Województwo warmińsko-mazurskie: Różnice pomiędzy wersjami

województwo warmińsko-mazurskie
Herb	Flaga
Państwo	Polska
Kod ISO 3166-2	PL-WN
TERYT	28
Siedziba wojewody i sejmiku	Olsztyn
Wojewoda	Artur Chojecki
Marszałek	Gustaw Marek Brzezin
Powierzchnia	24 173,17 km²
Populacja (30 czerwca 2017); • liczba ludności	; 1 434 783
• gęstość	59 os./km²
Urbanizacja	59,33
Tablice rejestracyjne	N
	Adres Urzędu Wojewódzkiego:al. Marszałka J. Piłsudskiego 7/9; 10-575 Olsztyn
	Adres Urzędu Marszałkowskiego:ul. Emilii Plater 1; 10-562 Olsztyn
Podział administracyjny
Liczba miast na prawach powiatu	2
Liczba powiatów	19
Liczba gmin miejskich	16
Liczba gmin miejsko-wiejskich	33
Liczba gmin wiejskich	67
	Położenie na mapie Polski; [[Plik:{{{mapa Polski}}}\|240x240px\|alt=Położenie na mapie Polski\|]]
	Położenie na mapie Polski województwo warmińsko-mazurskie
	53°51′N 20°49′E/53,850000 20,816667
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona Urzędu Wojewódzkiego
	Strona Urzędu Marszałkowskiego

Przeglądaj historię interaktywnie

(Pokaż wszystkie zmiany oczekujące na przejrzenie)

[wersja nieprzejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 23:35, 28 gru 2018

Województwo warmińsko-mazurskie – jednostka podziału administracyjnego Polski, jedno z 16 województw. Położone jest w północno-wschodniej części kraju. Siedzibą wojewody i władz samorządu województwa jest Olsztyn. Obejmuje obszar 24 173,47 km², i liczy 1,43 mln mieszkańców (30 czerwca 2017)^[1].

Historia

Województwa z lat 1975–1998 z granicą obecnego województwa warmińsko-mazurskiego

Województwo warmińsko-mazurskie powstało w 1999 r. w wyniku reformy podziału administracyjnego kraju i objęło tereny dawnego województwa: olsztyńskiego oraz większe części województw elbląskiego i suwalskiego oraz fragmenty toruńskiego, ciechanowskiego i ostrołęckiego.

Geografia

Według danych z 1 stycznia 2014 r. powierzchnia województwa wynosiła 24 173,47 km², co stanowi 7,7% powierzchni Polski^[2]. Jest czwarte pod względem powierzchni spośród województw.

Położenie administracyjne

Województwo jest położone w północno-wschodniej Polsce i graniczy z^[3]:

Rosją (z obwodem kaliningradzkim) na długości 208,3 km na północy

oraz z województwami:

kujawsko-pomorskim na długości 125,8 km na południowym zachodzie
mazowieckim na długości 210,9 km na południu
podlaskim na długości 220,4 km na wschodzie
pomorskim na długości 191,4 km na zachodzie

Natomiast o północnego zachodu styka się z Zalewem Wiślanym. Województwo graniczy w jednym punkcie z Litwą jest to trójstyk Polski, Rosji i Litwy, a jednocześnie czwórstyk województw: województwa warmińsko-mazurskiego i podlaskiego z Rosją i Litwą.

Położenie historyczne

Województwo obejmuje należącą do Polski południową część krainy historycznej Prusy, więc wchodzące w jej skład krainy: Warmia, Mazury, Prusy Górne, ziemia lubawska, Prusy Dolne (południowe części Natangii i Barcji), części Powiśla i Żuław Wiślanych oraz niewielki skrawki niezwiązanej historycznie z Prusami Suwalszczyzny.

Południowa i wschodnia granica województwa warmińsko-mazurskiego pokrywa się, w niemal większości miejsc, z dawnymi granicami Prus, a zatem Prus Wschodnich, Prus Książęcych i Prus Królewskich.

Topografia

W wymiarze północ-południe województwo rozciąga się na długości 146 km, to jest 1°18′44″. W wymiarze wschód-zachód rozpiętość województwa wynosi 240 km, co w mierze kątowej daje 3°39′28″.

Współrzędne geograficzne skrajnych punktów:

północny: 54°27′11″ szer. geogr. N – przecięcie granicy państwowej z pn. brzegiem Zalewu Wiślanego na Mierzei Wiślanej na wsch. od słupka granicznego nr 2436 (powiat braniewski),
południowy: 53°08′27″ szer. geogr. N – pd.-wsch. narożnik działki ewidencyjnej nr 3197 (powiat działdowski),
zachodni: 19°07′39″ dług. geogr. E – zach. narożnik działki ewidencyjnej nr 81 (powiat iławski),
wschodni: 22°47′07″ dług. geogr. E – wsch. narożnik działki ewidencyjnej nr 44 (powiat ełcki).

Ukształtowanie powierzchni ma charakter wybitnie nizinny. Najwyższym punktem jest wierzchołek Dylewskiej Góry – 312 m n.p.m. Najniższym punktem jest depresja w Raczkach Elbląskich – 1,8 m p.p.m.

Stosunki wodne

Znaczna część województwa znajduje się na Pojezierzu Mazurskim. W jego skład wchodzą pojezierza: Olsztyńskie, Mrągowskie, Ełckie, Kraina Wielkich Jezior Mazurskich i Równina Mazurska. Województwo warmińsko-mazurskie nazywane jest „Krainą Tysiąca Jezior”. W rzeczywistości znajduje się w nim ponad 3000 jezior, w tym 2000 o powierzchni przekraczającej 1 ha. Największe z nich to: Śniardwy (109,7 km²) i Mamry (102,3 km²). Najdłuższe jezioro to Jeziorak (27 km długości, 32 km²) na Pojezierzu Iławskim. Najgłębsze jeziora to Wuksniki (67–68 m), Babięty Wielkie (65 m) i Piłakno (57 m). Większość zbiorników wodnych w regionie połączona jest systemem kanałów zbudowanych głównie w XIX w. Przykład stanowi Kanał Elbląski łączący jezioro Druzno z jeziorem Szeląg. Jego długość wynosi 83,3 km. Województwo leży w dorzeczu Wisły i rzek pobrzeża Bałtyku. Główne rzeki to Pasłęka. Łyna i Drwęca. Województwo leży nad Zalewem Wiślanym (na północnym zachodzie).

Lasy

Według danych z 31 grudnia 2012 w woj. warmińsko-mazurskim lasy obejmowały powierzchnię 745,9 tys. ha, co stanowiło 30,9% jego powierzchni^[4]. Największym kompleksem leśnym jest Puszcza Piska zajmująca prawie 1000 km². Inne duże zespoły leśne to: Puszcza Borecka, Puszcza Nidzicka i część Rominckiej oraz lasy: Łańskie i Taborskie. Dominuje drzewostan iglasty, przeważnie sosna.

Podział administracyjny

Osobny artykuł: Podział administracyjny województwa warmińsko-mazurskiego.

Województwa warmińsko-mazurskie podzielone jest na 19 powiatów i 2 miasta na prawach powiatu (Elbląg i Olsztyn). W skład powiatów wchodzi 116 gmin: 16 miejskich, 33 miejsko-wiejskich i 67 wiejskich.

Nazewnictwo miejscowości i regionów

W latach 1945–1950 Komisja Nazw Miejscowości i Obiektów Fizjograficznych ponownie nazwała niektóre miejscowości i obiekty fizjograficzne (rzeki, jeziora) na terenie przyznanej Polsce południowej części byłych Prus Wschodnich. Istniejące wcześniej w polskim piśmiennictwie lub lokalnej mowie nazwy, przemianowano na nowe, wcześniej nieużywane, związane m.in. z zasłużonymi dla regionu postaciami^[5]^[6]:

Ządzbork – Mrągowo
Lec lub Łuczany – Giżycko
Rastembork – Kętrzyn
Węgobork – Węgorzewo
Dryfort – Srokowo
Nibork – Nidzica
Rudczane – Ruciane
Jańsbork – Pisz
Wartembork – Barczewo
Zybork – Jeziorany
Melzak – Pieniężno
Braunsberga – Braniewo
Pruski Holąd – Pasłęk
Zełwałd – Zalewo
Margrabowa – Olecko
Barsztyn – Bartoszyce
Barty – Barciany
Lecbark – Lidzbark Warmiński
Ostród – Ostróda

Potocznie (lecz niewłaściwie ze względów etnograficznych, kulturowych, historycznych i geograficznych) wyróżnia się „Mazury właściwe” i „Mazury Zachodnie” (właściwa nazwa: Prusy Górne; czasami stosowana jest nazwa niemiecka: Oberland), które rozdziela Warmia. „Mazury właściwe” (dawna Galindia i Ziemia Sasinów) utożsamiane są z Krainą Wielkich Jezior Mazurskich, a „Mazury Zachodnie” (Prusy Górne) z Pojezierzem Iławskim^[7]. Jest to jednak podział błędny, gdyż Mazury obejmują teren, który przed 1945 rokiem zamieszkiwała ludność polska wyznania ewangelickiego. Do Mazur zaliczamy więc: Giżycko, Mrągowo, Olecko, Ełk, Pisz, Ryn, Szczytno, Białą Piską, Ruciane, Nidzica, Mikołajki, Wielbark, Działdowo Pasym, Morąg, Orzysz i Olsztynek. Do Mazur nie zalicza się: Iławy, Susza, Ostródy, Pasłęka, Bartoszyc, Kętrzyna (Barcja), Węgorzewa, Gołdapi (część Litwy Mniejszej) oraz Górowa Iławeckiego (część Natangii)^{[potrzebny przypis]}.

Demografia

Dane z 30 czerwca 2017 r.^[1]:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
populacja	1 434 783	100	732 489	51	702 294	49
powierzchnia	24 173,17 km²
gęstość zaludnienia (mieszk./km²)	60		30		29

Według danych z 30 czerwca 2017 r. województwo miało 1 434 783 mieszkańców, co stanowiło 3,76% ludności Polski^[1]. Średnia gęstość zaludnienia jest jedną z najniższych w kraju i wynosi 60 osób na km² (śr. gęstość zaludnienia w Polsce – 123 os./km²), a na obszarach wiejskich wynosi około 25 osób na km².

Województwo jest jednym z bardziej zróżnicowanych etnicznie regionem współczesnej Polski. Wśród mniejszości narodowych i etnicznych wyróżnić można: Ukraińców (11 881 osób, według spisu z 2002 r.), Niemców (4 311 osób, według spisu z 2002 r.), Mazurów (ok. 15 000), Warmiaków (ok. 4 000), Białorusinów (5 000 – 3 000), Romów (1 000), Litwinów (300 – 400), Tatarów, Rosjan i in.^{[potrzebny przypis]}

Piramida wieku mieszkańców woj. warmińsko-mazurskiego w 2014 roku^[1].

Miasta

Największymi miastami województwa są Olsztyn, Elbląg i Ełk. Olsztyn jest głównym ośrodkiem przemysłu spożywczego, oponiarskiego i drzewnego oraz turystyki. Podkreślone zostały siedziby powiatów a wytłuszczone miasta na prawach powiatu. Liczba ludności według danych z dnia 30 grudnia 2017^[1]. Wszystkie miasta województwa przynależą do krainy historycznej Prusy, lecz w ich obrębie wyodrębnia się kilka mniejszych krain. Przy niektórych miastach podano więcej niż jedną taką krainę historyczną, gdyż w niektórych przypadkach nie ma ściśle określonych granic lub (ze względu na rozbieżne kryteria) różne krainy obejmują te same tereny.

Lp.	Miasto	Ludność	Powierzchnia (km²)	Kraina historyczna w obrębie Prus
1.	Olsztyn	172.970	87,89	Warmia
2.	Elbląg	121.046	80,00	Pogezania/Powiśle
3.	Ełk	61.237	21,07	Mazury
4.	Ostróda	33.216	14,15	Mazury Zachodnie/Prusy Górne
5.	Iława	33.128	21,88	Powiśle/Prusy Górne
6.	Giżycko	29.572	13,80	Mazury
7.	Kętrzyn	27.453	10,34	Mazury/Barcja
8.	Bartoszyce	23.932	11,00	Barcja
9.	Szczytno	23.698	10,26	Mazury
10.	Mrągowo	21.914	14,80	Mazury
11.	Działdowo	21.358	13,35	Mazury/ziemia lubawska
12.	Pisz	19.437	10,04	Mazury
13.	Braniewo	17.091	12,36	Warmia
14.	Olecko	16.489	11,42	Mazury
15.	Lidzbark Warmiński	16.003	14,34	Warmia
16.	Morąg	14.009	10,70	Prusy Górne
17.	Nidzica	14.003	6,86	Mazury
18.	Gołdap	13.752	17,20	Mazury/Litwa Mniejsza
19.	Pasłęk	12.278	11,39	Prusy Górne
20.	Węgorzewo	11.473	10,87	Mazury/Litwa Mniejsza
21.	Nowe Miasto Lubawskie	11.070	11,61	ziemia lubawska/Ziemia chełmińska
22.	Biskupiec	10.567	4,86	Warmia
23.	Dobre Miasto	10.397	5,00	Warmia
24.	Lubawa	10.270	16,84	Ziemia lubawska
25.	Orneta	8.897	9,63	Warmia
26.	Lidzbark	7.960	5,70	Ziemia lubawska
27.	Olsztynek	7.653	7,69	Mazury
28.	Barczewo	7.397	4,58	Warmia
29.	Orzysz	5.666	8,16	Mazury
30.	Susz	5.587	6,67	Pomezania/Powiśle
31.	Reszel	4.620	3,81	Warmia
32.	Ruciane-Nida	4.582	17,07	Mazury
33.	Korsze	4.343	4,03	Prusy Dolne/Barcja/Mazury
34.	Górowo Iławeckie	4.044	3,32	Prusy Dolne/Natangia
35.	Biała Piska	4.043	3,24	Mazury
36.	Mikołajki	3.849	8,85	Mazury
37.	Jeziorany	3.257	3,41	Warmia
38.	Wielbark	2.911	-	Mazury	39.	Ryn	2.879	4,09	Mazury
40.	Pieniężno	2.837	3,83	Warmia
41.	Tolkmicko	2.700	2,28	Pogezania/Powiśle
42.	Miłakowo	2.590	8,68	Prusy Górne
43.	Pasym	2.548	15,18	Mazury
44.	Miłomłyn	2.463	12,40	Prusy Górne
45.	Bisztynek	2.401	2,16	Warmia
46.	Frombork	2.385	7,59	Warmia
47.	Zalewo	2.166	8,22	Prusy Górne
48.	Kisielice	2.130	3,37	Powiśle
49.	Sępopol	1.989	4,63	Prusy Dolne/Barcja
50.	Młynary	1.796	2,76	Prusy Górne

Zobacz też: Miasta w Polsce (statystyki).

Religia

Osobny artykuł: Religia w województwie warmińsko-mazurskim.

Administracja i polityka

Samorząd wojewódzki

Organem stanowiącym i kontrolnym jest Sejmik Województwa Warmińsko-Mazurskiego, składający się z 30 radnych. Siedzibą sejmiku województwa jest Olsztyn.

Sejmik wybiera organ wykonawczy województwa, którym jest zarząd województwa, składający się z 5 członków z przewodniczącym mu marszałkiem. Zarząd Województwa Warmińsko-Mazurskiego tworzą następujące osoby: Gustaw Marek Brzezin (marszałek), Miron Sycz (wicemarszałek), Marcin Kuchciński (wicemarszałek), Sylwia Jaskulska oraz Jolanta Piotrowska.

Marszałkowie województwa warmińsko-mazurskiego
Lp.	Imię nazwisko	Okres urzędowania
1	Jerzy Szmit	1999
2	Andrzej Ryński	od 1999 do 2006
3	Jacek Protas	od 2006 do 2014
4	Gustaw Marek Brzezin	od grudnia 2014 (pełni urząd)

Administracja rządowa

Organem administracji rządowej jest Wojewoda Warmińsko-Mazurski, wyznaczany przez Prezesa Rady Ministrów. Siedzibą wojewody jest Olsztyn^[8] przy alei Marszałka J. Piłsudskiego 7/9, gdzie znajduje się Warmińsko-Mazurski Urząd Wojewódzki w Olsztynie. W ramach urzędu działają także 2 delegatury: w Elblągu i Ełku^[9]. Obecnie wojewodą jest Artur Chojecki, a wicewojewodą Sławomir Sadowski.

Wojewodowie Warmińsko-Mazurscy
Lp.	Imię nazwisko	Okres urzędowania
1	Zbigniew Babalski	od 1999 do 2001
2	Stanisław Lech Szatkowski	od 2001 do 2005
3	Adam Supeł	od 17 stycznia 2005 do 17 stycznia 2007
–	Anna Szyszka (p.o.)	od 18 stycznia do 1 kwietnia 2007
4	Anna Szyszka	od 2 kwietnia do 29 listopada 2007
5	Marian Podziewski	od 29 listopada 2007 do 8 grudnia 2015
6	Artur Chojecki	od 8 grudnia 2015

Ochrona przyrody

Zobacz więcej w artykule Rezerwaty przyrody w Polsce, w sekcji województwo warmińsko-mazurskie.

Zobacz więcej w artykule Obszary chronionego krajobrazu w Polsce, w sekcji województwo warmiński-mazurskie.

Łącznie obszary chronione zajmują obszar 1126155,3 ha co stanowi 46,6% województwa^[10].

W regionie znajduje się 8 parków krajobrazowych^[11]:

Park Krajobrazowy	Rok powstania	Powierzchnia na terenie województwa
Brodnicki Park Krajobrazowy (częściowo)	1985	4 336 ha
Górznieńsko-Lidzbarski Park Krajobrazowy (częściowo)	1990	8 588 ha
Mazurski Park Krajobrazowy	1977	53 655 ha
Park Krajobrazowy Pojezierza Iławskiego (częściowo)	1993	22 405 ha
Park Krajobrazowy Puszczy Rominckiej	1998	14 620 ha
Park Krajobrazowy Wzgórz Dylewskich	1994	7 151 ha
Park Krajobrazowy Wysoczyzny Elbląskiej	1985	13 732 ha
Welski Park Krajobrazowy	1995	20 444 ha

Według stanu na 2012 r. w województwie było 110 rezerwatów przyrody^[12].

W granicach województwa wyznaczonych jest 71 obszarów chronionego krajobrazu, gdzie ochroną objęto 956 286 ha^[13].

W 2010 r. na obszarze województwa znajdowało się 2576 pomników przyrody. Wśród nich najliczniejszą grupę stanowiły pojedyncze drzewa (2155), grupy drzew (210), głazy narzutowe (108), aleje przydrożne (66) i 37 innych obiektów^[14].

W 2010 r. na obszarze województwa wyznaczono 14^[a] obszarów specjalnej ochrony ptaków oraz 41^[b] obszary mające znaczenie dla Wspólnoty. Większość obszarów Natura 2000 znajduje się na terenach już chronionych jako parki krajobrazowe i obszary chronionego krajobrazu.

W 2010 r. na terenie regionu znajdowało się 297 użytków ekologicznych, zajmujących powierzchnię 4855 ha, 18 zespołów przyrodniczo-krajobrazowych o powierzchni 21388 ha oraz jedno stanowisko dokumentacyjne Losy chroniące wyrobisko kredy jeziornej o pow. 2 ha^[14].

Główne obszary leśne w województwie:

Kultura

Instytucje kultury samorządu województwa

Media

Nauka i oświata

Uczelnie publiczne

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Elblągu
Uniwersytet Gdański, zamiejscowy ośrodek dydaktyczny w Elblągu (Wydział Nauk Społecznych)
Wyższa Szkoła Policji w Szczytnie – szkoła podlega MSWiA

Uczelnie niepubliczne

Elbląska Uczelnia Humanistyczno-Ekonomiczna
Mazurska Szkoła Wyższa w Ełku
Olsztyńska Szkoła Wyższa im. Józefa Rusieckiego
Olsztyńska Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania im. Tadeusza Kotarbińskiego
Nauczycielskie Kolegium Języków Obcych „Regent College” w Elblągu
Szkoła Wyższa im. Bogdana Jańskiego w Warszawie – Ośrodek zamiejscowy w Elblągu
Szkoła Wyższa im. Pawła Włodkowica w Płocku, filia w Iławie
Wyższa Szkoła Informatyki i Ekonomii TWP w Olsztynie
Wyższa Szkoła Pedagogiczna TWP w Warszawie – Wydział Nauk Humanistyczno-Społecznych w Olsztynie.
Wyższa Szkoła Finansów i Zarządzania w Białymstoku filia w Ełku
Wszechnica Mazurska w Olecku
Prywatna Wyższa Szkoła Zawodowa w Giżycku

Seminaria duchowne

Placówki naukowe

Instytuty naukowe:

Instytut Mazurski w Olsztynie
Instytut Rybactwa Śródlądowego w Olsztynie i Giżycku
Instytut Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności PAN w Olsztynie

Stacje badawcze:

Obserwatorium astronomiczne w Olsztynie
Stacja Hydrobiologiczna w Mikołajkach
Stacja Badawcza Rolnictwa Ekologicznego i Hodowli Zachowawczej Zwierząt PAN w Popielnie
Stacji Obserwacji Sztucznych Satelitów – Obserwatorium satelitarne w Lamkówku
Stacja Limnologiczna UMK w Iławie

Bezpieczeństwo publiczne

W województwie warmińsko-mazurskim działa centrum powiadamiania ratunkowego, które znajduje się w Olsztynie i które obsługuje zgłoszenia alarmowe kierowane do numerów alarmowych 112, 997, 998 i 999^[16].

Gospodarka

W 2012 r. produkt krajowy brutto woj. warmińsko-mazurskiego wynosił 43,7 mld zł, co stanowiło 2,7% PKB Polski. Produkt krajowy brutto na 1 mieszkańca wynosił 30,1 tys. zł (71,7% średniej krajowej), co plasowało warmińsko-mazurskie na 13. miejscu względem innych województw^[17].

Przeciętne miesięczne wynagrodzenie mieszkańca woj. warmińsko-mazurskiego w 3. kwartale 2011 r. wynosiło 3052,28 zł, co lokowało je na ostatnim miejscu względem wszystkich województw^[18].

W końcu marca 2012 r. liczba zarejestrowanych bezrobotnych w województwie obejmowała ok. 114,5 tys. mieszkańców, co stanowi stopę bezrobocia na poziomie 21,1% do aktywnych zawodowo^[19].

Według danych z 2011 r. 11,2% mieszkańców w gospodarstwach domowych woj. warmińsko-mazurskiego miało wydatki poniżej granicy ubóstwa skrajnego (tzn. znajdowało się poniżej minimum egzystencji)^[20].

W 2010 r. produkcja sprzedana przemysłu w woj. warmińsko-mazurskim wynosiła 22,2 mld zł, co stanowiło 2,3% produkcji przemysłu Polski. Sprzedaż produkcji budowlano-montażowej w warmińsko-mazurskim wynosiła 4,5 mld zł, co stanowiło 2,8% tej sprzedaży Polski^[21].

Transport

Transport drogowy

Drogi międzynarodowe

trasa europejska E77 – w województwie na odcinku drogi krajowej nr 7
trasa europejska E28 – w województwie na odcinku dróg krajowych nr 7 22 54

Drogi ekspresowe

Planowane drogi ekspresowe
w województwie warmińsko-mazurskim

droga ekspresowa nr S16 – droga nie objęta planami GDDKiA

droga ekspresowa nr S22 (jezdnia północna)

S5 – Ostróda – Grudziądz – ... – Wrocław
S7 – Gdynia – Elbląg- Olsztynek – Warszawa – ... – Rabka (Zabornia)
S16 – Olsztyn – Mrągowo – Ełk - Knyszyn
S22 – Elbląg – przejście granicz. Grzechotki
S51 – Olsztyn – Olsztynek
S61 – Ostrów Mazowiecka – Łomża – Ełk – przejście granicz. Budzisko

Drogi krajowe

nr 7 – (Żukowo – Gdańsk) – Elbląg – Pasłęk – Miłomłyn – Ostróda – Olsztynek Nidzica – Warszawa – ... – Rabka-Zdrój – przejście granicz. Chyżne
nr 15 – (Trzebnica – Gniezno – Inowrocław – Toruń) – Nowe Miasto Lubawskie – Lubawa – Ostróda
nr 16 – (Dolna Grupa – Grudziądz – Łasin) – Kisielice – Iława – Ostróda – Olsztyn – Barczewo – Biskupiec – Mrągowo – Nikutowo – Mikołajki Orzysz – Ełk – (Augustów – przejście granicz. Ogrodniki )
nr 22 – przejście granicz. Grzechotki – Braniewo – Chruściel – Elbląg – (Malbork – ... – Gorzów Wielkopolski – Tudnica – przejście granicz. Kostrzyn nad Odrą )
nr 51 – Olsztynek – Gryźliny – Stawiguda – Olsztyn – Dywity – Dobre Miasto – Lidzbark Warmiński – Plęsy – Bartoszyce – przejście granicz. Bezledy
nr 53 – Olsztyn – Klewki – Pasym – Szczytno – Rozogi – Dąbrowy – (Myszyniec – Wydmusy – Kadzidło – Dylewo – Ostrołęka)
nr 54 – Chruściel- Braniewo – przejście granicz. Gronowo
nr 57 – Bartoszyce – Bisztynek – Biskupiec – Dźwierzuty – Szczytno – Wielbark – (Chorzele – Przasnysz – Maków Mazowiecki)
nr 58 – Olsztynek – Zgniłocha – Jedwabno – Szczytno – Babięta – Stare Kiełbonki – Zgon – Ruciane-Nida – Pisz – Biała Piska – (Szczuczyn)
nr 59 – Giżycko – Ryn – Mrągowo – Nikutowo – Piecki – Nawiady – Stare Kiełbonki – Spychowo – Rozogi
nr 63 – Granica państwa – Rudziszki – Węgorzewo – Giżycko – Orzysz – Pisz – (Kolno – Łomża – ... – przejście granicz. Sławatycze )
nr 65 – przejście granicz. Gołdap – Olecko – Ełk – Grajewo – Mońki – Białystok – przejście granicz. Bobrowniki

Drogi wojewódzkie

Łączna długość dróg wojewódzkich w województwie warmińsko-mazurskim wynosi 1870,250 km.^{[potrzebny przypis]}

nr 503 – Elbląg – Tolkmicko – Pogrodzie
nr 504 – Elbląg – Pogrodzie – Braniewo
nr 505 – Frombork – Młynary – Pasłęk
nr 506 – Chruściel – Stare Siedlisko – Nowica
nr 507 – Braniewo – Pieniężno – Orneta – Dobre Miasto
nr 508 – Jedwabno – Wielbark
nr 509 – Elbląg – Młynary – Drwęczno
nr 510 – Pieniężno – Lelkowo – Granica państwa
nr 511 – Olsztyn – Lidzbark Warmiński – Górowo Iławeckie – przejście granicz. Bezledy
nr 512 – Szczurkowo – Bartoszyce – Górowo Iławeckie – Pieniężno
nr 513 – Pasłęk – Orneta – Lidzbark Warmiński – Kiwity – Wozławki
nr 515 – (Malbork – Dzierzgoń) – Susz
nr 519 – (Stary Dzierzgoń) – Zalewo – Małdyty – Morąg
nr 520 – (Prabuty) – Kamieniec
nr 521 – (Kwidzyn – Prabuty) – Susz – Iława
nr 522 – (Górki – Prabuty – Trumieje) – Sobiewola
nr 526 – Pasłęk – Śliwica – (Lepno – Myślice – Przezmark)
nr 527 – (Dzierzgoń) – Rychliki – Pasłęk – Morąg – Łukta – Olsztyn
nr 528 – Orneta – Miłakowo – Morąg
nr 530 – Ostróda – Łukta – Dobre Miasto
nr 531 – Łukta – Podlejki
nr 536 – Iława – Sampława
nr 537 – Lubawa – Frygnowo – Pawłowo
nr 538 – (Radzyń Chełmiński – Łasin) – Nowe Miasto Lubawskie – Uzdowo – Rozdroże
nr 541 – Lubawa – Lidzbark – (Żuromin – Dobrzyń)
nr 542 – Rychnowo – Działdowo
nr 544 – (Brodnica) – Lidzbark – Działdowo – (Mława – Przasnysz – Ostrołęka)
nr 545 – Działdowo – Nidzica – Jedwabno
nr 590 – Barciany – Korsze – Reszel – Biskupiec
nr 591 – Mrągowo – Kętrzyn – Barciany – Michałkowo – przejście granicz.
nr 592 – Bartoszyce – Kraskowo – Kętrzyn – Giżycko
nr 593 – Miłakowo – Dobre Miasto – Jeziorany – Lutry – Reszel
nr 594 – Bisztynek – Robawy – Kętrzyn
nr 595 – Jeziorany – Barczewo
nr 596 – Mnichowo – Bęsia – Biskupiec
nr 598 – Olsztyn – Butryny – Zgniłocha
nr 600 – Mrągowo – Kałęczyn - Szczytno
nr 601 – Babięta – Nawiady
nr 604 – Nidzica – Wielbark
nr 609 – Mikołajki – Ukta
nr 610 – Piecki – Ruciane-Nida
nr 642 – Sterławki Wielkie – Ryn – Woźnice
nr 643 – Wilkasy – Olszewo
nr 650 – Barciany – Węgorzewo – Banie Mazurskie – Gołdap
nr 651 – Gołdap – Żytkiejmy – (Szypliszki – Sejny)
nr 652 – Kowale Oleckie – (Suwałki)
nr 653 – Sedranki – (Bakałarzewo – Suwałki – Poćkuny)
nr 655 – Kąp – Wydminy – Olecko – (Raczki – Suwałki -Tartak)
nr 656 – Staświny – Zelki – Ełk
nr 661 – Cimochy – Kalinowo
nr 667 – Nowa Wieś Ełcka – Drygały – Biała Piska

Drogowe przejścia graniczne

Transport kolejowy

Tabor kolejowy

Województwo warmińsko-mazurskie jest właścicielem 14 pojazdów zakupionych przez Urząd Marszałkowski.

Seria	Typ	Numery	Liczba	Producent	Źródło
EN57ALc	5B/6B	1785	1	Pafawag^[c]	^[22]
EN62 Elf	21WE	001	1	Pesa	^[23]
EN98 Impuls	37WE	003	1	Newag	^[23]
SA106	214M	003, 007 ÷ 009, 015	5	Pesa	^[23]
SA133	218Mc	013 ÷ 018	6	Pesa	^[23]

Kolejowe przejścia graniczne

Transport wodny

Na obszarze województwa warmińsko-mazurskiego znajdują się 4 porty morskie: port Elbląg, port Frombork, port Nowa Pasłęka, port Tolkmicko oraz 1 przystań morska w Suchaczu.

W województwie utworzono 2 morskie przejścia graniczne: Elbląg i Frombork.

Transport lotniczy

port lotniczy Olsztyn-Mazury (EPSY/SZY) – międzynarodowy port lotniczy koło Szczytna
lotnisko Elbląg (EPEL/ZBG) – sportowe lotnisko w Elblągu
lotnisko Olsztyn-Dajtki (EPOD/QYO) – sportowe lotnisko z nowo wybudowanym, oświetlonym asfaltobetonowym 800 m pasem w Olsztynie
lotnisko Gryźliny (lotnisko Łańsk) – wielofunkcyjne lotnisko powojskowe/rządowe z trawiastym pasem 860 × 60 m koło Olsztynka
lotnisko Olecko – lotnisko rekreacyjne
lotnisko Kętrzyn-Wilamowo – sportowe lotnisko (poniemieckie wojskowe) koło Kętrzyna
lotnisko Lidzbark – lotnisko powojskowe miało 46 ha, okolice Lidzbarka
lotnisko Muszaki – nieczynne wojskowe lotnisko z 500 m asfaltowym pasem koło Nidzicy
lotnisko Orneta – lotnisko powojskowe z 2000 m betonowym pasem koło Ornety
lotnisko Rostki – dawna wojskowa baza lotnicza z zarośniętym trawą 2000 m pasem koło Orzysza
lotnisko Wielbark – nieczynny drogowy, wojskowy odcinek lotniskowy koło Nidzicy
lotnisko Grajwo – lotnisko rekreacyjne koło Giżycka

Zobacz też

Szablon:Portal

Uwagi

↑ Obiekt wykazano w województwie mazowieckim.
↑ Obiekty wykazano w województwach kujawsko-pomorskim i podlaskim.
↑ Modernizacja w ZNTK Mińsk Mazowiecki.

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Dane GUS z 30 czerwca 2017
↑ Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2014 r.. „Powierzchnia i Ludność w Przekroju Terytorialnym”, 2014-07-24. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. ISSN 1505-5507.
↑ geoportal.gov.pl. geoportal.gov.pl. [dostęp 2013-07-27].
↑ Raport o stanie lasów w Polsce 2012. , s. 78, 2013. Warszawa: Centrum Informacyjne Lasów Państwowych. ISSN 1641-3229.
↑ Miasta.
↑ Lista miejscowości – Polska.
↑ MIASTA.
↑ (Art. 3.) Ustawa z dnia 24 lipca 1998 r. (Dz.U. z 1998 r. nr 96, poz. 603).
↑ (§ 3. Statut WMUW w Olsztynie) Załącznik do Zarządzenia Nr 111 Wojewody Warmińsko-Mazurskiego z dnia 25 maja 2009 r. (Dz. Urz. Woj. Warmińsko-Mazurskiego z 2009 r. Nr 83, poz. 1396).
↑ GUS Ochrona Środowiska 2011, kierujący zespołem Dariusz Bochenek, Warszawa s. 281, ISSN 0867-3217. [dostęp 2012-07-09].
↑ RDOŚ Olsztyn, wykaz parków krajobrazowych. [dostęp 2012-07-09].
↑ RDOŚ Olsztyn wykaz rezerwatów przyrody. [dostęp 2012-07-09].
↑ RDOŚ Olsztyn rejestr obszarów chronionego krajobrazu, stan na maj 2012. [dostęp 2012-07-09].
↑ ^a ^b GUS Ochrona Środowiska 2011, kierujący zespołem Dariusz Bochenek, Warszawa s. 309, ISSN 0867-3217. [dostęp 2012-07-09].
↑ Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Ełckiej.
↑ Wykaz NKA dla lokalizacji Ab. Służb Alarmowych 112. uke.gov.pl. [dostęp 2014-12-27]. (pol.).
↑ Rocznik Statystyczny Województw 2014. , s. 625, 2015-01-12. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. ISSN 1230-5820.
↑ Obwieszczenie Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 28 listopada 2011 r. (M.P. z 2011 r. nr 108, poz. 1099).
↑ Bezrobotni oraz stopa bezrobocia według województw, podregionów i powiatów (Stan na koniec marca 2012 r.). Główny Urząd Statystyczny, 2012-04-26. [dostęp 2012-05-20].
↑ Ubóstwo w Polsce w 2011r. Główny Urząd Statystyczny, 2012-05-31. s. 15. [dostęp 2012-06-08].
↑ Rocznik Statystyczny Województw 2011 (wybrane tablice). , s. 58–59, 2012-01-24. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. ISSN 1230-5820.
↑ Najdroższy EN57 w historii już u właściciela. 2018-10-18.
↑ ^a ^b ^c ^d D. Kalinowski. Impuls dla Warmińsko-Mazurskiego. „Świat Kolei”. 4/2015, s. 4. Łódź: Emi-press. ISSN 1234-5962.

Linki zewnętrzne

Informacje w projektach siostrzanych
Multimedia w Wikimedia Commons
Wiadomości w Wikinews
Informacje w Wikipodróżach

[15] Obiekt wykazano w województwie mazowieckim.

[16] Obiekty wykazano w województwach kujawsko-pomorskim i podlaskim.

[24] Modernizacja w ZNTK Mińsk Mazowiecki.

[populacja2017-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Dane GUS z 30 czerwca 2017

[2] Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2014 r.. „Powierzchnia i Ludność w Przekroju Terytorialnym”, 2014-07-24. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. ISSN 1505-5507.

[3] rtal.gov.pl. geoportal.gov.pl. [dostęp 2013-07-27].

[4] Raport o stanie lasów w Polsce 2012. , s. 78, 2013. Warszawa: Centrum Informacyjne Lasów Państwowych. ISSN 1641-3229.

[5] Miasta.

[6] Lista miejscowości – Polska.

[7] MIASTA.

[8] (Art. 3.) Ustawa z dnia 24 lipca 1998 r. (Dz.U. z 1998 r. nr 96, poz. 603).

[9] (§ 3. Statut WMUW w Olsztynie) Załącznik do Zarządzenia Nr 111 Wojewody Warmińsko-Mazurskiego z dnia 25 maja 2009 r. (Dz. Urz. Woj. Warmińsko-Mazurskiego z 2009 r. Nr 83, poz. 1396).

[10] GUS Ochrona Środowiska 2011, kierujący zespołem Dariusz Bochenek, Warszawa s. 281, ISSN 0867-3217. [dostęp 2012-07-09].

[11] RDOŚ Olsztyn, wykaz parków krajobrazowych. [dostęp 2012-07-09].

[12] RDOŚ Olsztyn wykaz rezerwatów przyrody. [dostęp 2012-07-09].

[13] RDOŚ Olsztyn rejestr obszarów chronionego krajobrazu, stan na maj 2012. [dostęp 2012-07-09].

[gos-14] GUS Ochrona Środowiska 2011, kierujący zespołem Dariusz Bochenek, Warszawa s. 309, ISSN 0867-3217. [dostęp 2012-07-09].

[17] Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Ełckiej.

[18] Wykaz NKA dla lokalizacji Ab. Służb Alarmowych 112. uke.gov.pl. [dostęp 2014-12-27]. (pol.).

[19] Rocznik Statystyczny Województw 2014. , s. 625, 2015-01-12. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. ISSN 1230-5820.

[20] Obwieszczenie Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 28 listopada 2011 r. (M.P. z 2011 r. nr 108, poz. 1099).

[21] Bezrobotni oraz stopa bezrobocia według województw, podregionów i powiatów (Stan na koniec marca 2012 r.). Główny Urząd Statystyczny, 2012-04-26. [dostęp 2012-05-20].

[22] Ubóstwo w Polsce w 2011r. Główny Urząd Statystyczny, 2012-05-31. s. 15. [dostęp 2012-06-08].

[23] Rocznik Statystyczny Województw 2011 (wybrane tablice). , s. 58–59, 2012-01-24. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. ISSN 1230-5820.

[25] Najdroższy EN57 w historii już u właściciela. 2018-10-18.

[ŚK-2015-04-26] D. Kalinowski. Impuls dla Warmińsko-Mazurskiego. „Świat Kolei”. 4/2015, s. 4. Łódź: Emi-press. ISSN 1234-5962.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[a]

[b]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[c]

[22]

[23]

@@ Linia 327: / Linia 327: @@
 |-
 | 38.
+|align="left"| [[Plik:POL_gmina_Wielbark_COA.svg|20px]] [[Wielbark]]
+| 2.911|| - || [[Mazury]]
+| 39.
 | align="left"| [[Plik:POL Ryn COA.svg|20px]] [[Ryn]]
 | 2.879 || 4,09 || [[Mazury]]
 |-
-| 39.
+| 40.
 | align="left"| [[Plik:POL Pieniężno COA.svg|20px]] [[Pieniężno]]
 | 2.837 || 3,83 || [[Warmia]]
 |-
-| 40.
+| 41.
 | align="left"| [[Plik:POL Tolkmicko COA.svg|20px]] [[Tolkmicko]]
 | 2.700 || 2,28 || [[Pogezania]]/[[Powiśle (region)|Powiśle]]
 |-
-| 41.
+| 42.
 | align="left"| [[Plik:POL Miłakowo COA.svg|20px]] [[Miłakowo]]
 | 2.590 || 8,68 || [[Prusy Górne]]
 |-
-| 42.
+| 43.
 | align="left"| [[Plik:POL Pasym COA.svg|20px]] [[Pasym]]
 | 2.548 || 15,18 || [[Mazury]]
 |-
-| 43.
+| 44.
 | align="left"| [[Plik:POL Miłomłyn COA.svg|20px]] [[Miłomłyn]]
 | 2.463 || 12,40 || [[Prusy Górne]]
 |-
-| 44.
+| 45.
 | align="left"| [[Plik:POL Bisztynek COA.svg|20px]] [[Bisztynek]]
 | 2.401 || 2,16 || [[Warmia]]
 |-
-| 45.
+| 46.
 | align="left"| [[Plik:POL Frombork COA 1.svg|20px]] [[Frombork]]
 | 2.385 || 7,59 || [[Warmia]]
 |-
-| 46.
+| 47.
 | align="left"| [[Plik:POL Zalewo COA.svg|20px]] [[Zalewo]]
 | 2.166 || 8,22 || [[Prusy Górne]]
 |-
-| 47.
+| 48.
 | align="left"| [[Plik:POL Kisielice COA.svg|20px]] [[Kisielice]]
 | 2.130 || 3,37 || [[Powiśle (region)|Powiśle]]
 |-
-| 48.
+| 49.
 | align="left"| [[Plik:POL Sępopol COA.svg|20px]] [[Sępopol]]
 | 1.989 || 4,63 || Prusy Dolne/[[Barcja]]
 |-
-| 49.
+| 50.
 | align="left"| [[Plik:POL Młynary COA.svg|20px]] [[Młynary]]
 | 1.796 || 2,76 || [[Prusy Górne]]

Miasta na prawach powiatu	Elbląg Olsztyn
Miasta powiatowe	Bartoszyce Braniewo Działdowo Ełk Giżycko Gołdap Iława Kętrzyn Lidzbark Warmiński Mrągowo Nidzica Nowe Miasto Lubawskie Olecko Ostróda Pisz Szczytno Węgorzewo
Miasta gminne	Barczewo Biała Piska Biskupiec Bisztynek Dobre Miasto Frombork Górowo Iławeckie Jeziorany Kisielice Korsze Lidzbark Lubawa Mikołajki Miłakowo Miłomłyn Młynary Morąg Olsztynek Orneta Orzysz Pasłęk Pasym Pieniężno Reszel Ruciane-Nida Ryn Sępopol Susz Tolkmicko Wielbark Zalewo

Miasta na prawach powiatu	Elbląg Olsztyn (siedziba)
Powiaty	bartoszycki braniewski działdowski elbląski ełcki giżycki gołdapski iławski kętrzyński lidzbarski mrągowski nidzicki nowomiejski olecki olsztyński ostródzki piski szczycieński węgorzewski
Inne zagadnienia	Podział administracyjny Herb Flaga

Województwa	dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie lubuskie łódzkie małopolskie mazowieckie opolskie podkarpackie podlaskie pomorskie śląskie świętokrzyskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie zachodniopomorskie
Siedziby wojewodów i sejmików	Białystok Bydgoszcz Gdańsk Gorzów Wielkopolski Katowice Kielce Kraków Lublin Łódź Olsztyn Opole Poznań Rzeszów Szczecin Toruń Warszawa Wrocław Zielona Góra
Podziały administracyjne województw	dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie lubuskie łódzkie małopolskie mazowieckie opolskie podkarpackie podlaskie pomorskie śląskie świętokrzyskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie zachodniopomorskie
Herby województw	dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie lubuskie łódzkie małopolskie mazowieckie opolskie podkarpackie podlaskie pomorskie śląskie świętokrzyskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie zachodniopomorskie
Flagi województw	dolnośląskie (g) (p) kujawsko-pomorskie (g) (p) lubelskie (g) (p) lubuskie (g) (p) łódzkie (g) (p) małopolskie (g) (p) mazowieckie (g) (p) opolskie (g) (p) podkarpackie (g) (p) podlaskie (g) (p) pomorskie (g) (p) śląskie (g) (p) świętokrzyskie (g) (p) warmińsko-mazurskie (g) (p) wielkopolskie (g) (p) zachodniopomorskie (g) (p)
Województwa proponowane	17. województwo częstochowskie staropolskie środkowopolskie (wschodniowielkopolskie) środkowopomorskie Warszawa
Inne jednostki podziału	powiaty gminy