Strażnica WOP Ruptawa
 Budynek byłej Strażnicy WOP Ruptawa (grudzień 2014) | |
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Sformowanie |
1945 |
| Rozformowanie |
sierpień 1974 |
| Tradycje | |
| Rodowód |
207 strażnica WOP Marklowice |
| Kontynuacja |
Strażnica WOP Zebrzydowice |
| Komendanci / Dowódcy | |
| Ostatni |
kpt. Andrzej Gorczyński |
| Organizacja | |
| Dyslokacja |
Marklowice Górne; |
| Formacja | |
| Podległość | |
Strażnica Wojsk Ochrony Pogranicza Marklowice/Ruptawa – zlikwidowany podstawowy pododdział Wojsk Ochrony Pogranicza pełniący służbę graniczną na granicy polsko-czechosłowackiej.
Formowanie i zmiany organizacyjne
[edytuj | edytuj kod]Strażnica została sformowana w 1945 w strukturze 45 komendy odcinka Jastrzębie Zdrój jako 207 strażnica WOP (Marklowice)[1][a] o stanie 56 żołnierzy. Kierownictwo strażnicy stanowili: komendant strażnicy, zastępca komendanta do spraw polityczno-wychowawczych i zastępca do spraw zwiadu. Strażnica składała się z dwóch drużyn strzeleckich, drużyny fizylierów, drużyny łączności i gospodarczej. Etat przewidywał także instruktora do tresury psów służbowych oraz instruktora sanitarnego[2].
W 1947 siłami strażnicy nr 207 i strażnicy nr 208 wystawiono placówkę w Moszczenicy[b]. W tym samym przeniesiono strażnicę z Marklowic Górnych do Ruptawy[3].
W związku z reorganizacją oddziałów WOP w 24 kwietnia 1948, strażnica została włączona w struktury 63 batalionowi Ochrony Pogranicza, a 1 stycznia 1951 42 batalionu WOP w Cieszynie.
Od 15 marca 1954 w Wojskach Ochrony Pogranicza wprowadzono nową numerację strażnic[c], a strażnica WOP Ruptawa I kategorii otrzymała nr 214 w skali kraju[5].
W 1956 rozpoczęto numerowanie strażnic na poziomie brygady. Strażnica I kategorii Ruptawa była 4 w 4 Brygadzie Wojsk Ochrony Pogranicza w Gliwicach[6].
31 grudnia 1959 była jako 22 strażnica WOP III kategorii Ruptawa. 1 stycznia 1964 była jako 23 strażnica WOP lądowa IV kategorii Ruptawa[7].
Strażnica WOP Ruptawa funkcjonowała do sierpnia 1974, kiedy to została rozformowana. Ochraniany przez strażnicę odcinek granicy państwowej, przejęły strażnice WOP: Zebrzydowice i Skrbeńsko[3].
Ochrona granicy
[edytuj | edytuj kod]Od 1947 załoga strażnicy wykonywała kontrolę graniczną i celną osób, towarów oraz środków transportu[8]:
Rozwinięta strażnica lądowa WOP Ruptawa ochraniała odcinek granicy państwowej:
- Włącznie znak graniczny nr III/334
, wyłącznie znak gran. nr III/348. - Od lat 60. XX wieku[9] na odcinku strażnicy do pełnienia służby w ochronie granicy państwowej, wykorzystywane były metalowe wieże obserwacyjne[d]
- Marklowice Górne – 1 wieża (rejon znaku gran. nr III/336).
- Ruptawa – 1 wieża (rejon znaku gran. nr III/345).
- Współdziałała w zabezpieczeniu granicy państwowej z:
- Strażnice WOP w: Zebrzydowicach i Skrbeńsku
- Sekcja Zwiadu WOP w Cieszynie.
- W ochronie granicy dowódcy strażnicy ściśle współpracowali ze swoimi odpowiednikami tj. naczelnikami placówek OSH (Ochrana Statnich Hranic) CSRS.
.JPG){kind=small}
Wydarzenia
[edytuj | edytuj kod]- 1947 – na całym odcinku strażnicy wprowadzono zapory w miejscach dogodnych do przekroczenia granicy[3].
- 1956 – koniec czerwca, początek lipca w okresie tzw. „Wypadków poznańskich”, przy linii granicznej i w strefie działania, odnajdywano pakunki zawierające ulotki z tzw. „bibułą”, przytwierdzone do balonów leżących na ziemi[11]. W związku z masowością zjawiska, żołnierze otrzymali zezwolenie na użycie broni, celem zestrzelenia nisko przelatujących balonów (nawet jeśli znajdowały się na terytorium czechosłowackim, ale w zasięgu ognia – to samo czynili pogranicznicy czechosłowaccy)[12].
Strażnice sąsiednie
[edytuj | edytuj kod]- 206 strażnica WOP Kaczyce ⇔ 208 strażnica WOP Godów – 1946
- 206 strażnica WOP Kaczyce ⇔ 207a strażnica WOP Skrbeńsko – po 1946
- 213 strażnica WOP Zebrzydowice ⇔ 215 strażnica WOP Skrbeńsko – 1954
- 3 strażnica WOP Zebrzydowice I kategorii ⇔ 5 strażnica WOP Skrbeńsko III kategorii – 1956
- 23 strażnica WOP Zebrzydowice II kategorii ⇔ 21 strażnica WOP Skrbeńsko IV kategorii – 31.12.1959
- 24 strażnica WOP Zebrzydowice lądowa II kategorii ⇔ 23 strażnica WOP Skrbeńsko lądowa IV kategorii – 01.01.1964
- Strażnica WOP Zebrzydowice ⇔ Strażnica WOP Skrbeńsko – do 08.1974.
Komendanci/dowódcy strażnicy
[edytuj | edytuj kod]Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Położenie strażnicy → 49°55′40″N 18°36′02″E/49,927778 18,600556
- ↑ Rozkaz dowódcy WOP nr 092 z dnia 24.11.1947.
- ↑ Rozkaz dowódcy Wojsk Ochrony Pogranicza nr 04 z 22 lutego1954[4].
- ↑ Obserwację na wieży obserwacyjnej prowadzi się w warunkach dobrej widoczności w celu ochrony wyznaczonego odcinka granicy. Każda wieża obserwacyjna powinna być wyposażona w[10]:
- szkic terenu znajdującego się w zasięgu obserwacji z wyraźnie oznaczonym ochranianym odcinkiem granicy;
- łączność ze strażnicą i sąsiednimi wieżami obserwacyjnymi;
- tablicę – kątomierz do określenia kierunku przelotu samolotów;
- zabezpieczenie przeciwpożarowe i odgromowe;
- inne wyposażenie zależnie od potrzeb ochranianego odcinka.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ ASGran., sygn. 217/143 ↓.
- ↑ Dominiczak 1985 ↓, s. 46.
- ↑ a b c d Dariusz Mazur: Wojsko Ochrony Pogranicza w Jastrzębiu. jaspedia.eu, 2019-03-22. [dostęp 2019-06-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-06-23)]. (pol.).
- ↑ Prochwicz 2011 ↓, s. 207.
- ↑ Dyslokacja jednostek WOP 1954 ↓, k.23.
- ↑ Wykaz dyslokacyjny 1957 ↓, k.185.
- ↑ Wykaz dyslokacyjny 1964 ↓, s. 590–620.
- ↑ Gacek 2005 ↓, s. 8.
- ↑ Gacek 2005 ↓, s. 31.
- ↑ Regulamin służby granicznej 1968 ↓, s. 39.
- ↑ Robert Spałek: Agenci w balonach – mniej znany aspekt „wojny balonowej”. ipn.gov.pl. (pol.).
- ↑ Kudasiewicz 2003 ↓, s. 8.
- ↑ Gacek 2005 ↓, s. 69.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Henryk Dominiczak: Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945–1985. Warszawa: Wojskowa Drukarnia w Łodzi, 1985.
- Stefan Gacek: Górnośląska Brygada WOP. Rys historyczny 1945–1991. Gliwice: Wydawnictwo Byłych Żołnierzy Zawodowych i Oficerów Rezerwy Wojska Polskiego, 2005.
- Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza: (1945–1991): krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
- Mirosław Kudasiewicz. Z archiwum odkrywcy – Balonowa propaganda. „Tygodnik Prudnicki”. 19(649), s. 8, 2003-05-07. ISSN 1231-904X.
- Jerzy Prochwicz: Wojska Ochrony Pogranicza 1945–1965. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011. ISBN 978-83-7726-027-2.
- Regulamin Służby Granicznej Część I – Zasady Ogólne, t. WOP 1/67, Warszawa: Ministerstwo Obrony Narodowej Szefostwo Wojsk Ochrony Pogranicza, 20 sierpnia 1967, s. 39,41.
- Archiwum Straży Granicznej, DWOP, sygn. 217/143 k. 119–123. Wykazy dyslokacyjne WOP 1946.
- Archiwum SGr., zespół archiwalny DWOP, sygn. 1284/200, Struktury organizacyjno-dyslokacyjne. Wykaz dyslokacyjny etatowych oddziałów i pododdziałów Wojsk Ochrony Pogranicza z 18 maja 1957.
- Archiwum SGr., zespół archiwalny DWOP, sygn. 1284/200, Struktury organizacyjno-dyslokacyjne. Dyslokacja jednostek Wojsk Ochrony Pogranicza z 8 kwietnia 1954.
- Archiwum SGr., zespół archiwalny DWOP, sygn. 1400/3, k. 590–620; Rozkazy zarządzenia i wytyczne w zakresie wszelkiego rodzaju zaopatrzenia. Wykaz dyslokacyjny jednostek i pododdziałów WOP na dzień 1 stycznia 1964.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]