Przejdź do zawartości

Graniczna Placówka Kontrolna Łysa Polana

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
PPK Zwardoń/
GPK Zwardoń/Łysa Polana
GPK SG na Łysej Polanie
ilustracja
(czerwiec 2008)
Historia
Państwo

 Polska

Sformowanie

1945[a]

Rozformowanie

24 sierpnia 2005 (przekształcenia)

Tradycje
Rodowód

PPK Zwardoń

Kontynuacja

PSG na Łysej Polanie

Organizacja
Dyslokacja

Zwardoń
Łysa Polana

Formacja

Wojska Ochrony Pogranicza
Straż Graniczna

Podległość

9 Oddział Ochrony Pogranicza
KW MO
3 Karpacka Brygada WOP
Karpacka Brygada WOP
Karpacki Oddział SG

Graniczna Placówka Kontrolna Zwardoń/Łysa Polana – zlikwidowany pododdział Wojsk Ochrony Pogranicza wykonujący kontrolę graniczną osób, towarów i środków transportu bezpośrednio w przejściu granicznym na granicy z Czechosłowacją.

Graniczna Placówka Kontrolna Straży Granicznej na Łysej Polanie – zlikwidowana graniczna jednostka organizacyjna Straży Granicznej wykonująca kontrolę graniczną osób, towarów i środków transportu bezpośrednio w przejściu granicznym na granicy z Czechosłowacją/Republiką Słowacką[b].

Formowanie i zmiany organizacyjne

[edytuj | edytuj kod]

W październiku 1945 Naczelny Dowódca WP nakazywał sformować na granicy państwowej 51 przejściowych punktów kontrolnych[c]. Graniczna Placówka Kontrolna Zwardoń została utworzona w 1945 jako Kolejowy Przejściowy Punkt Kontrolny (PPK – kolejowa) III kategorii o etacie nr 8/12[1] i numerze 33[2]. Obsada PPK składała się z 10 żołnierzy i 1 pracownik cywilny[3].

W 1946 przejściowy punkt kontrolny został przeformowany do kategorii C według etatu nr 7/12. Przyjął też statut drogowego PPK. W 1947 przeorganizowany na kategorię D według etatu 7/33. Przyjął też nową nazwę Granicznej Placówki Kontrolnej WOP. W 1848 nastąpiła kolejna reorganizacja Wojsk Ochrony Pogranicza. Oddziały WOP przeformowano w brygady ochrony pogranicza, a GPK WOP Zwardoń przemianowano na Graniczną Placówkę Ochrony Pogranicza i przeformowano według etatu nr 7/74 i nadano jej numer 43[2]. Placówkę przeniesiono na. Łysą Polanę i w 1950 przeformowana została na etat nr 096/27. W 1952 włączona do etatu 3 Brygady WOP[4].

Jesienią 1965 Graniczna Placówka Kontrolna Łysa Polana weszła w podporządkowanie Komendy wojewódzkiej Milicji Obywatelskiej[5]. Wycofano się z tego rozwiązania w końcu 1971, ponieważ od 1 października 1971 WOP został podporządkowany pod względem operacyjnym pod MSW (pod względem gospodarczym – od 1 stycznia 1972). Do WOP powrócił też cały pion kontroli ruchu granicznego wraz z przejściami granicznymi. Przywrócono jednolity system ochrony granicy państwa. GPK Łysa Polana weszła w podporządkowanie dowódcy 3. Karpackiej Brygady WOP, w Nowym Sączu, następnie od 1976 Karpackiej Brygady WOP[6].

Straż Graniczna:

15 maja 1991 po rozwiązaniu Wojsk Ochrony Pogranicza, 16 maja 1991, Graniczna Placówka Kontrolna Łysa Polana weszła w podporządkowanie Karpackiego Oddziału Straży Granicznej i przyjęła nazwę Graniczna Placówka Kontrolna Straży Granicznej na Łysej Polanie (GPK SG na Łysej Polanie)[7].

W ramach reorganizacji struktur Straży Granicznej związanej z przygotowaniem Polski do wstąpienia, do Unii Europejskiej i przystąpieniem do Traktatu z Schengen. Podczas restrukturyzacji wprowadzono kompleksową ochronę granicy już na najniższym szczeblu organizacyjnym tj. strażnica i graniczna placówka kontrolna. Wprowadzona całościowa ochrona granicy zniosła podział na graniczne jednostki organizacyjne ochraniające tylko tzw. „zieloną granicę” i prowadzące tylko kontrole ruchu granicznego. W wyniku tego, 15 października 2002 GPK SG na Łysej Polanie przejęła wraz z obsadą etatową pod ochronę odcinek granicy państwowej, po rozformowanej Strażnicy SG na Łysej Polanie[7].

Graniczna Placówka Kontrolna Straży Granicznej na Łysej Polanie pod tą nazwą funkcjonowała do 23 sierpnia 2005 i 24 sierpnia 2005 kiedy to została przekształcona na Placówkę Straży Granicznej na Łysej Polanie (PSG na Łysej Polanie)[d].

Podległe przejście graniczne

[edytuj | edytuj kod]

Dowódcy/komendanci granicznej placówki kontrolnej

[edytuj | edytuj kod]
  • por. Antoni Michalski (od 1947)
  • ppor. Jan Pietraszewski (do 1954)
  • ppor. Włodzimierz Trefoń (od 1954)
  • kpt. Antoni Lewiński[8]
  • mjr Franciszek Dalszewski[8]
  • ppłk Antoni Sławiński[8]
  • ppłk Aleksander Świderski[8]
  • mjr Jan Baniak[8]
  • ppłk Zenon Szukalski[8]
  • mjr Marian Tota[8] (1984–15.05.1991).
Straż Graniczna:
  • mjr SG Marian Tota (16.05.1991–1994)[9].
  1. Od 1991 graniczna placówka kontrolna Straży Granicznej.
  2. Od 1 stycznia 1993 ze Słowacją.
  3. Rozkaz nr 0304/Org. ND WP z 28.10.1945 (Prochwicz 2011 ↓, s. 123).
  4. W miejsce dotychczas funkcjonujących strażnic oraz granicznych placówek kontrolnych utworzono placówki Straży Granicznej. Funkcjonariusze i pracownicy pełniący służbę i zatrudnieni w strażnicach oraz granicznych placówkach kontrolnych Straży Granicznej stali się odpowiednio funkcjonariuszami i pracownikami placówek Straży Granicznej (Dz.U. z 2005 r. nr 90, poz. 757).

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ASGran., sygn. 217/32 ↓.
  2. a b Historia KB WOP ↓, s. 321.
  3. Dominiczak 1985 ↓, s. 47.
  4. ASGran., sygn. 2825/1 ↓.
  5. Jackiewicz 1998 ↓, s. 22-23.
  6. Zarys historii Karpackiej Brygady WOP. [w:] Związek Emerytów i Rencistów Straży Granicznej [on-line]. emeryci-sg.org.pl, 2017-05-26. [dostęp 2018-12-14]. (pol.).
  7. a b muzeumsg ↓.
  8. a b c d e f g Jarmoliński 2013 ↓, s. 169.
  9. Marian Tota – Zasłużony dla Związku Emerytów i Rencistów Straży Granicznej. emeryci-sg.org.pl. [dostęp 2018-12-14]. (pol.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]