkazu Ministra Spraw Wojskowych nr 1600/tjn./O.de B/25, w drugim etapie organizacji Korpusu Ochrony Pogranicza, w terminie do 1 marca 1925 sformowano 17 batalion graniczny [1], a w jego składzie 1 kompanię graniczną KOP. W listopadzie 1936 kompania liczyła 2 oficerów, 10 podoficerów, 6 nadterminowych i 120 żołnierzy służby zasadniczej[a]. W 1939 1 kompania graniczna KOP „Olhomel” podlegała dowódcy batalionu KOP „Dawidgródek”[2].
Budynek dowództwa i odwodu kompanii[edytuj | edytuj kod]
Budynek odwodu kompanijnego wybudowany został przez spółkę „Skę Inżynierów Kijowskich” i przekazany w użytkowanie KOP 20 kwietnia 1926. Osadzony był na zrębie fundamentowym z kamienia, ściany z beli sosnowych bez tynków i malowania. Dach pokryty był blachą żelazną ocynkowaną. Podłogi wykonane z desek oheblowanych i pogruntowanych. Okna z okuciami, oszklone, z ramami zimowymi i letnimi. Kominy murowane i otynkowane, ogrzewanie piecowe[3].
Służba graniczna[edytuj | edytuj kod]
Podstawową jednostką taktyczną Korpusu Ochrony Pogranicza przeznaczoną do pełnienia służby ochronnej był batalion graniczny. Odcinek batalionu dzielił się na pododcinki kompanii, a te z kolei na pododcinki strażnic, które były „zasadniczymi jednostkami pełniącymi służbę ochronną”, w sile półplutonu. Służba ochronna pełniona była systemem zmiennym, polegającym na stałym patrolowaniu strefy nadgranicznej i tyłowej, wystawianiu posterunków alarmowych, obserwacyjnych i kontrolnych stałych, patrolowaniu i organizowaniu zasadzek w miejscach rozpoznanych jako niebezpieczne, kontrolowaniu dokumentów i zatrzymywaniu osób podejrzanych, a także utrzymywaniu ścisłej łączności między oddziałami i władzami administracyjnymi[4]. Miejscowość, w którym stacjonowała kompania graniczna, posiadała status garnizonu Korpusu Ochrony Pogranicza[5].
1 kompania graniczna „Olhomel” w 1934 ochraniała odcinek granicy państwowej szerokości 23 kilometrów 040 metrów[6]. Po stronie sowieckiej granicę ochraniały zastawy „Maleszewo” i „Chylczyce” z komendantury „Turów”[7].
Kompanie sąsiednie:
- 1 kompania graniczna KOP „Pieszczaniki” ⇔ 2 kompania graniczna KOP „Chutory Merlińskie” – 1928[8], 1929[9], 1931[7], 1932[10], 1934[11], 1938[12]
Struktura organizacyjna[edytuj | edytuj kod]
Strażnice kompanii w latach 1928 – 1934[8][9][7][13][11][b]
- strażnica KOP „Prypeć”
- strażnica KOP „Jezioro”
- strażnica KOP „Maleszewo”[c]
- strażnica KOP „Tołmaczewo”[d]
- strażnica KOP „Łutki Wieś”[e] (Lutki Wieś[7])
- strażnica KOP „Łutki Dwór”[f] (Lutki Dwór[7])
Strażnice kompanii w 1938[12] i 17 września 1939[14][15]
- strażnica KOP „Prypeć”
- strażnica KOP „Maleszewo”
- strażnica KOP „Tołmaczewo”
- strażnica KOP „Łutki Wieś”
Dowódcy kompanii[edytuj | edytuj kod]
- kpt. Mieczysław Tubilewicz (12 X 1929 - 20 III 1931 → 14 pp)[g]
- kpt. Kazimierz Zaborszczyk (do IX 1939[16] → dowódca 1/97 pp)
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Wykaz stanów etatowych oficerów, podoficerów i żołnierzy KOP przesłanych przez ppłk. dypl. Franciszka Węgrzyna ze sztabu KOP do I oficera do zleceń GISZ płk. dypl. Kazimierza Glabisza. → Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 367
- ↑ W 2000 Rajmund Szubański napisał, że sformułowania zawarte w artykule „Bataliony, kompanie, strażnice KOP” z 1993, odnoszą się do stanu sprzed 1937 → Szubański 2000 ↓, s. 87. Wymienił następujące strażnice: „Jezioro”, „Maleszno”, „Tołmaczewo”, „Lutki” (dwór), „Lutki” (wieś) → Szubański 1993 ↓, s. 277
- ↑ wieś Maleszewo Wielkie, gmina Chorsk, powiat stoliński, województwo poleskie → Baza miejscowości kresowych
- ↑ wieś Tołmaczewo, gmina Chorsk, powiat stoliński, województwo poleskie → Baza miejscowości kresowych
- ↑ wieś Łutki, gmina Chorsk, powiat stoliński, województwo poleskie → Baza miejscowości kresowych
- ↑ folwark Łutki, gmina Chorsk, powiat stoliński, województwo poleskie → Baza miejscowości kresowych
- ↑ Informacja podana na podstawie materiałów przechowywanych w Archiwum Straży Granicznej w Szczecinie.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Prochwicz i 3/1994 ↓, s. 152.
- ↑ Szubański 2000 ↓, s. 89.
- ↑ Protokoły przyjęcia budynków ↓, s. 4.
- ↑ Falkiewicz 1925 ↓, s. 3-4.
- ↑ Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 312-314.
- ↑ Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 302.
- ↑ a b c d e Szkice dyslokacyjne ↓.
- ↑ a b Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 10/1928.
- ↑ a b Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 7/1929.
- ↑ Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 29 i 31/1932.
- ↑ a b Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 56/1934.
- ↑ a b Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 89/1938.
- ↑ Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 31/1932.
- ↑ Prochwicz 2003 ↓, s. 310.
- ↑ Grzelak 2001 ↓, s. 189.
- ↑ Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 665.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Stanisław Falkiewicz: Korpus Ochrony Pogranicza. W pierwszą rocznicę objęcia służby na wschodniej granicy Rzeczypospolitej 1924-1925. 1925. [dostęp 2016-01-30].
- Czesław Grzelak: Szack–Wytyczno 1939. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona, 2001. ISBN 83-11-09324-5.
- Marek Jabłonowski, Włodzimierz Jankowski, Bogusław Polak, Jerzy Prochwicz: O niepodległą i granice. Korpus Ochrony Pogranicza 1924-1939. Wybór dokumentów. Warszawa–Pułtusk: Wyższa Szkoła Humanistyczna w Pułtusku. Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego, 2001. ISBN 8388067488.
- Jerzy Prochwicz: Formacje Korpusu Ochrony Pogranicza w 1939. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2003. ISBN 83-88973-58-4.
- Jerzy Prochwicz. Korpus Ochrony Pogranicza w przededniu wojny, Część I. Powstanie i przemiany organizacyjne KOP do 1939 r. „Wojskowy Przegląd Historyczny”. 3 (149), 1994. Warszawa: Wydawnictwo „Czasopisma Wojskowe”. ISSN 0043-7182.
- Rajmund Szubański. Bataliony, kompanie, strażnice KOP. „Wojskowy Przegląd Historyczny”. 3 (145), 1993. Warszawa: Wydawnictwo „Czasopisma Wojskowe”. ISSN 0043-7182.
- Rajmund Szubański. Bataliony, kompanie, strażnice KOP-u. „Przegląd Historyczno-Wojskowy”. 3 (184), 2000. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona. ISSN 1640-6281.
- Szkice dyslokacyjne Korpusu Ochrony Pogranicza i podległych jednostek w latach 1927-1939 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
- Komunikaty dyslokacyjne Korpusu Ochrony Pogranicza z lat 1927 (z uzupełnieniami i poprawkami), 1928, 1932, 1934 (z uzupełnieniami i poprawkami) i 1938 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
- Protokoły zdawczo – odbiorcze przyjęcia budynków i wyposażenia od Policji Państwowej dla jednostek Korpusu Ochrony Pogranicza → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.