Lista leków podstawowych Światowej Organizacji Zdrowia

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
To jest stara wersja tej strony, edytowana przez Szoltys-bot (dyskusja | edycje) o 00:38, 23 lut 2018. Może się ona znacząco różnić od aktualnej wersji.

Lista leków podstawowych Światowej Organizacji Zdrowia (ang. WHO Model List of Essential Medicines, fr. Listes modèles OMS des médicaments essentiels, ros. Примерные перечни ВОЗ основных лекарственных средств) – lista leków wybranych na podstawie dowodów naukowych przy uwzględnieniu istotności z punktu widzenia zdrowia publicznego, skuteczności, bezpieczeństwa oraz analizy kosztów-efektywności, publikowana od 1977 roku przez Światową Organizację Zdrowia (WHO). Lista jest aktualizowana co 2 lata i jej ostatnie 20. wydanie ukazało się w marcu 2017 roku. Od 2007 publikowana jest również wersja pediatryczna listy leków podstawowych Światowej Organizacji Zdrowia przeznaczona dla dzieci poniżej 12 roku życia i jej ostatnie 6. wydanie ukazało się w marcu 2017 roku. Krajowe wersje listy zostały wdrożone w co najmniej 156 krajach, w tym w Polsce od 1991 roku.

Historia

Historia listy leków podstawowych rozpoczyna się w 1975 roku, kiedy Światowe Zgromadzenie Zdrowia wystąpiło do Światowej Organizacji Zdrowia z wnioskiem o przygotowanie listy leków, zapewniających dobrą jakość przy odpowiednim koszcie[1]. W 1977 została opublikowane 1. wydanie zawierające 216 pozycji, w tym 204 substancje czynne[2]. W 1978 podczas konferencji w Ałmaty w końcowej deklaracji z Ałma Aty lista została uznana za jeden z ośmiu podstawowych elementów podstawowej opieki zdrowotnej[1]. Najistotniejszymi zmianami wprowadzonymi na liście w stosunku do jej pierwszego wydania był zmiana struktury listy (1979), wprowadzenie leków złożonych (1998), leków przeciwretrowirusowych (2003) oraz szczepionek nowej generacji (2007)[3]. W latach 2000–2001 zmieniono podejście do kwalifikacji leków na listę z rekomendacji ekspertów oraz przemysłu farmaceutycznego na wynikające z zasad medycyny opartej na faktach[1]. W 2007 opublikowana została po raz pierwszy wersja listy leków podstawowych Światowej Organizacji Zdrowia przeznaczona dla dzieci poniżej 12 roku, której 6. wydanie ukazało się w marcu 2017 roku[4].

Liczba substancji czynnych na liście leków podstawowych
Źródło: WHO[a]

Lista leków podstawowych na świecie

Szablon:CytatD W 1977 lista leków podstawowych została wprowadzona w mniej niż 12 krajach[5]. Obecnie 156 krajów przyjęło krajowe wersje listy leków podstawowych[5], a trzynaście krajów ma wzmiankę w konstytucji o prawie dostępu do leków, w tym siedem przyjęło pośrednio prawo do dostępu do podstawowej listy leków: Boliwia, Czechy, Dominikana, Egipt, Ekwador, Filipiny, Meksyk, Niger, Panama, Paragwaj oraz Syria (2016)[6]. Fundusz Narodów Zjednoczonych na Rzecz Dzieci (UNICEF), Wysoki Komisarz Narodów Zjednoczonych do spraw Uchodźców (UNHCR) oraz Fundusz Ludnościowy Narodów Zjednoczonych (UNFPA) opierają swoją pomoc lekową na liście leków podstawowych[7].

Lista leków podstawowych w Polsce

W Polsce lista leków podstawowych została po raz pierwszy wprowadzona w 1991 roku[8][9][10] i zawierała 367 substancji czynnych[9]. W ogłoszonym w 2004 roku dokumencie Ministerstwa Zdrowia wprowadzającym politykę lekową na lata 2004–2008 uznano, iż lista leków podstawowych Światowej Organizacji Zdrowia powinna być podstawą umieszczania leków na listach refundacyjnych[11]. W kolejnych latach nie ogłaszano polityki lekowej w Polsce[12]. Lista leków podstawowych została zastąpiona w 2011 roku kategorią leków dostępnych w aptekach na podstawie recepty lekarskiej w całym zakresie zarejestrowanych wskazań i przeznaczeń oraz we wskazaniu określonym stanem klinicznym[13][14], która w zakresie leków bezpłatnych oraz leków o odpłatności ryczałtowej odpowiada liście leków podstawowych[14][15]. W dniu 28 grudnia 2016 roku zawierała 219 substancji czynnych[16].

Lista leków podstawowych Światowej Organizacji Zdrowia

 Z tym tematem związana jest kategoria: Leki z listy leków podstawowych Światowej Organizacji Zdrowia.
Dodatkowe oznaczenia w tabeli

     produkt leczniczy dopuszczony do obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej

     produkt leczniczy nie dopuszczony do obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej

     lek z listy leków uzupełniających

Anestetyki

Nazwa leku[17] Droga podania[17] Wskazanie i uwagi wg WHO[17] Rok wpisu na listę[17][18][2] Rejestracja w Polsce (2016)[19]
1.1 Leki do znieczulenia ogólnego oraz tlen
1.1.1 Leki do podawania wziewnego
halotan wziewnie 1997 Nie
izofluran wziewnie 2011 Tak
podtlenek azotu wziewnie 1977 Tak
tlen wziewnie 1979 Tak
1.1.2 Leki do podawania we wstrzyknięciach
ketamina wstrzyknięcie 1985 Tak
propofol wstrzyknięcie propofol może zostać zastąpiony tiopentalem, zależnie od krajowej dostępności oraz kosztu 2011 Tak
1.2 Środki do znieczulenia miejscowego
bupiwakaina[b] wstrzyknięcie 1977 Tak
lidokaina[b] wstrzyknięcie, zewnętrznie 1977 Tak
lidokaina z adrenaliną wstrzyknięcie 1979 Tak
efedryna[c] wstrzyknięcie stosowany w zapobieganiu hipotensji przy blokadzie centralnej podczas porodu 1998 Tak
1.4 Leki do premedykacji oraz do krótkotrwałej sedacji
atropina wstrzyknięcie 1988 Tak
midazolam[b] wstrzyknięcie, doustnie w postaci zawiesiny nie powinien być stosowany u dzieci 2011 Tak
morfina wstrzyknięcie 1988 Tak

Analgetyki oraz leki stosowane w medycynie paliatywnej

Nazwa leku[17] Droga podania[17] Wskazanie i uwagi wg WHO[17] Rok wpisu na listę[17][18][2] Rejestracja w Polsce (2016)[19]
2.1 Niesteroidowe leki przeciwzapalne
kwas acetylosalicylowy doustnie, doodbytniczo 1977 Tak
ibuprofen doustnie nie powinien być stosowany u dzieci poniżej 3 miesiąca życia 1977 Tak
paracetamol doustnie, doodbytniczo lek nie jest zalecany jako lek przeciwzapalny, ze względu na brak udowodnionego efektu przeciwzapalnego 1977 Tak
2.2 Opioidy
kodeina doustnie 1985 Tak
morfina[b] wstrzyknięcie, doustnie alternatywnie mogą być stosowane jedynie hydromorfon oraz oksykodon 1977 Tak
2.3 Leki stosowane przy innych częstych objawach w opiece paliatywnej
amitryptylina wstrzyknięcie, doustnie 2011 Tak
butylobromek hioscyny wstrzyknięcie 2013 Tak
cyklizyna wstrzyknięcie, doustnie nie powinna być stosowana u dzieci 2011 Nie
deksametazon wstrzyknięcie, doustnie tabletki 2 mg nie powinny być stosowane u dzieci 2011 Tak
diazepam wstrzyknięcie, doustnie, doodbytniczo 2011 Tak
dokuzynian sodu doustnie 2011 Tak
fluoksetyna doustnie może być stosowany u dzieci powyżej 8 roku życia 2011 Tak
haloperydol wstrzyknięcie, doustnie 2013 Tak
laktuloza doustnie nie powinna być stosowana u dzieci 2011 Tak
loperamid doustnie 2013 Tak
metoklopramid doustnie 2013 Tak
midazolam wstrzyknięcie, doustnie w postaci zawiesiny nie powinien być stosowany u dzieci 2011 Tak
ondansetron wstrzyknięcie, doustnie może być stosowany u dzieci powyżej 1 miesiąca życia 2011 Tak
senes doustnie 2011 Tak
skopolamina wstrzyknięcie, przeskórnie nie powinna być stosowana u dzieci 2013 Tak

Leki przeciwalergiczne oraz leki stosowane w anafilaksji

Nazwa leku[17] Droga podania[17] Wskazanie i uwagi wg WHO[17] Rok wpisu na listę[17][18][2] Rejestracja w Polsce (2016)[19]
deksametazon wstrzyknięcie, doustnie 1985 Tak
adrenalina wstrzyknięcie 1988 Tak
hydrokortyzon wstrzyknięcie 1988 Tak
loratadyna[b] doustnie 2013 Tak
prednizolon[b] doustnie 1985 Tak

Odtrutki

Nazwa leku[17] Droga podania[17] Wskazanie i uwagi wg WHO[17] Rok wpisu na listę[17][18][2] Rejestracja w Polsce (2016)[19]
4.1 Odtrutki nieswoiste
węgiel aktywny doustnie 1977 Tak
4.1 Odtrutki swoiste
acetylocysteina wstrzyknięcie, doustnie 2000 Tak
atropina wstrzyknięcie 2000 Tak
azotyn sodu wstrzyknięcie 1979 Nie
błękit metylenowy wstrzyknięcie 1985 Tak
błękit pruski doustnie 1985 Nie
glukonian wapnia wstrzyknięcie 1998 Tak
nalokson wstrzyknięcie 1983 Tak
penicylamina doustnie 1985 Tak
tiosiarczan sodu wstrzyknięcie 1977 Nie
deferoksamina[c] wstrzyknięcie 1979 Tak
dimerkaprol[c] wstrzyknięcie 1977 Nie
EDTA[c] wstrzyknięcie 1979 Nie
fomepizol[c] wstrzyknięcie 2013 Nie
sukcymer[c] wstrzyknięcie 2011 Nie

Leki przeciwpadaczkowe

Nazwa leku[17] Droga podania[17] Wskazanie i uwagi wg WHO[17] Rok wpisu na listę[17][18][2] Rejestracja w Polsce (2016)[19]
diazepam doodbytniczo 1977 Tak
fenobarbital wstrzyknięcie, doustnie 1977 Tak
fenytoina wstrzyknięcie, doustnie 1977 Tak
karbamazepina doustnie 1988 Tak
kwas walproinowy doustnie 1979 Tak
lorazepam[b] wstrzyknięcie 2009 Tak
midazolam śluzówki nosogardzieli podstać dożylna może być stosowana do podania podpoliczkowego, tylko w przypadku niedostępności roztworu przeznaczonego do podawania na śluzówki nosogardzieli 2015 Tak
siarczan magnezu wstrzyknięcie stosowany jedynie w rzucawce oraz ciężkim stanie przedrzucawkowym 2003 Tak
etosuksymid[c] doustnie 1977 Tak

Leki stosowane w zakażeniach

Nazwa leku[17] Droga podania[17] Wskazanie i uwagi wg WHO[17] Rok wpisu na listę[17][18][2] Rejestracja w Polsce (2016)[19]
6.1 Leki przeciwrobacze
6.1.1 Leki przeciwko pasożytom jelitowym
albendazol doustnie 1990 Tak
lewamizol doustnie 1988 Nie
mebendazol doustnie 1977 Tak
niklozamid doustnie 1977 Nie
prazykwantel doustnie 1985 Nie
pyrantel doustnie 1983 Tak
6.1.2 Leki przeciwko nicieniom
albendazol doustnie 1990 Tak
dietylokarbamazyna doustnie 1977 Nie
iwermektyna doustnie 1988 Nie
6.1.3 Leki przeciwko schistosomom oraz innym przywrom
prazykwantel doustnie 1983 Nie
triklabendazol doustnie 1977 Nie
oksamnichina[c] doustnie powinna być stosowana jedynie w przypadku niepowodzenia leczenia prazykwantelem 1997 Nie
6.2 Leki przeciwbakteryjne
6.2.1 Antybiotyki beta-laktamowe
amoksycylina doustnie 1990 Tak
amoksycylina z kwasem klawulanowym doustnie 1998 Tak
ampicylina wstrzyknięcie 1977 Tak
benzylopenicylina wstrzyknięcie 1977 Tak
benzylopenicylina benzatynowa wstrzyknięcie 1977 Tak
cefaleksyna wstrzyknięcie, doustnie nie powinna być stosowana u dzieci 2009 Tak
cefazolina[b] wstrzyknięcie może być stosowany u dzieci powyżej 1 miesiąca życia, przeznaczony do profilaktyki okołooperacyjnej 2007 Tak
cefiksym doustnie tylko w pojedynczej dawce w leczeniu niepowikłanej rzeżączki układu moczowo-płciowego oraz odbytu 2005 Tak
ceftriakson wstrzyknięcie może być stosowany u dzieci powyżej 41 tygodnia skorygowanego życia płodowego, nie należy podawać z wapniem oraz nie zaleca się podawania u niemowląt z hiperbilirubinemią 2005 Tak
fenoksymetylopenicylina wstrzyknięcie 1977 Tak
kloksacylina[b] wstrzyknięcie, doustnie 1977 Tak
penicylina prokainowa wstrzyknięcie nie jest rekomendowana jako lek pierwszego wyboru w sepsie u noworodków, z wyjątkiem sytuacji kiedy jest podawana przez personel medyczny w miejscach z wysoką śmiertelnością noworodków, w których opieka szpitalna nie jest możliwa 1983 Tak
cefotaksym[c][d] wstrzyknięcie lek z wybory z cefalosporyn trzeciej generacji u hospitalizowanych niemowląt 2009 Tak
ceftazydym[c] wstrzyknięcie 1997 Tak
imipenem z cylastatyną[c] wstrzyknięcie zalecana wyłącznie w leczeniu szpitalnym infekcji wielolekoopornych lub podejrzewanych o wielolekoporność, natomiast meropenem jest zalecany w leczeniu zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych powyżej 3 miesiąca życia 1998 Tak
6.2.2 Inne leki przeciwbakteryjne
azytromycyna doustnie pojedyncza dawka w leczeniu infekcji Chlamydia trachomatis dróg rodnych oraz tchawicy 2003 Tak
chloramfenikol wstrzyknięcie, doustnie postać pozajelitowa o przedłużonym działaniu powinna być stosowane jedynie w leczeniu zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych wywołanym przez dwoinkę zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych u dzieci powyżej 2 roku życia 1977 Nie
cyprofloksacyna[b] wstrzyknięcie, doustnie nie powinna być stosowana u dzieci 1990 Tak
doksycyklina doustnie u dzieci poniżej 8 roku życia, tylko w infekcjach zagrażających życiu, w przypadku braku innej możliwości leczenia 1977 Tak
erytromycyna[b] wstrzyknięcie, doustnie 1977 Tak
gentamycyna[b] wstrzyknięcie 1977 Tak
klarytromycyna doustnie w leczeniu Helicobacter pylori schematem wielolekowym 2011 Tak
kotrimoksazol wstrzyknięcie, doustnie 1977 Tak
metronidazol[b] wstrzyknięcie, doustnie, dodbytniczo 1979 Tak
nitrofurantoina doustnie 1979 Nie
spektynomycyna wstrzyknięcie 1977 Nie
trimetoprym doustnie może być stosowany u dzieci powyżej 6 miesiąca życia 1988 Tak
klindamycyna[c] wstrzyknięcie, doustnie 1992 Tak
wankomycyna[c] wstrzyknięcie, doustnie 1997 Tak
6.2.3 Leki stosowane w leczeniu trądu[e]
dapson doustnie 1979 Nie
klofazymina doustnie 1979 Nie
ryfampicyna doustnie 1977 Tak
6.2.4 Leki stosowane w leczeniu gruźlicy[f][g]
etambutol doustnie zawiesina[d] 1977 Tak
etambutol + izoniazyd doustnie 400 mg + 150 mg 1977 Nie
etambutol + izoniazyd + pirazynamid + ryfampicyna doustnie 275 mg + 75 mg + 400 mg + 150 mg 2000 Nie
etambutol + izoniazyd + ryfampicyna doustnie 275 mg + 75 mg + 150 mg 2007 Nie
izoniazyd doustnie zawiesina[d] 1977 Tak
izoniazyd + pyrazynamid + ryfampicyna doustnie 75 mg + 400 mg + 150 mg lub dawka przeznaczona do leczenia przerywanego trzy razy w tygodniu 150 mg + 500 mg + 150 mg 1977 Nie
izoniazyd + ryfampicyna doustnie 75 mg + 150 mg, 150 mg + 300 mg lub dawko przeznaczone do leczenia przerywanego trzy razy w tygodniu 60 mg + 60 mg , 150 mg + 150 mg 1990 Tak
pirazynamid doustnie zawiesina[d] 1983 Tak
ryfabutyna doustnie tylko w leczeniu zakażonych wirusem zespołu nabytego braku odporności (HIV) otrzymujących inhibitory proteazy 2011 Nie
ryfampicyna doustnie zawiesina[d] 1983 Tak
ryfapentyna doustnie tylko w leczeniu bezobjawowego zakażenia prątkiem gruźlicy 2015 Nie
streptomycyna wstrzyknięcie 1977 Tak
amikacyna[c] wstrzyknięcie 2002 Tak
bedakilina[c] doustnie 2015 Nie
cykloseryna[c] doustnie zamiast może być zastosowany teryzydon 2015 Nie
delamanid[c] doustnie 2015 Nie
etionamid[c] doustnie 2015 Nie
kanamycyna[c] wstrzyknięcie 2000 Nie
kapreomycyna[c] wstrzyknięcie 2002 Nie
kwas p-aminosalicylowy[c] wstrzyknięcie 2002 Tak
lewofloksacyna[c] doustnie zamiast może być zastosowana ofloksacyna lub moksyfloksacyna, zależnie od dostępności i przyjętego schematu leczenia 2002 Tak
linezolid[c] wstrzyknięcie, doustnie 2015 Tak
streptomycyna[c] wstrzyknięcie [d] 2013 Tak
6.3 Leki przeciwgrzybicze
amfoterycyna B wstrzyknięcie 2003 Tak
flukonazol[b] wstrzyknięcie, doustnie 2005 Tak
fluorocytozyna wstrzyknięcie, doustnie 1977 Nie
gryzeofulwina doustnie zawiesina[d] 1977 Nie
klotrimazol dopochwowo 2005 Tak
nystatyna doustnie zawiesina[d] 1979 Tak
jodek potasu[c] doustnie nasycony roztwór 1997 Tak
6.3 Leki przeciwwirusowe
6.3.1 Leki przeciw wirusowi opryszczki pospolitej
acyklowir[b] wstrzyknięcie, doustnie zawiesina[d] 1998 Tak
6.4.2 Leki przeciretrowirusowe[h]
6.4.2.1 Nukleozydy i nukleotydy – inhibitory odwrotnej transkryptazy
abakawir doustnie 2002 Tak
fumaran dizoproksylu tenofowiru doustnie 300 mg fumaranu dizoproksylu tenofowiru odpowiada 245 mg dizoproksylu tenofowiru 2002 Tak
lamiwudyna doustnie 2002 Tak
stawudyna doustnie 2002 Tak
zydowudyna dożylnie, doustnie 1998 Tak
6.4.2.2 Nienukleozydowe inhibitory odwrotnej transkryptazy
efawirenz doustnie 2002 Tak
newirapina doustnie 2000 Tak
6.4.2.3 Inhibitory proteazy[i]
atazanawir doustnie może być stosowany u dzieci powyżej 25 kg m.c. 2015 Tak
darunawir doustnie może być stosowany u dzieci powyżej 3 roku życia 2015 Tak
lopinawir + rytonawir doustnie 2002 Tak
rytonawir doustnie 2002 Tak
sakwinawir doustnie może być stosowany u dzieci powyżej 25 kg m.c. 2002 Tak
Złożone leki przeciwretrowirusowe
abakawir + lamiwudyna doustnie 60 mg + 30 mg 2015 Tak
efawirenz + emtrycytabina + tenofowir doustnie 600 mg + 200 mg + 300 mg (300 mg fumaranu dizoproksylu tenofowiru odpowiada 245 mg dizoproksylu tenofowiru); na podstawie danych farmakologicznych, znanej oporności szczepów wirusowych oraz wyników badań klinicznych emtrycytabina jest dopuszczalną alternatywą do lamiwudyny 2007 Tak
emtrycytabina + tenofowir doustnie 200 mg + 300 mg (300 mg fumaranu dizoproksylu tenofowiru odpowiada 245 mg dizoproksylu tenofowiru); na podstawie danych farmakologicznych, znanej oporności szczepów wirusowych oraz wyników badań klinicznych emtrycytabina jest dopuszczalną alternatywą do lamiwudyny 2007 Tak
lamiwudyna + newirapina + stawudyna doustnie 150 mg + 200 mg + 30 mg, tabletki rozpuszczalne (nie powinny być stosowane u dzieci) 30 mg + 50 mg + 6 mg 2007 Nie
lamiwudyna + newirapina + zydowudyna doustnie 150 mg + 200 mg + 300 mg, tabletki (nie powinny być stosowane u dzieci) 30 mg + 50 mg + 60 mg 2007 Nie
lamiwudyna + zydowudyna doustnie 150 mg + 300 mg, tabletki (nie powinny być stosowane u dzieci) 30 mg + 60 mg 2007 Nie
6.4.3 Inne leki przeciwwirusowe
oseltamiwir doustnie potencjalnie ciężkie lub zagrożone powikłaniami zachorowanie spowodowane podejrzewanym lub potwierdzonym zakażeniem wirusem grypy zgodnie z wytycznymi WHO 2011 Tak
rybawiryna wstrzyknięcie, doustnie leczenie gorączki krwotocznej 2007 Tak
walgancyklowir doustnie leczenie cytomegalowirusowego zapalenia siatkówki 2015 Tak
6.4.4 Leki stosowane w wirusowym zapaleniu wątroby[i]
6.4.4.1 Leki stosowane w wirusowym zapaleniu wątroby typu B
6.4.4.1.1 Nukleozydy i nukleotydy – inhibitory odwrotnej transkryptazy
entekawir doustnie 2015 Tak
tenofowir doustnie 2015 Tak
6.4.4.2 Leki stosowane w wirusowym zapaleniu wątroby typu C[j]
6.4.4.2.1 Nukleozydowe inhibitory polimerazy
sofosbuwir doustnie 2015 Tak
6.4.4.2.2 Inhibitory proteazy
symeprewir doustnie 2015 Tak
6.4.4.2.3 Inhibitory NS5A
daklataswir doustnie 2015 Tak
6.4.4.2.3 Nienukleozydowe inhibitory polimerazy
dasabuwir doustnie 2015 Tak
6.4.4.2.5 Inne leki przeciwirusowe
rybawiryna wstrzyknięcie, doustnie w leczeniu skojarzonym wirusowego zapalenie wątroby typu C z peginterferonem α-2a lub peginterferonem α-2b lub/i innymi bezpośrednio działającymi lekami przeciwwirusowymi 2015 Tak
peginterferon α-2a[c][k] wstrzyknięcie w leczeniu skojarzonym wirusowego zapalenie wątroby typu C z rybawiryną 2015 Tak
peginterferon α-2b[c][k] wstrzyknięcie w leczeniu skojarzonym wirusowego zapalenie wątroby typu C z rybawiryną 2015 Tak
'Terapia lekami złożonymi[l]
ledipaswir + sofosbuwir doustnie 90 mg + 400 mg 2015 Tak
ombitaswir + parytaprewir + rytonawir doustnie 12,5 mg + 75 mg + 50 mg 2015 Tak
6.5 Leki przeciwpierwotniakowe
6.5.1 Leki stosowane w leczeniu pełzakowicy i giardiozy
diloksanid doustnie może być stosowany u dzieci powyżej 25 kg m.c. 1988 Nie
metronidazol[b] wstrzyknięcie, doustnie 1988 Tak
6.5.2 Leki stosowane w leczeniu leiszmaniozy
amfoterycyna B wstrzyknięcie 2003 Tak
miltefozyna doustnie 2011 Nie
paromomycyna wstrzyknięcie 2007 Nie
stilboglukonian sodu[m] wstrzyknięcie 1988 Nie
antymonian megluminy[m] wstrzyknięcie 1998 Nie
6.5.3 Leki przeciwmalaryczne
6.5.3.1 Leki stosowane w leczeniu malarii
amodiachina doustnie leczeniu skojarzone z artesunatem 1977 Nie
artemeter wstrzyknięcie leczenie ciężkiej malarii 1997 Nie
artemeter + lumefantryna wstrzyknięcie nie może być stosowany w pierwszym trymestrze ciąży oraz u dzieci poniżej 5 kg m.c. 2002 Nie
artesunat wstrzyknięcie, doodbytniczo leczenie skojarzone z amodiachiną, meflochiną, sulfadoksyną w połączeniu z pirymetaminą; postać pozajelitowa w leczeniu ciężkiej malarii; w postaci doodbytniczej tylko we wstępnym leczeniu ciężkiej malarii przed udzieleniem pomocy specjalistycznej, 2002 Nie
artesunat + amodiachina doustnie 2011 Nie
artesunat + meflochina doustnie 2013 Nie
chlorochina doustnie leczenie zakażeń wywołanych przez zarodźca ruchliwego (Plasmodium vivax) 1977 Tak
doksycyklina doustnie leczenie skojarzone z chininą 1997 Tak
meflochina doustnie leczenie skojarzone z artesunatem 1988 Nie
prymachina doustnie tylko w eradykacji zarodźca ruchliwego (Plasmodium vivax) oraz zarodźca owalnego (Plasmodium ovale) przez 14 dni 1977 Nie
chinina wstrzyknięcie, doustnie leczenie ciężkiej malarii w skojarzeniu z doksycykliną 1977 Nie
sulfadoksyna + pirymetamina doustnie leczenie skojarzone z artesunatem 1979 Nie
6.5.3.2 Leki stosowane w profilaktyce malarii
chlorochina doustnie profilaktyka zakażeń wywołanych przez zarodźca ruchliwego (Plasmodium vivax) w krajach Ameryki Centralnej 1988 Tak
doksycyklina doustnie może być stosowana u dzieci powyżej 8 roku życia 2000 Tak
meflochina doustnie może być stosowany u dzieci powyżej 3 miesiąca życia lub 5 kg mc 1995 Nie
prokwanil doustnie leczenie skojarzone z chlorochiną 1988 Nie
6.5.4 Leki stosowane w leczeniu pneumocystozy i toksoplazmozy
pirymetamina doustnie 1998 Nie
sulfadiazyna doustnie 1977 Nie
kotrimoksazol wstrzyknięcie, doustnie 1998 Tak
pentamidyna[c] doustnie 1998 Nie
6.5.5 Leki stosowane w leczeniu trypanosomozy
6.5.5.1 Leki stosowane w leczeniu śpiączki afrykańskiej
Leki stosowane w 1. stadium śpiączki afrykańskiej
pentamidyna wstrzyknięcie leczenie zakażeń wywołanych przez świdrowca gambijskiego (Trypanosoma brucei gambiense) 1977 Nie
suramina wstrzyknięcie leczenie zakażeń wywołanych przez świdrowca rodezyjskiego (Trypanosoma brucei rhodesiense) 1979 Nie
Leki stosowane w 2. stadium śpiączki afrykańskiej
eflornityna wstrzyknięcie leczenie zakażeń wywołanych przez świdrowca gambijskiego (Trypanosoma brucei gambiense) 1992 Nie
melarsoprol wstrzyknięcie 1977 Nie
nifurtymoks doustnie leczenie skojarzone z eflornityną zakażeń wywołanych przez świdrowca gambijskiego (Trypanosoma brucei gambiense) 2009 Nie
melarsoprol[c][d] wstrzyknięcie 2011 Nie
6.5.5.1 Leki stosowane w leczeniu choroby Chagasa
benznidazol doustnie 1988 Nie
nifurtymoks doustnie 1977 Nie

Leki stosowane w migrenie

Nazwa leku[17] Droga podania[17] Wskazanie i uwagi wg WHO[17] Rok wpisu na listę[17][18][2] Rejestracja w Polsce (2016)[19]
7.1 Leki stosowane w leczeniu napadów migreny
kwas acetylosalicylowy doustnie 1988 Tak
ibuprofen[d] doustnie 2007 Tak
paracetamol doustnie w postaci roztworu doustnego[d] oraz tabletek 1988 Tak
7.2 Leki stosowane w profilaktyce napadów migreny
propranolol[b] doustnie 1988 Tak

Leki przeciwnowotworowe i immunosupresyjne

Nazwa leku[17] Droga podania[17] Wskazanie i uwagi wg WHO[17] Rok wpisu na listę[17][18][2] Rejestracja w Polsce (2016)[19]
8.1 Leki immunosupresyjne[n]
azatiopryna[c] wstrzyknięcie, doustnie 2002 Tak
cyklosporyna[c] wstrzyknięcie, doustnie 1992 Tak
8.2 Leki cytostatyczne i wspomagające[n]
tretynoina[c] doustnie ostra białaczka promielocytowa 2015 Tak
allopurynol[c][d] doustnie 2009 Tak
asparaginaza[c] wstrzyknięcie ostra białaczka limfoblastyczna 1995 Tak
bendamustyna[c] wstrzyknięcie chłoniak grudkowy, przewlekła białaczka limfatyczna 2015 Tak
bleomycyna[c] wstrzyknięcie chłoniak Hodgkina, mięsak Kaposiego, nowotwór zarodkowy jajnika, nowotwór zarodkowy jądra 1977 Tak
folinian wapnia[c] wstrzyknięcie, doustnie ciążowa choroba trofoblastyczna, chłoniak Burkitta, wczesne stadium raka okrężnicy, wczesne stadium raka odbytnicy, rozsiany rak jelita grubego, kostniakomięsak 1977 Tak
kapecytabina[c] doustnie wczesne stadium raka okreżnicy, wczesne stadium raka odbytnicy, rozsiany rak piersi, rozsiany rak jelita grubego 2015 Tak
karboplatyna[c] wstrzyknięcie wczesne stadium raka piersi, rak nabłonkowy jajnika, rak jamy nosowo-gardłowej, rak niedrobnokomórkowy płuca, kostniakomięsak, siatkówczak 2009 Tak
chlorambucyl[c] doustnie przewlekła białaczka limfatyczna 1999 Tak
cisplatyna[c] wstrzyknięcie rak szyjki macicy (lek zwiększający wrażliwość tkanek na napromienianie), nowotwory głowy i szyi (lek zwiększający wrażliwość tkanek na napromienianie), rak jamy nosowo-gardłowej (lek zwiększający wrażliwość tkanek na napromienianie), rak niedrobnokomórkowy płuca, kostniakomięsak, nowotwór zarodkowy jajnika, nowotwór zarodkowy jądra 2015 Tak
cyklofosfamid[c] wstrzyknięcie przewlekła białaczka limfatyczna, chłoniak rozlany z dużych komórek B, wczesne stadium raka piersi, ciążowa choroba trofoblastyczna, chłoniak Hodgkina, chłoniak grudkowy, mięsak prążkowanokomórkowy, mięsak Ewinga, ostra białaczka limfoblastyczna, chłoniak Burkitta, rozsiany rak piersi 2015 Tak
arabinozyd cytozyny[c] wstrzyknięcie ostra białaczka szpikowa, ostra białaczka limfoblastyczna, ostra białaczka promielocytowa, chłoniak Burkitta 1979 Tak
dakarbazyna[c] wstrzyknięcie chłoniak Hodgkina 1990 Tak
daktynomycyna[c] wstrzyknięcie ciążowa choroba trofoblastyczna, mięsak prążkowanokomórkowy, guz Wilmsa 1985 Nie
daunorubicyna[c] wstrzyknięcie ostra białaczka szpikowa, ostra białaczka limfoblastyczna, ostra białaczka promielocytowa 2000 Nie
docetaksel[c] wstrzyknięcie wczesne stadium raka piersi, rozsiany rak piersi, rozsiany rak gruczołu krokowego 2011 Tak
doksorubicyna[c] wstrzyknięcie chłoniak rozlany z dużych komórek B, wczesne stadium raka piersi, chłoniak Hodgkina, mięsak Kaposiego, chłoniak grudkowy, rozsiany rak piersi, kostniakomięsak, mięsak Ewinga, ostra białaczka limfoblastyczna, guz Wilmsa, chłoniak Burkitta 1977 Tak
etopozyd[c] wstrzyknięcie, doustnie nowotwór zarodkowy jądra, ciążowa choroba trofoblastyczna, chłoniak Hodgkina, rak niedrobnokomórkowy płuca, nowotwór zarodkowy jajnika, siatkówczak, mięsak Ewinga, ostra białaczka limfoblastyczna, chłoniak Burkitta 1985 Tak
fludarabina[c] wstrzyknięcie, doustnie przewlekła białaczka limfatyczna 2015 Tak
fluorouracyl[c] wstrzyknięcie wczesne stadium raka piersi, wczesne stadium raka okrężnicy, wczesne stadium raka odbytnicy, rozsiany rak jelita grubego, rak jamy nosowo-gardłowej 1977 Tak
filgrastym[c] wstrzyknięcie pierwotna profilaktyka u pacjentów w grupie wysokiego ryzyka gorączka neutropenicznej będącej następstwem chemioterapii, wtórna profilaktyka u pacjentów z neutropenią po poprzednich kursach chemioterapii, umożliwienie podawania chemioterapii gęstej dawki 2015 Tak
gemcytabina[c] wstrzyknięcie rak nabłonkowy jajnika, rak niedrobnokomórkowy płuca 2015 Tak
hydroksykarbamid[c] doustnie przewlekła białaczka szpikowa 2009 Tak
ifosfamid[c] wstrzyknięcie nowotwór zarodkowy jajnika, nowotwór zarodkowy jądra, kostniakomięsak, mięsak prążkowanokomórkowy, mięsak Ewinga 2009 Tak
imatynib[c] doustnie przewlekła białaczka szpikowa, nowotwory podścieliskowe przewodu pokarmowego 2015 Tak
irynotekan[c] doustnie rozsiany rak jelita grubego 2015 Tak
merkaptopuryna[c] wstrzyknięcie ostra białaczka limfoblastyczna, ostra białaczka promielocytowa 1985 Tak
mesna[c] wstrzyknięcie, doustnie nowotwór zarodkowy jajnika, nowotwór zarodkowy jądra, kostniakomięsak, mięsak prążkowanokomórkowy, mięsak Ewinga 2009 Tak
metotreksat[c] wstrzyknięcie, doustnie wczesne stadium raka piersi, ciążowa choroba trofoblastyczna, kostniakomięsak, ostra białaczka limfoblastyczna, ostra białaczka promielocytowa 1977 Tak
oksaliplatyna[c] wstrzyknięcie wczesne stadium raka okrężnicy, rozsiany rak jelita grubego 2015 Tak
paklitaksel[c] wstrzyknięcie rak nabłonkowy jajnika, wczesne stadium raka piersi, rozsiany rak piersi, mięsak Kaposiego, rak jamy nosowo-gardłowej, rak niedrobnokomórkowy płuca, nowotwór zarodkowy jajnika 2011 Tak
prokarbazyna[c] doustnie 1979 Tak
rytuksymab[c] wstrzyknięcie chłoniak rozlany z dużych komórek B, przewlekła białaczka limfatyczna, chłoniak grudkowy 2015 Tak
tioguanina[c][d] doustnie ostra białaczka limfoblastyczna 2011 Tak
trastuzumab[c] wstrzyknięcie wczesne stadium raka piersi ze stwierdzaną nadekspresją receptora HER2, rozsiany rak piersi ze stwierdzaną nadekspresją receptora HER2 2015 Tak
winblastyna[c] wstrzyknięcie chłoniak Hodgkina, mięsak Kaposiego, nowotwór zarodkowy jajnika, nowotwór zarodkowy jądra 1985 Tak
winkrystyna[c] wstrzyknięcie chłoniak rozlany z dużych komórek B, ciążowa choroba trofoblastyczna, chłoniak Hodgkina, mięsak Kaposiego, chłoniak grudkowy, siatkówczak, mięsak prążkowanokomórkowy, mięsak Ewinga, ostra białaczka limfoblastyczna, guz Wilmsa, chłoniak Burkitta 1977 Tak
winorelbina[c] wstrzyknięcie rak niedrobnokomórkowy płuca, rozsiany rak piersi 2015 Tak
8.3 Hormony i antagonisty hormonów
anastrozol[c][b] doustnie wczesne stadium raka piersi, rozsiany rak piersi 2015 Tak
bikalutamid[c][b] doustnie rozsiany rak gruczołu krokowego 2015 Tak
deksametazon[c] wstrzyknięcie, doustnie ostra białaczka limfoblastyczna 2003 Tak
leuprorelina[c][b] wstrzyknięcie wczesne stadium raka piersi, rozsiany rak gruczołu krokowego 2015 Tak
hydrokortyzon[c] wstrzyknięcie ostra białaczka limfoblastyczna 2003 Tak
metyloprednizolon[c][d] wstrzyknięcie ostra białaczka limfoblastyczna 2011 Tak
prednizolon[c][b] doustnie przewlekła białaczka limfatyczna, chłoniak rozlany z dużych komórek B, chłoniak Hodgkina, chłoniak grudkowy, ostra białaczka limfoblastyczna, chłoniak Burkitta 1985 Tak
tamoksyfen[c] doustnie wczesne stadium raka piersi, rozsiany rak piersi 2011 Tak

Leki przeciwparkinsonowskie

Nazwa leku[17] Droga podania[17] Wskazanie i uwagi wg WHO[17] Rok wpisu na listę[17][18][2] Rejestracja w Polsce (2016)[19]
biperyden[b] wstrzyknięcie, doustnie 1977 Tak
lewodopa + karbidopa[b] doustnie 1977 Tak

Leki wpływające na krew i układ krwiotwórczy

Nazwa leku[17] Droga podania[17] Wskazanie i uwagi wg WHO[17] Rok wpisu na listę[17][18][2] Rejestracja w Polsce (2016)[19]
10.1 Leki stosowane w niedokrwistości
siarczan żelaza(II) doustnie 1977 Tak
siarczan żelaza(II) + kwas foliowy doustnie suplement diety stosowany w ciąży 1985 Tak
kwas foliowy doustnie w okresie przedkoncepcyjnym oraz w pierwszych tygodniach ciąży w celu redukcji prawdopodobieństwa wystąpienia wad cewy nerwowej u płodu 1977 Tak
hydroksykobalamina doustnie 1977 Tak
10.2 Leki przeciwzakrzepowe i przeciwkrwotoczne
enoksaparyna[b] wstrzyknięcie alternatywnie może być stosowana nadroparyna lub dalteparyna 2015 Tak
heparyna wstrzyknięcie 1977 Tak
fitomenadion wstrzyknięcie, doustnie 1979 Tak
siarczan protaminy wstrzyknięcie 1979 Tak
kwas traneksamowy wstrzyknięcie 2011 Tak
warfaryna[b] doustnie 1977 Tak
desmopresyna[c][d] wstrzyknięcie, aerozol donosowy 2015 Tak
heparyna[c][d] wstrzyknięcie 2009 Tak
siarczan protaminy[c][d] wstrzyknięcie 2009 Tak
warfaryna[b][c][d] doustnie 2009 Tak
10.3 Leki stosowane w hemoglobinopatiach
deferoksamina[c] wstrzyknięcie w zależności od kosztu i dostępności alternatywnie może być stosowana postać doustna 2011 Tak
hydroksykarbamid[c] doustnie 2011 Tak

Preparaty krwiopochodne pochodzenia ludzkiego i preparaty krwiozastępcze

Nazwa leku[17] Droga podania[17] Wskazanie i uwagi wg WHO[17] Rok wpisu na listę[17][18][2] Rejestracja w Polsce (2016)[19]
11.1 Preparaty krwiopochodne[o]
świeżo mrożone osocze Tak
osocze bogatopłytkowe Tak
koncentrat krwinek czerwonych Tak
krew pełna konserwowana Tak
11.2 Osoczopochodne produkty lecznicze[p]
11.2.1 Ludzkie immunoglobuliny
immunoglobulina ludzka anty-rh0(d) wstrzyknięcie 2015 Tak
surowica przeciw wściekliźnie wstrzyknięcie 2015 Tak
immunoglobulina przeciwtężcowa ludzka wstrzyknięcie 2015 Tak
immunoglobulina ludzka[c] wstrzyknięcie w podaniach domięśniowych i podskórnych zalecany w pierwotnych niedoborach odporności. w podaniach dożylnych zalecany w pierwotnych niedoborach odporności oraz chorobie Kawasakiego 2007 Tak
11.2.2 Koncentraty czynników krzepnięcia krwi
koncentrat czynnika VII[b][c] wstrzyknięcie 1979 Tak
koncentrat czynnika IX[b][c] wstrzyknięcie 1979 Tak
11.2.2 Preparaty krwiozastępcze
dekstran 70 wstrzyknięcie alternatywnie może być stosowana poligelina 1977 Tak

Leki stosowane w chorobach układu sercowo-naczyniowego

Nazwa leku[17] Droga podania[17] Wskazanie i uwagi wg WHO[17] Rok wpisu na listę[17][18][2] Rejestracja w Polsce (2016)[19]
12.1 Leki przeciwdławicowe
bisoprolol[b] doustnie alternatywnie może być stosowany metoprolol lub karwedilol 2011 Tak
nitrogliceryna podjęzykowo 1977 Tak
diazotan izosorbidu[b] podjęzykowo 1977 Tak
werapamil doustnie 1983 Tak
12.2 Leki przeciwarytmiczne
bisoprolol[b] doustnie alternatywnie może być stosowany metoprolol lub karwedilol 2011 Tak
digoksyna wstrzyknięcie, doustnie 1998 Tak
adrenalina wstrzyknięcie 1998 Tak
lidokaina wstrzyknięcie 1977 Tak
werapamil wstrzyknięcie, doustnie 1988 Tak
amiodaron[b] wstrzyknięcie, doustnie 2009 Tak
12.3 Leki hipotensyjne
amlodypina[b] doustnie 2005 Tak
bisoprolol[b] doustnie alternatywnie może być stosowany atenolol, metoprolol lub karwedilol, atenolol nie powinien być stosowany jako leczenie pierwszego rzutu w niepowikłanym nadciśnieniu tętniczym u pacjentów powyżej 60 roku życia 2011 Tak
enalapryl[b] doustnie 2003 Tak
hydralazyna wstrzyknięcie, doustnie przeznaczona do stosowania tylko w ciężkim nadciśnieniu tętniczym w ciąży, nie powinna być stosowana w pierwotnym nadciśnieniu tętniczym z powodu udowodnionej większej skuteczności i bezpieczeństwa innych leków 1977 Nie
hydrochlorotiazyd[b] doustnie 1977 Tak
metyldopa doustnie przeznaczona do stosowania tylko w ciężkim nadciśnieniu tętniczym w ciąży, nie powinna być stosowana w pierwotnym nadciśnieniu tętniczym z powodu udowodnionej większej skuteczności i bezpieczeństwa innych leków 1998 Tak
nitroprusydek sodu[b][c] wstrzyknięcie 1988 Tak
12.4 Leki stosowane w niewydolności serca
bisoprolol[b] doustnie alternatywnie może być stosowany metoprolol lub karwedilol 2011 Tak
digoksyna wstrzyknięcie, doustnie 1977 Tak
enalapryl[b] doustnie 2003 Tak
furosemid[b] wstrzyknięcie, doustnie 2005 Tak
hydrochlorotiazyd[b] doustnie 1988 Tak
spironolakton doustnie 2013 Tak
dopamina[c] wstrzyknięcie 1977 Tak
12.5 Leki przeciwzakrzepowe
12.5.1 Leki przeciwpłytkowe
kwas acetylosalicylowy doustnie 1992 Tak
klopidogrel doustnie 2015 Tak
12.5.2 Leki trombolityczne
streptokinaza[c] doustnie 1992 Tak
12.6 Leki obniżające poziom lipidów
simwastatyna[b] doustnie zalecana u pacjentów z grupy wysokiego ryzyka 2007 Tak

Leki dermatologiczne stosowane zewnętrznie

Nazwa leku[17] Droga podania[17] Wskazanie i uwagi wg WHO[17] Rok wpisu na listę[17][18][2] Rejestracja w Polsce (2016)[19]
13.1 Leki przeciwgrzybicze
mikonazol[b] zewnętrznie 1977 Tak
siarczek selenu zewnętrznie 1990 Tak
tiosiarczan sodu zewnętrznie 1992 Tak
terbinafina zewnętrznie 2011 Tak
13.2 Leki stosowane w zakażeniach
mupirocyna zewnętrznie 2011 Tak
nadmanganian potasu zewnętrznie roztwór wodny 1:10 000 1997 Tak
sól srebrowa sulfadiazyny zewnętrznie może być stosowany u dzieci powyżej 2 miesiąca życia 1988 Tak
12.3 Leki przeciwzapalne i przeciwświądowe
beklometazon[b] zewnętrznie u noworodków jest wskazany hydrokortyzon 1977 Tak
kalamina[b] zewnętrznie 1983 Tak
hydrokortyzon[b] zewnętrznie 1977 Tak
13.4 Leki wpływające na różnicowanie i proliferację skóry
nadtlenek benzoilu zewnętrznie 1990 Tak
dziegieć węglowy zewnętrznie 1977 Tak
fluorouracyl zewnętrznie 1990 Tak
podofilotoksyna[b] zewnętrznie 1985 Tak
kwas salicylowy zewnętrznie 1979 Tak
mocznik zewnętrznie 1997 Tak
13.5 Leki przeciwświerzbowe i przeciwwszawicze
benzoesan benzylu[b] zewnętrznie może być stosowany u dzieci powyżej 2 roku życia 1979 Tak
permetryna[b] zewnętrznie 1977 Tak

Środki diagnostyczne

Nazwa leku[17] Droga podania[17] Wskazanie i uwagi wg WHO[17] Rok wpisu na listę[17][18][2] Rejestracja w Polsce (2016)[19]
14.1 Leki do testów stosowane w okulistyce
fluoresceina krople do oczu 1979 Tak
tropikamid[b] krople do oczu 1988 Tak
14.2 Środki kontrastujące
kwas diatrozowy[b] wstrzyknięcie 1977 Tak
siarczan baru doustnie 1977 Tak
joheksol[b] wstrzyknięcie 1977 Tak
siarczan baru[c][d] doustnie 2009 Tak
kwas jotroksowy[b][c] doustnie 1985 Nie

Środki antyseptyczne i dezynfekcyjne

Nazwa leku[17] Droga podania[17] Wskazanie i uwagi wg WHO[17] Rok wpisu na listę[17][18][2] Rejestracja w Polsce (2016)[19]
15.1 Środki antyseptyczne
chloroheksydyna[b] roztwór 1979 Tak
etanol[b] roztwór 2000 Tak
jodopowidon[b] roztwór 1979 Tak
15.1 Środki dezyfekcyjne
alkoholowy płyn do dezynfekcji skóry rąk roztwór 2015 Tak
środki oparte na chlorze[b] roztwór 1992 Tak
chloroksylenol[b] roztwór 1998 Tak
aldehyd glutarowy roztwór 1992 Tak

Leki moczopędne

Nazwa leku[17] Droga podania[17] Wskazanie i uwagi wg WHO[17] Rok wpisu na listę[17][18][2] Rejestracja w Polsce (2016)[19]
amiloryd doustnie 1979 Tak
furosemid[b] wstrzyknięcie, doustnie 1977 Tak
hydrochlorotiazyd[b] doustnie 1977 Tak
mannitol wstrzyknięcie 1988 Tak
spironolakton doustnie 1977 Tak
hydrochlorotiazyd[b][c][d] doustnie 2009 Tak
mannitol[c][d] wstrzyknięcie 2009 Tak
spironolakton[c][d] doustnie 2009 Tak

Leki stosowane w chorobach przewodu pokarmowego

Nazwa leku[17] Droga podania[17] Wskazanie i uwagi wg WHO[17] Rok wpisu na listę[17][18][2] Rejestracja w Polsce (2016)[19]
enzymy trzustkowe[b][c][d] doustnie skład i dawki poszczególnych składników dostosowane do wieku, zawierające w składzie lipazę, proteazę i amylazę 2009 Tak
17.1 Leki stosowane w chorobie wrzodowej
omeprazol[b] wstrzyknięcie, doustnie 2009 Tak
ranitydyna[b] wstrzyknięcie, doustnie 2003 Tak
17.2 Leki przeciwwymiotne
deksametazon wstrzyknięcie, doustnie 2009 Tak
metoklopramid wstrzyknięcie, doustnie nie powinien być stosowany u noworodków 1985 Tak
ondansetron wstrzyknięcie, doustnie może być stosowany u dzieci powyżej 1 miesiąca życia 2009 Tak
17.3 Leki przeciwzapalne
sulfasalazyna[b] doodbytniczo, doustnie może być stosowany u dzieci powyżej 1 miesiąca życia 2009 Tak
hydrokortyzon[c] doodbytniczo lewatywa[b] 1988 Tak
17.4 Środki przeczyszczające
senna alexandrina[b] doustnie 1988 Tak
17.5 Leki stosowane w biegunce
17.5.1 Nawadnianie doustne
Doustny płyn nawadniający doustnie Proszek do rozpuszczania w 200 ml, 500 ml, 1000 ml o składzie:
glukoza 75 mEq
sód 75 mEq
chlor 65 mEq
potas 20 mEq
cytrynian 10 mEq
osmolarność 245 mOsm/L
glukoza 13,5 g/l
chlorek sodu 2,6 g/l
chlorek potasu 1,5 g/l
cytrynian trójsodowy dwuwodny     2,9 g/l

cytrynian trójsodowy dwuwodny może zostać zastąpiony przez wodorowęglan sodu (2,5 g/l), jednakże w warunkach strefy międzyzwrotnikowej roztwór taki jest niestabilny i jest zalecany jedynie w sytuacji kiedy jest przygotowywany do natychmiastowego użycia

1977 Tak
17.5.2 Leki przeciwbiegunkowe
siarczan cynku doustnie w ostrej biegunce siarczan cynku powinien być stosowany jako uzupełnienie dla doustnego płynu nawadniającego 2005 Nie

Hormony, inne leki działające na układ hormonalny oraz środki antykoncepcyjne

Nazwa leku[17] Droga podania[17] Wskazanie i uwagi wg WHO[17] Rok wpisu na listę[17][18][2] Rejestracja w Polsce (2016)[19]
18.1 Naturalne i syntetyczne hormony nadnerczy
Fludrokortyzon doustnie 2009 Tak
hydrokortyzon wstrzyknięcie 2009 Tak
18.2 Androgeny
testosteron[c] wstrzyknięcie 1977 Tak
18.3 Środki antykoncepcyjne
18.3.1 Doustne leki antykoncepcyjne
etynyloestradiol[b] + lewonorgestrel[b] doustnie 1979 Nie
etynyloestradiol[b] + noretysteron[b] doustnie 1977 Tak
lewonorgestrel doustnie 1997 Tak
18.3.2 Wstrzyknięcia antykoncepcyjne
cypionat estradiolu + medroksyprogesteron wstrzyknięcie 2007 Nie
medroksyprogesteron wstrzyknięcie 1985 Tak
noretysteron wstrzyknięcie 1985 Tak
18.3.3 Wewnątrzmaciczne systemy antykoncepcyjne
wkładka domaciczna z miedzią 1988 Tak
domaciczny system uwalniający hormon system terapeutyczny domaciczny system terapeutyczny domaciczny ze zbiornikiem zawierającym 52 mg [lewonorgestrel]]u 2015 Tak
18.3.4 Barierowe metody antykoncepcji
prezerwatywa 1988 Tak
diafragma 1988 Tak
18.3.5 Implanty antykoncepcyjne
etonogestrel implantacja podskórna pojedynczy pręcik zawierający 68 mg etonogestrelu 2015 Tak
lewonorgestrel implantacja podskórna system dwóch pręcików zawierających 75 mg lewonorgestrelu (sumaryczna dawka 150 mg) 2007 Nie
18.3.6 Dopochwowe systemy hormonalne
progesteronowy pier­ścień do­po­ch­wo­wy doustnie przeznaczony dla kobiet karmiących piersią co najmniej 4 razy dziennie 2007 Nie
18.4 Estrogeny
18.5 Insuliny oraz pozostałe leki stosowane w cukrzycy
gliklazyd[b] doustnie glibenklamid nie powinien być stosowany u osób powyżej 60 roku życia 2013 Tak
glukagon wstrzyknięcie 2011 Tak
insuliny ludzkie krótko działające wstrzyknięcie 1977 Tak
insuliny ludzkie o pośrednim czasie działania wstrzyknięcie insulina izofanowa oraz zawiesina insuliny cynkowej 1985 Tak
metformina doustnie 1998 Tak
metformina[c][d] doustnie 2009 Tak
18.6 Induktory owulacji
klomifen[c] doustnie 1995 Tak
18.7 Progestageny
medroksyprogesteron[b] doustnie 1995 Tak
18.8 Hormony tarczycy oraz leki przeciwtarczycowe
lewotyroksyna doustnie tabletki 25 μg[d], 50 μg oraz 100 μg 1995 Tak
jodek potasu doustnie 1979 Tak
propylotiouracyl[b] doustnie 1979 Tak
płyn Lugola[c][d] doustnie 2009 Tak
jodek potasu[c][d] doustnie 2009 Tak
propylotiouracyl[c][d] doustnie 2009 Tak

Leki wpływające na układ odpornościowy

Nazwa leku[17] Droga podania[17] Wskazanie i uwagi wg WHO[17] Rok wpisu na listę[17][18][2] Rejestracja w Polsce (2016)[19]
19.1 Środki diagnostyczne
tuberkulina[q] wstrzyknięcie 1977 Tak
19.2 Antytoksyny oraz przeciwciała[r]
antytoksyna wstrzyknięcie zgodnie z lokalnymi potrzebami 1977 Tak
antytoksyna błonicza wstrzyknięcie zgodnie z lokalnymi potrzebami 1977 Tak
19.2 Szczepionki[s]
Szczepionki zalecane na całym świecie
Szczepionka BCG 1977 Tak
szczepionka przeciw błonicy 1977 Tak
szczepionka przeciw Haemophilus influenzae typu b 2007 Tak
szczepionka przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby typu B 1977 Tak
szczepionka przeciw wirusowi brodawczaka ludzkiego 2015 Tak
szczepionka przeciw odrze 1977 Tak
szczepionka przeciw krztuścowi 1977 Tak
szczepionka przeciw pneumokokom 2007 Tak
szczepionka przeciw chorobie Heinego i Medina 1977 Tak
szczepionka przeciw rotawirusom 2007 Tak
szczepionka przeciw różyczce 1977 Tak
szczepionka przeciw tężcowi 1977 Tak
Szczepionki zalecane regionalnie
szczepionka przeciw japońskiemu zapaleniu mózgu 2007 Tak
szczepionka przeciw żółtej febrze 1977 Tak
szczepionka przeciw kleszczowemu zapaleniu mózgu 2015 Tak
Szczepionki zalecane dla grup wysokiego ryzyka
szczepionka przeciw cholerze 2007 Tak
szczepionka przeciw cholerze 2007 Tak
szczepionka przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby typu A 2007 Tak
szczepionka przeciw meningokokom 1977 Tak
szczepionka przeciw wściekliźnie 1977 Tak
szczepionka przeciw durowi brzusznemu 1977 Tak
Szczepionki zalecane programów szczepień
szczepionka przeciw grypie (sezonowo) 2015 Tak
szczepionka przeciw nagminnemu zapaleniu przyusznic 1977 Tak
szczepionka przeciw ospie wietrznej 2007 Tak

Leki zwiotczające mięśnie działające obwodowo oraz inhibitory cholinoesteraz

Nazwa leku[17] Droga podania[17] Wskazanie i uwagi wg WHO[17] Rok wpisu na listę[17][18][2] Rejestracja w Polsce (2016)[19]
atrakurium[b] wstrzyknięcie 2011 Tak
neostygmina wstrzyknięcie, doustnie 1977 Tak
suksametonium wstrzyknięcie 1977 Tak
wekuronium[b][d] wstrzyknięcie 1993 Tak
pirydostygmina[c] wstrzyknięcie, doustnie 1979 Tak
wekuronium[b][c] wstrzyknięcie 2009 Tak

Leki oftalmologiczne

Nazwa leku[17] Droga podania[17] Wskazanie i uwagi wg WHO[17] Rok wpisu na listę[17][18][2] Rejestracja w Polsce (2016)[19]
21.1 Leki stosowane w zakażeniach oczu
acyklowir maść oczna 2007 Tak
azytromycyna krople do oczu 2013 Tak
gentamycyna[b] krople do oczu 1990 Tak
ofloksacyna[b] krople do oczu 2013 Tak
tetracyklina[b] maść oczna 1977 Nie
21.2 Leki przeciwzapalne
prednizolon[b] krople do oczu 1990 Nie
21.3 Środki znieczulające miejscowo
tetrakaina[b] krople do oczu nie powinien być stosowany u wcześniaków 1977 Nie
21.4 Leki stosowane w jaskrze i zwężające źrenicę
acetazolamid doustnie 1977 Tak
latanoprost krople do oczu 2013 Tak
pilokarpina[b] krople do oczu 1977 Tak
tymolol[b] krople do oczu 1985 Tak
21.5 Leki rozszerzające źrenicę
atropina[d] krople do oczu alternatywnie może być stosowana homatropina lub cyklopentolat, może być stosowany u dzieci powyżej 3 miesiąca życia 1977 Tak
adrenalina][c] krople do oczu 1979 Nie
21.6 Leki neutralizujące czynnik wzrostu śródbłonka naczyniowego
bewacyzumab[c] wstrzyknięcie 2013 Tak

Leki nasilające i hamujące skurcz macicy

Nazwa leku[17] Droga podania[17] Wskazanie i uwagi wg WHO[17] Rok wpisu na listę[17][18][2] Rejestracja w Polsce (2016)[19]
22.1 Leki nasilające skurcz macicy
ergometryna[b] wstrzyknięcie 1977 Tak
mizoprostol doustnie, dopochwowo tabletki są stosowane w farmakologicznej indukcja poronienia w przypadku niekompletnej aborcji lub poronienia oraz w zapobieganiu i leczeniu krwotoku poporodowego w przypadku kiedy oksytocyna jest niedostępna lub nie może zostać bezpiecznie podana, tabletki dopochwowe są stosowane w farmakologicznej indukcji porodu przy dostępności odpowiednich warunków szpitalnych 2005 Tak
oksytocyna wstrzyknięcie 1977 Tak
mifepriston + mizoprostol[c] doustnie może być stosowany jedynie pod ścisłym nadzorem lekarskim, może być stosowany jedynie w sytuacji kiedy jest dopuszczony przez prawo i kulturowo akceptowalny 2005 Nie
22.2 Leki hamujące skurcz macicy
nifedypina doustnie 2005 Tak

Płyn do dializy otrzewnowej

Nazwa leku[17] Droga podania[17] Wskazanie i uwagi wg WHO[17] Rok wpisu na listę[17][18][2] Rejestracja w Polsce (2016)[19]
płyn do dializy otrzewnowej[c] płyn o odpowiednim składzie 1977 Tak

Leki stosowane w zaburzeniach psychicznych i zaburzeniach zachowania

Nazwa leku[17] Droga podania[17] Wskazanie i uwagi wg WHO[17] Rok wpisu na listę[17][18][2] Rejestracja w Polsce (2016)[19]
24.1 Leki przeciwpsychotyczne
chloropromazyna[b] wstrzyknięcie, doustnie 1977 Tak
flufenazyna[b] wstrzyknięcie 1977 Nie
haloperydol[b] wstrzyknięcie, doustnie 1977 Tak
rysperydon doustnie 2013 Tak
chloropromazyna[c][d] wstrzyknięcie, doustnie 2009 Tak
klozapina[c][d] doustnie 2013 Tak
haloperydol[c][d] wstrzyknięcie, doustnie 2009 Tak
24.2 Leki stosowane w zaburzeniach afektywnych
24.2.1 Leki stosowane w zaburzeniach depresyjnych
amitryptylina[b] doustnie 1977 Tak
fluoksetyna doustnie 1977 Tak
fluoksetyna[c][d] doustnie może być stosowana u dzieci powyżej 8 roku życia 2007 Tak
24.2.2 Leki stosowane w zaburzeniach afektywnych dwubiegunowych
karbamazepina doustnie 1998 Tak
węglan litu doustnie 1977 Tak
kwas walproinowy doustnie 1998 Tak
24.3 Leki stosowane w zaburzeniach lękowych
diazepam[b] doustnie 1977 Tak
24.4 Leki stosowane w zaburzeniach obsesyjno-kompulsyjnych
klomipramina doustnie 1995 Tak
24.5 Leki stosowane w leczeniu uzależnień
nikotynowa terapia zastępcza doustnie, przeskórnie 2009 Tak
metadon[b][c] doustnie zamiennie może być używana buprenorfina, muszą być stosowane jedynie w ramach ustalonych programów substytucyjnej terapii opioidowej 2005 Tak

Leki stosowane w leczeniu chorób układu oddechowego

Nazwa leku[17] Droga podania[17] Wskazanie i uwagi wg WHO[17] Rok wpisu na listę[17][18][2] Rejestracja w Polsce (2016)[19]
25.1 Leki stosowane w leczeniu astmy oskrzelowej i przewlekłej obturacyjnej choroby płuc
beklometazon[b] inhalacyjnie 1990 Tak
budezonid[b][d] inhalacyjnie 2009 Tak
adrenalina wstrzyknięcie 1977 Tak
bromek ipratropiowy inhalacyjnie 1998 Tak
salbutamol[b] wstrzyknięcie, inhalacyjnie 1977 Tak

Płyny korygujące zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej oraz równowagi kwasowo-zasadowej

Nazwa leku[17] Droga podania[17] Wskazanie i uwagi wg WHO[17] Rok wpisu na listę[17][18][2] Rejestracja w Polsce (2016)[19]
26.1 Doustne
Doustny płyn nawadniający doustnie Proszek do rozpuszczania w 200 ml, 500 ml, 1000 ml o składzie:
glukoza 75 mEq
sód 75 mEq
chlor 65 mEq
potas 20 mEq
cytrynian 10 mEq
osmolarność 245 mOsm/L
glukoza 13,5 g/l
chlorek sodu 2,6 g/l
chlorek potasu 1,5 g/l
cytrynian trójsodowy dwuwodny     2,9 g/l

cytrynian trójsodowy dwuwodny może zostać zastąpiony przez wodorowęglan sodu (2,5 g/l), jednakże w warunkach strefy międzyzwrotnikowej roztwór taki jest niestabilny i jest zalecany jedynie w sytuacji kiedy jest przygotowywany do natychmiastowego użycia

1977 Tak
chlorek potasu doustnie 1977 Tak
26.2 Pozajelitowe
glukoza wstrzyknięcie 1977 Tak
glukoza + chlorek sodu[d] wstrzyknięcie 1979 Tak
chlorek potasu wstrzyknięcie 1977 Tak
chlorek sodu wstrzyknięcie 1977 Tak
wodorowęglan sodu wstrzyknięcie 1977 Tak
mleczan Ringera wstrzyknięcie 1977 Tak
26.3 Różne
woda do iniekcji wstrzyknięcie 1977 Tak

Witaminy i preparaty uzupełniające niedobór składników mineralnych

Nazwa leku[17] Droga podania[17] Wskazanie i uwagi wg WHO[17] Rok wpisu na listę[17][18][2] Rejestracja w Polsce (2016)[19]
kwas askorbinowy doustnie 1979 Tak
wapń doustnie 2013 Tak
cholekalcyferol[d] doustnie zamiennie może być używany ergokalcyferol 2011 Tak
ergokalcyferol[b] doustnie 1977 Tak
jod doustnie 1990 Tak
nikotynamid[b] doustnie 1977 Tak
pirydoksyna doustnie 1979 Tak
retinol doustnie 1977 Tak
ryboflawina doustnie 1977 Tak
fluorek sodu zewnętrznie 1979 Tak
tiamina zewnętrznie 1977 Tak
glukonian wapnia[c] wstrzyknięcie 1998 Tak

Leki stosowane w chorobach uszu, nosa i gardła

Nazwa leku[17] Droga podania[17] Wskazanie i uwagi wg WHO[17] Rok wpisu na listę[17][18][2] Rejestracja w Polsce (2016)[19]
kwas octowy[d] zewnętrznie, 2% roztwór w alkoholu 2009 Tak
budezonid[b][d] donosowo 2009 Tak
cyprofloksacyna[b][d] zewnętrznie w kroplach 2009 Tak
ksylometazolina[b][d] donosowo nie powinien być stosowany u dzieci poniżej 3 miesiąca życia 2009 Tak

Leki stosowane w opiece nad noworodkiem

Nazwa leku[17] Droga podania[17] Wskazanie i uwagi wg WHO[17] Rok wpisu na listę[17][18][2] Rejestracja w Polsce (2016)[19]
29.1 Leki podawane noworodkowi
cytrynian kofeiny[d] wstrzyknięcie, doustnie 2007 Tak
chloroheksydyna[d] wstrzyknięcie, doustnie 4% roztwór lub żel do pielęgnacji pępowiny[d] 2013 Tak
ibuprofen[b][c][d] wstrzyknięcie 2009 Tak
prostaglandyna E[b][c][d] wstrzyknięcie alprostadyl (prostaglandyna E1) oraz dinoproston (prostaglandyna E2) 2009 Tak
surfaktant[c][d] wstrzyknięcie 2009 Tak
29.1 Leki podawane matce
deksametazon wstrzyknięcie 2013 Tak

Leki stosowane w chorobach stawów

Nazwa leku[17] Droga podania[17] Wskazanie i uwagi wg WHO[17] Rok wpisu na listę[17][18][2] Rejestracja w Polsce (2016)[19]
30.1 Leki stosowane w leczeniu dny moczanowej
allopurynol doustnie 1977 Tak
30.2 Leki modyfikujące przebieg choroby stosowane w chorobach reumatycznych
chlorochina doustnie 1998 Tak
azatiopryna[c] doustnie 1998 Tak
hydroksychlorochina[c][d] doustnie 2011 Nie
metotreksat[c] doustnie 1998 Tak
penicylamina[c] doustnie 1998 Tak
sulfasalazyna[c] doustnie 1998 Tak
30.3 Młodzieńcze choroby stawów
kwas acetylosalicylowy doustnie, doodbytniczo stosowany doraźnie oraz przewlekle w gorączce reumatycznej, młodzieńczym idiopatycznym zapaleniu stawów i chorobie Kawasakiego 2013 Tak

Uwagi

  1. ↑ Ilość substancji czynnych na liście leków podstawowych w latach 1977-2011 (listy leków podstawowych nr 1-17) za Comparative Table of Medicines on the WHO Essential Medicines List from 1977- 2011, w roku 2013 (lista leków podstawowych nr 18) za Understanding the Role and Use of Essential Medicines Lists, w roku 2015 (lista leków podstawowych nr 19) The 2015 WHO EML as a global standard: an innovative approach or just an opportunity for new and effective medicines?, w roku 2017 za WHO updates Essential Medicines List with new advice on use of antibiotics, and adds medicines for hepatitis C, HIV, tuberculosis and cancer
  2. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak al am an ao ap aq ar as at au av aw ax ay az ba bb bc bd be bf bg bh bi bj bk bl bm bn bo bp bq br bs bt bu bv bw bx by bz ca cb cc cd ce cf cg ch ci cj ck cl cm cn co cp cq cr cs ct cu cv cw Symbol kwadratu (□), użyty w liście leków podstawowych Światowej Organizacji Zdrowia, oznacza lek wybrany jako przykładowy przedstawiciel klasy leków, która zgodnie z zasadami medycyny opartej na faktach jest najbardziej skuteczna i bezpieczna. W części przypadków jest to pierwszy lek zarejestrowany w swojej klasie i nowsze leki mogą być bardziej bezpieczne oraz skuteczne. W przypadku podobnej skuteczności i bezpieczeństwa, powinien zostać wybrany najtańszy lek
  3. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak al am an ao ap aq ar as at au av aw ax ay az ba bb bc bd be bf bg bh bi bj bk bl bm bn bo bp bq br bs bt bu bv bw bx by bz ca cb cc cd ce cf cg ch ci cj ck cl cm cn co cp cq cr cs ct cu cv cw cx cy cz da db dc dd de df dg dh di dj dk dl dm dn do dp dq dr Lista uzupełniająca oznacza lek, który jest skuteczny, bezpieczny oraz ma właściwy stosunek kosztów-efektywności, o wysokiej cenie lub dla którego zastosowania konieczny jest specjalistyczny zakład opieki zdrowotnej lub specjalistyczna opieka medyczna.
  4. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak al am an ao ap aq ar as at au av aw Symbol [c], użyty w liście leków podstawowych Światowej Organizacji Zdrowia, oznacza leczenie wymagające specjalistycznych urządzeń diagnostycznych lub specjalistycznych urządzeń do monitorowania, lub/i specjalistycznej opieki medycznej, lub/i specjalistycznej wiedzy w przypadku leczenia dzieci
  5. ↑ Leki stosowane w leczeniu trądu powinny być zawsze stosowane w leczeniu skojarzonym, które jest podstawową metodą leczniczą zapobiegającą powstawaniu oporności na leki. Powinno się stosować jedynie blistry terapii wielolekowej (MDT), oznaczone odpowiednimi kolorami, zawierające standardową terapię dwulekową (trąd ubogoprątkowy) lub trzylekową (trąd bogatoprątkowy) , dostarczane bezpłatnie przez Światową Organizację Zdrowia
  6. ↑ Światowa Organizacja Zdrowia popiera stosowanie leków złożonych, zawierających w swoim składzie leki w zalecanych dawkach oraz tworzenie nowych leków złożonych, zawierających w swoim składzie leki w zalecanych dawkach jak również zmodyfikowanych form dawkowania, leków nie wymagających przechowywania w lodówce, pediatrycznych form dawkowania, o gwarantowanej jakości farmaceutycznej.
  7. ↑ Leczenie lekami drugiego rzutu, zastrzeżonymi do leczenia gruźlicy wielolekoopornej (MDR-TB), powinno być prowadzone w wyspecjalizowanych ośrodkach, które przestrzegają standardów WHO.
  8. ↑ Na podstawie aktualnego stanu wiedzy naukowej oraz doświadczenia na liście leków podstawowych umieszczono trzy grupy leków antyretrowirusowych mających zastosowanie w leczeniu oraz prewencji zakażenia wirusem HIV (profilaktyka zakażenia odmatczynego oraz profilaktyka poekspozycyjna). Światowa Organizacja Zdrowia podkreśla konieczność prowadzenia leczenia zgodnie ze światowymi oraz krajowymi wytycznymi. Światowa Organizacja Zdrowia popiera stosowanie leków złożonych, zawierających w swoim składzie leki w zalecanych dawkach oraz tworzenie nowych leków złożonych, zawierających w swoim składzie leki w zalecanych dawkach jak również zmodyfikowanych form dawkowania, leków nie wymagających przechowywania w lodówce, pediatrycznych form dawkowania, o gwarantowanej jakości farmaceutycznej. Podzielne tabletki mogą być stosowane w leczeniu dzieci i w związku z tym mogą być umieszczane w wykazie leków doustnych, pod warunkiem dostępności produktów o odpowiedniej jakości.
  9. ↑ a b W każdym kraju wybór inhibitorów proteazy z listy leków podstawowych powinien zastać dokonany na podstawie międzynarodowych oraz wytycznych i doświadczeń. Rytonawir jest zalecany wyłącznie jako środek nasilający właściwości farmakokinetyczne innych inhibitorów proteazy, a nie samodzielny lek przeciwretrowirusowy. Wszystkie pozostałe inhibitory proteazy powinny być stosowane wraz ze środkiem nasilającym ich właściwości farmakokinetyczne np. rytonawirem.
  10. ↑ Na podstawie aktualnego stanu wiedzy naukowej na liście leków podstawowych umieszczono leki z poniższych grup mających zastosowanie w leczeniu zakażenia wirusem zapalenia wątroby typu C. Wytyczne WHO zalecają stosowanie terapii skojarzonej lekami z różnych grup w określonych przez te wytyczne połączeniach.
  11. ↑ a b Zalecany jest peginterferon α-2a lub peginterferon α-2b
  12. ↑ Dopuszczalne są inne leki złożone zawierające w swoim składzie bezpośrednio działające leki przeciwwirusowe z różnych grup
  13. ↑ a b Zalecany jest stilboglukonian sodu lub antymonian megluminy
  14. ↑ a b Leki z tej grupy powinny być stosowane zgodnie z schematami leczniczymi stosowanymi w określonym schorzeniu.
  15. ↑ Zgodnie z rezolucją WHA63.12 Światowego Zgromadzenia Zdrowia uznaje, że uzyskanie samowystarczalności, z wyjątkiem wyjątkowych okoliczności uniemożliwiających jej uzyskanie, w zakresie zaopatrzenia w bezpieczne preparaty krwiopochodne pochodzące od honorowych krwiodawców oraz zabezpieczenie tego zaopatrzenia jest ważnym celem w każdym kraju, którego spełnienie zapobiega brakom w zaopatrzeniu w krew oraz zabezpiecza zaopatrzenie w nią wymagających przetoczenia krwi pacjentów. Wszystkie preparaty krwiopochodne powinny spełniać standardy Światowej Organizacji Zdrowia (WHO).
  16. ↑ Wszystkie osoczopochodne produkty lecznicze powinny spełniać standardy Światowej Organizacji Zdrowia (WHO).
  17. ↑ Wszystkie tuberkuliny powinny spełniać standardy Światowej Organizacji Zdrowia (WHO).
  18. ↑ Wszystkie frakcje osocza powinny spełniać standardy Światowej Organizacji Zdrowia (WHO).
  19. ↑ Zalecenia dotyczące polityki szczepień Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) są publikowane w stanowiskach specjalistów na podstawie rekomendacji zespołu ekspertów ds. immunizacji (SAGE) Światowej Organizacji Zdrowia (WHO). Stanowiska specjalistów są uaktualniane trzy lub cztery razy do roku. Lista szczepionek ujęta w obecnej liście jest oparta na rekomendacji zespołu ekspertów ds. immunizacji (SAGE) Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) i odpowiadającej jej stanowisku specjalistów Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) z dnia 27 lutego 2015 roku. Najnowsze stanowisko specjalistów Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) odpowiadające aktualnemu stanowi wiedzy dotyczącej każdej szczepionki znajduje się na stronie internetowej pod adresem http://www.who.int/immunization/documents/positionpapers/en/index.html . Zalecenia dotyczące szczepionek są określane dla całego świata lub też dla niektórych populacji (regionalne, grupy wysokiego ryzyka oraz programów szczepień). Szczegółowe dane znajdują się w stanowisku specjalistów Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) oraz Zbiorczych Tabelach Zaleceń Rutynowych Szczepień znajduje się na stronie internetowej pod adresem http://www.who.int/immunization/policy/immunization_tables/en/index.html . Szczegółowy wybór szczepionek w poszczególnych krajach powinien zostać określony na podstawie międzynarodowych zaleceń, sytuacji epidemiologicznej oraz krajowych priorytetów. Wszystkie szczepionki powinny spełniać standardy Światowej Organizacji Zdrowia (WHO). Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) potwierdza konieczność poliwalentnych szczepionek dla dzieci.

Przypisy

  1. ↑ a b c publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać R. Laing, B. Waning, A. Gray, N. Ford i inni. 25 years of the WHO essential medicines lists: progress and challenges.. „Lancet”. 361 (9370), s. 1723-1729, 2003. DOI: 10.1016/S0140-6736(03)13375-2. PMID: 12767751. 
  2. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae Comparative Table of Medicines on the WHO Essential Medicines List from 1977- 2011. Światowa Organizacja Zdrowia. [dostęp 22017-01-16]. (ang.).
  3. ↑ Understanding the Role and Use of Essential Medicines Lists.. IMS Health Incorporated, 2015. [dostęp 2017-01-16]. (ang.).
  4. ↑ WHO Model Lists of Essential Medicines. Światowa Organizacja Zdrowia. [dostęp 2017-01-16]. (ang.).
  5. ↑ a b The WHO Essential Medicines List (EML): 30th anniversary. Światowa Organizacja Zdrowia, 2007. [dostęp 2017-01-16]. (ang.).
  6. ↑ publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać S. Katrina Perehudoff, B. Toebes, H. Hogerzeil. Essential Medicines in National Constitutions: Progress Since 2008.. „Health Hum Rights”. 18 (1), s. 141-156, 2016. PMID: 27781006. 
  7. ↑ Essential medicines. Światowa Organizacja Zdrowia. [dostęp 2017-01-16]. (ang.).
  8. ↑ Ustawa z dnia 27 września 1991 r. o zasadach odpłatności za leki i artykuły sanitarne. Dz.U. z 1991 r. nr 94, poz. 422
  9. ↑ a b Zarządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 19 listopada 1991 r. w sprawie wykazu leków podstawowych i uzupełniających. M.P. z 1991 r. nr 40, poz. 285
  10. ↑ National Medicines List/Formulary/Standard Treatment Guidelines. Światowa Organizacja Zdrowia. [dostęp 2017-01-16]. (ang.).
  11. ↑ POLITYKA LEKOWA PAŃSTWA 2004 – 2008 r.. Ministerstwo Zdrowia, 2004-03-18. [dostęp 2017-01-16].
  12. ↑ publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Ewa Zygadło. Gdzie się podziała polityka lekowa państwa?. „Menedżer Zdrowia”, s. 45-49, 2015. 
  13. ↑ Ustawa z dnia 12 maja 2011 r. o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych. Dz.U. z 2011 r. nr 122, poz. 696
  14. ↑ a b publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Tomasz Bochenek, Krzysztof Urban, Wojciech Giermaziak, Aleksandra Kucharczyk, Melania Brzozowska, Karina Jahnz-Różyk. Zasady refundacji leków w polskim systemie ochrony zdrowia - zarys zmian po wdrożeniu ustawy refundacyjnej i analiza ich wpływu na relacje pomiędzy lekarzem a pacjentem. „Zdrowie Publiczne i Zarządzanie”. 11, s. 1-15, 2013. 1. DOI: 10.4467/20842627OZ.14.001.1539. 
  15. ↑ publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Agnieszka Gawlik. Niektóre patologie i słabe punkty systemu refundacji leków w Polsce. „Myśl Ekonomiczna i Polityczna”. 49 (2), s. 144-167, 2015. DOI: 10.13140/RG.2.1.1314.6967. 
  16. ↑ Obwieszczenie Ministra Zdrowia z dnia 28 grudnia 2016 r. w sprawie wykazu refundowanych leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych. Minister Zdrowia. [dostęp 2017-01-16].
  17. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak al am an ao ap aq ar as at au av aw ax ay az ba bb bc bd be bf bg bh bi bj bk bl bm bn bo bp bq br bs bt bu bv bw bx by bz ca cb cc cd ce cf cg ch ci cj ck cl cm cn co cp cq cr cs ct cu cv cw cx cy cz da db dc dd de df dg dh di dj dk dl dm dn do dp WHO Model List of Essential Medicines 19th List. Światowa Organizacja Zdrowia, 2015. [dostęp 2017-01-16]. (ang.).
  18. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad WHO Model List of Essential Medicines 18th List. Światowa Organizacja Zdrowia, 2013. [dostęp 2017-01-16]. (ang.).
  19. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad Obwieszczenie Prezesa Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych z dnia 6 kwietnia 2016 r. w sprawie ogłoszenia Urzędowego Wykazu Produktów Leczniczych Dopuszczonych do Obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia, 2016-04-06. [dostęp 2017-01-16].
Błąd w przypisach: Znacznik <ref> o nazwie „Annual Report 2015”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
BŁĄD PRZYPISÓW

Linki zewnętrzne

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Lista_leków_podstawowych_Światowej_Organizacji_Zdrowia&oldid=52557708”