Zamek Homole: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
→Galeria: drobne redakcyjne |
Merytoryczne |
||
Linia 38: | Linia 38: | ||
== Historia == |
== Historia == |
||
Już w pierwszych wiekach [[Naszej ery|n.e.]] przez przełęcz Polskie Wrota prowadził wariant [[szlak bursztynowy|szlaku bursztynowego]], a we wczesnym średniowieczu była to uczęszczana droga handlowa łącząca [[Śląsk]] z [[Czechy|Czechami]]{{r|staffa}}. W [[XI wiek|XI]] w. istniał tam drewniany gródek strzegący traktu{{r|staffa}}. |
Już w pierwszych wiekach [[Naszej ery|n.e.]] przez przełęcz Polskie Wrota prowadził wariant [[szlak bursztynowy|szlaku bursztynowego]], a we wczesnym średniowieczu była to uczęszczana droga handlowa łącząca [[Śląsk]] z [[Czechy|Czechami]]{{r|staffa}} zwana ''Polską Drogą'' (''Polenweg''). W [[XI wiek|XI]] w. istniał tam drewniany gródek strzegący traktu{{r|staffa}}. Murowany zamek wzniesiono pod koniec XIII wieku lub w wieku XIV. Pierwszym znanym właścicielem zamku był Titzko (Thyczko) von Pannwitz, który był wzmiankowany w 1346 roku. Zamek był centrum dóbr rodziny von Pannwitzów{{r|staffa}}. Jego synowie sprzedali zamek nowemu właścicielowi, którym był Dětrich z Janovic. Od 1414 roku właścicielem zamku stał się Boczek II z Podiebradów. Po jego śmierci w 1417 roku właścicielem zamku stał się jego syn, zagorzały zwolennik [[Utrakwiści|utrakwistów]], [[Wiktoryn z Podiebradów (zm. 1427)|Wiktoryn z Podiebradów]], który zmarł w 1427 roku. Dziedzicem zamku został jego 7-letni syn [[Jerzy z Podiebradów|Jerzy z Podebradów]], późniejszy król Czech. Zamek został zdobyty przez [[Husytyzm|husytów]] w [[1428]] r. i stał się ich główną siedzibą na [[ziemia kłodzka|Ziemi kłodzkiej]]{{r|staffa}}. W tym czasie zaczął być określany jako ''Hrad Homole''. ZAmkiem władali wtedy Jan Holý zwany Holec, właściciel Nemošic i Mikuláš Trčka z Lípy. W [[1434]] r. został zdobyty przez najemników z [[Wrocław]]ia i [[Świdnica|Świdnicy]] lub też ze [[Strzelin]]a. W 1440 roku został zdobyty przez taborytę Jana Koldę z Žampachu. W latach 1444–1454 zamek należał do husyckiego dowódcy Hynka Krušiny IV. z Lichtenburka i dopiero po jego śmierci zamek wrócił do prawowitego właściciela, którym był Jerzy z Podebradów (od 1458 toku król). Po śmierci króla doszło do podziału jego majątków i zamek wraz z okolicznymi dobrami otrzymał jego syn [[Henryk I Starszy z Podiebradów]]. W 1470 roku jako burgrabia zamku jest wzmiankowany Wacław (Wenzel) Holub z Provuzy. |
||
Do [[1477]] r. zamek kilkukrotnie zmieniał właścicieli, drogą sprzedaży bądź dziedziczenia, by w końcu zostać odsprzedanym Hildebrandowi von Kauffungowi z [[Łużyce|Łużyc]] i odłączonym od korony czeskiej. Zamek stał się tym samym stolicą niewielkiego państewka (tzw. państewka homolskiego) obejmującego [[Duszniki-Zdrój]], [[Lewin Kłodzki]] i 21 okolicznych wsi{{r|staffa}}. |
Do [[1477]] r. zamek kilkukrotnie zmieniał właścicieli, drogą sprzedaży bądź dziedziczenia, by w końcu zostać odsprzedanym Hildebrandowi von Kauffungowi z [[Łużyce|Łużyc]] i odłączonym od korony czeskiej. Zamek stał się tym samym stolicą niewielkiego państewka (tzw. państewka homolskiego) obejmującego [[Duszniki-Zdrój]], [[Lewin Kłodzki]] i 21 okolicznych wsi{{r|staffa}}. |
||
Potomkowie Kauffunga stali się z czasem rycerzami-rabusiami, co spowodowało, że ich suwerenność przestała być tolerowana: w [[1534]] r. wojska cesarskie zdobyły zamek, który następnie [[konfiskata|skonfiskowano]], a ostatniego właściciela stracono w [[Wiedeń|Wiedniu]]{{r|staffa}}. Od [[1560]] r. zamek stał opuszczony, powoli popadając w ruinę. |
Potomkowie Kauffunga stali się z czasem rycerzami-rabusiami, co spowodowało, że ich suwerenność przestała być tolerowana: w [[1534]] r. wojska cesarskie zdobyły zamek, który następnie [[konfiskata|skonfiskowano]], a ostatniego właściciela stracono w [[Wiedeń|Wiedniu]]{{r|staffa}}. Od [[1560]] r. zamek stał opuszczony, powoli popadając w ruinę. W 1563 roku narysował go podczas podróży z palatynem [[Otto Henryk Wittelsbach|Ottheirichem]] do Krakowa Matthias Gerung. |
||
W zamku dwukrotnie prowadzono prace archeologiczne – w [[1810]] i w [[1962]] roku{{r|staffa}}. Odnaleziono wtedy między innymi fragmenty ceramiki{{r|staffa}}. |
W zamku dwukrotnie prowadzono prace archeologiczne – w [[1810]] i w [[1962]] roku{{r|staffa}}. Odnaleziono wtedy między innymi fragmenty ceramiki{{r|staffa}}. |
Wersja z 11:12, 26 lip 2019
![]() Zamek Homole – ruiny stołpu, 2016 r. | |
Państwo | |
---|---|
Położenie na mapie gminy Lewin Kłodzki ![]() | |
Położenie na mapie Polski ![]() | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego ![]() | |
Położenie na mapie powiatu kłodzkiego ![]() | |
![]() |
Zamek Homole – ruiny zamku na wzniesieniu Gomoła (733 m n.p.m.) na Wzgórzach Lewińskich, ponad przełęczą Polskie Wrota (ziemia kłodzka, Sudety Wschodnie)[1].
Historia
Już w pierwszych wiekach n.e. przez przełęcz Polskie Wrota prowadził wariant szlaku bursztynowego, a we wczesnym średniowieczu była to uczęszczana droga handlowa łącząca Śląsk z Czechami[2] zwana Polską Drogą (Polenweg). W XI w. istniał tam drewniany gródek strzegący traktu[2]. Murowany zamek wzniesiono pod koniec XIII wieku lub w wieku XIV. Pierwszym znanym właścicielem zamku był Titzko (Thyczko) von Pannwitz, który był wzmiankowany w 1346 roku. Zamek był centrum dóbr rodziny von Pannwitzów[2]. Jego synowie sprzedali zamek nowemu właścicielowi, którym był Dětrich z Janovic. Od 1414 roku właścicielem zamku stał się Boczek II z Podiebradów. Po jego śmierci w 1417 roku właścicielem zamku stał się jego syn, zagorzały zwolennik utrakwistów, Wiktoryn z Podiebradów, który zmarł w 1427 roku. Dziedzicem zamku został jego 7-letni syn Jerzy z Podebradów, późniejszy król Czech. Zamek został zdobyty przez husytów w 1428 r. i stał się ich główną siedzibą na Ziemi kłodzkiej[2]. W tym czasie zaczął być określany jako Hrad Homole. ZAmkiem władali wtedy Jan Holý zwany Holec, właściciel Nemošic i Mikuláš Trčka z Lípy. W 1434 r. został zdobyty przez najemników z Wrocławia i Świdnicy lub też ze Strzelina. W 1440 roku został zdobyty przez taborytę Jana Koldę z Žampachu. W latach 1444–1454 zamek należał do husyckiego dowódcy Hynka Krušiny IV. z Lichtenburka i dopiero po jego śmierci zamek wrócił do prawowitego właściciela, którym był Jerzy z Podebradów (od 1458 toku król). Po śmierci króla doszło do podziału jego majątków i zamek wraz z okolicznymi dobrami otrzymał jego syn Henryk I Starszy z Podiebradów. W 1470 roku jako burgrabia zamku jest wzmiankowany Wacław (Wenzel) Holub z Provuzy.
Do 1477 r. zamek kilkukrotnie zmieniał właścicieli, drogą sprzedaży bądź dziedziczenia, by w końcu zostać odsprzedanym Hildebrandowi von Kauffungowi z Łużyc i odłączonym od korony czeskiej. Zamek stał się tym samym stolicą niewielkiego państewka (tzw. państewka homolskiego) obejmującego Duszniki-Zdrój, Lewin Kłodzki i 21 okolicznych wsi[2].
Potomkowie Kauffunga stali się z czasem rycerzami-rabusiami, co spowodowało, że ich suwerenność przestała być tolerowana: w 1534 r. wojska cesarskie zdobyły zamek, który następnie skonfiskowano, a ostatniego właściciela stracono w Wiedniu[2]. Od 1560 r. zamek stał opuszczony, powoli popadając w ruinę. W 1563 roku narysował go podczas podróży z palatynem Ottheirichem do Krakowa Matthias Gerung.
W zamku dwukrotnie prowadzono prace archeologiczne – w 1810 i w 1962 roku[2]. Odnaleziono wtedy między innymi fragmenty ceramiki[2].
Architektura
Zamek składał się z kamiennego stołpu około 30-metrowej wysokości o cylindrycznym kształcie, otoczonego murem obwodowym[2]. Mur wydzielał dziedziniec o nieregularnych, zbliżonych do prostokąta granicach, długości ok. 45, szerokości ok. 18 m; wieża umieszczona była w jego centrum[2]. Do obecnych czasów zachował się jedynie fragment wieży i kilkumetrowy odcinek muru zewnętrznego oraz ślady suchej fosy[2].
Turystyka
W XVIII wieku, kiedy Duszniki-Zdrój stały się kurortem wzrosło zainteresowanie ruinami wśród turystów i kuracjuszy[2]. W latach 1788-1789 zbudowano dla nich w ruinach aleję, altanę, ustawiono ławki[2]. Przypuszczalnie okolice zamku odwiedził 4 lipca 1778 przyszły król pruski Fryderyk Wilhelm II (źródła pisane mówią o tablicy pamiątkowej, która nie zachowała się do obecnych czasów).
Przy ruinach zaczyna się szlak turystyczny[3]:
Zamek Homole - Bukowy Stawek - Ludowe - Przełęcz Polskie Wrota - Lewin Kłodzki - Przełęcz Lewińska
U północnego podnóża góry przebiega Główny Szlak Sudecki[3]:
Kudowa-Zdrój – Dańczów – Przełęcz Lewińska – Przełęcz w Grodźcu - Bukowy Stawek - Ludowe – Duszniki-Zdrój – Jamrozowa Polana - Kozia Hala – Podgórze PL/CZ - Sołtysia Kopa - Zieleniec – Lasówka – Schronisko PTTK „Jagodna” (Przełęcz Spalona) – Ponikwa – Długopole-Zdrój
Około 2004 r. w zachodniej części dziedzińca zamkowego postawiono drewnianą wiatę, w 2016 r. zawalona.
Galeria
-
Ruiny około 1825 roku
-
Plan ruin
-
Ruina stołpu (wieży)
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Zamki Dolnego Śląska
- ↑ a b c d e f g h i j k l m Słownik geografii turystycznej Sudetów. redakcja Marek Staffa. T. 13: Góry Stołowe. Warszawa-Kraków: Wydawnictwo PTTK „KRAJ”, 1992, s. 102, 103. ISBN 83-7005-301-7.
- ↑ a b Mapa szlaków turystycznych. [dostęp 2018-04-07].
Bibliografia
- Słownik geografii turystycznej Sudetów. Marek Staffa (redakcja). T. 13: Góry Stołowe. Warszawa-Kraków: Wydawnictwo PTTK „KRAJ”, 1992, ISBN 83-7005-301-7.
- R.Primke, M.szczerepa; Rycerze-Rabusie ze Śląska i Łużyc: raubritterzy, zamki, skarby; Wyd. Technol; Kraków 2006r; ISBN 83-916111-6-7.
- K.R.Mazurski; Przewodnik turystyczny: Ziemia kłodzka. Część połudn.; Wyd. "Sudety"; Wrocław 1996r.; ISBN 83-85550-76-3.
Linki zewnętrzne