Przejdź do zawartości

Linia kolejowa nr 213

To jest dobry artykuł
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
To jest stara wersja tej strony, edytowana przez Gungir1983 (dyskusja | edycje) o 13:06, 11 maj 2013. Może się ona znacząco różnić od aktualnej wersji.
Linia kolejowa nr 213
Reda – Hel
Mapa przebiegu linii kolejowej 213
Dane podstawowe
Zarządca

PLK S.A.

Numer linii

213

Długość

61,669 km

Rozstaw szyn

1435 mm

Prędkość maksymalna

80[1] km/h

Zdjęcie LK213
Zwrotnica przed stacją Jastarnia
Historia
Lata budowy

1878–1922

Rok otwarcia

1879 (Reda – Puck)
1903 (Puck – Swarzewo)
1922 (Swarzewo-Hel)

Rok włączenia do PKP

1920

Multimedia w Wikimedia Commons

Linia kolejowa nr 213 – linia kolejowa o długości 61,669 km, łącząca Redę z Helem. Jest jedyną w Polsce normalnotorową linią kolejową leżącą na mierzei. Linia powstawała etapami od 1879 do 1928. Ostateczną swoją długość osiągnęła w 1922. Dobudowany w 1928 odcinek do portu Hel został później rozebrany. Linia jest niezelektryfikowana i jednotorowa. Ze względu na obsługę miejscowości turystycznych przewozy wykazują bardzo dużą sezonowość.

Przebieg linii

Linia kolejowa nr 213 zaczyna się w Redzie, gdzie odgałęzia się od linii nr 202 Gdańsk Główny – Stargard Szczeciński. Następnie skręca w prawo objeżdżając Redę od strony zachodniej. Po ponad 4 km dociera do położonej na północy Redy dzielnicy Rekowo Dolne, gdzie znajduje się pierwszy przystanek. Za Redą Rekowo linia skręca na północny wschód i biegnie do Mrzezina po czym skręca na północ. Przed Żelistrzewem skręca nieznacznie w lewo i tak dociera do Pucka. W Pucku skręca ponownie w lewo i do Swarzewa biegnie w kierunku północno-zachodnim. W Swarzewie do 1991 znajdował się jedyny węzeł kolejowy na jej trasie (nie licząc Redy, w której linia się zaczyna). Za Swarzewem linia skręca ostro w prawo i biegnie tak do Władysławowa. Na terenie miasta tuż przed stacją Władysławowo tory odbijają w lewo. Pomiędzy stacjami Władysławowo a Władysławowo Port linia skręca ostro w prawo i wjeżdża na mierzeję. Na mierzei linia biegnie wzdłuż drogi wojewódzkiej 216 po stronie otwartego morza. Tuż przed Helem skręca na południe i kończy się na stacji Hel[2].

Linia biegnie przez dwa powiaty: wejherowski i pucki oraz przez dwa mezoregiony Pobrzeże Kaszubskie i Mierzeję Helską[3].

Historia

Tło powstania

Kolej dotarła do Redy, pierwszej stacji na linii, w 1870 przy okazji budowy linii kolejowej ze Słupska do Sopotu. Odcinek ten domykał połączenie Gdańsk – Szczecin przez Słupsk i Koszalin. W przeciwieństwie do większości budowanych w tym czasie na Pomorzu linii kolejowych, nie była ona budowana w ramach Królewskiej Kolei Wschodniej, mimo tego później została przez nią przejęta[4].

W latach 80. i 90. XIX wieku sieć kolejowa w Prusach zaczęła się zagęszczać. Po wybudowaniu głównych magistrali zaczęły powstawać linie lokalne łączące miasta powiatowe[4].

1897–1920

W grudniu 1897 rozpoczęto budowę pierwszego odcinka współczesnej linii 213 – z Redy do Pucka[5]. Został on otwarty 15 grudnia 1898[6]. Od razu linia miała dochodzić do Krokowej[5] jednakże budowę rozpoczęto dopiero w 1901[7] a oddano w 1903. Na odcinku Puck – Swarzewo, linia ta była przedłużeniem obecnej linii 213, dalej linią 263[8].

1920–1945

W 1918 Polska odzyskała niepodległość. Granice na Pomorzu ustalono dopiero w 1920. Wówczas linia kolejowa z Redy do Pucka znalazła się w Polsce. Z powodu kłopotów w zaopatrzeniu w węgiel niezbędny dla parowozów została w 1920 wprowadzona komunikacja zastępcza za pomocą powozów[9]. Podobna sytuacja panowała w tym czasie na różnych innych pomorskich liniach[10]. Stacja w Pucku była najbliżej morza położonym obiektem na sieci PKP, dlatego zbudowano w Pucku tymczasowy port wraz z bocznicą kolejową[6].

W 1921 zawieszono, na pół roku przewozy na odcinku Puck – Swarzewo (i dalej do Krokowej na linii 263)[11]. Zawieszenie to było związane z budową linii kolejowej na Hel oddanej w 1922[12]. Budowa dworców w miejscowościach nadmorskich trwała jeszcze do końca lat 20. W 1928 dobudowano linię ze stacji Hel do portu w Helu. Wówczas to linia 213 osiągnęła swoją maksymalną długość[13].

W XX-leciu międzywojennym linia ta była obsługiwana przez parowozy OKl27, kursujące na trasie Gdynia – Puck – Gdynia oraz opalane olejem parowozy Tp3, które obsługiwały trasę Puck – Hel – Puck[14]. Pod koniec lat 30. na Hel zaczęły docierać pociągi dalekobieżne z Warszawy oraz południa Polski[15].

1945–1989

W PRL ze względu na duże znaczenie militarne Helu, dostęp turystów do Helu był ograniczony. Mogli oni przyjeżdżać do miasta tylko koleją[12].

W 1978 PKP zapowiadały szybkie wycofanie parowozów z ruchu pasażerskiego oraz z ruchu towarowego na liniach o trudnym profilu w Północnej DOKP. W 1978 na terenie całej dyrekcji było 13 sprawnych parowozów, głównie obsługujących manewry. Ostra zima 1978/1979 spowodowała jednak powrót parowozów[16].

W 1979 zawieszono po raz drugi przewozy na linii Puck – Krokowa, pociągi wróciły do Krokowej w maju 1983[11].

W 1979 zaprzestano korzystać z przystanku Hel Bór[17].

Po 1989

Wakacyjny pociąg osobowy w składzie SA106+120A+SA132 (2009)

Po raz trzeci ruch kolejowy z Pucka do Krokowej został zawieszony na przełomie lat 80. i 90. W maju 1989 na tej trasie przestały kursować pociągi osobowe a w 1991 również towarowe[11]. Od tego czasu po linii kolejowej nr 213 jeżdżą tylko pociągi osobowe pomiędzy Gdynią a Helem (część relacji bywa skrócona do Władysławowa lub Pucka) oraz wakacyjne pociągi dalekobieżne.

26 września 1993 ze stacji Puck odjechał ostatni planowy pociąg pasażerski prowadzony trakcją parową[6].

W 1998 linia została zmodernizowana. Stacje zostały wyposażone w urządzenia SRK sterowane zdalnie z Gdyni, przez co obsługa stacji (oprócz kas biletowych) stała się zbędna[12].

W 2005 do obsługi połączeń lokalnych pomiędzy Gdynią a Helem zaczęto stosować szynobusy i spalinowe zespoły trakcyjne wyprodukowane przez PESA Bydgoszcz. W 2006 pojazdy te przejęły całość przewozów poza sezonem. W sezonie letnim ze względu na zwiększenie liczby podróżnych stosowane są składy tradycyjne[18][19].

11 listopada 2010 Newag Nowy Sącz przekazał dwa dwuczłonowe SZT SA137, do końca roku zostały jeszcze przekazane 3 z 4 kupionych przez województwo pomorskie pojazdów trójczłonowych SA138, a czwarty z nich pojawił się na początku 2011. Pojazdy te zostały kupione ze środków Regionalnego Programu Operacyjnego dla województwa pomorskiego na lata 2007–2013 i przypisane zostały do obsługi połączeń Kościerzyna – Gdynia – Kościerzyna i Gdynia – Hel – Gdynia. Wyparły one stosowane dotychczas pojazdy wyprodukowane przez bydgoską PESĘ[7].

Infrastruktura

Węzły

Linia kolejowa nr 213 posiadała dwa węzły kolejowe z czego jeden stracił swoją funkcję w 2005.

Nazwa lub stacja węzłowa Schemat węzła Linie i kierunki
Reda 202 Gdańsk Główny, Stargard Szczeciński
Swarzewo 263 Krokowa (zawieszona od 1991, rozebrana od 2005)

Stacje i przystanki

Nazwa Zdjęcie Liczba
krawędzi
peronowych 		Infrastruktura Źródło
Reda 3 Kasa biletowa,
przejście podziemne 		[20]
Reda Rekowo 1 [21]
Mrzezino 2 [22]
Żelistrzewo 1 [23]
Puck 4 Kasa biletowa,
rampa,
lokomotywownia 		[24]
Swarzewo 3 [25]
Władysławowo 3 Kasa biletowa [26]
Władysławowo Port 1 [27]
Chałupy 1 [28]
Kuźnica (Hel) 3 [29]
Jastarnia Wczasy 1 [30]
Jastarnia 2 [31]
Jurata 2 [32]
Hel Bór 1 Przystanek zlikwidowany [33]
Hel 3 Kasa biletowa [34]

Ruch pociągów

Pociąg osobowy w okolicy Mrzezina
Pociągi na stacji Hel w sezonie letnim (2009)

Pociągi osobowe

Linią 213 jeżdżą pociągi osobowe w relacji Gdynia – Hel (i z powrotem) oraz Gdynia – Władysławowo (i z powrotem). W okresie letnim na Hel w niektórych latach był przedłużany pociąg osobowy przyspieszony Tur Gdynia – Chojnice prowadzony przez całą swoją trasę lokomotywą spalinową[35].

Ze względu na duży ruch turystyczny w sezonie letnim oraz zdecydowanie mniejszy poza sezonem dla linii publikowane były dwie tablice w rozkładzie jazdy. Od 2005 do obsługi połączeń lokalnych pomiędzy Gdynią, a Helem zaczęto stosować szynobusy i spalinowe zespoły trakcyjne[18]. Od 2010 są to przypisane do tej linii (oraz do trasy Kościerzyna – Gdynia – Kościerzyna) spalinowe zespoły trakcyjne SA137 i SA138[7].

W sezonie letnim z powodu wzmożonego ruchu przewozy są obsługiwane składami klasycznymi z wagonami piętrowymi. SZT łączy się wówczas w dłuższe składy często z wagonem doczepnym w środku[18].

Pociągi dalekobieżne

Pociągi dalekobieżne jeżdżą linią kolejową nr 213 tylko w czasie wakacji ze względu na napływ turystów na Mierzeję Helską. Wówczas na tej trasie jeździ kilkanaście par pociągów zarówno pospiesznych (TLK), jak i ekspresowych. Pociągi te ze względu na brak elektryfikacji są prowadzone lokomotywami spalinowymi[36].

  1. ↑ Wykazy prędkości na liniach kolejowych zarządzanych przez PKP PLK: pociągi pasażerskie, autobusy szynowe, pociągi towarowe.
  2. ↑ Judyta Kurkowska-Ciechańska, Ariel Ciechański: Koleje. Warszawa: Carta blanca, 2008, s. 31. ISBN 978-83-60887.
  3. ↑ Jerzy Kondracki: Geografia regionalna Polski. Warszawa: PWN, 2002, s. 46 i 126. ISBN 83-01-13897-1.
  4. ↑ a b M. Jerczyński. Królewska Kolej Wschodnia – jak powstała legenda. „Świat Kolei”. 7/2001. s. 18–25. ISSN 1234-5962. 
  5. ↑ a b Marcin Przegiętka. O tym pisano w grudniu... „Świat Kolei”. 12/2007, s. 5. Łódź: Emi-press. ISSN 1234-5962. 
  6. ↑ a b c Krzysztof Labudda. 110-lecie linii Reda-Puck. „Świat Kolei”. 12/2007, s. 5. Łódź: Emi-press. ISSN 1234-5962. 
  7. ↑ a b c Filip Karoński, Marcin Przegiętka. O tym pisano w maju... „Świat Kolei”. 5/2011, s. 6. Łódź: Emi-press. ISSN 1234-5962.  Błąd w przypisach: Nieprawidłowy znacznik <ref>; nazwę „ŚK5/2011” zdefiniowano więcej niż raz z różną zawartością
    BŁĄD PRZYPISÓW
  8. ↑ Jarosław Woźny, Marek Potocki (red.): Linia Reda – Hel. kolej.one.pl. [dostęp 2012-07-23]. (pol.).
  9. ↑ Marcin Przegiętka. O tym pisano w lutym... „Świat Kolei”. 2/2010, s. 6. Łódź: Emi-press. ISSN 1234-5962. 
  10. ↑ Filip Karoński, Marcin Przegiętka. O tym pisano w październiku... „Świat Kolei”. 10/2009, s. 5. Łódź: Emi-press. ISSN 1234-5962. 
  11. ↑ a b c Jarosław Woźny, Marek Potocki (red.): Linia Swarzewo – Krokowa. kolej.one.pl. [dostęp 2012-07-23]. (pol.).
  12. ↑ a b c Judyta Kurkowska-Ciechańska, Ariel Ciechański: Koleje. Warszawa: Carta blanca, 2008, s. 30. ISBN 978-83-60887.
  13. ↑ Marcin Przegiętka. O tym pisano w lipcu... „Świat Kolei”. 7/2008, s. 5. Łódź: Emi-press. ISSN 1234-5962. 
  14. ↑ Andrzej Massel. Pasażerski ruch kolejowy w czasach II Rzeczypospolitej (3). „Świat Kolei”. 1/2010, s. 16–23. Łódź: Emi-press. ISSN 1234-5962. 
  15. ↑ Andrzej Massel. Pasażerski ruch kolejowy w czasach II Rzeczypospolitej (2). „Świat Kolei”. 12/2009, s. 16–23. Łódź: Emi-press. ISSN 1234-5962. 
  16. ↑ Paweł Terczyński. Ostatnie parowozy w Północnej DOKP. „Świat Kolei”. 7/2012, s. 14–23. Łódź: Emi-press. ISSN 1234-5962. 
  17. ↑ Ryszard Stankiewicz, Marcin Stiasny: Atlas Linii Kolejowych Polski 2011. Wyd. pierwsze. Rybnik: Eurosprinter, 2011. ISBN 978-83-931006-4-4. (pol.).
  18. ↑ a b c Ryszard Stankiewicz. Nowy tabor na trasie Gdynia Gł. – Hel. „Koleje Małe i Duże”. 1/2007, s. 4. Katowice: APLAND. ISSN 1641-117X. 
  19. ↑ Ryszard Stankiewicz. Nowy tabor na trasie Gdynia Gł. – Hel. „Koleje Małe i Duże”. 2–3/2007, s. 6. Katowice: APLAND. ISSN 1641-117X. 
  20. ↑ Jarosław Woźny, Marek Potocki (red.): Reda. kolej.one.pl. [dostęp 2012-07-23]. (pol.).
  21. ↑ Jarosław Woźny, Marek Potocki (red.): Reda Rekowo. kolej.one.pl. [dostęp 2012-07-23]. (pol.).
  22. ↑ Jarosław Woźny, Marek Potocki (red.): Mrzezino. kolej.one.pl. [dostęp 2012-07-23]. (pol.).
  23. ↑ Jarosław Woźny, Marek Potocki (red.): Zelistrzewo. kolej.one.pl. [dostęp 2012-07-23]. (pol.).
  24. ↑ Jarosław Woźny, Marek Potocki (red.): Puck. kolej.one.pl. [dostęp 2012-07-23]. (pol.).
  25. ↑ Jarosław Woźny, Marek Potocki (red.): Swarzewo. kolej.one.pl. [dostęp 2012-07-23]. (pol.).
  26. ↑ Jarosław Woźny, Marek Potocki (red.): Władysławowo. kolej.one.pl. [dostęp 2012-07-23]. (pol.).
  27. ↑ Jarosław Woźny, Marek Potocki (red.): Władysławowo Port. kolej.one.pl. [dostęp 2012-07-23]. (pol.).
  28. ↑ Jarosław Woźny, Marek Potocki (red.): Chałupy. kolej.one.pl. [dostęp 2012-07-23]. (pol.).
  29. ↑ Jarosław Woźny, Marek Potocki (red.): Kuźnica (Hel). kolej.one.pl. [dostęp 2012-07-23]. (pol.).
  30. ↑ Jarosław Woźny, Marek Potocki (red.): Jastarnia Wczasy. kolej.one.pl. [dostęp 2012-07-23]. (pol.).
  31. ↑ Jarosław Woźny, Marek Potocki (red.): Jastarnia. kolej.one.pl. [dostęp 2012-07-23]. (pol.).
  32. ↑ Jarosław Woźny, Marek Potocki (red.): Jurata. kolej.one.pl. [dostęp 2012-07-23]. (pol.).
  33. ↑ Jarosław Woźny, Marek Potocki (red.): Hel Bór. kolej.one.pl. [dostęp 2012-07-23]. (pol.).
  34. ↑ Jarosław Woźny, Marek Potocki (red.): Hel. kolej.one.pl. [dostęp 2012-07-23]. (pol.).
  35. ↑ Filip Brzeziński. SP32 w Chojnicach. „Świat Kolei”. 6/2010, s. 4. Łódź: Emi-press. ISSN 1234-5962. 
  36. ↑ Szymon Suliński. Wakacyjne pociągi. „Koleje Małe i Duże”. 2/2006, s. 14–15. Łódź: Emi-press. ISSN 1234-5962. 


Linie kolejowe w Polsce
1–99
100–199
200–299
300–395
401–458
501–585
601–699
700–786
800–899
900–999
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Linia_kolejowa_nr_213&oldid=36400828”