Reprezentacja Polski w piłce nożnej mężczyzn

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
To jest stara wersja tej strony, edytowana przez Najntisy (dyskusja | edycje) o 12:38, 30 kwi 2018. Może się ona znacząco różnić od aktualnej wersji.
Polska
Ilustracja
Godło Rzeczypospolitej Polskiej
Przydomek

Biało-Czerwoni, Orły

Związek

Polski Związek Piłki Nożnej

Sponsor techniczny

Nike

Trener

Adam Nawałka
(od 2013)

Asystent trenera

Bogdan Zając
(od 2013)

Skrót FIFA

POL

Ranking FIFA

10. (1118 pkt.)[a]

Miejsce w rankingu Elo

19. (1831 pkt.)[a]

Zawodnicy
Kapitan

Robert Lewandowski
(od 2014)

Najwięcej występów

Michał Żewłakow (102)

Najwięcej bramek

Robert Lewandowski (52)

Stroje
domowe
Stroje
wyjazdowe
Mecze
Pierwszy mecz
 Węgry 1:0 (1:0) Polska
(Budapeszt, Węgry; 18.12.1921)
Najwyższe zwycięstwo
 Polska 10:0 (4:0) San Marino 
(Kielce, Polska; 01.04.2009)
Najwyższa porażka
 Dania 8:0 (4:0) Polska
(Kopenhaga, Dania; 26.06.1948)
Medale
Igrzyska olimpijskie
złoto 1972
srebro 1976, 1992
Mistrzostwa świata
brąz 1974, 1982
Strona internetowa
  1. Stan aktualny na 12 kwietnia 2018.

Reprezentacja Polski w piłce nożnej mężczyzn – męska drużyna piłkarska reprezentująca Rzeczpospolitą Polską w zawodach międzynarodowych. Za jej funkcjonowanie odpowiedzialny jest Polski Związek Piłki Nożnej, organ zarządzający piłką nożną w Polsce. W reprezentacji mogą występować wyłącznie zawodnicy posiadający obywatelstwo polskie. Drużyna potocznie nazywana jest Biało-Czerwonymi.

Reprezentacja Polski swój pierwszy mecz międzypaństwowy rozegrała w 1921 przeciwko Węgrom. Głównym stadionem, na którym podejmuje obecnie rywali w roli gospodarza jest Stadion Narodowy w Warszawie. Z kolei jedynym obiektem posiadającym nadane przez PZPN miano narodowego jest Stadion Śląski w Chorzowie. Obecnym managerem zespołu (selekcjonerem) jest Adam Nawałka.

Polska bierze udział w rozgrywkach Pucharu Świata FIFA (mistrzostw świata) oraz mistrzostw Europy UEFA (EURO), które odbywają się naprzemiennie co dwa lata. Polska uczestniczyła w siedmiu z dwudziestu turniejów finałowych MŚ oraz w trzech z piętnastu turniejów finałowych ME. Najlepszym wynikiem osiągniętym w turnieju FIFA jest dwukrotnie trzecie miejsce osiągnięte w 1974 i 1982, a w ME ćwierćfinał w 2016. W 1974 polski napastnik Grzegorz Lato został królem strzelców MŚ (7 trafień). W 2012 Polska wraz z Ukrainą organizowała ME 2012.

W przeszłości Polacy w ramach reprezentacji A sześciokrotnie brali również udział w turniejach olimpijskich, zdobywając w nich mistrzostwo w 1972 oraz wicemistrzostwo w 1976. Od 1992 w IO startują jednak tylko reprezentacje do lat 23 (w tej kategorii Polacy sięgnęli po wicemistrzostwo w 1992).

Reprezentacja błędnie nazywana jest również często kadrą, która jest szerszym pojęciem. Kadra powoływana jest przez właściwego trenera lub selekcjonera w kategorii klubu, okręgu lub związku i stanowi bazę do wyłonienia reprezentacji. Z kolei reprezentacja to grupa wyłoniona spośród członków kadry, czynnie uczestnicząca w rozgrywce sportowej[1].

Historia

1921–1939: Początki i pierwsze sukcesy

Reprezentacja Polski przed swoim pierwszym meczem w historii, 18 grudnia 1921.
Mecz Brazylii i Polski podczas MŚ 1938.

Koncepcja utworzenia piłkarskiej reprezentacji Polski pojawiła się w 1919 podczas założycielskiego zgromadzenia Polskiego Związku Piłki Nożnej. Za jeden ze swoich głównych celów władze PZPN postawiły sobie udział drużyny narodowej w turnieju piłkarskim igrzysk olimpijskich w Antwerpii. Planom olimpijskiego debiutu przeszkodziła jednak agresja bolszewicka, dlatego ze startu zrezygnowano[2]. Swój inauguracyjny pojedynek międzypaństwowy piłkarska reprezentacja Polski rozegrała 18 grudnia 1921 na stadionie Hungária körúti w Budapeszcie, w towarzyskim meczu przeciwko Węgrom, zakończonym porażką 0:1.

Pierwsze swoje zwycięstwo Polacy odnieśli 28 maja 1922 w towarzyskiej potyczce na Stadionie w Sztokholmie nad Szwecją (2:1). Historyczną pierwszą bramkę uzyskał z rzutu karnego Józef Klotz. Podczas kongresu FIFA w Genewie, 20 kwietnia 1923 PZPN stał się członkiem tej organizacji. W maju 1924 reprezentacja Polski zadebiutowała na światowej imprezie – Letnich Igrzyskach Olimpijskich. W Paryżu Polacy rozegrali jedno spotkanie, ulegając Węgrom 0:5. W październiku 1933 Biało-Czerwoni po raz pierwszy przystąpili do eliminacji mistrzostw świata, w których walczyli z Czechosłowacją. W pierwszym spotkaniu na warszawskim Stadionie WP goście okazali się lepsi, zwyciężając 2:1. Bramkę dla Polski zdobył Henryk Martyna z rzutu karnego. Polskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych zakazało polskim piłkarzom wyjazdu do Pragi na mecz rewanżowy.

Cztery lata później, w eliminacjach MŚ 1938 Polacy wyeliminowali Jugosławię[3]. Debiut w finałach mistrzostw świata miał miejsce 5 czerwca 1938 na Stade de la Meinau w Strasburgu w przegranym po dogrywce 5:6 spotkaniu 1/8 finału z Brazylią. W 1936 Polacy prowadzeni przez Józefa Kałużę wywalczyli 4. miejsce w turnieju olimpijskim w Berlinie. Największą gwiazdą przedwojennej reprezentacji był Ernest Wilimowski, zdobywca czterech goli w jednym meczu MŚ, co pozostawało rekordem mundiali do 1994. Sukcesem polskiej reprezentacji było również pokonanie w sierpniu 1939 wicemistrzów świata Węgrów 4:2.

1947–1970: Niespełnione nadzieje

Pierwszy po II wojnie światowej mecz polska reprezentacja rozegrała 11 czerwca 1947 w Oslo, przegrywając 1:3 z Norwegią. Największym sukcesem Polaków w pierwszych powojennych latach było towarzyskie zwycięstwo 3:1 nad jedną z czołowych wówczas drużyn europejskich, Czechosłowacją (1948). W tym samym roku, 26 czerwca 1948 w Kopenhadze reprezentacja Polski doznała najwyższej porażki w swojej historii, przegrywając z Danią 0:8[4].

Do połowy lat 50. reprezentacja narodowa rozegrała tylko jedno spotkanie o wyższą stawkę. Doszło do niego w 1952 w 1/8 finału igrzysk olimpijskich w Finlandii przeciwko Danii, a zakończył się on porażką 0:2 (wcześniej Polska pokonała występujący w kategorii amatorskiej zespół Francji). Jednym z najważniejszych piłkarzy w składzie reprezentacji był wówczas Gerard Cieślik. Polska miała przystąpić do eliminacji MŚ 1954, ale po wylosowaniu Węgier (jednej z najsilniejszych drużyn na świecie) wycofała się. Dnia 2 marca 1955 w Wiedniu PZPN przystąpił do nowo zawiązanej Europejskiej Unii Piłkarskiej.

W 1957 drużyna prowadzona m.in. przez Henryka Reymana rywalizowała ze Związkiem Radzieckim o awans do finałów MŚ 1958. Po porażce w Moskwie i rewanżowej wygranej w Chorzowie, w dodatkowym meczu na neutralnym terenie w Lipsku Polacy przegrali i nie wystąpili w MŚ. W 1959 zespół zadebiutował w eliminacjach do Pucharu Narodów Europy 1960, przegrywając rywalizację z Hiszpanią. Jesienią powodzeniem zakończyły się z kolei eliminacje do IO 1960, w których Polacy nie wyszli z grupy. Ważną postacią zespołu był wówczas napastnik Ernest Pol.

W 1961 reprezentacja Polski wzięła udział w eliminacjach do MŚ 1962, przegranych po dwumeczu z Jugosławią. Rok później Polacy dwukrotnie przegrali z Irlandią Północną w eliminacjach Pucharu Narodów Europy 1964. 4 września 1963 w Szczecinie Polacy pokonali Norwegów 9:0, co przez następne 45 lat było najwyższym zwycięstwem polskiego zespołu. Swojego pierwszego gola w reprezentacji strzelił wtedy Włodzimierz Lubański, czołowa postać tej drużyny w kolejnych latach. Polska przegrała również kolejne eliminacje, tym razem do MŚ 1966. W decydującym meczu uległa w Rzymie Włochom 1:6.

W następnych latach piłkarze zaliczali kolejne przegrane eliminacje, kolejno do PNE 1968 oraz IO 1968. W 1969 w zespole pojawił się Kazimierz Deyna. Pomimo obecności w składzie kilku klasowych graczy, Polska nie przebrnęła fazy eliminacji MŚ 1970.

1971–1986: Złota era

Kazimierz Górski (z prawej) podczas spotkania z dziennikarzami (1985).

Początek nowej dekady stał się początkiem serii sukcesów polskiego futbolu. Jesienią 1970 ze stanowiskiem selekcjonera kadry narodowej pożegnał się ostatecznie Ryszard Koncewicz. 1 grudnia władze PZPN po raz drugi powierzyły tę funkcję Kazimierzowi Górskiemu, tym razem miał podejmować samodzielne decyzje (wcześniej był członkiem trzyosobowego kapitanatu). Pierwszym sprawdzianem były rozgrywane równolegle eliminacje ME 1972 oraz IO 1972. W tych pierwszych Polacy zanotowali kolejną porażkę[5], lepiej wiodło im się w meczach o awans na olimpiadę w Monachium. W decydujących o promocji Polski spotkaniach zawodnicy Górskiego pokonali Bułgarów, a amatorska reprezentacja Hiszpanii z nimi zremisowała. W pierwszej rundzie igrzysk Polacy odnieśli komplet zwycięstw, pokonując Kolumbię, Ghanę i NRD. W drugiej rundzie zremisowali z Danią oraz pokonali ZSRR i Maroko. W rozegranym 10 września 1972 finale Polacy wygrali z drużyną Węgier 2:1 i zdobyli tytuł mistrza olimpijskiego. Kazimierz Deyna z 9 bramkami został królem strzelców turnieju. Po powrocie do kraju wszyscy piłkarze kadry i trenerzy zostali odznaczeni Złotymi Odznakami PZPN, a władze centralne związku podjęły uchwałę o ustanowieniu 10 września „Dniem Polskiego Piłkarza”[6].

Polacy w meczu o 3. miejsce mistrzostw świata, lipiec 1974.
Grzegorz Lato w walce o piłkę z Marinho Chagasem, lipiec 1974.

W 1973 Polacy rywalizowali Walijczykami i Anglikami o awans do MŚ 1974. Eliminacje rozpoczęli od przegranej w Cardiff, natomiast w kolejnym meczu, 6 czerwca 1973 na Stadionie Śląskim w Chorzowie pokonali faworyzowanych Anglików 2:0. Jesienią w rewanżowym spotkaniu z Walią zwyciężyli 3:0 i do awansu potrzebowali już tylko remisu w Londynie[7]. Mecz na Wembley zakończył się remisem 1:1 po bramce Jana Domarskiego. Znacznie więcej okazji do zdobycia bramki mieli gospodarze, lecz dzięki skutecznej postawie bramkarza Jana Tomaszewskiego, który otrzymał po meczu przydomek Człowieka, który zatrzymał Anglię, udało im się uzyskać tylko jedno trafienie. Mundial Biało-Czerwoni rozpoczęli od wygranej z Argentyną 3:2. W kolejnych spotkaniach ograli Haiti 7:0 oraz wicemistrzów świata Włochów 2:1. W drugiej rundzie okazali się lepsi od Szwedów (1:0) i Jugosłowian (2:1). W spotkaniu ze Szwecją Tomaszewski obronił rzut karny wykonywany przez Staffana Tappera. O awansie do finału decydował mecz Polski z Niemcami. Toczył się on w trudnych warunkach, na zalanym po ulewnym deszczu boisku – z tego względu spotkanie to przeszło do historii jako Mecz na wodzie (niem. Wasserschlacht von Frankfurt). Tomaszewski znów obronił rzut karny, tym razem wykonywany przez Uliego Hoeneßa. Na kwadrans przed końcem decydujące trafienie uzyskał Gerd Müller. Polacy tym samym odpadli z rywalizacji o złoty medal. Kilka dni później, w grze o 3. miejsce polscy piłkarze pokonali obrońców tytułu, drużynę Brazylii 1:0 po golu Grzegorza Laty, który z 7 bramkami został królem strzelców turnieju. Prócz niego, do najlepszych zawodników mistrzostw zaliczano Deynę i Roberta Gadochę[8].

Niepowodzeniem dla Polaków zakończyły się kolejne eliminacje do ME 1976 w silnie obsadzonej grupie z m.in. Włochami i Holandią. 10 września 1975 drużyna Górskiego wygrała u siebie z wicemistrzami świata Holendrami 4:1. W rewanżu w Amsterdamie lepsi okazali się jednak Pomarańczowi, którzy wygrali 3:0. Oba mecze Polaków z Włochami zakończyły się wynikiem bezbramkowym. Latem 1976 Polacy wzięli udział w IO 1976 w Montrealu, w których jako obrońcy tytułu mieli zapewniony udział. Na inaugurację bezbramkowo zremisowali z Kubą, potem pokonało kolejno Iran, Koreę Północną, a w półfinale amatorską Brazylię. W finałowym spotkaniu z NRD przegrali 1:3 i zdobyli ostatecznie srebrny medal. Andrzej Szarmach z 6 bramkami został królem strzelców turnieju. Wyniki zmagań uznano w kraju za porażkę i w tej atmosferze Kazimierz Górski odszedł ze stanowiska.

Nowym selekcjonerem wybrano Jacka Gmocha. W eliminacjach do MŚ 1978 Biało-Czerwoni tylko raz stracili punkty (po remisie 1:1 w ostatnim spotkaniu z Portugalią). Na turniej finałowy do Argentyny jechali z aspiracjami sięgającymi mistrzowskiego tytułu. W meczu otwarcia z broniącymi złota Niemcami zremisowali 0:0. W kolejnych spotkaniach piłkarze wygrali z Tunezją 1:0 i z Meksykiem 3:1, dzięki czemu awansowali do drugiej rundy mistrzostw. Trafili w niej do grupy z gospodarzami turnieju Argentyną oraz z Peru i Brazylią. Mecz z Argentyńczykami przegrali 0:2, nie wykorzystując rzutu karnego. Mecz z Peru wygrali 1:0, a w kolejnym ulegli 1:3 Brazylijczykom i zostali ostatecznie sklasyfikowani poza strefą medalową. Gmocha obarczono odpowiedzialnością za słaby względem wysokich oczekiwań występ reprezentacji[9] i wkrótce potem opuścił stanowisko.

Kolejnym selekcjonerem władze PZPN wybrały Ryszarda Kuleszę. Pod jego kierunkiem drużyna przystąpiła do eliminacji EUROPA 80. Tak jak cztery lata wcześniej, decydujące były spotkania ze znów będącymi wicemistrzami świata Holendrami. W Chorzowie gospodarze wygrali 2:0, lecz po stratach punktowych w meczach z NRD, w ostatnim spotkaniu eliminacji w Amsterdamie Polacy musieli wygrać. Długo utrzymywał się korzystny wynik, jednak mecz ostatecznie zakończył się remisem 1:1. W ostatnim meczu tej fazy Holendrzy pokonali NRD, zdobywając promocję do finałów ME. Po wydarzeniach afery na Okęciu Kulesza w grudniu 1980 przestał pełnić funkcję selekcjonera, a zastąpił go Antoni Piechniczek.

W 1981 zawodnicy wznowili grę w eliminacjach hiszpańskiego mundialu. W maju w Chorzowie pokonali NRD, ponownie lepsi okazali się w październikowym spotkaniu rewanżowym w Lipsku. Awans Polacy zapewnili sobie po wygranej z Maltą. W międzyczasie pokonali też 2:1 w towarzyskim spotkaniu w Buenos Aires obrońców tytułu, Argentyńczyków. Premierowy pojedynek MŚ 1982 z Włochami zakończył się bezbramkowym remisem, podobnie jak następne spotkanie z Kamerunem. W ostatnim meczu pierwszej rundy z Peru Polacy wygrali 5:1. W drugiej rundzie ich przeciwnikami byli Belgowie i Związek Radziecki. W wygranym 3:0 meczu z Belgami wszystkie trzy bramki zdobył Zbigniew Boniek. Decydujące o awansie do półfinału spotkanie z ZSRR zakończyło się bezbramkowym remisem, co premiowało do dalszej gry Polaków. W grze o finał nie byli oni jednak w stanie zatrzymać Włochów (0:2), przyszłych mistrzów świata, a zwłaszcza Paolo Rossiego, autora dwóch bramek. 10 lipca w Alicante drużyna Piechniczka zmierzyła się z Francuzami w spotkaniu o 3. miejsce, które zakończył się zwycięstwem Polski 3:2.

Drużyna słabo zagrała się w eliminacjach ME 1984 wygrywając tylko jeden mecz. Sukcesem po raz czwarty z rzędu zakończyły się za to eliminacje MŚ 1986. W decydującym spotkaniu we wrześniu 1985 Polacy bezbramkowo zremisowali z Belgią, co premiowało ich awansem do finałów. W listopadzie w towarzyskim spotkaniu wygrali ponadto 1:0 z mistrzami świata Włochami. Meksykański turniej zaczęli od bezbramkowego remisu z Marokiem. Jedyna bramka strzelona przez Polaków w tej imprezie padła w kolejnym meczu z Portugalią (1:0). W ostatnim meczu grupowym Polacy przegrali 0:3 z Anglią. Mimo zajęcia 3. miejsca w grupie, dzięki korzystnemu bilansowi reprezentacji udało się uzyskać awans do 1/8 finału. W tejże ulegli jednak wysoko Brazylii (0:4). Piechniczek podał się do dymisji, która została przyjęta.

1986–1999: Czas niemocy

Po dymisji Piechniczka stanowisko selekcjonera zostało po raz pierwszy w historii obsadzone w drodze konkursu. Jego zwycięzcą został Wojciech Łazarek. Bez sukcesu prowadził on reprezentację w eliminacjach Euro 1988 i MŚ 1990. Po wyjazdowej porażce z Anglią w czerwcu 1989 selekcjoner złożył dymisję.

Przed kolejnymi grami eliminacyjnymi stanowisko objął Andrzej Strejlau. Polacy mieli jeszcze szanse awansu na mundial, lecz nie udało im się go wywalczyć – w turnieju finałowym zabrakło ich po raz pierwszy od 1970. Jesienią 1990 prowadzeni przez Strejlaua zawodnicy przystąpili do eliminacji Euro 1992. Tym razem również nie udało się wywalczyć awansu do turnieju finałowego. W eliminacjach do MŚ 1994 szanse promocji Polacy stracili w przegranych meczach wyjazdowych z Anglią i Norwegią we wrześniu 1993. Strejlau przegrywając trzecie z rzędu eliminacje do turnieju mistrzowskiego podał się do dymisji, a w ostatnich spotkaniach tamtej fazy mistrzostw drużynę prowadził jego dotychczasowy asystent, Lesław Ćmikiewicz.

Jego następcą został mianowany Henryk Apostel, który również bez powodzenia prowadził piłkarzy w eliminacjach Euro 1996. O ostatecznej przegranej zdecydowała porażka 1:4 ze Słowacją w Bratysławie.

W pierwszej połowie 1996 cztery towarzyskie mecze bez zwycięstwa reprezentacja rozegrała pod wodzą Władysława Stachurskiego. Selekcjoner odszedł po remisie z Białorusią, a zastąpił go Antoni Piechniczek. Drugie podejście do pracy z kadrą tego trenera nie było tak udane jak pierwsze[10], a Polacy odpadli w eliminacjach do finałów MŚ 1998. Po domowej porażce w maju 1997 z Anglią, zakończyła się druga kadencja Piechniczka. Tymczasowo funkcję selekcjonera powierzono jego asystentowi, Krzysztofowi Pawlakowi. Pod jego wodzą Polacy pokonali Gruzję w meczu eliminacyjnym.

Pod koniec lipca 1997 władze PZPN ogłosiły decyzję o powierzeniu funkcji selekcjonera Januszowi Wójcikowi. Szkoleniowiec ten od czasu zdobycia przez prowadzoną przez niego w 1992 reprezentację U23 srebrnego medalu olimpijskiego w Barcelonie wielokrotnie był faworytem mediów do objęcia stanowiska trenera dorosłej kadry. Po dokończeniu przegranych eliminacji MŚ 1998 Polacy rozpoczęli udział w eliminacjach Euro 2000. O końcowym niepowodzeniu zdecydowały porażki w meczach z Anglikami i Szwedami. Po wyjazdowej porażce ze Skandynawami w ostatnim spotkaniu eliminacji PZPN zrezygnował z usług Wójcika.

2000–2013: Turnieje bez sukcesów

Po odejściu Wójcika władze federacji podjęły współpracę z Jerzym Engelem, który swoją pracę prowadził pod hasłem futbol na tak. Eliminacje MŚ 2002 w wykonaniu prowadzonego przezeń zespołu zakończyły się powodzeniem po raz pierwszy od 16 lat; dodatkowo Polacy wywalczyli promocję do finałów jako pierwsza drużyna z Europy. Awans zapewnili sobie wygraną 3:0 z Norwegią we wrześniu 2001. Mundialowe mecze zawiodły jednak oczekiwania kibiców: Polacy przegrali w fazie grupowej z Koreą Południową 0:2 oraz z Portugalią 0:4. W ostatnim spotkaniu z USA grająca w rezerwowym składzie polska reprezentacja okazała się lepsza, pokonując rywali 3:1. Po powrocie do kraju drużynę i selekcjonera poddano mocnej krytyce, domagano się dymisji Engela. Trener odpierał zarzuty i zgłaszał chęć kontynuowania pracy. Federacja zdecydowała się jednak zakończyć współpracę.

Maciej Żurawski (z lewej) podczas meczu z Kostaryką na MŚ 2006.

Następcą Engela został Zbigniew Boniek. Już po pięciu spotkaniach reprezentacji, w grudniu 2002 przebywający za granicą ogłosił on swoją dymisję. W tym samym miesiącu zdecydowano o zatrudnieniu Pawła Janasa. Nowy szkoleniowiec kontynuował rywalizację w eliminacjach Euro 2004. Przed ostatnią kolejką spotkań Polacy mieli jeszcze szansę zająć miejsce barażowe, lecz mimo pokonania w wyjazdowym meczu Węgrów, w tym samym czasie Łotysze nieoczekiwanie wygrali 1:0 z pewnymi awansu Szwedami i tym samym zajęli drugie miejsce w grupie. Jesienią 2004 Polska rozpoczęła eliminacje MŚ 2006. W dziesięciu spotkaniach odniosła osiem zwycięstw i pomimo dwóch porażek z Anglią, dzięki korzystnym rezultatom w innych grupach, awansowała do turnieju głównego bezpośrednio z drugiego miejsca. Rozgrywany w Niemczech mundial nie był dla polskich zawodników udany. Przegrali wówczas z Ekwadorem 0:2 oraz z Niemcami 0:1. Jedyne zwycięstwo Polacy odnieśli w ostatnim meczu fazy grupowej przeciwko Kostaryce 2:1.

Radość Polaków po zdobyciu zwycięskiej bramki w meczu el. ME 2008 z Armenią, marzec 2007.
Mecz Polski z Czechami podczas ME, 16 czerwca 2012

PZPN zwolnił Janasa i zatrudnił na stanowisku selekcjonera reprezentacji Holendra Leo Beenhakkera, któremu postawiono za cel awans do finałów Euro 2008. Po słabych pierwszych spotkaniach, reprezentacja zaczęła odnosić lepsze wyniki (m.in. wygrywając ze znacznie wyżej notowaną Portugalią oraz Belgią, co poprawiło wizerunek zespołu oraz trenera. Decydująca runda meczów eliminacyjnych przyniosła pierwszy w historii awans Polski do finałów mistrzostw Europy. Stało się tak m.in. po wrześniowym remisie wyjazdowym z Portugalią oraz listopadowej wygranej z Belgią. W samym turnieju Polacy zagrali jednak słabo; przegrali pierwszy mecz z Niemcami 0:2, a następnie zremisowali z Austrią 1:1. W trzecim meczu przegrali z Chorwacją 0:1, kończąc udział w turnieju na rundzie grupowej. Po nieudanych mistrzostwach Europy Polacy przystąpili do eliminacji MŚ 2010. Notowali w nich jednak dużo gorsze wyniki niż w poprzednich eliminacjach. 1 kwietnia 2009 w Kielcach Polska pokonała 10:0 San Marino, ustanawiając tym samym najwyższe zwycięstwo w swojej historii. Po wrześniowej porażce w Mariborze ze Słowenią zarząd PZPN zwolnił Beenhakkera i zastąpił go Stefanem Majewskim. Dwa ostatnie mecze eliminacyjne pod jego wodzą zostały przez Polaków przegrane i nie uzyskali oni awansu do finałowych rozgrywek.

Reprezentanci Polski przed meczem z Irlandią, 19 listopada 2013

W październiku 2009 wybrano nowego selekcjonera kadry, którym został Franciszek Smuda[11]. Miał on przygotować i poprowadzić zespół w finałach Euro 2012, którego współorganizatorem miała być Polska i do którego nie musiała się ona kwalifikować. Mecz otwarcia tego turnieju rozegrany na Stadionie Narodowym w Warszawie zakończył się remisem 1:1 z Grecją. W drugiej połowie rzut karny dla gości został wybroniony przez Przemysława Tytonia. Kolejny mecz, tym razem z Rosją również zakończył się wynikiem 1:1. Biało-Czerwoni aby awansować do ćwierćfinału musieli wygrać w ostatnim spotkaniu z Czechami we Wrocławiu; przegrali go jednak 0:1[12]. Franciszek Smuda podał się do dymisji.

Po zakończeniu mistrzostw PZPN wybrał nowego selekcjonera, którym został Waldemar Fornalik. Prowadzona przez niego drużyna brała udział w eliminacjach MŚ 2014, które zakończyły się dla niej porażką. Definitywnie szansę awansu stracili w październiku 2013 po porażce z Ukrainą. Dzień po przegranym meczu z Anglią prezes PZPN zdymisjonował trenera.

2014–: Powrót do elity

Łukasz Piszczek i Cristiano Ronaldo, 30 czerwca 2016.

Nowym selekcjonerem kadry został Adam Nawałka[13]. We wrześniu 2014 Biało-Czerwoni rozpoczęli eliminacje Euro 2016. W ramach tych rozgrywek 11 października 2014 reprezentacja Polski pierwszy raz w historii pokonała zespół Niemiec (2:0). Awans do finałów Polacy zapewnili sobie wygraną z Irlandią 2:1 w październiku 2015. Pierwszy mecz fazy grupowej ME Polska rozegrała z Irlandią Północną i zwyciężyła 1:0. W kolejnym spotkaniu z Niemcami drużyna Nawałki zremisowała 0:0, a w ostatnim meczu fazy grupowej z Ukrainą wygrała 1:0. W meczu 1/8 finału Polacy zmierzyli się ze Szwajcarią (1:1). O ich awansie do ćwierćfinału zdecydowała zwycięska seria rzutów karnych (5-4). W kolejnej rundzie Polacy zagrali z Portugalią, a ten mecz również zakończył się wynikiem 1:1. Rzuty karne lepiej wykonali tym razem przeciwnicy, którzy wygrali w nich 5-3.

W eliminacjach MŚ 2018 Polska zajęła pierwsze miejsce w grupie, wygrywając osiem spotkań, jedno remisując i jedno przegrywając. W decydującym meczu zwyciężyła Czarnogórę. Robert Lewandowski zdobył w całych eliminacjach 16 bramek, co było najlepszym wynikiem na świecie. 1 grudnia 2017 w Moskwie odbyło się losowanie grup MŚ 2018. Polacy znaleźli się w grupie z Senegalem, Kolumbią i Japonią.

24 stycznia 2018 w Lozannie odbyło się z kolei losowanie grup nowopowstałej Ligi Narodów UEFA. Polacy (przydzieleni do Dywizji A na podstawie rankingu FIFA z października 2017 roku) znaleźli się w grupie trzeciej razem z Włochami i Portugalią.

Identyfikacja zespołu

Barwy i stroje

Polscy kibice podczas ME 2012, Plac Defilad w Warszawie.

Kolorystyka ubiorów reprezentantów Polski jest odzwierciedleniem barw państwowych RP oraz flagi i herbu państwa, a więc związana z barwą białą i czerwoną.

Stroje domowe tradycyjnie składają się z białej koszulki, czerwonych spodenek i białych getrów, natomiast najczęściej wszystkie elementy zestawu wyjazdowego są czerwone (choć w przeszłości niekiedy na wyjazdach grano w białych spodenkach). Na przestrzeni lat różnice w projekcie i kolorystyce strojów dotyczyły zwykle szczegółów, a ogólny wzór ubioru pozostaje niezmienny od 1921[14]. W latach 1948–1970 stosowana była biało-czerwona, pasiasta wersja getrów.

W rzadkich przypadkach używano odmiennego od dwóch podstawowych zestawu kolorystycznego. W 1961 Polacy w meczu z ZSRR zagrali w błękitnych strojach, w 1998 z Chorwacją w granatowych koszulkach i czerwonych spodenkach[15], również w tym samym roku z Luksemburgiem w czarnych koszulach i białych szortach[16], następnie w 2002 z Danią w jednolitym granatowym stroju[17], w 2005 z Austrią w białych koszulkach i czarno-granatowych spodenkach[18], a w 2006 z Chorwacją w jednolicie niebieskich kostiumach[19]. Po raz ostatni Polacy zagrali w innych, niż białe i czerwone barwach w 2010 z Bułgarią (jednolite granatowe z czerwono-białymi rękawkami[20]).

Koszulki reprezentacji Polski (2015).
Tradycyjne stroje reprezentacji Polski
Zestaw domowy.
Zestaw wyjazdowy.

W latach 2014–2015 domowe stroje reprezentacji Polski były białe z pionowym czerwonym pasem pośrodku, spodenki natomiast były jednolicie białe. Na zestaw wyjazdowy składały się koszulka w kolorze czerwonym z białym pasem pośrodku oraz czerwone spodenki[21][22]. Pierwszy występ w odzieży z tym wzorem Polacy zanotowali 5 marca 2014 na Stadionie Narodowym w Warszawie w meczu ze Szkocją[23].

Od 2016 reprezentacja występuje w białych koszulkach i czerwonych spodenkach (zestaw domowy) oraz w czerwonych koszulkach i spodenkach (zestaw wyjazdowy)[24].

Producent Okres
Polsport –1974
Niemcy Adidas 1974–1992
Wielka Brytania Admiral 1992
Niemcy Adidas 1993
Włochy Lotto 1993–1994
Niemcy Puma 1994–1996
Stany Zjednoczone Nike 1996–1999
Niemcy Adidas 1999
Niemcy Puma 1999–2000
Polska Tico 2000
Niemcy Puma 2001–2008
Stany Zjednoczone Nike 2009–

w latach 1992–1993 reprezentacja Polski występowała ponadto w strojach polskiej produkcji nieznanej marki[14]

Historia strojów

Stroje domowe

1990–1991
1992
1994–1995
1996
1998
2004–2005
2009
2010–2011
2014–2015

Stroje wyjazdowe

1990–1991
1992
1994–1997
1998
2004
2009
2010–2011
2014–2015

Ubiór reprezentacji tradycyjnie ozdabiany jest polskim herbem państwowym. Odróżnia to polski zespół od wielu innych drużyn narodowych, u których umieszcza się na piersiach graczy znaki krajowych federacji piłkarskich (oprócz reprezentacji Polski stroje ozdobione znakiem państwowym, a nie logotypem krajowego związku używają m.in. Słowacy i Węgrzy, a do niedawna także Czesi). Jedynie na początku istnienia reprezentacji Polski na koszulkach umieszczano nie herb, a samo godło (orła).

W latach 20. orzeł (bez tarczy, niebędący dokładnym odwzorowaniem ani godła ani herbu RP) umieszczany był na lewej piersi piłkarzy i zajmował całą jej powierzchnię[14]. W latach 30. orzeł uległ zmniejszeniu, upodobniono go też do oficjalnego wzoru ustawowego. W latach 50. doszło do kolejnej zmiany i symbol został przesunięty z wysokości serca na środek torsu. Od połowy lat 90. orzeł umieszczany był naprzemiennie na środku lub z lewej strony koszulki, na wysokości serca stale zaczęto umieszczać go od 2002. Podczas meczu z Holandią w 1975 Polacy przez pomyłkę producenta wystąpili w koszulce z czerwonym orłem[25].

Na początku lat 60. w tarczy nad godłem (orłem) pojawił się napis „POLSKA”[14], wpisywano go w tarczę herbową do końca 2005. W latach 2006–2007 koszulki zawierały z przodu motyw husarza, a prócz herbu Polski, po prawej stronie piersi umieszczono ówczesny logotyp reprezentacji: piłkę i skrzydło z napisem „POLSKA” pod spodem[26]. Znak ten pojawił się również na kolejnym wzorze koszulek, obowiązującym w 2008.

Po raz pierwszy polskiego herbu lub godła zabrakło na koszulkach reprezentantów w 1992. Ich producent (Admiral) zastąpił znak państwowy wariacją ówczesnego logotypu PZPN ze zmienionym graficznie wyglądem orła (ptak był skierowany w swoją lewą stronę, lecz z przekręconym w prawo łbem)[27]. W listopadzie 2011 na Stadionie Miejskim we Wrocławiu zaprezentowano nowy wzór ubiorów, w których reprezentacja Polski rozgrywać miała spotkania ME 2012 (zestaw wykorzystano po raz pierwszy podczas meczu z Włochami 11 listopada we Wrocławiu). Na koszulkach znalazło się nowe logo PZPN, z napisem „POLSKA” (zamiast „PZPN”) pod spodem, logo producenta odzieży, a na ramieniu okrągła naszywka z marką EURO 2012[28]. Wygląd nowych trykotów (umieszczenie związkowego znaku zamiast herbu było pomysłem działaczy PZPN) spotkał się z ogromną falą krytyki wśród kibiców, którzy zapowiedzieli bojkot nowych strojów[29]. W wyniku protestów kibiców (w trakcie meczu z Włochami oraz cztery dni później z Węgrami w Poznaniu skandowano Gdzie jest orzeł?[30]) symbol państwowy został przed kolejnymi meczami naszyty pomiędzy logotypem związku i marką producenta stroju[31]. Kilka miesięcy później umieszczanie godła państwowego na strojach reprezentantów kraju stało się obowiązkiem ustawowym[32].

Od 2014 koszulki reprezentacji nie zawierają już marki PZPN[33]. Dotyczy to całego sprzętu meczowego zawodników, logo pozostało na niektórych elementach ubioru członków sztabu, marynarkach i dokumentach.

Stadion domowy

Stadiony reprezentacji Polski
Stadion Narodowy w Warszawie przed półfinałowym meczem ME 2012 Niemców z Włochami.
Stadion WP w Warszawie (2015).
Stadion Śląski w Chorzowie w trakcie przebudowy (2011).
Stadion Dziesięciolecia w Warszawie (lata 60.).

Polska drużyna podejmowała dotąd rywali na 51 obiektach rozmieszczonych w 30 polskich miastach[34]. Najwięcej spotkań w roli gospodarza piłkarska reprezentacja Polski rozegrała na Stadionie Wojska Polskiego w Warszawie (72); po raz pierwszy wystąpiła na nim 26 października 1930 w meczu z Łotwą, a po raz ostatni jak dotąd 2 czerwca 2012 z Andorą.

Drugą pozycję wśród polskich stadionów pod względem liczby rozegranych spotkań międzypaństwowych zajmuje Stadion Śląski w Chorzowie (56 meczów; pierwszy 22 lipca 1956 z NRD, ostatni 27 marca 2018 z Koreą Południową). Obiekt ten najbardziej ze wszystkich krajowych aren kojarzony jest z sukcesami reprezentacji[35], m.in. ze zwycięstwami nad ZSRR (1957), Anglią (1973), Holandią (1975 i 1979), Włochami (1985) i Portugalią (2006); również w spotkaniach na Śląskim polska drużyna zapewniała sobie awanse na MŚ 1978, MŚ 1986, MŚ 2002 i ME 2008. Po meczu z Anglią w 1973 brytyjscy dziennikarze określili stadion Kotłem Czarownic[36], co do dziś pozostaje w użyciu wśród dziennikarzy i kibiców. W latach 2009–2017 obiekt był w przebudowie, po ponownym otwarciu posiada pojemność 54 378 miejsc[37].

Z kolei 25 spotkań Polska rozegrała na warszawskim Stadionie Dziesięciolecia (pierwszy 28 października 1956 z Norwegią, ostatni 17 kwietnia 1983 z Finlandią). Po tym meczu obiekt ten nie był już wykorzystywany w celach sportowych, a w latach 90. na jego koronie powstało targowisko. W latach 2008–2012 stadion zburzono i w jego miejscu postawiono Stadion Narodowy o pojemności 58 500 miejsc[38]. Na nowym obiekcie reprezentacja rozegrała dotąd 21 spotkań[b].

Stadion Śląski decyzją Polskiego Związku Piłki Nożnej z 10 lipca 1993 posiada, jako jedyny w kraju, status stadionu narodowego[39]. Określenie narodowy nie jest jednak częścią oficjalnej nazwy tej areny. Z kolei oddany do użytku w 2012 obiekt, pomimo faktu zarejestrowania pod nazwą Stadion Narodowy w Warszawie, nie posiada nadawanej z woli PZPN godności stadionu narodowego[40][41].

Co najmniej 10 spotkań domowych polska reprezentacja rozegrała także na Stadionie Miejskim w Poznaniu (15 gier w latach 1986–2016), Stadionie Olimpijskim we Wrocławiu (14 gier w latach 1950–1987[c]), Stadionie Henryka Reymana w Krakowie (13 gier w latach 1956–2016), Stadionie ŁKS w Łodzi (10 gier w latach 1924–1983) oraz na Stadionie Zdzisława Krzyszkowiaka w Bydgoszczy (10 gier w latach 1972–2009).

Najwyższą frekwencję na domowym meczu Polaków zanotowano 28 czerwca 1959 na Stadionie Śląskim – mecz el. ME 1960 z Hiszpanią obserwowało ponad 100 000 widzów[42]. Z kolei najwyższa frekwencja w meczu za granicą to ponad 130 000 widzów w Rio de Janeiro podczas towarzyskiej gry Brazylii z Polską 8 czerwca 1966[43].

Zasięg medialny

Polskie Radio transmituje mecze polskiej drużyny od lat 30. XX wieku.

Pierwsze relacje ze spotkań reprezentacji Polski publikowane były w prasie sportowej, m.in. w Przeglądzie Sportowym, który na początku swego istnienia był oficjalnym organem PZPN[44]. Z kolei pierwsze bezpośrednie transmisje radiowe zaczęto przeprowadzać w latach 30. Jednym ze sprawozdawców Polskiego Radia był wtedy Michał Frank, który komentował na żywo rozgrywane w 1938 we francuskim Strasburgu spotkanie mistrzostw świata Polska−Brazylia[45]. Jego relację emitowaną z odbiorników wystawianych na ulicach i zainstalowanych na stadionach głośników śledziły w Polsce miliony osób[46][47]. PR od lat jest jedynym nadawcą radiowym transmitującym w całości spotkania polskiej drużyny. Na przełomie XX i XXI wieku głównymi sprawozdawcami byli Tomasz Zimoch (do 2016) i Andrzej Janisz[48].

TVP1 emituje mecze reprezentacji od 1957 (z okresowymi przerwami).

Pierwszym meczem polskiej reprezentacji transmitowanym przez telewizję był pojedynek Polska−Turcja z 19 maja 1957 (TVP, dziś TVP1). Komentowali je Stefan Rzeszot, Karol Hig i Zbigniew Smarzewski[49]. W kolejnych latach liczba spotkań drużyny narodowej emitowanych w telewizji rosła. Największą popularność wśród widzów osiągnęły w czasie sukcesów piłkarzy na igrzyskach olimpijskich i mistrzostwach świata w latach 70. i 80. Mecz otwarcia mundialu w 1978 Polska−Niemcy miało w polskiej telewizji śledzić 23 miliony widzów[50]. Czołowym sprawozdawcą w tym okresie był Jan Ciszewski, który komentował m.in. mecz eliminacji mundialu Anglia−Polska (1973) oraz spotkania Polaków na IO 1972, MŚ 1974, IO 1976, MŚ 1978 i MŚ 1982. Dziś uznawany jest za najsłynniejszego polskiego komentatora sportowego[51]. Spotkania reprezentacji Polski w TVP na przestrzeni lat komentowali również m.in. Andrzej Zydorowicz, Dariusz Szpakowski, Tomasz Jasina i Jacek Laskowski.

Po raz pierwszy mecz drużyny narodowej poza TVP transmitowano na antenie Wizja TV, a miało to miejsce 6 września 1998 (Bułgaria−Polska)[52]. Stacja ta przeprowadzała transmisje ze spotkań reprezentacji do końca 2001 (od jesieni 1999 na antenie kanału Wizja Sport). W TVP niektóre ze spotkań w tym czasie było retransmitowanych z opóźnieniem, transmitowanych równocześnie lub nieemitowanych w ogóle. W 1999 mecz Anglia−Polska został nadany na żywo przez Canal+[52].

Polsat Sport – nadawca spotkań reprezentacji w latach 2002, 2006, 2008 i 2014–2017.

Występy Polaków na MŚ 2002 i MŚ 2006 były pokazywane jednocześnie w kanałach Polsatu oraz w TVP2. W drugim programie Telewizji Polskiej nadawano w tamtym okresie wszystkie mecze reprezentacji (na początku 2008 przeniesiono je ponownie do programu pierwszego; wyjątkiem były ME 2008, do których prawa miał tylko Polsat[53]). W latach 2014−2017 wszystkie mecze eliminacji ME i MŚ oraz finałów mistrzostw kontynentu emitowano w Polsacie (w tym w Polsacie Sport[54], którego podstawowym komentatorem był Mateusz Borek). Z kolei wszystkie gry towarzyskie w tym czasie pokazywała TVP[55]. Mecze Polski na ME 2016 były transmitowane przez TVP i Polsat równocześnie. W tym samym roku Telewizja Polska zakupiła prawa emisji wszystkich spotkań polskiej drużyny w latach 2018−2022[56].

Obecnie wszystkie mecze reprezentacji Polski transmitowane są w całości na żywo na antenach PR Program I oraz TVP1 i TVP Sport.

Sztab szkoleniowy

Wg stanu na 21 grudnia 2017[57]

Adam Nawałka, obecny selekcjoner reprezentacji Polski.
Stanowisko Osoba
Selekcjoner Polska Adam Nawałka
Dyrektor reprezentacji Polska Tomasz Iwan
Rzecznik prasowy Polska Jakub Kwiatkowski
II trener Polska Bogdan Zając
Trener asystent, trener bramkarzy Polska Jarosław Tkocz
Trener asystent, szef banku informacji Polska Hubert Małowiejski
Trener asystent Polska Robert Góralczyk
Trener przygotowania fizycznego Polska Remigiusz Rzepka
Trener asystent Polska Marcin Prasoł
Trener analityk Polska Gerard Juszczak
Analityk, statystyk Polska Dawid Zajączkowski
Lekarz reprezentacji Polska Jacek Jaroszewski
Fizjoterapeuta Polska Bartłomiej Spałek
Fizjoterapeuta Polska Paweł Ptak
Masażysta Polska Wojciech Herman
Kucharz Polska Tomasz Leśniak
Kierownik techniczny Polska Paweł Kosedowski
Asystent kierownika technicznego Polska Paweł Sidorowicz

Zawodnicy

Obecny skład

Następujący piłkarze zostali powołani przez selekcjonera Adama Nawałkę do kadry na towarzyskie mecze z reprezentacją Nigerii (23 marca 2018) i reprezentacją Korei Południowej (27 marca 2018).

Mecze i gole wg stanu z 27 marca 2018 po meczu z Koreą Południową.

Nr Zawodnik Data urodzenia (wiek) Mecze Gole Klub
Bramkarze
1 Wojciech Szczęsny 18 kwietnia 1990 (28 lat) 33 0 Włochy Juventus FC
12 Łukasz Skorupski 5 maja 1991 (26 lat) 2 0 Włochy AS Roma
21 Bartosz Białkowski 6 lipca 1987 (30 lat) 1 0 Anglia Ipswich Town
22 Łukasz Fabiański 18 kwietnia 1985 (33 lata) 43 0 Walia Swansea City
Obrońcy
3 Artur Jędrzejczyk 4 listopada 1987 (30 lat) 35 3 Polska Legia Warszawa
4 Thiago Cionek 21 kwietnia 1986 (31 lat) 17 0 Włochy SPAL 2013
15 Kamil Glik 3 lutego 1988 (30 lat) 58 4 Monako AS Monaco
20 Łukasz Piszczek 3 czerwca 1985 (32 lata) 61 3 Niemcy Borussia Dortmund
21 Tomasz Kędziora 11 czerwca 1994 (23 lata) 3 0 Ukraina Dynamo Kijów
23 Marcin Kamiński 15 stycznia 1992 (26 lat) 5 0 Niemcy VfB Stuttgart
Paweł Jaroszyński 2 października 1994 (23 lata) 0 0 Włochy ChievoVerona
2 Michał Pazdan 21 września 1987 (30 lat) 31 0 Polska Legia Warszawa
Pomocnicy
5 Krzysztof Mączyński 23 maja 1987 (30 lat) 31 2 Polska Legia Warszawa
6 Jacek Góralski 21 września 1992 (25 lat) 3 0 Bułgaria Łudogorec Razgrad
10 Rafał Kurzawa 29 stycznia 1993 (25 lat) 3 0 Polska Górnik Zabrze
11 Przemysław Frankowski 12 kwietnia 1995 (23 lata) 1 0 Polska Jagiellonia Białystok
13 Maciej Rybus 19 sierpnia 1989 (28 lat) 49 2 Rosja Lokomotiw Moskwa
19 Piotr Zieliński 20 maja 1994 (23 lata) 31 4 Włochy SSC Napoli
11 Kamil Grosicki 8 czerwca 1988 (29 lat) 56 12 Anglia Hull City
10 Grzegorz Krychowiak 29 stycznia 1990 (28 lat) 49 2 Anglia West Bromwich Albion
Sławomir Peszko 19 lutego 1985 (33 lata) 43 2 Polska Lechia Gdańsk
30 Taras Romanczuk 14 listopada 1991 (26 lat) 1 0 Polska Jagiellonia Białystok
Napastnicy
15 Jakub Świerczok 28 grudnia 1992 (25 lat) 3 0 Bułgaria Łudogorec Razgrad
9 Robert Lewandowski 21 sierpnia 1988 (29 lat) 93 52 Niemcy Bayern Monachium
7 Arkadiusz Milik 28 lutego 1994 (24 lata) 38 12 Włochy SSC Napoli
14 Łukasz Teodorczyk 3 czerwca 1991 (26 lat) 15 4 Belgia RSC Anderlecht

Ostatnio powołani

Następujący piłkarze zostali również powołani do polskiej kadry w ciągu ostatnich dwunastu miesięcy i wzięli udział w jej zgrupowaniach.

Zawodnik Data urodzenia (wiek) Mecze Gole Klub Ostatnie powołanie
Bramkarze
Artur Boruc 2 20 lutego 1980 (38 lat) 65 0 Anglia AFC Bournemouth vs.  Urugwaj, 10 listopada 2017
Przemysław Tytoń 4 stycznia 1987 (31 lat) 14 0 Hiszpania Deportivo La Coruña vs.  Czarnogóra, 8 października 2017
Obrońcy
Bartosz Bereszyński>1 12 lipca 1992 (25 lat) 6 0 Włochy UC Sampdoria vs.  Nigeria, 23 marca 2018
Jarosław Jach 17 lutego 1994 (24 lata) 2 0 Anglia Crystal Palace vs.  Meksyk, 13 listopada 2017
Jan Bednarek 12 kwietnia 1996 (22 lata) 1 0 Anglia Southampton FC vs.  Kazachstan, 4 września 2017
Igor Lewczuk 30 maja 1985 (32 lata) 2 0 Francja Girondins Bordeaux vs.  Rumunia, 10 czerwca 2017
Pomocnicy
Damian Kądzior 1 16 czerwca 1992 (25 lat) 0 0 Polska Górnik Zabrze vs.  Nigeria, 23 marca 2018
Karol Linetty 1 2 lutego 1995 (23 lata) 19 1 Włochy UC Sampdoria vs.  Nigeria, 23 marca 2018
Jakub Błaszczykowski 14 grudnia 1985 (32 lata) 97 19 Niemcy VfL Wolfsburg vs.  Meksyk, 13 listopada 2017
Maciej Makuszewski 29 września 1989 (28 lat) 5 0 Polska Lech Poznań vs.  Meksyk, 13 listopada 2017
Rafał Wolski 10 listopada 1992 (25 lat) 7 1 Polska Lechia Gdańsk vs.  Meksyk, 13 listopada 2017
Paweł Wszołek 30 kwietnia 1992 (25 lat) 11 2 Anglia Queens Park Rangers vs.  Meksyk, 13 listopada 2017
Filip Starzyński 27 maja 1991 (26 lat) 4 1 Polska Zagłębie Lubin vs.  Kazachstan, 4 września 2017
Damian Dąbrowski 27 sierpnia 1992 (25 lat) 1 0 Polska Cracovia vs.  Rumunia, 10 czerwca 2017
Napastnicy
Dawid Kownacki 14 marca 1997 (21 lat) 1 0 Włochy UC Sampdoria vs.  Nigeria, 23 marca 2018
Mariusz Stępiński 12 maja 1995 (22 lata) 4 0 Włochy ChievoVerona vs.  Meksyk, 13 listopada 2017
Kamil Wilczek 14 stycznia 1988 (30 lat) 3 0 Dania Brøndby IF vs.  Meksyk, 13 listopada 2017

1 wycofany z kadry z powodu kontuzji
2 zakończył karierę w reprezentacji

Składy w turniejach międzynarodowych

Składy na mistrzostwach świata

Składy na mistrzostwach Europy

Składy na igrzyskach olimpijskich

Kapitanowie

Lista zawodników, którzy wyprowadzali reprezentację Polski na boisko w co najmniej 10 spotkaniach[58]:

Zawodnik Lata Uwagi
Józef Kałuża 1925–1928
Jerzy Bułanow 1931–1935
Władysław Szczepaniak 1934–1947 Kapitan na MŚ 1938
Tadeusz Parpan 1947–1950
Gerard Cieślik 1950–1958 Kapitan na IO 1952
Edmund Zientara 1956–1961 Kapitan na IO 1960
Lucjan Brychczy 1960–1969
Henryk Szczepański 1961–1965
Stanisław Oślizło 1966–1971
Bernard Blaut 1968–1971
Włodzimierz Lubański 1970–1980 Kapitan na IO 1972 (złoty medal)
Kazimierz Deyna 1973–1978 Kapitan na MŚ 1974 (brązowy medal), IO 1976 (srebrny medal) oraz na MŚ 1978
Antoni Szymanowski 1975–1979
Grzegorz Lato 1976–1980
Władysław Żmuda 1980–1985 Kapitan na MŚ 1982
Zbigniew Boniek 1985–1988 Kapitan na MŚ 1986
Waldemar Prusik 1987–1991
Zbigniew Kaczmarek 1990–1991
Jerzy Brzęczek 1992–1999 Kapitan na IO 1992 (srebrny medal, reprezentacja IO)
Roman Kosecki 1993–1995
Tomasz Wałdoch 1993–2002 Kapitan na MŚ 2002 (dwa mecze)
Tomasz Łapiński 1994–1999
Jacek Zieliński 1996–2003 Kapitan na MŚ 2002 (jeden mecz)
Jacek Bąk 2002–2008 Kapitan na MŚ 2006 oraz na ME 2008 (jeden mecz)
Tomasz Kłos 2004–2005
Michał Żewłakow 2006–2011 Kapitan na ME 2008 (jeden mecz)
Maciej Żurawski 2006–2008 Kapitan na ME 2008 (jeden mecz)
Jakub Błaszczykowski 2010–2013 Kapitan na ME 2012
Robert Lewandowski 2013– Kapitan na ME 2016

Rekordzistą w liczbie występów z kapitańską opaską od początku spotkania jest Deyna (57 meczów[58]).

Obecnym kapitanem reprezentacji jest Lewandowski (wyznaczony przez trenera Adama Nawałkę w grudniu 2014[59]).

Mecze i wyniki

2017

Lp. Data Miejsce Przeciwnik Rank. Wynik Uwagi Strzelcy bramek dla Polski
809. 10.06 Warszawa, Polska  Rumunia 46 3:1 (1:0) el. MŚ 2018 Lewandowski Gol 29' (k.)57'62' (k.)
810. 01.09 Kopenhaga, Dania  Dania 46 0:4 (0:2) el. MŚ 2018
811. 04.09 Warszawa, Polska  Kazachstan 105 3:0 (1:0) el. MŚ 2018 Milik Gol 11', Glik Gol 74', Lewandowski Gol 86' (k.)
812. 05.10 Erywań, Armenia  Armenia 83 6:1 (3:1) el. MŚ 2018 Grosicki Gol 2', Lewandowski Gol 18'26'64', Błaszczykowski Gol 58', Wolski Gol 90'
813. 08.10 Warszawa, Polska  Czarnogóra 37 4:2 (2:0) el. MŚ 2018 Mączyński Gol 6', Grosicki Gol 16', Lewandowski Gol 85', Stojković Gol 87' (sam.)
814. 10.11 Warszawa, Polska  Urugwaj 17 0:0 (0:0) towarzyski
815. 13.11 Gdańsk, Polska  Meksyk 16 0:1 (0:1) towarzyski

2018

Lp. Data Miejsce Przeciwnik Rank. Wynik Uwagi Strzelcy bramek dla Polski
816. 23.03 Wrocław, Polska  Nigeria 52 0:1 (0:0) towarzyski
817. 27.03 Chorzów, Polska  Korea Południowa 59 3:2 (2:0) towarzyski Lewandowski Gol 32', Grosicki Gol 45', Zieliński Gol 90'
818. 08.06 Poznań, Polska  Chile towarzyski
819. 12.06 Warszawa, Polska  Litwa towarzyski
820. 19.06 Moskwa, Rosja  Senegal MŚ 2018
821. 24.06 Kazań, Rosja  Kolumbia MŚ 2018
822. 28.06 Wołgograd, Rosja  Japonia MŚ 2018
07.09  Włochy LN 2018/2019
11.09  Irlandia towarzyski
11.10  Portugalia LN 2018/2019
14.10  Włochy LN 2018/2019
15.11  Czechy towarzyski
20.11  Portugalia LN 2018/2019

Aktualne kwalifikacje i rozgrywki

Kwalifikacje do Mistrzostw Świata w Piłce Nożnej 2018

Udział w turniejach międzynarodowych

Igrzyska olimpijskie

Przez wiele lat w piłkarskich turniejach olimpijskich mogli brać udział wyłącznie zawodnicy amatorscy, nie profesjonalni. W praktyce jednak niektóre kraje wystawiały swoje najsilniejsze zespoły, inne zaś były reprezentowane przez drużyny znacząco słabsze od potencjalnie najmocniejszej ekipy. Było to związane ze znacznie się od siebie różniącymi przepisami regulującymi kwestię amatorstwa w różnych państwach (FIFA pozostawiła kwestię uznawania piłkarza za amatora federacjom członkowskim[60]), a także z często fikcyjnym amatorstwem (piłkarze-amatorzy otrzymywali nieoficjalnie wynagrodzenie za grę). W latach 20. XX wieku piłkarskie turnieje olimpijskie miały rangę nieoficjalnych mistrzostw świata[61].

Po odzyskaniu przez Polskę państwowości, jej reprezentacja miała zadebiutować w igrzyskach olimpijskich w 1920, jednak z powodu wojny z bolszewikami na miesiąc przed olimpiadą PKOl zrezygnował ze startu[62]. Po raz pierwszy Polacy wystąpili na igrzyskach w 1924, odpadając w pierwszej rundzie. Cztery lata później, z powodu niskiego poziomu drużyny narodowej i rozbudowanego kalendarza rozgrywek ligowych, nie wystawiono reprezentacji do igrzysk w Amsterdamie[63]. Powrót nastąpił w 1936 – prowadzeni przez Józefa Kałużę Polacy w Berlinie zajęli czwartą pozycję, przegrywając półfinał oraz mecz o trzecie miejsce różnicą jednej bramki.

W pierwszych po II wojnie światowej igrzyskach polska reprezentacja po rezygnacji PZPN nie wzięła udziału – przyznano wówczas walkower drużynie amerykańskiej, z którą Polacy mieli zagrać w pierwszej rundzie[64]. Kolejny start olimpijski nastąpił w 1952 (Polacy odpadli w 1/8 rozgrywek). Cztery lata później po raz pierwszy przeprowadzono eliminacje do turnieju olimpijskiego, z których Polska była zwolniona[65], ale z wyjazdu do Melbourne i tak zrezygnowała, prawdopodobnie z powodów politycznych bądź finansowych[64]. W 1960 po przejściu eliminacji Polacy zagrali w turnieju we Włoszech, jednak nie wyszli w nim z grupy. W fazie kwalifikacyjnej do kolejnej olimpiady w Tokio polska drużyna okazała się słabsza od Italii. Włosi zostali jednak zdyskwalifikowani za grę w tym dwumeczu profesjonalnych piłkarzy i MKOl przyznał awans Polsce. Piłkarski związek w Warszawie odrzucił jednak możliwość uczestnictwa w igrzyskach[66][67]. Do igrzysk w Meksyku Polacy również się nie dostali.

Sukcesem zakończyły się za to dwa kolejne starty – w Monachium drużyna trenera Kazimierza Górskiego zdobyła złoty, a cztery lata później w Montrealu srebrny medal (do drugiego z tych turniejów jako obrońca tytułu Polska nie musiała się kwalifikować[68]).

Do 1976 włącznie PZPN wystawiał zarówno w turniejach finałowych, jak i w eliminacjach reprezentację Polski A. Rywale Polaków niejednokrotnie przeciwstawiali jej drużynę kategorii amatorskiej, z tego powodu niektóre mecze w tych rozgrywkach (między zespołami różnych kategorii) uznane są za nieoficjalne. W latach 1980–1988 w eliminacjach olimpijskich brała udział polska reprezentacja olimpijska o innym składzie osobowym od pierwszej drużyny, prowadzona również przez innego selekcjonera (Polska odpadała w eliminacjach do trzech kolejnych igrzysk: 1980, 1984 i 1988[69]). Od 1992 kwalifikacjami do IO są kontynentalne mistrzostwa drużyn do lat 21. Podczas turnieju finałowego w kadrze może się znaleźć tylko trzech graczy w dowolnym wieku, wiek pozostałych w dniu rozpoczęcia igrzysk nie może przekroczyć 23 lat[70]. Od tamtej pory reprezentacje olimpijskie nazywane są też reprezentacjami U23.

Polska drużyna po raz ostatni wzięła udział w igrzyskach w 1992 i w turnieju w Barcelonie zdobyła srebrny medal (trenerem był Janusz Wójcik). Do sześciu kolejnych edycji igrzysk Polakom poprzez ME U21 nie udało się awansować.

Igrzyska olimpijskie
Rok Runda Pozycja M W R P GZ GS
1900 Nie brała udziału (Polska nie istniała)
Stany Zjednoczone 1904
Wielka Brytania 1908
Szwecja 1912
Belgia 1920 Wycofała się
1924 1/16 finału 20/22 1 0 0 1 0 5
Holandia 1928 Nie brała udziału
III Rzesza 1936 IV miejsce 4/16 4 2 0 2 11 10
Wielka Brytania 1948 Wycofała się
Finlandia 1952 1/8 finału 13/25 2 1 0 1 2 3
Australia 1956 Wycofała się
Włochy 1960 Faza grupowa 10/16 3 1 0 2 7 5
Japonia 1964 Nie zakwalifikowała się
Meksyk 1968
1972 Mistrzostwo 1/16 7 6 1 0 21 5
Kanada 1976 II miejsce 2/13 5 3 1 1 11 5
1980 Nie zakwalifikowała się
Stany Zjednoczone 1984
Korea Południowa 1988
Hiszpania 1992 II miejsce 2/16 6 4 1 1 17 6
Stany Zjednoczone 1996 Nie zakwalifikowała się
Australia 2000
Grecja 2004
2008
Wielka Brytania 2012
Brazylia 2016
Japonia 2020 Eliminacje trwają
Razem Mistrzostwo 7/26 28 17 3 8 69 39

Mistrzostwa świata

Polska drużyna siedmiokrotnie brała udział w turniejach finałowych MŚ, najlepszy wynik – trzecie miejsce – osiągając w 1974 (w spotkaniu o brązowy medal Polacy pokonali Brazylię 1:0) i w 1982 (w decydującym meczu wygrali z Francją 3:2). Jest jednym z dwudziestu zespołów narodowych, które zdobyły medal MŚ. W najlepszej ósemce turnieju Polska znalazła się też w 1978. Na ostatnim mundialu, w którym Polska brała udział (MŚ 2006) odpadła w fazie grupowej, przegrywając z Ekwadorem 0:2, Niemcami 0:1 oraz zwyciężając Kostarykę 2:1.

Zwycięsko przez eliminacje polski zespół nie przeszedł dziesięciokrotnie, przy czym runda kwalifikacyjna MŚ 1934 nie została przez Polskę dokończona: rewanżowy mecz z Czechosłowacją Polska oddała walkowerem z powodów politycznych (konflikt o Zaolzie[71]). Polacy nie wystartowali w trzech edycjach mundialu: w MŚ 1930 (rozegranych bez eliminacji), MŚ 1950 oraz MŚ 1954 (wycofali się z eliminacji po ich rozlosowaniu).

Mistrzostwa świata . Kwalifikacje do mistrzostw świata . Selekcjonerzy
Rok Runda Pozycja M W R P GZ GS M W R P GZ GS
Urugwaj 1930 Nie brała udziału
1934 Nie zakwalifikowała się 1 0 0 1 1 2 Kałuża
1938 1/8 finału 11/15 1 0 0 1 5 6 2 1 0 1 4 1
Brazylia 1950 Nie brała udziału
Szwajcaria 1954 Wycofała się z eliminacji
Szwecja 1958 Nie zakwalifikowała się 5 3 0 2 9 7 Reyman oraz Dyrda i Ziemian[d]
Chile 1962 2 0 1 1 2 3 Krug
Anglia 1966 6 2 2 2 11 10 Motoczyński oraz Koncewicz i Krawczyk[d]
Meksyk 1970 6 4 0 2 19 8 Koncewicz
1974 III miejsce 3/16 7 6 0 1 16 5 4 2 1 1 6 3 Górski
Argentyna 1978 Druga runda 5/16 6 3 1 2 6 6 6 5 1 0 17 4 Gmoch
Hiszpania 1982 III miejsce 3/24 7 3 3 1 11 5 4 4 0 0 12 2 Kulesza, Piechniczek[e]
Meksyk 1986 1/8 finału 14/24 4 1 1 2 1 7 6 3 2 1 10 6 Piechniczek
Włochy 1990 Nie zakwalifikowała się 6 2 1 3 4 8 Łazarek, Strejlau[f]
Stany Zjednoczone 1994 10 3 2 5 10 15 Strejlau, Ćmikiewicz[g]
Francja 1998 8 3 1 4 10 12 Piechniczek, Pawlak, Wójcik[h]
Korea Południowa Japonia 2002 Faza grupowa 25/32 3 1 0 2 3 7 10 6 3 1 21 11 Engel
Niemcy 2006 Faza grupowa 21/32 3 1 0 2 2 4 10 8 0 2 27 9 Janas
Południowa Afryka 2010 Nie zakwalifikowała się 10 3 2 5 19 14 Beenhakker, Majewski[i]
Brazylia 2014 10 3 4 3 18 12 Fornalik
Rosja 2018 Kwalifikacja 10 8 1 1 28 14 Nawałka
Katar 2022
Razem III miejsce
(dwa razy)
7/21 31 15 5 11 44 40 116 60 21 35 228 141

Mistrzostwa Europy

Reprezentacja Polski wzięła udział we wszystkich dotąd rozegranych edycjach mistrzostw kontynentu, lecz w dwunastu z nich nie przechodziła eliminacji. W turnieju finałowym startowała trzykrotnie – w 2008 i w 2012 odpadła w fazie grupowej, z kolei w 2016 doszła do ćwierćfinału, remisując w nim z Portugalią 1:1 i żegnając się z mistrzostwami po przegranych rzutach karnych. W 2012 Polska była wraz z Ukrainą współgospodarzem finałów EURO.

Mistrzostwa Europy . Kwalifikacje do mistrzostw Europy . Selekcjonerzy
Rok Runda Pozycja M W R P GZ GS M W R P GZ GS
Francja 1960 Nie zakwalifikowała się 2 0 0 2 2 7 Krug
1964 2 0 0 2 0 4
Włochy 1968 6 3 1 2 13 9 Nowak oraz Brzeżańczyk i Górski[d], Matyas[j]
Belgia 1972 6 2 2 2 10 6 Koncewicz, Górski[k]
1976 6 3 2 1 9 5 Górski
Włochy 1980 8 5 2 1 13 4 Gmoch, Kulesza[l]
Francja 1984 6 1 2 3 6 9 Piechniczek
1988 8 3 2 3 9 11 Łazarek
Szwecja 1992 6 2 3 1 8 6 Strejlau
Anglia 1996 10 3 4 3 14 12 Apostel
Belgia Holandia 2000 8 4 1 3 12 8 Wójcik
Portugalia 2004 8 4 1 3 11 7 Boniek, Janas[m]
Austria Szwajcaria 2008 Faza grupowa 14/16 3 0 1 2 1 3 14 8 4 2 24 12 Beenhakker
Polska Ukraina 2012 Faza grupowa 14/16 3 0 2 1 2 3 Kwalifikacja jako gospodarz Smuda
Francja 2016 Ćwierćfinał 7/24 5 2 3 0 4 2 10 6 3 1 33 10 Nawałka
Unia Europejska 2020
Razem Ćwierćfinał 3/15 11 2 6 3 7 8 100 44 27 29 164 110

Pozostałe turnieje

Turniej Runda Pozycja M W R P GZ GS Przypisy
Czechosłowacja Turniej Słowiański 1928 1 Półfinał 4. miejsce 2 0 0 2 2 4 [72]
AustriaCzechosłowacja [[{{{1}}}|Puchar Europy Środkowej amatorów 1929/1930]][[:d:{{{Q}}}#sitelinks-wikipedia|(inne języki)]] 2 Zwycięstwo, faza grupowa 1. miejsce 6 3 1 2 15 10 [73][74]
Czechosłowacja [[{{{1}}}|Igrzyska Bałkańsko-Środkowoeuropejskie 1948]][[:d:{{{Q}}}#sitelinks-wikipedia|(inne języki)]] 3 Faza grupowa 6. miejsce 5 1 2 2 6 9 [75]
Indie [[{{{1}}}|Nehru Cup 1984]][[:d:{{{Q}}}#sitelinks-wikipedia|(inne języki)]] 4 Zwycięstwo 1. miejsce 6 4 2 0 7 3 [76][77]
Meksyk Querétaro Tournament 1985 Faza grupowa 4. miejsce 2 0 1 1 2 7 [78]
Izrael Israel Tournament 1988 Zwycięstwo, faza grupowa 1. miejsce 2 1 1 0 5 3 [79]
Stany Zjednoczone [[{{{1}}}|Marlboro Cup 1990]][[:d:{{{Q}}}#sitelinks-wikipedia|(inne języki)]] Półfinał 3. miejsce 2 1 0 1 3 2 [80]
Hongkong [[{{{1}}}|Carlsberg Cup 1996]][[:d:{{{Q}}}#sitelinks-wikipedia|(inne języki)]] 5 Półfinał 3. miejsce 2 1 0 1 1 5 [81]
Cypr [[{{{1}}}|Cyprus International Football Tournaments 1997]][[:d:{{{Q}}}#sitelinks-wikipedia|(inne języki)]] Zwycięstwo, faza grupowa 1. miejsce 3 2 1 0 6 4 [82]
Tajlandia Turniej Czterech Narodów 1999 6 Półfinał 3. miejsce 2 0 1 1 0 2 [83]
Chorwacja Trofej Marjana 2003 Zwycięstwo, faza grupowa 1. miejsce 2 1 1 0 3 0 [84]
Ukraina Memoriał Walerego Łobanowskiego 2005 Zwycięstwo 1. miejsce 2 2 0 0 6 4 [85]
Tajlandia Puchar Króla Tajlandii 2010 Faza grupowa 2. miejsce 3 2 0 1 10 5 [86]
Razem 6 zwycięstw 39 18 9 11 66 58

1 mecz półfinałowy oficjalny, mecz o 3. miejsce nieoficjalny (z reprezentacją amatorską)
2 wszystkie mecze nieoficjalne (z reprezentacjami amatorskimi)
3 turniej niedokończony
4 oficjalne trzy mecze fazy grupowej oraz finał, dwa mecze fazy grupowej nieoficjalne (z drużyną klubową oraz z reprezentacją U21)
5 mecz półfinałowy oficjalny, mecz o 3. miejsce nieoficjalny (z reprezentacją ligi)
6 mecz półfinałowy nieoficjalny, mecz o 3. miejsce zakończony rzutami karnymi

Sukcesy

Mistrzostwa świata

Mistrzostwa Europy

  • Ćwierćfinał (1): 2016

Igrzyska olimpijskie

Mistrzostwa złoto srebro brąz Razem
Mistrzostwa świata 0 0 2 2
Mistrzostwa Europy 0 0 0 0
Igrzyska olimpijskie 1 2 0 3
Total 1 2 2 5

Puchar Europy Środkowej amatorów

  • Zwycięstwo (1): 1929/1930 (mecze nieoficjalne)

Nehru Cup

  • Zwycięstwo (1): 1984

Israel Tournament

  • Zwycięstwo (1): 1988

Marlboro Cup

  • Trzecie miejsce (1): 1990

Carlsberg Cup

  • Trzecie miejsce (1): 1996

Cyprus International Football Tournaments

  • Zwycięstwo (1): 1997

Turniej Czterech Narodów

  • Trzecie miejsce (1): 1999

Trofej Marjana

  • Zwycięstwo (1): 2003

Memoriał Walerego Łobanowskiego

  • Zwycięstwo (1): 2005

Puchar Króla Tajlandii

  • Drugie miejsce (1): 2010

Ranking FIFA

Pozycje reprezentacji Polski w rankingu FIFA i w rankingu Elo.

Pod koniec 1990 FIFA po raz pierwszy opublikowała ranking wszystkich reprezentacji narodowych członków światowej federacji za miniony rok[87]. Ranking roczny opublikowano również w 1991 i 1992, natomiast od sierpnia 1993 zestawienie opracowywane jest i publikowane co miesiąc (z rzadkimi wyjątkami, kiedy ranking nie był publikowany[88]). Zestawienie wykorzystywane jest przy ustalaniu koszyków przed losowaniami eliminacji oraz finałów MŚ i ME. Reprezentacja Polski najwyższe miejsce w tym zestawieniu (5.) osiągnęła w sierpniu 2017[89], z kolei najniższe w listopadzie 2013 (78.)[90]. Średnia pozycja zajmowana przez Polskę od czasu utworzenia rankingu to 38. Największy awans Polska zanotowała w październiku 2014 (o 26 pozycji), natomiast największy spadek nastąpił w październiku 2009 (o 20 miejsc).

Pozycje reprezentacji Polski w rankingu FIFA:

Miesiące I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII
1990 22
1991 22
1992 20
1993 20 22 23 26 28
1994 24 24 28 27 32 32 33 36 33 29
1995 32 34 36 29 32 28 28 27 33 33
1996 35 37 40 42 50 55 56 55 52 53
1997 56 52 57 57 51 53 50 45 47 48
1998 60 61 55 54 48 40 34 34 29 31
1999 29 28 27 30 29 23 26 27 29 30 32 32
2000 32 32 32 34 35 36 41 44 36 36 44 43
2001 39 38 32 23 23 23 24 25 27 28 33 33
2002 31 36 33 38 38 39 37 35 35 33 33
2003 33 33 32 28 29 33 36 34 31 26 24 25
2004 27 26 24 30 29 26 27 28 29 29 26 25
2005 25 25 27 25 24 23 24 22 17 23 23 22
2006 22 26 26 28 29 30 30 35 27 22 24
2007 25 23 24 21 18 18 21 20 16 20 23 22
2008 23 20 24 28 27 28 32 29 30 30 32 34
2009 31 28 29 41 40 39 41 40 36 56 56 58
2010 57 59 58 58 56 56 66 69 71 73
2011 72 71 70 71 71 67 69 65 65 64 66 66
2012 68 70 75 65 65 62 54 54 56 54 54 55
2013 56 59 61 63 63 65 75 72 65 69 78 76
2014 77 70 73 72 72 69 61 61 70 44 40 41
2015 41 40 34 35 35 32 30 33 34 43 38 34
2016 35 34 31 27 27 27 16 16 17 15 15 15
2017 15 14 12 11 11 10 6 5 6 6 7 7
2018 7 7 6 10

Innym rankingiem stosowanym do określenia mocy reprezentacji narodowych jest ranking Elo, oparty na rankingu szachowym Elo. W przeciwieństwie do rankingu FIFA nie jest on wykorzystywany przez oficjalne władze piłkarskie; ponadto możliwy jest do ustalenia w dowolnym momencie historii od 1872. Reprezentacja Polski największą liczbę punktów miała we wrześniu 1974; zajmowała wtedy drugie miejsce na świecie.

Rekordy

 Osobny artykuł: Klub Wybitnego Reprezentanta.

Lista zawodników z największą liczbą oficjalnych gier w polskiej drużynie narodowej w kategorii A[91] (wg stanu z 27 marca 2018 po meczu z Koreą Południową). Pogrubiono piłkarzy obecnie aktywnych w grze reprezentacyjnej. Graczy z taką samą liczbą występów uszeregowano w kolejności chronologicznej.

Najwięcej występów

Michał Żewłakow, rekordzista Polski w liczbie występów reprezentacyjnych (102 gry).
Grzegorz Lato zagrał dla reprezentacji Polski w oficjalnych meczach 100 razy.
Jakub Błaszczykowski zaliczył najwięcej występów w reprezentacji spośród aktywnych graczy (97).
Lp. Zawodnik Lata Mecze Gole
1. Michał Żewłakow 1999–2011 102 3
2. Grzegorz Lato 1971–1984 100 45
3. Kazimierz Deyna 1968–1978 97 41
Jakub Błaszczykowski 2006– 97 19
5. Jacek Bąk 1993–2008 96 3
Jacek Krzynówek 1998–2009 96 15
7. Robert Lewandowski 2008– 93 52
8. Władysław Żmuda 1973–1986 91 2
9. Antoni Szymanowski 1970–1980 82 1
10. Zbigniew Boniek 1976–1988 80 24
11. Włodzimierz Lubański 1963–1980 75 48
12. Tomasz Wałdoch 1991–2002 74 2
13. Maciej Żurawski 1998–2008 72 17
14. Piotr Świerczewski 1992–2003 70 1
15. Roman Kosecki 1988–1995 69 19
Tomasz Kłos 1998–2006 69 6
17. Mariusz Lewandowski 2002–2013 66 5
18. Dariusz Dudka 2004–2012 65 2
Artur Boruc 2004–2017 65 0
20. Jan Tomaszewski 1971–1981 63 0
Dariusz Dziekanowski 1981–1990 63 20
22. Robert Gadocha 1967–1975 62 16
Roman Wójcicki 1978–1989 62 2
Tomasz Hajto 1996–2005 62 6
25. Henryk Kasperczak 1973–1978 61 5
Andrzej Szarmach 1973–1982 61 32
Łukasz Piszczek 2007– 61 3
28. Włodzimierz Smolarek 1980–1992 60 13
Jacek Zieliński 1995–2003 60 1
Jerzy Dudek 1998–2013 60 0
Marcin Wasilewski 2002–2013 60 3
32. Lucjan Brychczy 1954–1969 58 18
Ryszard Tarasiewicz 1984–1991 58 9
Kamil Glik 2010– 58 4
35. Stanisław Oślizło 1961–1971 57 1
Lesław Ćmikiewicz 1970–1979 57 0
Jan Urban 1985–1991 57 7
Kamil Grosicki 2008– 57 11
39. Jerzy Gorgoń 1970–1978 55 6
Waldemar Matysik 1980–1989 55 0
41. Edward Szymkowiak 1952–1965 53 0
Paweł Janas 1976–1984 53 1
Marek Dziuba 1977–1984 53 1
Dariusz Wdowczyk 1984–1992 53 2
45. Józef Wandzik 1985–1995 52 0
Kamil Kosowski 2001–2009 52 4
47. Andrzej Buncol 1980–1986 51 6
48. Krzysztof Warzycha 1984–1997 50 9

Najlepsi strzelcy

Robert Lewandowski z 52 golami jest najlepszym strzelcem w historii reprezentacji Polski.
Włodzimierz Lubański uzyskał w barwach Polski 48 trafień.
Kazimierz Deyna w polskiej drużynie państwowej zdobył 41 goli.

Lista zawodników z największą liczbą zdobytych bramek w polskiej drużynie narodowej w oficjalnych spotkaniach kategorii A[92] (wg stanu z 27 marca 2018 po meczu z Koreą Południową). Pogrubiono piłkarzy obecnie aktywnych w grze reprezentacyjnej. Graczy z taką samą liczbą goli uszeregowano w kolejności chronologicznej.

Lp. Zawodnik Lata Gole Mecze Średnia
1. Robert Lewandowski 2008– 52 93 0,56
2. Włodzimierz Lubański 1963–1980 48 75 0,64
3. Grzegorz Lato 1971–1984 45 100 0,45
4. Kazimierz Deyna 1968–1978 41 97 0,42
5. Ernest Pol 1955–1965 39 46 0,85
6. Andrzej Szarmach 1973–1982 32 61 0,52
7. Gerard Cieślik 1947–1958 27 45 0,60
8. Zbigniew Boniek 1976–1988 24 80 0,30
9. Ernest Wilimowski 1934–1939 21 22 0,96
10. Dariusz Dziekanowski 1981–1990 20 63 0,32
11. Roman Kosecki 1988–1995 19 69 0,28
Euzebiusz Smolarek 2002–2010 19 47 0,40
Jakub Błaszczykowski 2006– 19 97 0,20
14. Lucjan Brychczy 1954–1969 18 58 0,31
15. Maciej Żurawski 1998–2008 17 72 0,24
16. Józef Nawrot 1928–1935 16 19 0,84
Robert Gadocha 1967–1975 16 62 0,26
18. Jacek Krzynówek 1998–2009 15 96 0,16
19. Włodzimierz Smolarek 1980–1992 13 60 0,22
Andrzej Juskowiak 1992–2001 13 39 0,33
21. Arkadiusz Milik 2012– 12 37 0,33
Kamil Grosicki 2008– 12 56 0,22
22. Wawrzyniec Staliński 1922–1928 11 13 0,85
Leonard Piątek 1936–1939 11 17 0,65
Eugeniusz Faber 1959–1969 11 36 0,31
Andrzej Jarosik 1965–1972 11 25 0,44
Andrzej Iwan 1978–1987 11 29 0,38
Wojciech Kowalczyk 1991–1999 11 39 0,28
Radosław Kałużny 1997–2005 11 41 0,27
Emmanuel Olisadebe 2000–2004 11 25 0,44
31. Zygfryd Szołtysik 1963–1972 10 46 0,22
Joachim Marx 1966–1975 10 23 0,43
Jan Furtok 1984–1993 10 36 0,28
Marek Leśniak 1986–1994 10 20 0,50
Paweł Kryszałowicz 1999–2004 10 33 0,30
Tomasz Frankowski 1999–2006 10 22 0,45

Zawodnicy z największą liczbą zdobytych bramek w meczach o punkty (eliminacje i finały MŚ oraz eliminacje i finały ME)

Lp. Zawodnik Lata Razem (fin.) MŚ (fin.) ME (fin.) Wyszczególnienie
1. Robert Lewandowski 2008– 36 (2) 21 (0) 15 (2) 2010 – 2, 2012 – 1, 2014 – 3, 2016 – 13+1, 2018 – 16
2. Włodzimierz Lubański 1963–1980 21 (0) 15 (0) 6 (0) 1966 – 5, 1968 – 2, 1970 – 7, 1972 – 4, 1974 – 1, 1978 – 2
3. Grzegorz Lato 1971–1984 19 (10) 15 (10) 4 (0) 1974 – 1+7, 1976 – 3, 1978 – 4+2, 1980 – 1, 1982 – 0+1
4. Euzebiusz Smolarek 2002–2010 15 (0) 6 (0) 9 (0) 2006 – 1, 2008 – 9, 2010 – 5
5. Zbigniew Boniek 1976–1988 14 (6) 10 (6) 4 (0) 1978 – 1+2, 1980 – 3, 1982 – 1+4, 1984 – 1, 1986 – 2
6. Kazimierz Deyna 1968–1978 14 (4) 14 (4) 1970 – 6, 1974 – 0+3, 1978 – 4+1
7. Andrzej Szarmach 1973–1982 13 (7) 10 (7) 3 (0) 1974 – 0+5, 1976 – 3, 1978 – 2+1, 1982 – 1+1
8. Włodzimierz Smolarek 1980–1992 13 (2) 10 (2) 3 (0) 1982 – 5+1, 1984 – 2, 1986 – 3+1, 1988 – 1
9. Andrzej Juskowiak 1992–2001 11 (0) 3 (0) 8 (0) 1996 – 7, 1998 – 3, 2000 – 1
10. Jakub Błaszczykowski 2006– 10 (3) 6 (0) 4 (3) 2010 – 1, 2012 – 1, 2014 – 4, 2016 – 1+2, 2018 – 1
11. Emmanuel Olisadebe 2000–2004 9 (1) 9 (1) 2002 – 9+1
12. Dariusz Dziekanowski 1981–1990 9 (0) 4 (0) 5 (0) 1982 – 1, 1984 – 1, 1986 – 3, 1988 – 3, 1992 – 1
13. Jacek Krzynówek 1998–2009 8 (0) 4 (0) 4 (0) 2006 – 4, 2008 – 4
Maciej Żurawski 1998–2008 8 (0) 7 (0) 1 (0) 2006 – 7, 2008 – 1
15. Arkadiusz Milik 2012– 8 (1) 1 (0) 7 (1) 2016 – 6+1, 2018 – 1
16. Tomasz Frankowski 1999–2006 7 (0) 7 (0) 2006 – 7
Robert Gadocha 1967–1975 7 (0) 2 (0) 5 (0) 1972 – 3, 1974 – 2, 1976 – 2
Kamil Grosicki 2008– 7 (0) 3 (0) 4 (0) 2016 – 4, 2018 – 3
19. Lucjan Brychczy 1954–1969 6 (0) 3 (0) 3 (0) 1958 – 2, 1960 – 1, 1962 – 1, 1968 – 2
Radosław Kałużny 1997–2005 6 (0) 6 (0) 2002 – 5, 2006 – 1
20. Ernest Wilimowski 1934–1939 5 (4) 5 (4) 1938 – 1+4
22. Andrzej Jarosik 1965–1972 5 (0) 4 (0) 1 (0) 1968 – 1, 1970 – 4
Marek Leśniak 1986–1994 5 (0) 3 (0) 2 (0) 1988 – 2, 1994 – 3

Zawodnicy z największą liczbą zdobytych bramek w mistrzostwach świata (eliminacje i finały)

Lp. Zawodnik Lata gry Razem (fin.) Wyszczególnienie
1. Robert Lewandowski 2008– 21 (–) 2010 – 2, 2014 – 3, 2018 – 16
2. Grzegorz Lato 1971–1984 15 (10) 1974 – 1+7, 1978 – 4+2, 1982 – 0+1
3. Włodzimierz Lubański 1963–1980 15 (–) 1966 – 5, 1970 – 7, 1974 – 1, 1978 – 2
4. Kazimierz Deyna 1968–1978 14 (4) 1970 – 6, 1974 – 0+3, 1978 – 4+1
5. Andrzej Szarmach 1972–1982 10 (7) 1974 – 0+5, 1978 – 2+1, 1982 – 1+1
6. Zbigniew Boniek 1976–1988 10 (6) 1978 – 1+2, 1982 – 1+4, 1986 – 2
7. Włodzimierz Smolarek 1980–1992 10 (2) 1982 – 5+1, 1986 – 3+1
8. Emmanuel Olisadebe 2000–2004 9 (1) 2002 – 8+1
9. Tomasz Frankowski 1999–2006 7 (–) 2006 – 7
Maciej Żurawski 1998–2008 7 (–) 2006 – 7
11. Radosław Kałużny 1997–2005 6 (–) 2002 – 5, 2006 – 1
Euzebiusz Smolarek 2002–2010 6 (–) 2006 – 1, 2010 – 5
Jakub Błaszczykowski 2006– 6 (–) 2010 – 1, 2014 – 4, 2018 – 1
14. Ernest Wilimowski 1934–1939 5 (4) 1938 – 1+4
15. Marcin Żewłakow 2000–2004 4 (1) 2002 – 3+1
16. Dariusz Dziekanowski 1981–1990 4 (–) 1982 – 1, 1986 – 3
Edward Jankowski 1952–1961 4 (–) 1958 – 4
Andrzej Jarosik 1965–1972 4 (–) 1970 – 4
Jacek Krzynówek 1998–2009 4 (–) 2006 – 4
Marek Saganowski 1996–2012 4 (–) 2006 – 2, 2010 – 2
21. Andrzej Buncol 1980–1986 3 (1) 1982 – 2+1
Paweł Kryszałowicz 1999–2004 3 (1) 2002 – 2+1
23. Lucjan Brychczy 1954–1969 3 (–) 1958 – 2, 1962 – 1
Andrzej Juskowiak 1992–2001 3 (–) 1998 – 3
Marek Leśniak 1986–1994 3 (–) 1994 – 3
Jerzy Sadek 1965–1971 3 (–) 1966 – 3
Krzysztof Warzycha 1984–1997 3 (–) 1990 – 1, 1994 – 1, 1998 – 1
Łukasz Piszczek 2007– 3 (–) 2014 – 2, 2018 – 1,
Kamil Grosicki 2008– 3 (–) 2018 – 3,

Zawodnicy z największą liczbą zdobytych bramek w mistrzostwach Europy (eliminacje i finały)

Lp. Zawodnik Lata gry Razem (fin.) Wyszczególnienie
1. Robert Lewandowski 2008– 15 (2) 2012 – 1, 2016 – 13+1
2. Euzebiusz Smolarek 2002–2010 9 (–) 2008 – 9
3. Andrzej Juskowiak 1992–2001 8 (–) 1996 – 7, 2000 – 1
4. Arkadiusz Milik 2012– 7 (1) 2016 – 6+1
5. Włodzimierz Lubański 1963–1980 6 (–) 1968 – 2, 1972 – 4
6. Robert Gadocha 1967–1975 5 (–) 1972 – 3, 1976 – 2
Dariusz Dziekanowski 1981–1990 5 (–) 1984 – 1, 1988 – 3, 1992 – 1
8. Jakub Błaszczykowski 2006– 4 (3) 2012 – 1, 2016 – 1+2
9. Grzegorz Lato 1971–1984 4 (–) 1976 – 3, 1980 – 1
Zbigniew Boniek 1976–1988 4 (–) 1980 – 3, 1984 – 1
Roman Kosecki 1988–1995 4 (–) 1992 – 1, 1996 – 3
Jacek Krzynówek 1998–2009 4 (–) 2008 – 4
Kamil Grosicki 2008– 4 (–) 2016 – 4
14. Lucjan Brychczy 1954–1969 3 (–) 1960 – 1, 1968 – 2
Janusz Żmijewski 1965–1969 3 (–) 1968 – 3
Andrzej Szarmach 1973–1982 3 (–) 1976 – 3
Roman Ogaza 1974–1981 3 (–) 1980 – 3
Włodzimierz Smolarek 1980–1992 3 (–) 1984 – 2, 1988 – 1
Ryszard Tarasiewicz 1984–1991 3 (–) 1988 – 1, 1992 – 2
Tomasz Iwan 1995–2002 3 (–) 2000 – 3
Radosław Matusiak 2006–2008 3 (–) 2008 – 3

Rekordy krajowe

Zawodnik Data Rekord
Włodzimierz Lubański 04.09.1963 Najmłodszy gracz w historii (16 lat i 188 dni)[91].
Jerzy Dudek 04.06.2013 Najstarszy gracz w historii (40 lat i 73 dni)[91].
Włodzimierz Lubański 04.09.1963 Najmłodszy strzelec w historii (16 lat i 188 dni)[92].
Lucjan Brychczy 27.08.1969 Najstarszy strzelec w historii (35 lat i 75 dni)[92].
Włodzimierz Lubański 04.09.1963–24.09.1980 Najdłuższy staż w reprezentacji (17 lat i 21 dni)[93].
  • 13 kolejnych meczów bez porażki (16.08.2000–01.09.2001[94] oraz 06.06.2016–10.06.2017),
  • 7 kolejnych zwycięstw (29.05.2005–07.10.2005)[95],
  • 5 kolejnych remisów (01.02.1993–31.03.1993)[95],
  • 6 kolejnych porażek (15.10.1933–09.09.1934)[95],
  • 13 kolejnych meczów bez zwycięstwa (29.06.1995–09.10.1996)[96],
  • 14 kolejnych meczów o punkty bez porażki (02.05.1979–04.07.1982 oraz 07.09.2015–10.06.2017).

Rekordy międzynarodowe

Zawodnik Data Rekord Uwagi
Walter Brom 1938 Najmłodszy w historii bramkarz powołany na MŚ (17 lat podczas MŚ 1938[97]).
Ernest Wilimowski 1938 Najwięcej goli w jednym meczu mistrzostw świata (4 bramki na MŚ 1938[98]). nieaktualny
Ernest Wilimowski 1938 Najwięcej goli w przegranym meczu MŚ (4 bramki podczas MŚ 1938).
Jan Tomaszewski 1974 Pierwszy bramkarz, który obronił dwa rzuty karne w czasie gry w jednym turnieju MŚ[n][99].
Władysław Żmuda 1974–1986 Najwięcej meczów rozegranych w MŚ (21)[100]. nieaktualny
Kazimierz Deyna 1974–1978 Najwięcej meczów w MŚ w roli kapitana drużyny (13)[101]. nieaktualny
Zbigniew Boniek 1978–1986 Pierwszy zawodnik, który został napomniany żółtą kartkę w trzech turniejach MŚ[o][102].
Przemysław Tytoń 2012 Pierwszy bramkarz, który w ME obronił rzut karny po wejściu na boisko z ławki rezerwowych (ME 2012[103]).
Polska 2002–2006 Pierwsza reprezentacja, która dwa razy z rzędu spotkała się w fazie grupowej z gospodarzem MŚ
Polska 1978–2006 Reprezentacja pięciokrotnie z rzędu w swoim pierwszym meczu MŚ nie oddała celnego strzału na bramkę rywala[104].
Robert Lewandowski 2014–2015 Najwięcej bramek w jednej edycji eliminacji ME w historii (13)[p][105].

Bilanse meczów międzypaństwowych

Bilans dodatni
Bilans remisowy
Bilans ujemny

Stan na 28 marca 2018 po meczu z Koreą Południową.

Rywal M W R P GZ GS RG
Albania Albania 11 7 3 1 14 7 +7
 Algieria 2 2 0 0 6 1 +5
 Andora 1 1 0 0 4 0 +4
 Anglia 19 1 7 11 11 30 −19
 Arabia Saudyjska 3 3 0 0 5 2 +3
 Argentyna 11 3 2 6 12 18 −6
 Armenia 7 5 1 1 15 4 +11
 Australia 1 0 0 1 1 2 −1
 Austria 8 4 1 3 18 17 +1
 Azerbejdżan 6 5 1 0 20 1 +19
 Belgia 19 7 6 6 26 20 +6
Białoruś Białoruś Białoruś 6 2 2 2 9 10 −1
 Boliwia 2 2 0 0 3 1 +2
 Bośnia i Hercegowina 3 2 1 0 4 2 +2
 Brazylia 12 1 2 9 19 37 −18
Bułgaria Bułgaria 25 12 8 5 47 30 +17
 Chiny 2 2 0 0 2 0 +2
 Chorwacja 5 1 1 3 3 7 −4
 Cypr 7 4 3 0 14 5 +9
 Czarnogóra 4 2 2 0 9 6 +3
 Czechosłowacja 19 4 5 10 27 43 −16
 Czechy 7 4 0 3 10 8 +2
 Dania 23 8 2 13 38 49 −11
 Egipt 2 0 1 1 0 4 −4
 Ekwador 3 1 1 1 5 4 +1
 Estonia 9 7 1 1 18 4 +14
 Finlandia 32 21 8 3 77 28 +49
 Francja 16 3 5 8 16 27 −11
 Ghana 1 1 0 0 4 0 +4
 Gibraltar 2 2 0 0 15 1 +14
Grecja Grecja Grecja 17 10 4 3 30 12 +18
Gruzja Gruzja Gruzja 5 4 0 1 13 4 +9
 Gwatemala 2 1 1 0 3 2 +1
 Haiti 3 2 0 1 11 3 +8
Hiszpania Hiszpania Hiszpania 10 1 1 8 8 27 −19
 Holandia 15 3 6 6 16 21 −5
 Indie 1 1 0 0 2 1 +1
Irak Irak Irak 5 2 2 1 7 3 +4
Iran 3 3 0 0 6 2 +4
 Irlandia 27 11 10 6 43 29 +14
 Irlandia Północna 10 4 2 4 14 13 +1
 Islandia 6 5 1 0 13 5 +8
 Izrael 11 5 4 2 22 14 +8
 Japonia 6 4 0 2 13 10 +3
Jugosławia[q] 19 6 4 9 39 46 −7
 Kamerun 3 0 2 1 0 3 −3
 Kanada 6 6 0 0 20 4 +16
 Kazachstan 5 4 1 0 12 3 +9
 Kolumbia 5 2 0 3 8 7 +1
 Korea Południowa 3 1 1 1 5 6 −1
 Korea Północna 2 1 1 0 7 2 +5
Kostaryka Kostaryka Kostaryka 3 3 0 0 8 3 +5
 Kuba 1 0 1 0 0 0 0
 Kuwejt 2 1 1 0 3 1 +2
 Libia 1 1 0 0 5 0 +5
 Liechtenstein 1 1 0 0 2 0 +2
 Litwa 10 4 4 2 13 8 +5
 Luksemburg 7 6 1 0 26 5 +21
 Łotwa 13 9 2 2 35 15 +20
 Macedonia Północna 3 2 1 0 8 2 +6
 Malta 4 4 0 0 13 0 +13
 Maroko 5 2 2 1 9 3 +6
 Meksyk 8 3 2 3 9 13 −4
 Mołdawia 6 5 1 0 10 2 +8
III Rzesza III Rzesza Niemcy Niemcy 21 1 7 13 12 34 −22
 Nigeria 1 0 0 1 0 1 −1
 Norwegia 19 12 3 4 58 26 +32
 Nowa Zelandia 2 1 1 0 2 0 +2
Niemcy NRD 19 9 4 6 26 27 −1
 Paragwaj 1 0 0 1 0 4 −4
 Peru 3 3 0 0 9 2 +7
 Portugalia 11 3 4 4 10 14 −4
Południowa Afryka RPA 2 1 0 1 1 1 0
Rumunia Rumunia 36 7 15 14 57 56 +1
 Rosja 4 1 2 1 6 6 0
 San Marino 8 8 0 0 33 1 +32
 Serbia 5 2 3 0 5 3 +2
 Serbia i Czarnogóra 2 2 0 0 7 5 +2
 Singapur 1 1 0 0 6 1 +5
 Słowacja 8 3 1 4 13 12 +1
 Słowenia 6 2 3 1 6 5 +1
 Szkocja 10 3 5 2 14 13 +1
 Szwajcaria 11 4 6 1 21 12 +9
 Szwecja 26 8 4 14 37 56 −19
 Tajlandia 1 1 0 0 3 1 +2
 Tunezja 4 3 0 1 9 2 +7
 Turcja 17 11 3 3 39 12 +27
 Ukraina 8 3 2 3 9 9 0
 Urugwaj 4 1 2 1 4 5 −1
 Stany Zjednoczone 17 7 3 7 36 22 +14
 Walia 8 5 2 1 10 5 +5
Węgry Węgry 32 8 4 20 39 87 −48
 Włochy 14 3 6 5 9 19 −10
 Wybrzeże Kości Słoniowej 1 1 0 0 3 1 +2
 Wyspy Owcze 3 3 0 0 12 1 +11
 Zjednoczone Emiraty Arabskie 2 2 0 0 9 2 +7
 ZSRR 14 3 3 8 11 27 −16

kursywą państwa nieistniejące

Zobacz też

Uwagi

  1. Stan aktualny na 30 kwietnia 2018.
  2. Stan na 10 listopada 2017.
  3. Nie licząc wyjazdowego meczu z Niemcami z 1935, kiedy Wrocław znajdował się w granicach Niemiec.
  4. a b c Wspólnie jako trzyosobowy kapitanat.
  5. Kulesza prowadził zespół w jednym meczu eliminacyjnym, Piechniczek w trzech pozostałych meczach eliminacyjnych oraz w turnieju finałowym.
  6. Łazarek prowadził zespół w trzech meczach eliminacyjnych, Strejlau w trzech pozostałych meczach eliminacyjnych.
  7. Strejlau prowadził zespół w siedmiu meczach eliminacyjnych, Ćmikiewicz w trzech pozostałych meczach eliminacyjnych.
  8. Piechniczek prowadził zespół w pięciu meczach eliminacyjnych, Pawlak w jednym, a Wójcik w dwóch pozostałych meczach eliminacyjnych.
  9. Beenhakker prowadził zespół w ośmiu meczach eliminacyjnych, Majewski w dwóch pozostałych meczach eliminacyjnych.
  10. Nowak oraz Brzeżańczyk i Górski prowadzili zespół w dwóch meczach eliminacyjnych, Matyas w czterech pozostałych meczach eliminacyjnych.
  11. Koncewicz prowadził zespół w pierwszym meczu eliminacyjnym, Górski w pięciu pozostałych meczach eliminacyjnych.
  12. Gmoch prowadził zespół w pierwszym meczu eliminacyjnym, Kulesza w siedmiu pozostałych meczach eliminacyjnych.
  13. Boniek prowadził zespół w dwóch pierwszych meczach eliminacyjnych, Janas w sześciu pozostałych meczach eliminacyjnych.
  14. W 2002 dwa rzuty karne na MŚ obronił też Brad Friedel, z kolei Iker Casillas obronił po jedenastce w 2002 i 2010.
  15. Rekord wyrównał później Diego Maradona.
  16. Wcześniej 13 bramek w eliminacjach ME 2008 strzelił też David Healy.
  17. Do 1929 jako Królestwo SHS.

Przypisy

  1. Andrzej Gowarzewski: Mistrzostwa Polski. Ludzie (1918-1939). 100 lat prawdziwej historii (1). Katowice: Wydawnictwo GiA, 2017, s. 226. ISBN 978-83-88232-61-9.
  2. Magdalena Żmuda-Pałka, Monika Bigosińska, Renata Żabecka-Chowaniec: Antwerpia 1920 jako najważniejsze igrzyska olimpijskie w dziejach Polski. МОЛОДА СПОРТИВНА НАУКА УКРАЇНИ. 2013. Т.2 С. 286-290. [dostęp 2018-01-06].
  3. Mecze z Serbią: Nie przegraliśmy od 27 lat!. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-04-10)].
  4. Łukasz Szpyrka: Dania – Polska 8-0. Pamiętny blamaż z 1948 roku. eurosport.interia.pl. [dostęp 2018-01-11].
  5. Andrzej Gowarzewski, Stefan Szczepłek: Biało-Czerwoni. Dzieje reprezentacji Polski. T. 3: 1971–1980. Katowice: GiA, 1996, s. 21-22, seria: Encyklopedia piłkarska FUJI. (pol.).
  6. Sport. 10 września – Dniem Polskiego Piłkarza. „Nowiny”. Nr 263, s. 2, 21 września 1972. 
  7. Dariusz Wołowski: Brawo, panie Janie! Krótka historia meczów Anglia – Polska. sport.pl, 2003-10-16. (pol.).
  8. Andrzej Gowarzewski, Stefan Szczepłek: Biało-Czerwoni. Dzieje reprezentacji Polski. T. 3: 1971–1980. Katowice: GiA, 1996, s. 74-75, seria: Encyklopedia piłkarska FUJI. (pol.).
  9. Jacek Szczerba: Górski i Gmoch o kulisach mundiali – wywiad-rzeka. sport.pl, 16 października 2003. [dostęp 2016-04-20]. (pol.).
  10. Andrzej Gowarzewski: Biało-Czerwoni. Dzieje reprezentacji Polski. T. 4: 1981–1997. Katowice: GiA, 1997, s. 145-146, seria: Encyklopedia piłkarska FUJI. (pol.).
  11. Smuda trenerem reprezentacji!. sport.pl, 2009-10-29. (pol.).
  12. Robert Błoński: Lewandowski dla Sport.pl: Sami ustalaliśmy jak gramy. Trener nie bardzo wiedział, co powiedzieć. sport.pl, 2012-07-14. (pol.).
  13. PZPN: Nawałka selekcjonerem reprezentacji Polski!. pzpn.pl, 2013-10-26. (pol.).
  14. a b c d Robert Murawski: Historia reprezentacyjnej koszulki. polsatsport.pl. [dostęp 2017-12-25]. (pol.).
  15. Biało-czerwoni 2017 ↓, s. 273.
  16. Biało-czerwoni 2017 ↓, s. 275.
  17. Biało-czerwoni 2017 ↓, s. 297.
  18. Biało-czerwoni 2017 ↓, s. 313.
  19. euro2012.onet.pl: Polska, biało-niebiescy*. [dostęp 2017-12-25]. (pol.).
  20. Biało-czerwoni 2017 ↓, s. 344.
  21. footyheadlines.com: Poland 2014 Home and Away Kits Leaked. [dostęp 2014-02-21]. (ang.).
  22. Tadeusz Kądziela: Piłka nożna. Reprezentacja Polski będzie miała nowe stroje. [dostęp 2014-02-21]. (pol.).
  23. Oto nowe stroje reprezentacji Polski?. sport.wp.pl. [dostęp 2014-02-21]. (pol.).
  24. Nike przedstawia nowe stroje reprezentacji Polski. Łączy Nas Piłka. [dostęp 2017-12-25]. (pol.).
  25. Antoni Bugajski: Holendrzy ugotowani w kotle. To był najlepszy mecz w historii polskiej kadry. [dostęp 2017-12-25]. (pol.).
  26. Piłkarskie Mistrzostwa Europy. Warszawa: Ringier Axel Springer Polska, 2012, s. 21-25. ISBN 978-83-7813-270-7.
  27. Biało-czerwoni 2017 ↓, s. 239.
  28. Artur Długosz: Nowe stroje piłkarskiej reprezentacji Polski (foto). [dostęp 2014-02-21]. (pol.).
  29. fakt.pl: Walczyli o orła. Kto?. [dostęp 2014-02-21]. (pol.).
  30. Bartosz Zimkowski: "Gdzie jest orzeł?" - kibice nie odpuszczają, piłkarze łamią się, PZPN knebluje usta. [dostęp 2017-12-25]. (pol.).
  31. fakt.pl: Orzeł ląduje na koszulkach!. [dostęp 2014-02-21]. (pol.).
  32. Dz.U. z 2012 r. poz. 0
  33. wykop.pl: Nowe koszulki reprezentacji Polski w piłce nożnej. [dostęp 2014-02-21]. (pol.).
  34. Biało-czerwoni 2017 ↓, s. 402.
  35. Andrzej Azyan: Śląski Stadion pamięta: Te mecze Polaków przeszły do historii. dziennikzachodni.pl. [dostęp 2017-12-27]. (pol.).
  36. Jacek Sroka: Kocioł Czarownic straszył Anglików. dziennikzachodni.pl. [dostęp 2017-12-27]. (pol.).
  37. Stadion Śląski z legendą w przyszłość. stadionslaski.pl. [dostęp 2018-03-29]. (pol.).
  38. Protokół weryfikacji boiska. stadionnarodowy.org.pl. [dostęp 2017-12-27]. (pol.).
  39. Biało-czerwoni 2017 ↓, s. 403.
  40. Gdzie jest Stadion Narodowy? W Warszawie czy Chorzowie?. sport.dziennik.pl. [dostęp 2017-12-27]. (pol.).
  41. Maciej Stolarczyk: Awantura o Narodowy. Jeden jest w Chorzowie, drugi w Warszawie. polskatimes.pl. [dostęp 2017-12-27]. (pol.).
  42. Biało-czerwoni 2017 ↓, s. 79.
  43. Biało-czerwoni 2017 ↓, s. 104.
  44. Jakub Radomski: SZEŚCIU ZAŁOŻYCIELI. TAK POWSTAWAŁ "PS". przegladsportowy.pl. [dostęp 2017-12-23]. (pol.).
  45. Jeden mecz oglądali, a drugi słuchali. poznan.sport.pl. [dostęp 2017-12-23]. (pol.).
  46. Leszek Jarosz: Retro TVP: Polska – Brazylia czyli uczta niezrównana (MŚ 1938). sport.tvp.pl. [dostęp 2017-12-23]. (pol.).
  47. Przemysław Gajzler: Niewidzialny mecz, który porwał całą Polskę. sport.onet.pl. [dostęp 2017-12-23]. (pol.).
  48. Tomasz Zimoch, Andrzej Janisz i Henryk Sytner odznaczeni przez prezydenta. polskieradio.pl. [dostęp 2017-12-23]. (pol.).
  49. Biało-czerwoni 2017 ↓, s. 73.
  50. Mirosław Skórzewski. „Najwyższe noty dla Deyny, Nawałki, Maculewicza i Gorgonia. Bezbramkowy remis na otwarcie mundialu '78. Biało-czerwoni byli lepsi”. „Przegląd Sportowy”, 1978-06-02. RSW „Prasa-Książka-Ruch”. 
  51. Dariusz Dobek: Człowiek, który stał się legendą za życia. sport.onet.pl. [dostęp 2017-12-23]. (pol.).
  52. a b Bartosz Nosal: Przygody polskich drużyn piłkarskich z transmisjami telewizyjnymi. zczuba.pl. [dostęp 2017-12-23]. (pol.).
  53. Arkadiusz Droździel: Polsat nie zarobi na EURO 2008. money.pl. [dostęp 2017-12-23]. (pol.).
  54. TVP traci reprezentację. Eliminacje i Euro 2016 w Polsacie!. pomorska.pl. [dostęp 2017-12-23]. (pol.).
  55. Patryk Pallus: Mecz piłkarski Polska-Szwajcaria w TVP. Będą kolejne?. wirtualnemedia.pl. [dostęp 2017-12-23]. (pol.).
  56. Michał Gałęzewski: Oficjalnie: TVP z prawami do reprezentacji w latach 2018-2022. sportowefakty.wp.pl. [dostęp 2017-12-23]. (pol.).
  57. SZTAB SZKOLENIOWY. pzpn.pl. [dostęp 2017-12-19]. (pol.).
  58. a b Biało-czerwoni 2017 ↓, s. 424.
  59. Adam Nawałka: Robert kapitanem, czekam na powrót Kuby. laczynaspilka.pl, 2014-12-09. [dostęp 2014-12-09].
  60. Karel Stokkermans: VIII. Olympiad Paris 1924 Football Tournament. rsssf.com. [dostęp 2018-01-01]. (ang.).
  61. Karel Stokkermans: IX. Olympiad Amsterdam 1928 Football Tournament. rsssf.com. [dostęp 2018-01-01]. (ang.).
  62. Bartosz Dwernicki: Polska na igrzyskach #1: Trudne początki. rfbl.pl. [dostęp 2018-01-01]. (pol.).
  63. Bartosz Dwernicki: Polska na igrzyskach #2: Pierwszy sukces. rfbl.pl. [dostęp 2018-01-01]. (pol.).
  64. a b Bartosz Dwernicki: Polska na igrzyskach #3: Powrót do życia. rfbl.pl. [dostęp 2018-01-01]. (pol.).
  65. Russell Gerrard: Games of the XVI. Olympiad. Football Qualifying Tournament (Melbourne, Australia, 1956). rsssf.com. [dostęp 2018-01-01]. (ang.).
  66. Mikael Jönsson: Games of the XVIII. Olympiad. Football Qualifying Tournament (Tokyo, Japan, 1964). rsssf.com. [dostęp 2018-01-01]. (ang.).
  67. Bartosz Dwernicki: Polska na igrzyskach #4: Stracone pokolenie. rfbl.pl. [dostęp 2018-01-01]. (pol.).
  68. Søren Elbech: Games of the XXI. Olympiad. Football Qualifying Tournament (Montreal, Canada, 1976). rsssf.com. [dostęp 2018-01-01]. (ang.).
  69. Bartosz Dwernicki: Polska na igrzyskach #7: Ostatnie takie lato. rfbl.pl. [dostęp 2018-01-01]. (pol.).
  70. Piłka nożna na igrzyskach olimpijskich. opiłcenożnej.pl. [dostęp 2018-01-02]. (pol.).
  71. Leszek Jarosz: 1934: Polska, czyli pierwszy polityczny walkower. sport.tvp.pl. [dostęp 2018-01-02]. (pol.).
  72. Biało-czerwoni 2017 ↓, s. 17.
  73. Biało-czerwoni 2017 ↓, s. 17-18.
  74. Karel Stokkermans: Central European Cup for Amateurs 1929-1930. rsssf.com. [dostęp 2017-12-26]. (ang.).
  75. Guy de Dekker, Karel Stokkermans: Balkan Cup (for Nations). rsssf.com. [dostęp 2017-12-26]. (ang.).
  76. Biało-czerwoni 2017 ↓, s. 197-198.
  77. Neil Morrison: Nehru Cup 1984. rsssf.com. [dostęp 2017-12-22]. (ang.).
  78. Erik Garin: Querétaro Tournament 1985 (Mexico). rsssf.com. [dostęp 2017-12-26]. (ang.).
  79. Neil Morrison: Israel Tournament 1988. rsssf.com. [dostęp 2017-12-26]. (ang.).
  80. Cesar Silva, Neil Morrison, Santiago Reis: Marlboro Soccer Cup Series (USA) 1987-1990. rsssf.com. [dostęp 2017-12-24]. (ang.).
  81. Yoon Hyung-jin: Carlsberg Cup 1996. rsssf.com. [dostęp 2017-12-25]. (ang.).
  82. Neil Morrison: Cyprus International Tournament 1997. rsssf.com. [dostęp 2017-12-22]. (ang.).
  83. Neil Morrison: Four Nations' Cup 1999. rsssf.com. [dostęp 2017-12-26]. (ang.).
  84. Biało-czerwoni 2017 ↓, s. 300.
  85. Andrea Veronese, Erik Garin: Lobanovsky International Tournament (Kyiv). rsssf.com. [dostęp 2017-12-22]. (ang.).
  86. Biało-czerwoni 2017 ↓, s. 343.
  87. ranking. gia.pl. [dostęp 2017-12-28]. (pol.).
  88. Biało-Czerwoni. Dzieje reprezentacji Polski (6) 2008-2015. Katowice: Wydawnictwo GiA, 2016, s. 211. ISBN 978-83-88232-48-0.
  89. Polska na 5. miejscu w rankingu FIFA. Tak wysoko nie byliśmy jeszcze nigdy w historii, a już we wrześniu możemy znaleźć się w pierwszej trójce najlepszych reprezentacji świata. newsweek.pl. [dostęp 2017-12-28]. (pol.).
  90. Ranking FIFA: Polska na 78. miejscu. pilkanozna.pl. [dostęp 2017-12-28]. (pol.).
  91. a b c Biało-czerwoni 2017 ↓, s. 422.
  92. a b c Biało-czerwoni 2017 ↓, s. 423.
  93. Biało-czerwoni 2017 ↓, s. 425.
  94. Biało-czerwoni 2017 ↓, s. 291.
  95. a b c Statystyki meczów reprezentacji Polski [online], hppn.pl [dostęp 2018-01-06] (pol.).
  96. Biało-czerwoni 2017 ↓, s. 263.
  97. Andrzej Gowarzewski: Mistrzostwa Polski. Ludzie (1918-1939). 100 lat prawdziwej historii (1). Katowice: Wydawnictwo GiA, 2017, s. 24. ISBN 978-83-88232-61-9.
  98. Brazil 2014. Księga rekordów ↓, s. 189.
  99. Brazil 2014. Księga rekordów ↓, s. 225.
  100. Brazil 2014. Księga rekordów ↓, s. 236.
  101. Brazil 2014. Księga rekordów ↓, s. 292.
  102. Brazil 2014. Księga rekordów ↓, s. 237.
  103. Euro 2012: Przemysław Tytoń przeszedł do historii mistrzostw Europy. sport.onet.pl. [dostęp 2018-01-06]. (pol.).
  104. Biało-czerwoni 2017 ↓, s. 317.
  105. Lewandowski wyrównał rekord Healy'ego. polsatsport.pl. [dostęp 2018-01-07]. (pol.).

Bibliografia

  • Andrzej Gowarzewski: Biało-Czerwoni. Dzieje piłkarskiej reprezentacji Polski 1921-2018. Katowice: Wydawnictwo GiA, 2017. ISBN 978-83-88232-54-1.
  • Andrzej Gowarzewski: Brazil 2014. Księga rekordów mistrzostw świata 1930-2014. Katowice: Wydawnictwo GiA, 2014. ISBN 978-83-88232-45-9.

Linki zewnętrzne