Przejdź do zawartości

34 Batalion WOP

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
34 Batalion WOP
Składnica materiałowa WOP Żywiec
Batalion graniczny GB WOP w Żywcu
Historia
Państwo

 Polska

Sformowanie

1951; 1984

Rozformowanie

1975; 1989

Tradycje
Rodowód

43 Komenda Odcinka Rajcza
57 batalion OP

Kontynuacja

Składnica samochodowa DWOP
bg skadrowany GB WOP

Dowódcy
Ostatni

ppłk Kazimierz Bednarczyk

Organizacja
Numer

JW 2440[1]

Kryptonim

Potrawa[a]

Dyslokacja

Żywiec

Formacja

Wojska Ochrony Pogranicza

Podległość

3 Brygada WOP
(3) Karpacka Brygada WOP
Karpacka Brygada WOP
Górnośląska Brygada WOP
Dowództwo WOP
Górnośląska Brygada WOP

Żołnierze plutonu odwodowego na szkoleniu w Jeleśni (jesień 1974)

34 Batalion Wojsk Ochrony Pogranicza/Batalion graniczny skadrowany GB WOP w Żywcu – zlikwidowany samodzielny pododdział Wojsk Ochrony Pogranicza pełniący służbę na granicy polsko-czechosłowackiej.

Składnica materiałowa Wojsk Ochrony Pogranicza Żywiec – zlikwidowana składnica zaopatrzenia kwatermistrzowskiego Wojsk Ochrony Pogranicza[2].

Formowanie i zmiany organizacyjne

[edytuj | edytuj kod]

Na podstawie rozkazu MBP nr 043/org z 3 czerwca 1950, na bazie 19 Brygady Ochrony Pogranicza, sformowano 3 Brygadę Wojsk Pogranicza w Krakowie, a 1 stycznia 1951 57 batalion Ochrony Pogranicza przemianowano na 34 batalion Wojsk Ochrony Pogranicza[3] JW 2440[4].

Na podstawie rozkazu dowódcy WOP nr 009 z 17 lutego 1976 batalion został włączony w struktury organizacyjne Górnośląskiej Brygady WOP (GB WOP) w Gliwicach[5]. W związku z przejściem na dwuszczeblowy system dowodzenia, rozwiązano batalion WOP w Żywcu[6], strażnice podporządkowano bezpośrednio pod sztab Górnośląskiej Brygady WOP.

W miejsce rozwiązanego batalionu została utworzona[2]:

  • Składnica samochodową podporządkowaną dowództwu WOP.
  • Samodzielna kompania odwodowa (sko) – w 1977 przeniesiona do sztabu GB WOP w Gliwicach.
  • Grupa Operacyjna Zwiadu WOP – działania operacyjne organizowała i realizowała w zakresie ochrony granicy państwowej, kontrwywiadowczej ochrony kraju, operacyjnej ochrony obiektów oraz zabezpieczenia ładu i porządku w strefie nadgranicznej. Realizowała swoje czynności przy pomocy osobowych źródeł informacji na zapleczu strażnic WOP[7].

13 grudnia 1981 po wprowadzeniu stanu wojennego na terytorium w kraju, dowódca GB WOP wewnętrznym rozkazem w miejscu stacjonowania poszczególnych batalionów, utworzył tzw. „wysunięte stanowiska dowodzenia” (zalążek przyszłych batalionów granicznych), którym podporządkował strażnice znajdujące się na odcinkach dawnych batalionów granicznych. Brygada wykonywała zadania ochrony granicy i bezpieczeństwa państwa wynikające z dekretu o wprowadzeniu stanu wojennego[8].

Żołnierz WOP szer. Grzegorz Janokowski przy łącznicy telefonicznej w batalionowym węźle łączności (1989)

Po kolejnej reorganizacji w drugiej połowie 1984 sformowano batalion graniczny skadrowany GB WOP w Żywcu[9][10], który rozwiązano w 1 listopada 1989[10]. W obiekcie dalej funkcjonowała grupa operacyjnai[11], która podległa z-cy dowódcy do spraw zwiadu batalionu granicznego WOP w Cieszynie, do rozformowania GB WOP[11].

Straż Graniczna:

15 maja 1991 przestała istnieć Górnośląska Brygada WOP, 16 maja 1991 powstała Straż Graniczna[12], a w jej strukturze Beskidzki Oddział Straży Granicznej w Cieszynie, który przejął obiekty koszarowe i strażnice[14].

W ramach Beskidzkiego Oddziału SG została utworzona:

  • Samodzielna kompania odwodowa (sko)[15].
  • Grupa Operacyjna Wydziału Ochrony Granicy Państwowej (GO WOGP).
  • Grupa Techniki i Zabezpieczenia Wydziału Techniki i Zabezpieczenia – do zabezpieczenia logistycznego strażnic SG i GPK SG kierunku „żywieckiego”.

W związku z likwidacją Beskidzkiego Oddziału SG, 1 stycznia 1999 obiekty SG w Żywcu weszły w podporządkowanie Karpackiego Oddziału Straży Granicznej w Nowym Sączu[16].

Struktura organizacyjna

[edytuj | edytuj kod]
Posterunek honorowy z żołnierzy batalionu WOP Żywiec nieopodal Strażnicy WOP Rycerka Górna, podczas memoriału im. kpt. Zbigniewa Plewy (1975)

W 1954 batalionowi podlegały:

W 1956 batalionowi podlegały:

1 stycznia 1960 batalionowi WOP Żywiec podlegały:

1 stycznia 1964 batalionowi WOP Żywiec podlegały:

Dowództwo batalionu granicznego 1976 rok[b]

  • dowódca batalionu − ppłk Franciszek Buczyło
  • szef sztabu batalionu − mjr Edward Stadnicki
  • zastępca dowódcy batalionu do spraw politycznych − mjr Jan Pietrasik
  • zastępca dowódcy batalionu do spraw zwiadu − mjr Mieczysław Krzyżewski.

W 1976 batalionowi WOP Żywiec podlegały[17]:

Z-ca d-cy batalionu ds. zwiadu ppłk Albin Kłodnicki z d-cami strażnic WOP kierunku żywieckiego (1984–1989)

Dowództwo batalionu II połowa 1984[18]

  • dowódca batalionu − ppłk Kazimierz Bednarczyk
  • zastępca dowódcy batalionu do spraw politycznych − ppłk Jan Pietrasik
  • zastępca dowódcy batalionu do spraw zwiadu (kierownik sekcji zwiadu) − kpt. Albin Kłodnicki[19].

W II połowie 1984 do października 1989 batalionowi podlegały[18]:

Żołnierze batalionu

[edytuj | edytuj kod]

Dowódcy batalionu

[edytuj | edytuj kod]
ppłk Kazimierz Bednarczyk d-ca skadrowanego bg GB WOP w Żywcu (1988)
  • kpt. Edward Granat (był w 1953)
  • mjr Bolesław Król (był w 1953)
  • ppłk Franciszek Buczyło[5]
  • ppłk Kazimierz Bednarczyk – do rozformowana[18].

Kierownicy GOZ WOP

[edytuj | edytuj kod]
  • mjr Aleksander Dubaś (był w 1976)[2]
  • kpt./ppłk Albin Kłodnicki p.o. (01.11.1984–18.06.1985) (19.06.1985–31.07.1989)[19].

Kierownicy składnicy

[edytuj | edytuj kod]
  • mjr Mirosław Musiał (był w 1976)[2].

Dowódcy sko

[edytuj | edytuj kod]
  • mjr Edward Stadnicki (był w 1976)[2].
  • kpt. Ryszard Łętowski (od 29.04.1977)[20].

Wydarzenia

[edytuj | edytuj kod]
  • 1956 – koniec czerwca, początek lipca w okresie tzw. „Wypadków poznańskich”, przy linii granicznej i w strefie działania, odnajdywano pakunki zawierające ulotki z tzw. „bibułą”, przytwierdzone do balonów leżących na ziemi[21]. W związku z masowością zjawiska, żołnierze otrzymali zezwolenie na użycie broni, celem zestrzelenia nisko przelatujących balonów (nawet jeśli znajdowały się na terytorium czechosłowackim, ale w zasięgu ognia – to samo czynili pogranicznicy czechosłowaccy)[22].
  • 13 grudnia 1981–22 lipca 1983 – (Stan wojenny w Polsce), normę służby granicznej dla żołnierzy podwyższono z 8 do 12 godzin na dobę. Ścisłą kontrolą objęto całą strefę nadgraniczną, zamknięte zostały szlaki turystyczne. W stan gotowości były postawione pododdziały odwodowe[23].
  1. Kryptonim batalionu w latach 60. XX w.
  2. Przed przejściem na dwuszczeblowy system dowodzenia w kwietniu 1976[5]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ASGran., sygn. 2825/1 ↓.
  2. a b c d e Gacek 2005 ↓, s. 16.
  3. Jackiewicz 1998 ↓, s. 133–134.
  4. Zestawienie Numerów Historycznych Jednostek Wojskowych. jednostki-wojskowe.pl. [dostęp 2023-03-18]. (pol.).
  5. a b c Gacek 2005 ↓, s. 14.
  6. Jackiewicz 1998 ↓, s. 135.
  7. Zarządzenie Dowódcy WOP nr 058/ZW z dnia 10 października 1978 z załączonymi Wytycznymi Szefa Zarządu Zwiadu WOP (Żurawlow 2011 ↓, s. 65).
  8. Żurawlow 2011 ↓, s. 41.
  9. Jackiewicz 1998 ↓, s. 145.
  10. a b Gacek 2005 ↓, s. 22.
  11. a b Gacek 2005 ↓, s. 24.
  12. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 6 grudnia 2023 r. w sprawie wykonywania niektórych uprawnień przez funkcjonariuszy Straży Granicznej (Dz.U. z 2023 r. poz. 2693).
  13. a b muzeumsg ↓.
  14. Zarządzenie nr 021 Komendanta Głównego Straży Granicznej z dnia 07.05.1991, utworzono Beskidzki OSG według etatu nr 44/06[13].
  15. Łach 2013 ↓, s. 292.
  16. Decyzja nr 34 Komendanta Głównego Straży Granicznej z dnia 05.08.1998 w sprawie powołania zespołów do spraw nadzoru nad likwidacją Beskidzkiego OSG oraz rodzajów czynności likwidacyjnych. Polecił w niej przekazać podległe jednostki organizacyjne, majątek i sprzęt komendantom Karpackiego OSG i Śląskiego OSG[13].
  17. Gacek 2005 ↓, s. 14–15.
  18. a b c Gacek 2005 ↓, s. 20.
  19. a b Albin Kłodnicki. [w:] Biuletyn Informacji Publicznej IPN [on-line]. katalog.bip.ipn.gov.pl, 2019. [dostęp 2019-12-10]. (pol.).
  20. Kronika Strażnicy WOP Zebrzydowice ↓, s. 13.
  21. Robert Spałek: Agenci w balonach – mniej znany aspekt „wojny balonowej”. ipn.gov.pl. (pol.).
  22. Kudasiewicz 2003 ↓, s. 8.
  23. Żurawlow 2011 ↓, s. 37.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Stefan Gacek: Górnośląska Brygada WOP. Rys historyczny 1945–1991. Gliwice: Wydawnictwo Byłych Żołnierzy Zawodowych i Oficerów Rezerwy Wojska Polskiego, 2005.