2 Batalion Strzelców (II RP)

2 Batalion Strzelców
	Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1926
Rozformowanie	1939
	Tradycje
Nadanie sztandaru	19 czerwca 1938
	Dowódcy
Pierwszy	ppłk Stefan III Michalski
Ostatni	ppłk Stanisław Janik
	Działania zbrojne
	kampania wrześniowa
	Organizacja
Dyslokacja	Starogard, Tczew
Rodzaj sił zbrojnych	wojsko
Rodzaj wojsk	piechota

2 Batalion Strzelców (2 bs) – oddział piechoty Wojska Polskiego II RP.

Historia batalionu

Latem 1926 roku 65 pułk piechoty otrzymał rozkaz przedyslokowania swoich pododdziałów ze Starogardu Gdańskiego do Grudziądza. Rozkaz ten nie dotyczył III batalionu piechoty. Na bazie III/65 pp utworzony został 2 batalion strzelców, mający charakter samodzielnej jednostki wojskowej^[1]. W marcu 1930 roku batalion przeniesiono ze Starogardu Gdańskiego do Tczewa^[2].

26 czerwca 1938 roku żołnierze batalionu złożyli przysięgę na sztandar^[3].

W maju 1939 roku batalion przystąpił do budowy umocnień polowych w rejonie Tczewa^[4].

Podczas kampanii wrześniowej batalion, wchodzący w skład Oddziału Wydzielonego „Tczew”, podporządkowanego bezpośrednio Armii „Pomorze”, brał udział 1 września 1939 roku w obronie mostów tczewskich^[5]. Po wysadzeniu mostów na Wiśle, walczący w rejonie Tczewa 2 batalion strzelców ppłk. Stanisława Janika został podporządkowany dowódcy 2 pułku szwoleżerów^[6].

Kadra batalionu

Dowódcy batalionu

mjr / ppłk piech. Stefan III Michalski (1926 – 31 III 1930 → zastępca dowódcy 5 psp^[7])
mjr piech. Franciszek II Studziński (31 III 1930 – 21 VI 1932 → kwatermistrz 1 pspodh)
mjr dypl. piech. Władysław Bartosik (21 VI 1932 – I 1934 → wykładowca w Szkole Podchorążych Inżynierii^[8])
ppłk dypl. piech. Jan Kruk-Śmigla (X 1933 – 1936 → II oficer sztabu Inspektora Armii gen. dyw. Stefana Dąb-Biernackiego)
mjr / ppłk piech. Stanisław Janik (25 XI 1936 – 3 IX 1939)

Oficerowie batalionu

mjr piech. Antoni Hajzik – kwatermistrz (9 XII 1932 – 7 VI 1934 → dowódca baonu w 29 pp)
kpt. Emil Niemiec
kpt. Tadeusz Czeszejko-Sochacki (kwatermistrz 1927 - 1929)

Obsada personalna w 1939 roku

Obsada personalna i struktura organizacyjna w marcu 1939 roku^[9]^[a]:

dowódca batalionu – ppłk Stanisław Janik
I zastępca dowódcy – mjr Józef Rosiek
adiutant – por Jan Seredyński
lekarz – por. lek. Jan Baużyk
II zastępca dowódcy (kwatermistrz) – kpt. adm. (piech.) Ireneusz Sztompka
oficer mobilizacyjny – kpt. Ireneusz Marian Czernik
zastępca oficera mobilizacyjnego – vacat
oficer administracyjno-materiałowy – kpt. Władysław Adam Monkosa
oficer gospodarczy – kpt. int. Rajmund Wincza
oficer żywnościowy – chor. Stanisław Jankowski
dowódca kompanii gospodarczej i oficer taborowy – por. tab. Zygmunt Majer
dowódca plutonu łączności – por. Kazimierz Dziasek
dowódca plutonu pionierów – vacat
dowódca plutonu ppanc. – por. Antoni Lebiedź^[11]
dowódca oddziału zwiadu – por. Bolesław Ossowski
dowódca 1 kompanii – kpt. Aleksander Kajetanowicz
dowódca plutonu – por. Zdzisław Sylwiusz Ożarowski
dowódca 2 kompanii – por. Piotr Paweł Kołodziej
dowódca plutonu – ppor. Stanisław Lewenec
dowódca 3 kompanii – por. Marian Spławski
dowódca plutonu – ppor. Antoni Borowski †1940 Katyń^[12]
dowódca plutonu – ppor. Mikołaj Marian Jacyna
dowódca kompanii km – kpt. Tadeusz Graczyk
dowódca plutonu – por. Stanisław Brożek
dowódca plutonu – ppor. Franciszek Dominik
na kursie – por. Tadeusz Bohlen
na kursie – ppor. Leszek Zbyszko Ludwik Bieńkowski

Symbole batalionu

Sztandar

Wzór sztandaru został zatwierdzony przez Prezydenta RP^[13].
19 czerwca 1938 roku w Toruniu Generalny Inspektor Sił Zbrojnych, Marszałek Polski Edward Śmigły-Rydz wręczył dowódcy batalionu sztandar ufundowany przez społeczeństwo Tczewa i Pelplina oraz powiatu tczewskiego.
Razem ze sztandarem baon otrzymał od fundatorów cztery posrebrzane fanfary, cztery płomienie do fanfar i cztery fartuszki do fanfar, „złotą księgę” oraz szafę do eksponowania sztandaru^[14].

Odznaka pamiątkowa

30 maja 1931 roku Minister Spraw Wojskowych zatwierdził wzór i regulamin odznaki pamiątkowej 2 batalionu strzelców^[15].
Odznaka o wymiarach 40x40 mm ma kształt krzyża jerozolimskiego o biało emaliowanych ramionach. Na środku krzyża tarcza z nałożonym złotym gryfem na niebieskim tle, dawnym herbem Tczewa. Na ramionach krzyża umieszczono złotą cyfrę „2", inicjały baonu „B” i „S” oraz rok powstania „1926".
Odznaki oficerskie, dwuczęściowe, tłoczone w srebrze, złocone i emaliowane były wykonane przez Stanisława Reising w Warszawie, ul. Niecała 1. Odznaki żołnierskie tłoczone w tombaku, srebrzone i oksydowane produkował Bronisław Grabski w Łodzi, ul. Zakątna 59/61^[16].

Barwy

Oficerowie liniowi i szeregowcy na kołnierzach kurtek nosili granatowe, sukienne łapki z seledynową żyłką oraz numer porządkowy baonu „2" na naramiennikach^[17].

Uwagi

↑ Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939^[10].

Przypisy

↑ Jerzy Krzyś: 65 Starogardzki Pułk Piechoty. s. 14.
↑ Józef Milewski: 2 Pułk Szwoleżerów Rokitniańskich. s. 10.
↑ Program uroczystości wręczenia sztandaru Batalionowi Strzelców w Tczewie Dziennik Bydgoski, (R. 32), 1938, Nr 141, s.8.
↑ Konrad Ciechanowski, Armia "Pomorze" s. 20.
↑ Janusz Ledwoch: Polskie pociągi pancerne 1939. Warszawa: Militaria, 2015, s. 9, seria: Tank Power. vol. CXLVIII (407). ISBN 978-83-7219-407-7.
↑ Ciechanowski 1982 ↓, s. 120.
↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 8 z 31 marca 1930 roku, s. 103.
↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 2 z 26 stycznia 1934 roku.
↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 660.
↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. VI.
↑ Antoni Lebiedź. [w:] Kolekcja akt żołnierzy zarejestrowanych w rejonowych komendach uzupełnień, sygn. II.56.2342 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-03-27].
↑ Убиты в Катыни 2015 ↓, s. 181.
↑ Dodatek Tajny Nr 6 do Dziennika Rozkazów M.S.Wojsk. Nr 6 z 1938 r., poz. 65.
↑ Satora 1990 ↓, s. 174.
↑ Dziennik Rozkazów M.S.Wojsk. Nr 15 z 30 maja 1931 r., poz. 181.
↑ Zdzisław Sawicki: Odznaki Wojska Polskiego 1918-1945. s. 147., Henryk Wielecki, Rudolf Sieradzki, Wojsko Polskie 1921-1939. Odznaki pamiątkowe piechoty s. 146.
↑ Dziennik Rozkazów M.S.Wojsk. Nr 22 z 4 sierpnia 1927 r., poz. 268.

Bibliografia

Konrad Ciechanowski: Armia „Pomorze” 1939. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1982. ISBN 83-11-06793-7.
Убиты в Катыни. Книга Памяти польских военнопленных - узников Козельского лагеря НКВД, расстрелянных по решению политбюро ЦК ВКП(б) от 5 марта 1940 года. Лариса Еремина (red.). Москва: Общество «Мемориал» – Издательство «Звенья», 2015. ISBN 978-5-78700-123-5.
Zdzisław Sawicki: Odznaki Wojska Polskiego 1918-1945: Katalog Zbioru Falerystycznego: Wojsko Polskie 1918-1939: Polskie Siły Zbrojne Na Zachodzie. Pantera Books. ISBN 83-204-3299-5.
Kazimierz Satora: Opowieści wrześniowych sztandarów. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 1990. ISBN 83-211-1104-1.
Jerzy Krzyś: 65 Starogardzki Pułk Piechoty. Pruszków: Oficyna Wydawnicza "Ajaks", 1994. ISBN 83-85621-42-3.
Józef Milewski: 2 Pułk Szwoleżerów Rokitniańskich. Warszawa: "Ajaks", 1993. ISBN 83-85621-09-1.
Księga chwały piechoty, praca zbiorowa, Warszawa 1992, reprint wydania z 1939
Kazimierz Satora: Opowieści wrześniowych sztandarów. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 1990. ISBN 83-211-1104-1.
HenrykH. Wielecki HenrykH., RudolfR. Sieradzki RudolfR., Wojsko Polskie 1921-1939. Odznaki pamiątkowe piechoty, Warszawa: Wydawnictwo CREAR, 1991, ISBN 83-900345-0-6, OCLC 69329326 .
Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. T. 29. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego. Biblioteka Jagiellońska, 2006. ISBN 83-7188-899-6.

Linki zewnętrzne

Kazimierz Ickiewicz, Krzysztof Zielinski, Wojsko Polskie w Tczewie w latach 1930-2005. Szkice historyczne, Tczew 2005. kaszubi.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-01-12)].

[11] Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939^[10].

[1] Jerzy Krzyś: 65 Starogardzki Pułk Piechoty. s. 14.

[2] Józef Milewski: 2 Pułk Szwoleżerów Rokitniańskich. s. 10.

[3] Program uroczystości wręczenia sztandaru Batalionowi Strzelców w Tczewie Dziennik Bydgoski, (R. 32), 1938, Nr 141, s.8.

[4] Konrad Ciechanowski, Armia "Pomorze" s. 20.

[5] Janusz Ledwoch: Polskie pociągi pancerne 1939. Warszawa: Militaria, 2015, s. 9, seria: Tank Power. vol. CXLVIII (407). ISBN 978-83-7219-407-7.

[CITEREFCiechanowski1982120-6] Ciechanowski 1982 ↓, s. 120.

[7] Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 8 z 31 marca 1930 roku, s. 103.

[8] Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 2 z 26 stycznia 1934 roku.

[CITEREFRocznik_oficerski1939660-9] Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 660.

[CITEREFRocznik_oficerski1939VI-10] Rocznik oficerski 1939 ↓, s. VI.

[12] Antoni Lebiedź. [w:] Kolekcja akt żołnierzy zarejestrowanych w rejonowych komendach uzupełnień, sygn. II.56.2342 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-03-27].

[CITEREFУбиты_в_Катыни2015181-13] Убиты в Катыни 2015 ↓, s. 181.

[14] Dodatek Tajny Nr 6 do Dziennika Rozkazów M.S.Wojsk. Nr 6 z 1938 r., poz. 65.

[CITEREFSatora1990174-15] Satora 1990 ↓, s. 174.

[16] Dziennik Rozkazów M.S.Wojsk. Nr 15 z 30 maja 1931 r., poz. 181.

[17] Zdzisław Sawicki: Odznaki Wojska Polskiego 1918-1945. s. 147., Henryk Wielecki, Rudolf Sieradzki, Wojsko Polskie 1921-1939. Odznaki pamiątkowe piechoty s. 146.

[18] Dziennik Rozkazów M.S.Wojsk. Nr 22 z 4 sierpnia 1927 r., poz. 268.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[a]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[10]

Rodowód	Polska Siła Zbrojna Armia Polska we Francji Armia Wielkopolska Legiony Polskie Samoobrona Litwy i Białorusi Wojsko Litwy Środkowej Wojsko Polskie na Wschodzie
Naczelne władze wojskowe	Naczelnik Państwa (1918–1922) Prezydent RP (1922–1939) Naczelne Dowództwo WP Ministerstwo Spraw Wojskowych Generalny Inspektorat Sił Zbrojnych Sztab Generalny (Główny) Kwatera Główna Naczelnego Wodza
Rodzaje sił zbrojnych	Wojsko Marynarka Wojenna
Formacje	Wojska Wartownicze i Etapowe (1919–1921) Korpus Ochrony Pogranicza (1924–1939) Obrona Narodowa (1937–1939)
Bronie	Piechota Kawaleria Artyleria Bronie pancerne (1937–1939) Lotnictwo Saperzy Wojska Kolejowe (do 1928) Wojska Samochodowe (do 1937) Tabory Żandarmeria
Służby	duszpasterska geograficzna intendentury inżynieryjno-saperska kolejowa remontu sprawiedliwości zdrowia weterynarii uzbrojenia lotnictwa żeglugi śródlądowej łączności etapowa jeniecka poborowa
WP w 1939	OdeB pokojowe Plan mob. „W” Mobilizacja OdeB wojenne Kampania wrześniowa Plan „Zachód” Plan „Wschód”
Inne	Bunt Żeligowskiego Centrum Wyszkolenia Sanitarnego Centrum Wyszkolenia Saperów Centrum Wyszkolenia Łączności Centrum Wyszkolenia Żandarmerii Centrum Wyższych Studiów Wojskowych Fundusz Obrony Narodowej Główny Urząd Zaopatrywania Armii Instytut Wojskowo-Techniczny Oddział II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego Oficerska Szkoła Topografów Placówki dyplomatyczne Wojska Polskiego II RP Rada Wojenna Rada Wojskowa Wojna polsko-bolszewicka Wojskowa Komisja Ustawodawcza Wyższa Szkoła Wojenna