Strażnica WOP Wetlina
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
1945[a] |
| Rozformowanie |
24 sierpnia 2005 (przemianowanie) |
| Tradycje | |
| Rodowód |
169 strażnica WOP |
| Kontynuacja | |
| Organizacja | |
| Dyslokacja |
Wetlina 43 |
| Formacja | |
| Podległość |
37 komenda odcinka |
.jpg)
.jpg)
Strażnica Wojsk Ochrony Pogranicza Wałklina/Wetlina – zlikwidowany podstawowy pododdział graniczny Wojsk Ochrony Pogranicza pełniący służbę graniczną na granicy polsko-czechosłowackiej.
Strażnica Straży Granicznej w Wetlinie – zlikwidowana graniczna jednostka organizacyjna Straży Granicznej realizująca zadania bezpośrednio w ochronie granicy państwowej ze Słowacją.
Formowanie i zmiany organizacyjne[edytuj | edytuj kod]
Strażnica została sformowana w 1945 w strukturze 37 komendy odcinka jako 169 strażnica WOP (Wałklina)[b] o stanie 56 żołnierzy. Kierownictwo strażnicy stanowili: komendant strażnicy, zastępca komendanta do spraw polityczno-wychowawczych i zastępca do spraw zwiadu. Strażnica składała się z dwóch drużyn strzeleckich, drużyny fizylierów, drużyny łączności i gospodarczej. Etat przewidywał także instruktora do tresury psów służbowych oraz instruktora sanitarnego[1].
W 1947, strażnicę WOP Wetlina wyłączono spod dowództwa 8 Rzeszowskiego Oddziału WOP w Przemyślu[c].
W związku z reorganizacją oddziałów WOP, 24 kwietnia 1948 16 strażnica OP Wetlina została włączona w struktury 35 batalionu Ochrony Pogranicza w Baligrodzie, a po jego rozformowaniu 1 stycznia 1951 264 batalionu WOP w Sanoku[2].
W 1952, w Wetlinie stacjonowała wchodząca w skład 264 batalionu WOP, 169 strażnica WOP[3]. Od 15 marca 1954 wprowadzono nową numerację strażnic[d]. Strażnica III kategorii otrzymała numer 169 w skali kraju[e]. W 1957, w 3 Brygadzie WOP w Nowym Sączu przeformowano 18 strażnic WOP w placówki WOP[f], w tym strażnicę WOP w Radoszycach. 1 stycznia 1960 była jako 34 placówka WOP Wetlina kategorii II w strukturach 264 batalionu WOP w Sanoku[g]. 1 stycznia 1964 była jako 27 placówka WOP Wetlina kategorii II w strukturach 264 batalionu WOP w Sanoku[g].
1 września 1989 strażnica WOP Wetlina została przekazana z Bieszczadzkiej Brygady WOP i włączona w struktury batalionu granicznego Karpackiej Brygady WOP w Sanoku Karpackiej Brygady WOP w Nowym Sączu[5] i tak funkcjonowała do 15 maja 1991.
- Straż Graniczna:
Po rozwiązaniu Wojsk Ochrony Pogranicza, 16 maja 1991 strażnica Straży Granicznej w Wetlinie weszła w podporządkowanie Bieszczadzkiego Oddziału Straży Granicznej w Przemyślu[6]. Z dniem 1 stycznia 2005 została włączona w struktury Karpackiego Oddziału Straży Granicznej w Nowym Sączu[h].
24 sierpnia 2005 funkcjonującą dotychczas strażnicę SG w Wetlinie przemianowano na placówkę Straży Graniczne w Wetlinie[i].
Ochrona granicy[edytuj | edytuj kod]
W ochronie granicy dowódcy strażnicy WOP w Wetlinie ściśle współpracowali ze swoimi odpowiednikami tj. naczelnikami placówek OSH (Ochrana Statnich Hranic) CSRS.
Działania bojowe[edytuj | edytuj kod]
25 marca 1946 żołnierze batalionu 34 pułku piechoty i grupy operacyjnej 37 komendy odcinka wyprowadzili z Wetliny załogi dwóch strażnic do Baligrodu. Dwa dni wcześniej grupa bojowa tych strażnic pod dowództwem st. sierż. Wacława Grzesia usiłowała sama dotrzeć do komendy po amunicję i żywność. W rejonie wsi Smerek została zaatakowana przez UPA. W walce ranni zostali: sierż. Mieczysław Zakrzewski i plut. Rogaczewski[8].
Zasięg terytorialny[edytuj | edytuj kod]
_002.jpg)
W 1960, 34 placówka WOP Wetlina II kategorii ochraniała odcinek granicy państwowej z Czechosłowacją o długości 19500 m od znaku granicznego nr I/1, wyłącznie do znaku granicznego nr I/29/1.
- Straż Graniczna:
Z chwilą utworzenia Bieszczadzkiego Oddziału Straży Granicznej w Przemyślu, 16 maja 1991 Strażnica SG w Wetlinie ochraniała odcinek granicy państwowej z Czechosłowacją[9]:
- Włącznie od znaku granicznego nr I/1
, wyłącznie do znaku gran. nr I/29 
. - Linia rozgraniczenia z:
- strażnicą SG w Lutowiskach: włącznie znak graniczny „Krzemieniec” nr I/1, granicą gminy Lutowiska i Czarna oraz Cisna i Solina.
- strażnicą SG w Cisnej: wyłącznie znak gran. nr I/29, Przysłup, wyłącznie punkt triangulacyjny 968,3, ujście rzeki Bowański do rzeki Solinka, rzeką Solinka do jej ujścia, dalej granicą gmin Cisna oraz Solina do styku granic gmin Solina, Czarna i Cisna.
Strażnice/placówki sąsiednie[edytuj | edytuj kod]
- 168 strażnica WOP Ustrzyki Górne ⇔ 170 strażnica WOP Roztoki – 1945
- 168 strażnica OP Ustrzyki Górne ⇔ 170 strażnica OP Roztoki – 1949
- 168 strażnica WOP Ustrzyki Górne kat. III ⇔ 170 strażnica WOP Roztoki kat. III – 15.03.1954
- nn ⇔ 33 placówka WOP Roztoki kat. II – 1.01.1960
- 1 placówka WOP Lutowiska ⇔ 26 placówka WOP Roztoki kat. II – 1.01.1964
- strażnica WOP Lutowiska Lądowa ⇔ strażnica WOP Roztoki – 1990[5]
- strażnica WOP Lutowiska Lądowa ⇔ strażnica WOP Cisna Lądowa – po 1990
- Straż Graniczna:
- strażnica SG w Lutowiskach ⇔ strażnica SG w Cisnej – 16.05.1991
- strażnica SG w Ustrzykach Górnych ⇔ strażnica SG w Cisnej – 6.11.2000[10].
Komendanci/dowódcy strażnicy[edytuj | edytuj kod]
- Komendanci strażnicy SG:
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Od 1991 strażnica Straży Granicznej.
- ↑ Archiwum Straży Granicznej, DWOP, sygn. 217/143 k. 119–123. Wykazy dyslokacyjne WOP 1946.
- ↑ Rozkaz organizacyjny szefa Departamentu WOP nr 013 z 21.03.1947.
- ↑ Rozkaz dowódcy Wojsk Ochrony Pogranicza nr 04 z 22 lutego 1954[4].
- ↑ Archiwum SG, zespół archiwalny DWOP, sygn. 1284/200, Struktury organizacyjno-dyslokacyjne. Dyslokacja jednostek Wojsk Ochrony Pogranicza z 8 kwietnia 1954. k. 19.
- ↑ Zarządzenie MSW nr 034/57/WW z 21.02.1957 (Jackiewicz 1998 ↓, s. 134).
- ↑ a b Wykazy dyslokacyjne jednostek i pododdziałów Wojsk Ochrony Pogranicza. Archiwum Straży Granicznej.
- ↑ Z dniem 1 stycznia 2005 zgodnie z rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 22 września 2004 zmieniającym rozporządzenie w sprawie utworzenia oddziałów Straży Granicznej, ochrona polsko–słowackiego odcinka granicy państwowej ochranianego dotychczas przez Bieszczadzki Oddział Straży Granicznej powierzona została Karpackiemu Oddziałowi Straży Granicznej w Nowym Sączu[7]).
- ↑ W miejsce dotychczas funkcjonujących strażnic oraz granicznych placówek kontrolnych utworzono placówki Straży Granicznej. Funkcjonariusze i pracownicy pełniący służbę i zatrudnieni w strażnicach oraz granicznych placówkach kontrolnych Straży Granicznej stali się odpowiednio funkcjonariuszami i pracownikami placówek Straży Granicznej (Dz.U. z 2005 r. nr 90, poz. 757).
- ↑ Książka obsady etatowej Bieszczadzkiej Brygady Wojsk Obrony Pogranicza 1988–1991 Szczecin. Archiwum Straży Granicznej.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Dominiczak 1985 ↓, s. 46.
- ↑ Jackiewicz 1998 ↓, s. 117–118.
- ↑ Historia KB WOP ↓, s. 21.
- ↑ Prochwicz 2011 ↓, s. 207.
- ↑ a b Łach 2013 ↓, s. 544.
- ↑ Łach 2013 ↓, s. 291.
- ↑ Kozłowski 2008 ↓, s. 78.
- ↑ Jackiewicz 1998 ↓, s. 113.
- ↑ Kozłowski 2011 ↓, s. 244.
- ↑ Kozłowski 2011 ↓, s. 255.
- ↑ Rozmowa z Maria Dziuban-Warawa – nauczycielką w Cisnej. „Nowiny”, s. 6, Nr 147 z 26 czerwca 1987.
- ↑ Kozłowski 2011 ↓, s. 239.
- ↑ muzeumsg ↓.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Henryk Dominiczak: Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945–1985. Warszawa: Wojskowa drukarnia w Łodzi, 1985.
- Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza : (1945–1991) : krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
- Halina Łach: System ochrony polskiej granicy państwowej. Olsztyn: Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych. Wydział Humanistyczny UWM, 2013. ISBN 978-83-935593-8-1.
- Piotr Kozłowski: Bieszczadzki Oddział Straży Granicznej im. płk. Jana Tomasza Gorzechowskiego w Przemyślu. W: Leszek Elas [patronat]: Straż Graniczna w dwudziestoleciu 1991–2011. Materiały poseminaryjne – Tom I. Koszalin: Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej im. Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego, 2011. ISBN 978-83-909484-4-7.
- Jerzy Prochwicz: Wojska Ochrony Pogranicza 1945–1965. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011. ISBN 978-83-7726-027-2.
- Piotr Kozłowski, Bieszczadzki Oddział Straży Granicznej w świetle liczb i danych statystycznych (2002–2006), [w:] Biuletyn 1/2008, t. II. Co na granicy, Koszalin: Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej im. Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego, 2008, s. 77–106, ISSN 1492-2505 (pol.).
- Straż Graniczna od 1991 – Bieszczadzki Oddział Straży Granicznej. [w:] Muzeum Polskich Formacji Granicznych im. Władysława Raginisa [on-line]. muzeumsg.pl. [dostęp 2024-02-28]. (pol.).
- ASGr.Historia Karpackiej Brygady Wojsk Ochrony Pogranicza. Kraków 1962.
| Oddziały |
| ||||
|---|---|---|---|---|---|
| Ośrodki szkolenia |
| ||||
| Inne |
|
| Rodowód |
| ||||
|---|---|---|---|---|---|
| Placówki SG |
| ||||
| Strażnice SG /rozformowane/ | |||||
| Graniczne placówki kontrolne /rozformowane/ |
.jpg)