Przejdź do zawartości

58 Pułk Piechoty (II RP)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
58 Pułk Piechoty Wielkopolskiej
4 pułk strzelców Wielkopolskich
Ilustracja
Historia
Państwo

 Polska

Sformowanie

1919

Rozformowanie

1939

Nazwa wyróżniająca

Wielkopolskiej

Patron

Bolesław I Chrobry[a]

Tradycje
Święto

13 listopada[1]

Nadanie sztandaru

1929

Rodowód

4 Pułk Strzelców Wielkopolskich

Dowódcy
Ostatni

ppłk Stanisław Tomiak

Działania zbrojne
powstanie wielkopolskie
wojna polsko-bolszewicka

bitwa pod Bobrujskiem (28 VIII–3 IX 1919)
bitwa pod Szaciłkami (9–22 IV 1920)
kontruderzenie znad Wieprza (16–26 VIII 1920)
bitwa pod Żabinem (14 IX 1920)
kampania wrześniowa
bój pod Piątkiem (9–10 IX 1939)
bój pod Emilianowem (16 IX 1939)
Organizacja
Dyslokacja

Poznań[2]

Rodzaj sił zbrojnych

wojsko

Rodzaj wojsk

piechota

Podległość

14 Dywizja Piechoty[3]

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari
Sztab 58 pp nad Świsłoczą; 1920 r. Pierwszy z lewej por. Aleksander Kurowski

58 Pułk Piechoty Wielkopolskiej (58 pp) – oddział piechoty Armii Wielkopolskiej i Wojska Polskiego II RP.

Formowanie i zmiany organizacyjne[edytuj | edytuj kod]

Rozkazem Dowództwa Głównego z dnia 6 marca 1919 sformowany został na froncie północnym 4 pułk strzelców Wielkopolskich. Powstał z oddziałów walczących z okolic Gniezna, Wągrowca i Wrześni. W styczniu 1920 przemianowany na 58 pułk piechoty Wielkopolskiej. W grudniu 1919 batalion zapasowy pułku stacjonował w Wolsztynie[4].

Od nazwy z okresu powstania wielkopolskiego – 4 pułk strzelców wielkopolskich oraz odznaki specjalnej noszonej na kołnierzu w postaci arabskiej „4” pułk i żołnierze pułku byli powszechnie zwani „czwartakami”. Nieoficjalnym patronem pułku był Bolesław Chrobry. Stąd często posługiwano się nazwą 58 pułk Piechoty Wielkopolskiej Króla Bolesława Chrobrego.

Pułk w walkach o granice[edytuj | edytuj kod]

28 sierpnia Grupa Wielkopolska gen. Daniela Konarzewskiego rozpoczęła natarcie na Bobrujsk[5]. Jako pierwszy maszerował 4 pułk strzelców wielkopolskich mjr. Oskara Brezanego, wspierany przez 2 kompanię czołgów Renault FT kpt. Dufoura. Dowódca pułku przyjął ugrupowanie w trzy kolumny, a oddziały maszerowały w pasie między linią kolejową Osipowicze - Bobrujsk, a szosą Słuck - Bobrujsk.

Pierwsza kolumna pod osobistym dowództwem mjr. Brezanego w składzie I batalion, 2 i 3 bateria 1 pułku artylerii polowej Wielkopolskiej i pluton saperów, łamiąc słaby opór nieprzyjaciela pod Gorbacewiczami, Pobokowiczami i Bałczynem, dotarła do skrzyżowania szosy z torem kolejowym. Tutaj została zatrzymana ogniem pociągu pancernego. Po wymianie ognia z polską baterią, pociąg wycofał się i jeszcze przed południem kolumna, nie napotykając przeciwnika, zajęła twierdzę i miasto[5][6]. W tym czasie druga kolumna pod dowództwem ppor. Nowaka w składzie 5 i 7 kompania, kompania czołgów, 1 bateria 1 pap Wlkp. uderzyła na pozycje sowieckie nad Wołczanką. Pojawienie się czołgów było dużym zaskoczeniem dla czerwonoarmistów, którzy nie podjęli walki i wycofali się[7]. Po krótkiej walce pod Siemkowem, a potem z pociągiem pancernym, kolumna zdobyła dworzec w Bobrujsku i około 15:00 wkroczyła do miasta zajętego już przez I batalion[8]. Trzecia kolumna pod dowództwem ppor. Wiktora Skotarczaka, w składzie 6 i 8 kompania oraz 4 kompania ckm i oddział miotaczy min, przełamując sowiecką obronę pod Bybkowszczyzną, po południu wkroczyła do miasta[9][10]. Ostatecznie I batalion stanął w koszarach w twierdzy, II w centrum miasta, III na południe od dworca kolejowego, a czołgi w pobliżu stacji kolejowej. Do godziny 20:00 3 i 4 kompania ubezpieczały Bobrujsk patrolując brzeg rzeki[11].

 Osobny artykuł: Bitwa pod Bobrujskiem (1919).

13 września 1920 58 pułk piechoty mjr. Pawła Chrobaka zajmował pozycje obronne na lewym skrzydle 14 Wielkopolskiej Dywizji Piechoty w rejonie Poddubna[12]. Następnego dnia dowódca dywizji gen. Daniel Konarzewski postawił zadanie, by 58 pp osiągnął linię bagien Koziegobrodu i tym samym wyszedł na tyły walczącej pod Tewlami sowieckiej 170 Brygady Strzelców[13][14].

Przed południem pułk wyruszył z Poddubna w stronę Żabina. W tym samym czasie z Prużany na Żabin maszerowała kolumna sowieckiej 165 Brygady Strzelców. Na wschód od Żabina doszło do boju spotkaniowego. Walkę awangard rozstrzygnęło brawurowe natarcie Il batalionu por. Darnowskiego. Czoło sowieckiej brygady zostało odrzucone, a podjęta przez nią próba kontrataku załamała się w ogniu batalionu. Kolejne kontrataki wykonywane metodą linii tyralier zagroziły oskrzydleniem pułku. Major Chrobok wysłał na pierwszą linię wszystkie swoje odwody. W czterogodzinnym boju obie strony poniosły znaczne straty[15].

Fakt stacjonowania 170 Brygady Strzelców w pobliskich Szawlach spowodował, że dowódca polskiego pułku zdecydował się atakować i jak najszybciej zakończyć bój. Początkowo ataki polskiej piechoty załamywały się na twardej obronie przeważającego liczebnie przeciwnika. Dopiero zdecydowane uderzenie 3 kompanii w lewe skrzydło nieprzyjacielskiej brygady przeważyło szalę zwycięstwa. Sowieci zaczęli wycofywać się na północ[16]. Wykorzystując sukces 3 kompanii, mjr Chrobok obsadził wojskiem szosę prużańską, która stanowiła jedyną drogę odwrotu przeciwnika. Okoliczne bagna uniemożliwiły oddziałom 165 BS wykonywanie jakichkolwiek manewrów. Uderzyła ona zatem czołowo na blokujące drogę pododdziały polskie i przełamała blokadę. Tutaj jednak, stłoczona na grobli, poniosła olbrzymie straty od ognia polskiej broni maszynowej. Resztki czerwonoarmistów skapitulowały[16].

 Osobny artykuł: bitwa pod Żabinem.

W październiku 1920 wziął udział w walkach o Kojdanów, przy czym uzyskał wsparcie 61 pułku piechoty.

Do 21 listopada 1920 roku pułk obsadzał linię demarkacyjną na odcinku Borowce–Ostrów–Nowinki–Kuciec, a następnie przeszedł do rejonu Dereczyna. 21 grudnia odjechał do swego stałego garnizonu w Poznaniu[17].

Mapy walk pułku[edytuj | edytuj kod]

Kawalerowie Orderu Wojennego Virtuti Militari[edytuj | edytuj kod]

Order Virtuti Militari
Order Virtuti Militari
Żołnierze pułku odznaczeni za wojnę 1918-1920 Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari[18][b]
plut. Michał Adamski sierż. Antoni Balbiński por. Maksymilian Bartsch*
ppor. Adam Biedrzyński* ppor. Teofil Bojanowski* ppor. Michał Cieślewicz
kpr. Stanisław Czyż por. Jan Darnowski (2317) kpr. Michał Gawałkiewicz
st. szer. Władysław Górniak ppor. Aleksy Hamling sierż. Józef Hansz
plut. Bolesław Januchowski ppor. Kazimierz Kapella ppor. Paweł Kolańczyk
sierż. Maksymilian Kozłowski ppor. Leonard Krukowski* por. Aleksander Kurowski*
sierż. Czesław Lewandowski ppor. Mieczysław Łażewski* plut. Wacław Machnicki
ppor. Wincenty Mendoszewski* ppor. Tadeusz Mindak sierż. Hieronim Modrak
ppor. Karol Nalaskowski sierż. Leon Napiecek (4742) ppor. Alojzy Nowak
plut. Bolesław Panin sierż. Franciszek Perl st. szer. Wincenty Piskulski
plut. Leon Prus st. sierż. Antoni Przybylski ppor. Michał Przybysz*
plut. Stanisław Rugowski ppor. Bronisław Sempiński* ppor. Antoni Skotarczak* (1081)
st. sierż. Maksymilian Skibiński ppor. Wiktor Skotarczak* sierż. Jakub Sławiński
por. Stanisław Szaliński ppor. Stefan Tomaszewski kpr. Szczepan Walkowiak
plut. Mikołaj Waloszewski kpr. Wojciech Wypijewski ppor. dr Henryk Zborowski*
ppor. Stefan Trzebiatowski-Żmuda[c]

Pułk w okresie pokoju[edytuj | edytuj kod]

W czasie zamachu Piłsudskiego w 1926 pułk został wysłany na odsiecz wojskom rządowym. W czasie działań w Warszawie, jednostki pułku pod dowództwem ppłk dypl. Lucjana Ruszczewskiego, weszły w skład tzw. Grupy płk. Mariana Kukiela. W trakcie walk zginęło 13 podoficerów i szeregowych pułku w tym: st. sierż Józef Węglewski, sierż. Jan Suchocki oraz plut. Zygmunt Kufel.

Na podstawie rozkazu wykonawczego Ministerstwa Spraw Wojskowych do Departamentu Piechoty o wprowadzeniu organizacji piechoty na stopie pokojowej PS 10-50 z 1930 roku, w Wojsku Polskim wprowadzono trzy typy pułków piechoty. 58 pułk piechoty zaliczony został do typu II pułków piechoty (tzw. wzmocnionych). W każdym roku otrzymywał około 845 rekrutów. Stan osobowy pułku wynosił 68 oficerów oraz 1900 podoficerów i szeregowców. Na czas wojny przewidywany był do pierwszego rzutu mobilizacyjnego. W okresie zimowym posiadał dwa bataliony starszego rocznika i batalion szkolny, w okresie letnim zaś trzy bataliony strzeleckie. Jego stany były wyższe od pułku „normalnego” (typ I) o ok. 400-700 żołnierzy[21].

Wręczenie proporca 58 pp za zdobycie I miejsca w strzeleckich zawodach dywizyjnych; marzec 1932
Przysięga żołnierzy 58 pp na Placu Sapieżyńskim w Poznaniu - odbiera ks. kapelan Franciszek Dymarski; maj 1936
14 DP w 1938
Obsada personalna i struktura organizacyjna w marcu 1939[22][d]
Stanowisko Stopień, imię i nazwisko
Dowództwo pułku
dowódca pułku ppłk Stanisław Tomiak
I zastępca dowódcy ppłk Józef Kokoszka
adiutant kpt. Norbert Bartoszewicz
starszy lekarz mjr dr Zygmunt Marian Łepkowski
młodszy lekarz ppor. lek. Zygmunt Łukasz Chojecki
II zastępca dowódcy (kwatermistrz) mjr Marian Kwiatkowski
oficer mobilizacyjny kpt. Wilhelm Konieczkowski
zastępca oficera mobilizacyjnego por Henryk Witold Zawadzki
oficer administracyjno-materiałowy kpt. adm. (piech.) Wawrzyniec Mazany
oficer gospodarczy kpt. int. Antoni II Górny
oficer żywnościowy por. Paweł Jasiński
oficer taborowy[e] por. Stanisław Maksymilian Cybulski
kapelmistrz kpt. adm. Władysław Sadowski
dowódca plutonu łączności por. Stefan Fiedorow
dowódca plutonu pionierów por. Witold Stanisław Siciński
dowódca plutonu artylerii piechoty por. art. Fdward Surowiec-Surowińskl
dowódca plutonu ppanc. por. Walerian Żelaźniewicz
dowódca oddziału zwiadu por. Stanisław Jakiel
I batalion
dowódca batalionu mjr Albin Marian Michalewski
dowódca 1 kompanii kpt. Jan Sułkowski
dowódca plutonu ppor. Mieczysław Piędel
dowódca 2 kompanii kpt. Ksawery Aleksander Masiak
dowódca 3 kompanii kpt. Mieczysław Kącki
dowódca plutonu por. Stanisław Sobiś
dowódca plutonu por. Stanisław Żurawek
dowódca plutonu ppor. Antoni Piotr Lubowiecki
dowódca 1 kompanii km kpt. Józef Chyliński
dowódca plutonu por. Andrzej Bielicki
dowódca plutonu por. Antoni Jakub Opala
dowódca plutonu ppor. Władysław Chmiel
II batalion
dowódca batalionu mjr Jan II Chrzanowski
dowódca 4 kompanii kpt. Zdzisław Tadeusz Stęślicki
dowódca plutonu por. Jan Dynowski
dowódca plutonu ppor. Marian Frąckowiak
dowódca plutonu ppor. Adam Tadeusz Kleszcz
dowódca 5 kompanii vacat
dowódca plutonu chor. Leon Napiecek
dowódca 6 kompanii kpt. Jan II Sochacki
dowódca plutonu chor. Stanisław Przymowski
dowódca 2 kompanii km kpt. Wilhelm Kazimierz Weber
dowódca plutonu por. Zenon Henryk Kubski
III batalion
dowódca batalionu mjr dypl. Ernest Buchta
dowódca 7 kompanii kpt. Stanisław Lucjan Abramczyk
dowódca plutonu por. Jan Andrzej Gracz
dowódca plutonu ppor. Jan Frączak
dowódca plutonu ppor. Bernard Hupka
dowódca 8 kompanii kpt. Stanisław Maciej Lewiński
dowódca plutonu ppor. Maksymilian Dziedzic
dowódca plutonu ppor. Tadeusz Stanisław Rypiński
dowódca plutonu ppor. Józef Bernardyn Suwalski
dowódca 9 kompanii por. Ludwik Gawrych
dowódca plutonu chor. Stanisław Przybylski
dowódca 3 kompanii km kpt. Stanisław Jaroszewicz
dowódca plutonu por Paweł August Leński
dowódca plutonu ppor. Henryk Marian Stańczuk
dowódca plutonu chor. Leon Prauss
Inne
dowódca 10 kompanii wartowniczej kpt. Stanisław II Mielcarski
dowódca plutonu ppor. Józef Grzesiak
dowódca plutonu chor. Antoni Bendziecha
na kursie kpt. Stanisław Serafin
obwodowy komendant PW nr 58 kpt. adm. (piech.) Ignacy Sęk
miejski komendant PW Poznań I kpt. piech. Edward Bankiewicz

58 pp w kampanii wrześniowej[edytuj | edytuj kod]

Mobilizacja[edytuj | edytuj kod]

W związku z narastaniem zagrożenia politycznego 23 marca 1939 nastąpiła częściowa mobilizacja alarmowa dla oddziałów Okręgu Korpusu nr IX i częściowo dla OK nr IV. Na terenie OK nr VII również zwiększono gotowość bojową poprzez powołanie części rezerwistów na dodatkowe ćwiczenia zwiększając stany osobowe jednostek piechoty w rejonach pogranicznych. Rozkazem dowódcy OK VII gen. bryg. Edmunda Knoll-Kownackiego w każdym pułku piechoty sformowano oddział ćwiczebny w sile batalionu piechoty na etatach wojennych z plutonami kolarzy, pionierów, przeciwpancernym, przeciwgazowym i połową plutonu artylerii piechoty. 58 pułk piechoty w Poznaniu sformował na pełnych etatach I batalion dopiero 23 maja 1939. Od początku czerwca batalion prowadził prace fortyfikacyjne na zachodnich przedmieściach Poznania. 24 sierpnia o godz. 6.00 58 pułk piechoty rozpoczął mobilizację alarmową w Poznaniu[24]. 58 pułk piechoty był jednostką mobilizującą. Zgodnie z planem mobilizacyjnym „W” sformował:

w mobilizacji alarmowej, w grupie jednostek oznaczonych kolorem brązowym20

  • kompanię karabinów maszynowych przeciwlotniczych typ B nr 72, w czasie G20+30,

w mobilizacji alarmowej, w grupie jednostek oznaczonych kolorem żółtym

w mobilizacji alarmowej, w grupie jednostek oznaczonych kolorem niebieskim

  • 58 pułk piechoty, w czasie od A+24 do A+48,
  • samodzielną kompanię karabinów maszynowych i broni towarzyszącej nr 71, w czasie A+52,
  • kolumnę taborową parokonną nr 703, w czasie A+52,
  • batalion marszowy 58 pp, w czasie A+60,
  • uzupełnienie marszowe samodzielnej kompanii karabinów maszynowych i broni towarzyszącej nr 71, w czasie A+60,

w II rzucie mobilizacji powszechnej w czasie X+6,

Stawiennictwo rezerwistów było wzorowe, większość z nich 80%-90% pochodziła z Poznania i powiatu poznańskiego. Ponadnormatywne stawiennictwo rezerwistów wymusiło natychmiastową organizację Oddziału Zbierania Nadwyżek 58 pp, który był organizowany w Gimnazjum im. K. Marcinkowskiego przy ul. Bukowskiej. W koszarach pułku mobilizowano dowództwo pułku, kompanie i plutony specjalistyczne pułku. Na terenie Jeżyc w Gimnazjum im. Czajkowskiego przy ul. Mylnej mobilizowano I batalion. III batalion w szkole powszechnej. Konie dla pułku mobilizowano na terenie Cyrku „Olimpia” przy ul. Poznańskiej. 24 sierpnia inspekcjonował pułk dowódca macierzystej 14 Dywizji Piechoty gen. bryg. Franciszek Wład. 27 sierpnia pułk osiągnął gotowość marszową. 27 sierpnia o godz. 14.00 w rejon Kutna odjechał transportem kolejowym OZN 58 pp. Do ochrony koszar i rejonów kwaterowania pułku została sformowana 10 kompania wartownicza. 28 sierpnia 58 pp złożył przysięgę wojskową. 27 i 28 sierpnia zgrywano pododdziały pułku, prowadzono marsze i zajęcia szkoleniowe. 29 sierpnia bataliony pułku rozpoczęły zajmowanie stanowisk osłonowych wokół Poznania. 6 batalion strzelców odszedł w rejon Miłosławia do dyspozycji dowódcy Armii „Poznań” gen. dyw. Tadeusza Kutrzeby[26].

Działania bojowe 58 pp[edytuj | edytuj kod]

Działania i walki w obronie Wielkopolski[edytuj | edytuj kod]

1 września o świcie 58 pp rozwinięty był na pozycji osłonowej wokół Poznania. III batalion na północnym odcinku osłony Poznania, na Winiarach i Golęcinie oraz w rejonie fortu nr VIa. II batalion stanowił odwód dowódcy 14 DP rozlokowany w rejonie szosy warszawskiej i stacji kolejowej Poznań-Wschód, I batalion wzdłuż Warty na odcinku Owińska-Bolechowo. Kompania zwiadu dozorowała odcinek Warty od Głównej do mostu w Biedrusku, kompania przeciwpancerna stała w Bolechowie, a dowództwo pułku stacjonowało w Owińskach. W trakcie popołudniowego bombardowania Poznania, zbombardowany był III batalion, w jego wyniku zginął pierwszy żołnierz 58 pp plut. pchor. Emanuel Skibiński z 3 kompanii ckm. 1 września po południu 58 pp bez III batalionu przeszedł na odcinek Murowana Goślina na północny zachód od Poznania, który objął w godzinach wieczornych. Nocą 2/3 września po zluzowaniu 14 DP przez Podolską Brygadą Kawalerii, 58 pp bez III/58 pp wraz z III dywizjonem 14 pułku artylerii lekkiej przeszedł poprzez Rakwonicę, Kramsko, Tuczno, Jerzykowo, Pobiedziska do lasów na południowy wschód od Pobiedzisk. Dowództwo pułku z kompanią zwiadu stanęły w Jerzykowie. III batalion samodzielnie wykonał marsz w rejon Biskupic. 3 września pułk odpoczywał w nowym miejscu postoju. O godz. 6.00 w ślad za pułkiem podjęła marsz z koszar w Poznaniu 10 kompania wartownicza do rejonu Kobylegopola. Około godz. 15.00 rejon stacjonowania pułku był obiektem bombardowania lotnictwa niemieckiego. Zgodnie z rozkazem dowództwa armii 14 DP podjęła marsz do rejonu Czerniejewo, Września. O zmierzchu 58 pp wraz z III/14 pal wyruszył w marsz poprzez Pobiedziska, Czerniejewo. 4 września o godz. 6.00 pułk zajął las majątku Czerniejewo jako miejsce postoju. Podjęto następny nocny marsz na główną linię obrony armii, w rejon Skulska. Marsz kontynuowano poprzez Czeluścin, Mileżyn, Witkowo, 58 pp dotarł na postój w lasach w rejonie Skorzęcin-Skurbaczewo[27].

6 września o godz. 7.00 58 pp stanął w: Skulsku - dowództwo pułku, pododdziały specjalne i III batalion, w Skulskiej Wsi - II batalion i Lenartowie - I batalion. Ze względu na wycofanie się z linii Warty sąsiedniej Armii „Łódź” na rozkaz Naczelnego Wodza Armia „Poznań” otrzymała rozkaz odwrotu w rejon Łęczycy. 14 DP otrzymała rozkaz marszu początkowo w rejon Kłodawy, a po zmianie celu marszu do Brdowa. 6/7 września kolejnym nocnym marszem przez Ślesin, Sompolno, 58 pp z III/14 pal dotarł w rejon Zakrzewo, Brzezie na północny zachód od miejscowości Babiak. Dowódca armii z uwagi na sytuację operacyjną w jakiej znalazła się Armia „Poznań” zdecydował się stoczyć bitwę zaczepną, po otrzymaniu akceptacji Naczelnego Wodza marszałka Edwarda Rydza-Śmigłego. Przystąpił do koncentracji sił głównych armii. W tym celu wydał dla 14 DP rozkaz marszu w okolice Krośniewic. Po zmroku 58 pp rozpoczął marsz w kierunku Krośniewic. O godz. 9.00 8 września 58 pp wraz z III/14 pal osiągnął rejon położony na północ od Krośniewic, zatrzymując się na postój. I/58 pp w miejscowości Ostrowy, II/58 pp i III/14 pal w lesie Ostrowy, III/58 pp w Lipinach, a dowództwo pułku w leśniczówce Ostrów. 14 DP weszła w skład Grupy Operacyjnej gen. bryg. Edmunda Knolla-Kownackiego. 58 pp w ramach zajęcia podstaw wyjściowych do natarcia w kierunku na Stryków, nocnym marszem 8/9 września przemieścił się na północny brzeg Bzury na południowy wschód od Kutna[28].

Udział pułku w bitwie nad Bzurą[edytuj | edytuj kod]

Udział w natarciu na Stryków[edytuj | edytuj kod]

O świcie 9 września 58 pp osiągnął stanowiska wyjściowe i stanął w: I batalion Stodółki, II batalion wraz z III dywizjonem 14 pal Sklęczki, III batalion Bielawki. W ciągu dnia do pułku dołączyła 10 kompania wartownicza, która wykonała marsz poprzez Kobylepole, Czerlejno, Gozdowo, Słupcę, Ślesin[29]. W ciągu dnia 58 pp otrzymał zadanie podczas natarcia poruszania się w II rzucie dywizji za 57 pułkiem piechoty, który miał prowadzić natarcie na Piątek z zadaniem wsparcia go w walce lub przedłużenia lewego skrzydła 14 DP. Po południu 58 pp przeszedł w rejon Młogoszyna. Po zdobyciu Piątku przez 57 pp, 10 września po południu 58 pułk otrzymał rozkaz dowódcy 14 DP wykonania marszu przez Piątek zluzowania 57 pp. Wieczorem 58 pp przyjął ugrupowanie bojowe zajmując punkty terenowe: I batalion na zachód od folwarku Sułkowice, II batalion w folwarku Jasionna, III batalion w północnej części Witowa. Po południu 11 września pułk otrzymał rozkaz podjęcia pościgu za oddziałami niemieckimi poprzez Mąkolice, Wola Mąkowska, las Pludwiny. Pościg opóźnił się, gdyż rozpoznano obsadę niemiecką w lesie Witów. Celem otwarcia drogi do pościgu, rozkazem dowódcy pułku ppłk Stanisław Tomiak rozkazał wykonanie czołowego natarcia na las Witów dla III/58 pp. Wycofujący się przed natarciem III batalionu oddział niemiecki, został rozbity przez pododdziały I i II batalionów znajdujące się przy południowo wschodnich wyjściach z lasu. Maszerujące oddziały 58 pp w późnych godzinach popołudniowych 11 września na skraju lasu Pludwiny zostały ostrzelane przez broniące go oddziały niemieckie. Idąca w straży przedniej 5 kompania strzelecka stoczyła zaciętą walkę w wyniku której poległo jej wielu żołnierzy, w tym jej dowódca kpt. Jan Sochacki, kompania została zmuszona do odwrotu. II/58 pp zajął obronę na wschód od Pludwin[30]. Nadchodzący 58 pp rozwinął do natarcia II/58 pp z zadaniem opanowania wzgórza 124, wsi Karnków, Popówek oraz północnego skraju lasu Pludwiny. Na prawo od II batalionu rozwinął się I/58 pp z zadaniem zdobycia wsi Pludwiny i zachodniego skraju lasu Pludwiny. III/58 pp pozostał w odwodzie pułku. Atakujące czołowe kompanie I batalionu siłami 1 kompanii strzeleckiej zajęły środkową część Pludwin, 2 kompania strzelecka zdobyła wzg.126 położone na zachód od Pludwin. Przeprowadzony przez stronę niemiecką silny kontratak z lasu Pludwiny zepchnął I/58 pp do północno zachodniej części Pludwin. Nocny wypad plutonu 1 kompanii strzeleckiej na las Pludwiny nie powiódł się i doprowadził do dostania się do niewoli rannego ppor. Wojciecha Futro[31].

12 września rano na stanowiska II/58 pp oddział niemieckiej piechoty wykonał natarcie, które doprowadziło do zepchnięcia 4 kompanii strzeleckiej ze stanowisk obronnych. Kontratak 6 kompanii strzeleckiej i kompanii zwiadowców 58 pp doprowadził do odzyskania utraconych pozycji 4 kompanii. Wraz z kontratakiem przeprowadzonym na korzyść II/58 pp, natarcie na zachodnią część lasu Pludwiny wykonał I/58 pp, czołowa 3 kompania strzelecka uchwyciła skraj lasu Pludwiny, jednak silny ostrzał niemieckiej artylerii i broni maszynowej zmusił do wycofania się I/58 pp na stanowiska wyjściowe[32]. Lasu Pludwiny i okolicznych wsi broniły oddziały 41 pp niemieckiej 10 Dywizji Piechoty i 31 pp niemieckiej 24 Dywizji Piechoty[33]. Wobec zaistniałej sytuacji dowódca pułku wprowadził do działań III/58 pp, który z pozycji II/58 pp na południowo wschodnią część wsi Pludwiny i las Pludwiny. Natarcie 7 kompanii strzeleckiej na północno zachodnią część lasu zaległo pod silnym ostrzałem niemieckim, pozostała część III batalionu prowadziła ciężkie walki o południowo zachodnią część wsi Pludwiny, która pięciokrotnie przechodziła z rąk do rąk. 12 września wieczorem nastąpiła zmiana koncepcji natarcia Armii „Poznań”. W związku z tym gen. bryg. Edmund Knoll-Kownacki wydal rozkaz oderwania się od sil niemieckich i wycofania się na północny brzeg Bzury. Jako pierwsze po północy 12/13 września oderwały się od wroga I i II bataliony, jako ostatni III batalion, pułk prowadził odwrót poprzez Wolę Mąkowską, Mąkolice, Piątek do Młogoszyna. Odwrót osłaniały kompania zwiadowców 58 pp i wzmocniony pluton 9 kompanii strzeleckiej[34].

Walki na linii rzeki Bzury i bój w rejonie Sochaczewa[edytuj | edytuj kod]

Po przeprawieniu się na północny brzeg Bzury 58 pp skoncentrował się w rejonie Stefanów, Micin, Szewce, Łękierzyn. Po odpoczynku 13 września, wieczorem zgodnie z rozkazem podjął marsz nad Bzurę celem obsadzenia odcinka od Woli Kałkowej do Urzecza. Rano 14 września wraz z III/14 pal zajął pozycje obronne nad Bzurą. Ugrupował się następująco: I batalion w Woli Kałkowej, II batalion w rejonie Soboty, III batalion w odwodzie w rejonie Zakrzewa. Zgodnie z rozkazem dowódcy GO 14 DP odeszła w rejon Sochaczewa, 58 pp wraz z III/14 pal został podporządkowany dowódcy Oddziału Wydzielonego „Sobota” podległego bezpośrednio dowódcy GO gen. bryg. Edmundowi Knollowi-Kownackiemu. 15 września 58 pp dozorował linię Bzury III batalion obsadził przeprawę w Sobocie i dozorował odcinek Wierzchowice-folwark Zakrzew, II batalion zajmował odcinek folwark Zakrzew-folwark Gosławice, kompania zwiadowców 58 pp prowadziła rozpoznanie na kierunkach Sobota-Bielawy i Sobocka Wieś-Chruślin Kościelny. Pododdziały pułkowe i I batalion przygotowywały II linię obrony na odcinku Kościuszki-Zawady. Rozkazem dowódcy GO, OW „Sobota” został rozwiązany, 58 pp bez III batalionu wraz z III dywizjonem 14 pal bez 9 baterii haubic podjął wieczorem marsz do Karnkowa. III/58 pp wraz z 9/14 pal pozostał w dalszym ciągu na linii Bzury i został podporządkowany dowódcy Oddziału Wydzielonego płk. Konkiewiczowi. III/58 pp zajmował stanowiska na odcinku Sobota-Przezwiska-Wola Kałkowa[35]. 16 września o godz. 7.00 wobec nacisku oddziałów niemieckich III/58 pp wraz z 9/14 pal zmuszony był opuścić linię Bzury i rozpocząć powolny odwrót na północny zachód. Zajął przejściowo stanowiska na linii Zakrzew-kolonia Kościuszki, po zmroku podjął dalszy marsz docierając przed północą w rejon Złakowa Borowego.

16 września o godz. 9.00 58 pp bez III/58 pp przybył do rejonu Karnków-Wicie. Około godz. 13.00 niemieckie czołgi z 1 pułku pancernego 1 Dywizji Pancernej, które wcześniej rozbiły III/57 pp, II/14 pal i 14 dywizjon artylerii ciężkiej dotarły w rejon Karnkowa. Uprzedzony o wdarciu się w szyki 14 DP, 58 pp wraz z III/14 pal bez 9/14 pal zorganizował obronę przeciwpancerną. II/58 pp zajął pozycje obronne na wschód od Błędowa. I/58 pp obsadził odcinek od Karkowa po Różyce. 58 pp wraz z III/14 pal odparł niemieckie natarcie unieruchamiając 27 niemieckich czołgów i innych pojazdów pancernych. Do czołgów ogniem na wprost strzelały haubice 7 i 8 baterii, armaty 6 baterii 14 pal i działo z 14 dac, dodatkowo armaty i karabiny przeciwpancerne 58 pp. O godz. 15.00 gen. bryg. Franciszek Wład wysłał 58 pp do natarcia na przeciw spodziewanej niemieckiej piechoty, która miała postępować za czołgami, w kierunku na Kocierzew Południowy, Litynek i Wicie. Wszystkie przedmioty natarcia zajął 58 pp bez walki, gdyż niemiecką piechotę z lasu Emilianów zatrzymał 57 pp. 58 pp stanął na postoju w okolicach Kocierzewia. 17 września zgodnie z rozkazem dowódcy 14 DP, 58 pp bez III/58 pp o godz. 3.00 podjął marsz w kierunku Budy Stare, poprzez Błędów, Iłów, Budy Stare, gdzie zamierzał przekroczyć Bzurę i przedrzeć się do Puszczy Kampinoskiej. Jako straż przednia pułku jechała kompania zwiadowców. Po południu pułk przekroczył szosę Ruszki-Kiernozia, skąd przez Brzozów dotarł do Bud Starych i zatrzymał się w lesie na północ od wsi. Na miejscu 58 pp był przez wiele godzin bombardowany poniósł ogromne straty w wyniku nalotów[36].

17 września o godz. 3.00 III/58 pp prowadził odwrót do rejonu Luszyn, Model, o godz. 9.00 dotarł do lasu na północ od folwarku Poddębina. O godz.18.00 z uwagi na niemiecki napór batalion podjął dalszy marsz odwrotowy poprzez Lubików, Osmolin, Byki, Wszeliwy, Kaptury, Brzozów Stary. III/58 pp wraz z 9/14 pal maszerował jako straż przednia Grupy Operacyjnej gen. bryg. Stanisława Grzmota-Skotnickiego.

Wieczorem 17 września ppłk Stanisław Tomiak otrzymał rozkaz marszu na przeprawę przez Bzurę na południe od Witkowic. Marsz był bardzo powolny, ze względu na zatarasowanie dróg przez tabory wojskowe i porzucony sprzęt. 58 pp dotarł do przeprawy około północy. Przeprawa była broniona przez oddziały niemieckie ogniem broni maszynowej, armat i moździerzy. Następny rozkaz skierował 58 pp na przeprawę w rejon Kamiona. Z pozostałości 58 pp na bazie II/58 pp sformowano batalion zbiorczy oraz dołączył III/58 pp wraz z 9/14 pal. Bezpośrednio dowódca 14 DP skierował III/58 pp przez Kamion do Bzury na odcinku Łaźnia-Przęsławice. 18 września o godz.9.00 III/58 pp wykonał natarcie w wyniku czego przyczółek na wschodnim brzegu Bzury uchwyciły dwie kompanie strzeleckie. O godz. 13.00 na przyczółek wyszło niemieckie przeciwnatarcie, które wyrzuciło obie kompanie na zachodni brzeg Bzury[37].

O godz. 17.00 III/58 pp i 55 pułk piechoty ponowiły natarcie przez Bzurę w rejonie Przęsławic, za III batalionem przemieszczał się batalion zbiorczy 58 pp. Pod silnym ostrzałem artylerii niemieckiej III batalion sforsował Bzurę, przed Przęsławicami niemiecki kontratak czołgów rozbił III/58 pp, dowódca batalionu mjr Franciszek Zajączkowski został ciężko ranny i dostał się do niewoli i wkrótce zmarł. W ciężkich walkach pozostałej części pułku poległ również dowódca I batalionu mjr Albin Michalewski. Pojedynczym grupom żołnierzy pułku udało się przedrzeć do Puszczy Kampinoskiej. Do niewoli nad Bzurą dostało się wielu żołnierzy 58 pp wśród nich dowódca pułku ppłk Stanisław Tomiak[38][39].

Walki w Puszczy Kampinoskiej[edytuj | edytuj kod]

Grupa dowódcy II batalionu mjr. Pawła Kołyszko przebiła się do Puszczy Kampinoskiej i dotarła pod Czerwińsk, gdzie ukrywając się na łasze wiślanej, została odkryta przez oddziały niemieckie i 19 września stoczyła ostatnią walkę z czołgami niemieckimi. tego dnia grupa kpt. Stanisława Jaroszewicza podczas walki z czołgami unieruchomiła przy pomocy armaty ppanc. trzy czołgi niemieckie. W trakcie walki niemieckie czołgi rozstrzelały grupę poddających się do niewoli żołnierzy polskich. Po południu 19 września pozostali dostali się do niewoli. Grupa żołnierzy 6 kompanii strzeleckiej pod dowództwem por. Witolda Doleszyc-Dalskiego przebiła się do Puszczy Kampinoskiej, 19 września dotarła do Palmir. Do Palmir po nocnej walce przebiła się grupa pod dowództwem kpt. Ksawerego Masiaka dowódcy 2 kompanii ckm, w tej grupie znalazło się wielu żołnierzy z 7 kompanii strzeleckiej i grupa z 8 kompanii strzeleckiej. Wspólnie z grupą por. Doleszyc-Dalskiego nocą 20/21 września dotarła w pobliże Łomianek, a przed świtem 21 września przebili się przy stratach do Warszawy[40]. Żołnierze 58 pp, którym udało się przedrzeć do Warszawy weszli głównie w skład 25 Dywizji Piechoty i uczestniczyli w walkach do kapitulacji stolicy.

Oddziały II rzutu mobilizacyjnego[edytuj | edytuj kod]

Batalion marszowy[edytuj | edytuj kod]

Po zmobilizowaniu batalion stacjonował w prochowni. 2 września podjął marsz w kierunku Kutna prawdopodobnie przemieszczał się przed czołowymi oddziałami armii. Został wcielony w skład pułku 8 września zgodnie z rozkazem dowódcy dywizji, uzupełniając jego skład na północnym brzegu Bzury podczas postoju i wypoczynku[41]. Poszczególne kompanie weszły w skład batalionów: 1 kompania do III batalionu, 2 kompania do II batalionu i 3 kompania w skład I batalionu.

Obsada dowódcza batalionu marszowego 58 pp[42]:

  • dowódca batalionu - NN
  • dowódca 1 kompanii - por. rez. Edward Liczbański
  • dowódca 2 kompanii - ppor. rez. Józef Patelka
  • dowódca 3 kompanii - NN
  • dowódca kompanii km i bt. - NN

Oddział Zbierania Nadwyżek 58 pp[edytuj | edytuj kod]

Po ukończeniu mobilizacji alarmowej 26 sierpnia 1939 zorganizowano Oddział Zbierania Nadwyżek 58 pp z nadwyżek rezerwistów i części żołnierzy służby stałej. Dowódcą OZN 58 pp został wyznaczony mjr Jan Janikowski, ale z nieznanych przyczyn dowództwa Oddziału nie objął. 27 sierpnia o godz.10.00 OZN 58 pp został załadowany do transportu kolejowego i odjechał do stacji kolejowej Kutno Azory, gdzie przeszedł do Strzelce koło Kutna, gdzie został zakwaterowany w szkole powszechnej. Podczas mobilizacji powszechnej od 31 sierpnia 1939 przybyła duża ilość rezerwistów, dla których zabrakło umundurowania i broni. Dowództwo OZN 58 pp wraz z dowództwem Ośrodka Zapasowego 14 Dywizji Piechoty sprawował ppłk Józef Kokoszka pokojowy zastępca dowódcy 58 pp. Oficerowie i szeregowi 58 pp stanowili kadrę dowództwa OZ 14 DP. 1 września w skład nadwyżek 58 pp wchodziło 1810 żołnierzy. OZN 58 pp wszedł w skład OZ 14 DP. 4 września OZN 58 pp w składzie OZ 14 DP podjął marsz pieszy w kierunku południowo wschodnim. 6 września dotarł do Łowicza, ale wobec braku rozkazów od przełożonych ppłk Józef Kokoszka wydał rozkaz marszu OZ 14 DP do Warszawy. 8 września po dalszym marszu osiągnął rejon Wiskitki, Aleksandrów na północ od Żyrardowa. Podczas marszu przez Żyrardów z uwagi na zagrożenie atakami lotniczymi dowódca OZ 14 DP nakazał marsz poszczególnym oddziałom nadwyżek w rozczłonkowaniu kolumnami batalionowymi do Warszawy, a następnie zarządził ześrodkowanie się w Sulejówku. Podczas marszu nadwyżek 58 pp w rejonie Błonia zostały one zbombardowane, poniosły znaczne straty osobowe i uległy całkowitemu rozproszeniu. W rejonie Błonia pojawiły się też niemieckie patrole pancerne zdążające w kierunku Warszawy, które wzięły do niewoli grupki żołnierzy z nadwyżek 58 pp. Do miejsca koncentracji w Sulejówku nie dotarł żaden żołnierz z nadwyżek 58 pp. Znaczna część żołnierzy OZN 58 pp dotarła do Warszawy i wzięła udział w jej obronie w składzie różnych oddziałów piechoty[43][44].

Mapy walk pułku[edytuj | edytuj kod]

Struktura organizacyjna i obsada personalna we wrześniu 1939[45][46][47][48][49]
Stanowisko Stopień, imię i nazwisko
Dowództwo
dowódca pułku ppłk piech. Stanisław Tomiak
I adiutant kpt. Wilhelm Kazimierz Weber
II adiutant por. Ludwik Gawrych
oficer informacyjny ppor. rez. Stefan Urbaniak
oficer łączności por. Stefan Fiedorow
kwatermistrz kpt. Edward Stanisław Bankiewicz
oficer płatnik N.N.
oficer żywnościowy chor. Stanisław Rusinowski
naczelny lekarz mjr dr Zygmunt Marian Łepkowski
kapelan ks. ppor. Kazimierz Biegański
dowódca kompanii gospodarczej por. rez. Albin Stańko
I batalion
dowódca I batalionu mjr Albin Marian Michalewski
adiutant batalionu ppor. rez. Bogdan Andrzejewski
dowódca plutonu łączności por. rez. Stanisław Waliszewski
oficer żywnościowy ppor. rez. Marian Ferdynand Rotter
lekarz batalionu ppor. rez. lek. Antoni Jędrzejczak
dowódca 1 kompanii strzeleckiej ppor. Józef Grzesiak

por. rez. Edward Liczbański (od 11 IX 1939)[50]

dowódca I plutonu ppor. rez. Wojciech Futro
dowódca II plutonu ppor. Romański
dowódca III plutonu ppor. rez. Edward Anweiler
dowódca 2 kompanii strzeleckiej por. rez. inż. Zygmunt Różański
dowódca I plutonu ppor. rez. Edmund Thiel
dowódca II plutonu NN
dowódca III plutonu ppor. Adam Spychała
dowódca 3 kompanii strzeleckiej kpt. Mieczysław Kącki
dowódca I plutonu ppor. Antoni Lubowiedzki[51]
dowódca II plutonu sierż. pchor. Roman Romanowski
dowódca III plutonu ppor. rez. Lech Smoczyński
dowódca 1 kompanii ckm por. Andrzej Bielicki
dowódca I plutonu ppor. rez. Józef Maksymilian Frieske
dowódca II plutonu ppor. rez. Henryk Pietrzak
dowódca III plutonu ppor. rez. Henryk Działoszyński
dowódca IV plutonu (taczanki) ppor. rez. Józef Kusztelan
dowódca plutonu moździerzy plut. pchor. Wacław Rzepniewski
II batalion
dowódca II batalionu mjr Paweł Kołyszko
adiutant batalionu ppor. rez. Henryk Nikodem Janus
dowódca plutonu łączności ppor. rez. Władysław Dobrzyński
oficer gospodarczy por. rez. Witalis Szpotański (do 8 IX 1939)

ppor. rez. Józef Patelka[52]

lekarz batalionu ppor. rez. lek. Erich Herman Fahr
dowódca 4 kompanii strzeleckiej por.. Henryk Witold Zawadzki
dowódca I plutonu por. rez. Józef Szczepański
dowódca II plutonu ppor. rez. Wojciech Binkowski
dowódca III plutonu ppor. rez. Stanisław Strugarek
dowódca 5 kompanii strzeleckiej kpt. Jan II Sochacki[f] †11 IX Pludwiny
dowódca I plutonu ppor. rez. Henryk Linkiewicz
dowódca 6 kompanii strzeleckiej por. rez. Witold Boleszczyc-Dalski
dowódca I plutonu ppor. Józef Suwalski
dowódca II plutonu ppor. rez. Józef Radzicki
dowódca III plutonu ppor. rez. Bogumił Kochanowski
dowódca 2 kompanii ckm kpt. Ksawery Aleksander Masiak
dowódca II plutonu chor. Leon Prus
dowódca III plutonu st. sierż. Jan Łuczak[53]
III batalion
dowódca III batalionu mjr Franciszek II Zajączkowski
lekarz batalionu pchor. rez. lek. Józef Forycki
dowódca 7 kompanii strzeleckiej ppor. rez. mgr Eugeniusz Kaczorowski
dowódca I plutonu ppor. Maksymilian Franciszek Dziedzic
dowódca II plutonu ppor. Stanek[54]
dowódca III plutonu ppor. Jan Ułaszyn[55]
dowódca 8 kompanii strzeleckiej por. rez. Andrzej Hanyż
dowódca I plutonu ppor. rez. Jan Wojciechowski
dowódca II plutonu ppor. rez. Marian Dolacki
dowódca 9 kompanii strzeleckiej por. Jan Andrzej Gracz
dowódca I plutonu ppor. Tadeusz Stanisław Rypiński
dowódca II plutonu ppor. rez. Stanisław Pempera
dowódca III plutonu ppor. rez. Sylwester Firlik[54]
dowódca 3 kompanii ckm kpt. Stanisław Jaroszewicz
dowódca I plutonu ppor. rez. Wiesław Kępiński
dowódca II plutonu ppor. rez. Włodzimierz Globisz[54]
dowódca III plutonu sierż. pchor. Antoni Cichorzewski
dowódca IV plutonu (taczanki) ppor. rez. Roman Wolski
dowódca plutonu moździerzy ppor. rez. Stanisław Dąbrowicz
Pododdziały specjalne
dowódca 10 kompanii (nadetatowa) por. Marian Sobiś[56]
dowódca I plutonu plut. pchor. Jerzy Nyka[56]
dowódca II plutonu plut. pchor. Marian Karge[56]
dowódca III plutonu sierż. Franciszek Szwargot[56]
dowódca kompanii zwiadowców por. Stanisław Jakiel
dowódca plutonu konnego ppor. rez. kaw. Marian Kaźmierski
dowódca plutonu kolarzy ppor. rez. Józef Bardan
dowódca kompanii przeciwpancernej por. Walerian Żelaźniewicz
dowódca plutonu artylerii piechoty por. art. Edward Surowiec-Surowiński
zastępca dowódcy plutonu artylerii piechoty ppor. rez. Marian Wache
dowódca plutonu pionierów por. Witold Stanisław Siciński
Dowódca plutonu łączności pułku NN
dowódca plutonu przeciwgazowego N.N.


Symbole pułkowe[edytuj | edytuj kod]

Święto 14 DP w Biedrusku – defilada 58 pp; maj 1929. Na trybunie m.in. prezydent RP Ignacy Mościcki, na koniu gen. Daniel Konarzewski.

Sztandar[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Polskie sztandary wojskowe.

6 grudnia 1920 roku na polach pod Zelwą Naczelnik Państwa i Naczelny Wódz, Józef Piłsudski udekorował sztandary pułków piechoty 14 DP, w tym także sztandar 58 pułku piechoty Wielkopolskiej, Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari.

Nowy sztandar, dar społeczeństw Poznania, Szubina, Wągrowca i Budzynia, wręczył pułkowi Ignacy Mościcki w Biedrusku 19 maja 1929 roku[3]. Po 1939 roku sztandar zaginął[57].

Odznaka pamiątkowa[edytuj | edytuj kod]

18 maja 1929 Minister Spraw Wojskowych, Marszałek Polski Józef Piłsudski zatwierdził wzór i regulamin odznaki pamiątkowej 58 pp[58]. Odznaka o wymiarach 39x39 mm ma kształt krzyża o ostro ściętych końcach ramion, emaliowanego w kolorze białym. Na środku krzyża, w kole, podobizna patrona pułku Bolesława Chrobrego, w otoku złotego wieńca laurowego. Na ramionach krzyża wpisano dawne i aktualne numery i inicjały 4 P.S. WLKP 58 P.P. Przestrzenie między ramionami krzyża pokryte są emalią granatową i żółtą. Jednoczęściowa – oficerska, wykonana w srebrze, emaliowana, żołnierska bita w tombaku i patynowana. Autorem projektu odznaki był por. Marian Liskowiak. Wykonanie: Wiktor Gontarczyk – Warszawa[2].

Strzelcy wielkopolscy[edytuj | edytuj kod]

Dyplom Odznaki honorowej Stowarzyszenia Członków 58 pułku piechoty Wielkopolskiej dla Tadeusza Goetzendorf-Grabowskiego (ze zbiorów Archiwum Państwowego w Poznaniu)
Kpt. piech. Stanisław Maciej Lewiński (1903–1940 Charków), dowódca 8. kompanii
 Z tym tematem związana jest kategoria: oficerowie 58 Pułku Piechoty (II RP).
Dowódcy pułku[59]
Zastępcy dowódcy pułku
  • ppłk piech. Zygmunt Wciślak (10 VII 1922[65] – 1925)
  • ppłk SG (piech.) Lucjan Władysław Ruszczewski (od XII 1925[66])
  • ppłk piech. Jan Chodźko-Zajko (1928)
  • ppłk dypl. Zygmunt Bohusz-Szyszko (I – X 1931 → dowódca pułku KOP „Głębokie”)
  • ppłk dypl. Henryk Gorgoń (do 4 VII 1935 → dowódca 11 pp)
  • ppłk piech. Bronisław Laliczyński (4 VII 1935 – 20 IV 1937 → zastępca dowódcy 72 pp)
  • ppłk piech. Józef Kokoszka (IV 1937 – VIII 1939 → dowódca OZ 14 DP)

Żołnierze 58 pułku piechoty – ofiary zbrodni katyńskiej[edytuj | edytuj kod]

Biogramy ofiar zbrodni katyńskiej znajdują się między innymi w bazach udostępnionych przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego[67] oraz Muzeum Katyńskie[68][g][h].

Nazwisko i imię stopień zawód miejsce pracy przed mobilizacją zamordowany
Andrzejewski Henryk ppor. rez. magister chemii Katyń
Broszkiewicz Wacław[71] por. rez. inżynier rolnik Katyń
Durek Czesław Antoni ppor. rez. nauczyciel Szkoła Powszechna nr 6 w Poznaniu Katyń
Freudenreich Janusz ppor. rez. handlowiec „Stomil” Warszawa Katyń
Hannig Konrad Franciszek ppor. rez. urzędnik Sąd Grodzki w Odolanowie Katyń
Kowalski Włodzimierz ppor. rez. kmdt Związku Strzeleckiego Garnizonu Poznań Katyń
Koźma Kazimierz ppor. rez. nauczyciel Urząd Skarbowy w Czarnkowie Katyń
Pociecha Władysław ppor. rez. nauczyciel Szkoła Powszechna w Lipownie Katyń
Gizella Aleksander ppor. rez. Charków
Jarosz Henryk[72] kpt. rez. dr nauk medycznych praktyka w Poznaniu Charków
Kaźmierski Bronisław ppor. rez. nauczyciel kier. szkoły w Zębowie Charków
Krempa Władysław ppor. rez. urzędnik Urząd skarbowy Charków
Pixa Tadeusz Teodor ppor. rez. nauczyciel szkoła powszechna Charków
Słomiński Marian ppor. rez. chemik, mgr Charków
Tokarski Czesław ppor. rez. urzędnik Urząd Pocztowy w Zbąszyniu Charków
Urban Edward ppor. rez. Charków
Wachal Jan ppor. rez. inżynier architekt Zarząd Miasta Łodzi Charków
Wolski Roman ppor. rez. nauczyciel Szkoła w Kaszczorze Charków
Zamek-Gliszczyński Jerzy por. rez. nauczyciel Szkoła w Zawadzie Charków
Hupka Bernard ppor. rez. ULK

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. Patron niezatwierdzony. Podobnie jak i używana zwyczajowo nazwa wyróżniająca „wielkopolski”.
  2. Gwiazdką przy nazwisku oznaczono żołnierzy odznaczonych dekretem L. 2863 Naczelnego Wodza z 13 kwietnia 1921[19].
  3. Stefan Trzebiatowski-Żmuda urodził się 18 kwietnia 1895 roku. Został zweryfikowany w stopniu kapitana ze starszeństwem z 1 lipca 1919 roku. W 1934 roku pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Poznań-Miasto. Posiadał przydział do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr VII. Był wówczas „przewidziany do użycia w czasie wojny”[20]
  4. Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939[23].
  5. Oficer taborowy był jednocześnie dowódcą kompanii gospodarczej.
  6. Jan II Sochacki (ur. 11 lipca 1908) na stopień kapitana został mianowany ze starszeństwem z 19 marca 1939 i 52. lokatą w korpusie oficerów piechoty. Został pochowany w Łęczycy.
  7. Jeśli nie zaznaczono inaczej, miejsce służby żołnierzy zawodowych przed mobilizacją podano za: Ryszard Rybka, Kamil Stepan; Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939[69].
  8. Jeśli nie zaznaczono inaczej, informacje o żołnierzach znajdujących się na Białoruskiej Liście Katyńskiej pochodzą z książki: Maciej Wyrwa; Nieodnalezione ofiary Katynia? : lista osób zaginionych na obszarze północno-wschodnich województw II RP od 17 września 1939 do czerwca 1940[70].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Dziennik rozkazów MSWojsk. nr 16 z 19 maja 1927 roku.
  2. a b Sawicki i Wielechowski 2007 ↓, s. 101.
  3. a b Satora 1990 ↓, s. 113.
  4. Odziemkowski 2010 ↓, s. 226.
  5. a b Odziemkowski 2004 ↓, s. 43.
  6. Laskowski (red.) 1931 ↓, s. 347.
  7. Odziemkowski 2010 ↓, s. 417.
  8. Odziemkowski 2004 ↓, s. 44.
  9. a b Łapiński 1928 ↓, s. 12.
  10. 14 Dywizja Piechoty 1937 ↓, s. 59.
  11. 14 Dywizja Piechoty 1937 ↓, s. 59-60.
  12. Obecnie Паддубна
  13. Odziemkowski 2004 ↓, s. 481.
  14. Łapiński 1928 ↓, s. 26.
  15. Odziemkowski 1998 ↓, s. 167.
  16. a b Odziemkowski 2004 ↓, s. 482.
  17. Łapiński 1928 ↓, s. 30.
  18. Łapiński 1928 ↓, s. 35-36.
  19. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 16 z 23 kwietnia 1921 roku, s. 813.
  20. Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 329, 990.
  21. Jagiełło 2007 ↓, s. 63-65.
  22. Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 615–616 i 678.
  23. Rocznik oficerski 1939 ↓, s. VI.
  24. Dymek 2015 ↓, s. 23.
  25. Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 110.
  26. Dymek 2015 ↓, s. 24-25.
  27. Dymek 2015 ↓, s. 25-26.
  28. Dymek 2013 ↓, s. 167-168.
  29. Dymek 2015 ↓, s. 28.
  30. Dymek 2015 ↓, s. 29.
  31. Dymek 2013 ↓, s. 169.
  32. Dymek 2015 ↓, s. 30.
  33. Odrowąż-Zawadzki 2005 ↓, s. 138-139.
  34. Dymek 2015 ↓, s. 31.
  35. Dymek 2015 ↓, s. 32.
  36. Dymek 2015 ↓, s. 33.
  37. Dymek 2015 ↓, s. 34.
  38. Dymek 2015 ↓, s. 34-35.
  39. Dymek 2013 ↓, s. 172-173.
  40. Odrowąż-Zawadzki 2005 ↓, s. 183-184.
  41. Rezmer 2014 ↓, s. 316.
  42. Wesołowski (red.) 2019 ↓, s. 566-567.
  43. Dymek 2015 ↓, s. 40.
  44. Dymek 2013 ↓, s. 173-174.
  45. Jakiel 1989 ↓, s. 243–246.
  46. Wkpp 2017 ↓, s. 91.
  47. Rezmer 1992 ↓, s. 481–482.
  48. Wesołowski (red.) 2019 ↓, s. 678-680.
  49. Odrowąż-Zawadzki 2005 ↓, s. 67-70.
  50. Wesołowski (red.) 2019 ↓, s. 566.
  51. Odrowąż-Zawadzki 2005 ↓, s. 68.
  52. Wesołowski (red.) 2019 ↓, s. 567.
  53. Odrowąż-Zawadzki 2005 ↓, s. 69.
  54. a b c Odrowąż-Zawadzki 2005 ↓, s. 70.
  55. Dymek 2013 ↓, s. 178.
  56. a b c d Dymek 2013 ↓, s. 179.
  57. Satora 1990 ↓, s. 114.
  58. Dziennik Rozkazów M.S.Wojsk. z 18.05.1929 r., Nr 16, poz. 158.
  59. Prugar-Ketling (red.) 1992 ↓, metryka.
  60. Łapiński 1928 ↓, s. 9.
  61. a b c d e Dymek 2015 ↓, s. 22.
  62. Łapiński 1928 ↓, s. 25.
  63. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 9 z 26 kwietnia 1928 roku, s. 178.
  64. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 11 z 24 lipca 1928 roku, s. 218.
  65. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 22 z 22 lipca 1922 roku, s. 544.
  66. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 131 z 14 grudnia 1925 roku, s. 718.
  67. Katyń – miejsca pamięci. [dostęp 2022-01-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-12-19)].
  68. Muzeum Katyńskie – Księgi Cmentarne.
  69. Rocznik oficerski 1939 ↓.
  70. Wyrwa 2015 ↓.
  71. Księgi Cmentarne – wpis 315.
  72. Księgi Cmentarne – wpis 5521.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]