Placówka wywiadowcza KOP nr 12

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Placówka wywiadowcza KOP nr 12
Historia
Państwo

 Polska

Sformowanie

1933; 1939

Rozformowanie

1934; 1939

Działania zbrojne
kampania wrześniowa
Organizacja
Numer

kryptonimowy: 203[a]

Dyslokacja

Słobódka
Sanok
Jasło

Formacja

Korpus Ochrony Pogranicza

Podległość

Ekspozytura nr 1 Oddziału II SG
Ekspozytura nr 5 Oddziału II SG

Placówka wywiadowcza KOP nr 12 – organ wykonawczy wywiadu Korpusu Ochrony Pogranicza.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Placówka w Słobódce
Placówka utworzona została w styczniu 1933 w Słobódce[2]. Podlegała Ekspozyturze Nr 1 Oddziału II Sztabu Głównego w Wilnie. 29 października 1934, wobec nikłego zagrożenia penetracji przy granicy polsko-łotewskiej, została zlikwidowana.

Placówka w Sanoku i Jaśle
W marcu 1939 zorganizowano placówkę wywiadowczą KOP nr 12 w Sanoku[3]. Genezą powołania jednostki był zamiar zwiększenia czujności na południowej granicy Polski po zajęciu Czechosłowacji i uzależnieniu Słowacji przez III Rzeszę na przełomie 1938/1939[4]. Jej zadaniem było prowadzenie pracy wywiadowczej na kierunku Słowacji[3]. W tym celu powstały dwie dodatkowe placówki wywiadu, w tym nr 12 w Sanoku, utworzone w wyniku wydzielenia personelu ekspozytury Oddziału II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego[4]. Rozkazem z 20 czerwca 1939 do placówki został przydzielony w charakterze oficera technicznego Tadeusz Hołówkiewicz, który dwa dni później przybył do lokalu jednostki, zlokalizowanego przy ulicy Ogrodowej w sanockiej dzielnicy Błonie[4]. Wówczas personel placówki stanowili: kpt. aeron. Józef Robak[5], kpt. Neumayer, wizytator cywilny Cajdler, urzędniczka Sajblówna, a po kilku dniach dołączył rtm. Stanisław Franciszek Basiński[6][4]. Od tego czasu żołnierze placówki podjęli działania organizujące sieć informacyjną, nawiązywali łączność z kierownikami analogicznych placówek w Stryju, Nowym Targu i Cieszynie oraz z oficerami informacyjnymi batalionów KOP będących w składzie 2 Pułku KOP „Karpaty”, jak również z kierownikami placówek Straży Granicznej[4]. Hołówkiewicz prowadził szkolenie techniczne agentów i kurierów, którzy przekazywali informacje ze Słowacji, dowodzące o przygotowaniach do wojny[4]. Uzyskiwane informacje były przekazywane do Centrali SG przez Ekspozyturę nr 50 we Lwowie oraz do sztabu Korpusu w Przemyślu i do sztabu 29 Dywizji Piechoty w Jaśle[4]. W połowie lipca 1939 został zwerbowany do pracy wywiadowczej oficer informacyjny słowackiej Straży Granicznej[4].

Z dniem 1 sierpnia 1939 placówka nr 12 została przeniesiona z Sanoka do Jasła i została umieszczona w domu Gembarowskiego przy ul. Floriańskiej[4][3]. Jej miejsce w Sanoku przejęła placówka nr 11, przeniesiona ze Stryja[4]. W sierpniu 1939 placówka wywiadowcza KOP nr 12 „Jasło” podlegała szefowi ekspozytury Oddziału II nr 5 „Lwów”[7].

Kierownicy placówki[edytuj | edytuj kod]

  • p.o. kpt. Klemens Szymkiewicz (15 IV 1934[8] − )
  • kpt. aeron. Józef Robak (VI 1939)

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. Zarządzenie szefa sztabu Korpusu Ochrony Ochrony Pogranicza ppłk. dypl. Franciszka Węgrzyna w sprawie używania w dowództwie KOP kryptonimów zamiast nazw jednostek KOP[1].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 428.
  2. Prochwicz 2003 ↓, s. 48.
  3. a b c Prochwicz 2002 ↓, s. 31.
  4. a b c d e f g h i j Tadeusz Hołówkiewicz. Na granicy przed burzą. „Nowiny”, s. 4, Nr 237 z 1 września 1974. 
  5. Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. Ur. 5 listopada 1899, w 1932 porucznik aeronautyki, służący w Sztabie Głównym, zob. 233, 423.
  6. Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. Ur. 9 marca 1897, w 1932 rotmistrz 7 Pulku Strzelców Konnych przydzielony do Komendy Miasta Poznań, zob. 152, 505.
  7. Prochwicz 2002 ↓, s. 32.
  8. Obsada oficerska wywiadu KOP ↓, s. 47.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]