Strażnica WOP Pokrzywna: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m MalarzBOT: WPCHECK#64: poprawiam link tożsamy z tekstem linka
m WPCleaner v2.02 - Popr. błędy z WP:CHECK (Różna liczba otwartych i zamkniętych nawiasów kwadratowych)
Linia 91: Linia 91:
* 1970 – wrzesień, [[Szkoła podstawowa]] w [[Moszczanka (województwo opolskie)|Moszczance]] otrzymała imię ''Wojsk Ochrony Pogranicza'', szkoła współpracowała ze strażnicą WOP Pokrzywna{{odn|Kudasiewicz|2004|s=10}}.
* 1970 – wrzesień, [[Szkoła podstawowa]] w [[Moszczanka (województwo opolskie)|Moszczance]] otrzymała imię ''Wojsk Ochrony Pogranicza'', szkoła współpracowała ze strażnicą WOP Pokrzywna{{odn|Kudasiewicz|2004|s=10}}.
* 1971 – listopad, zmarł dowódca strażnicy kpt. Mieczysław Pita.
* 1971 – listopad, zmarł dowódca strażnicy kpt. Mieczysław Pita.
* 1972 – 29 lipca, [[Zasadnicza służba wojskowa|żołnierz służby zasadniczej]] strażnicy kpr. Henryk Nagiel uratował osobę z pod kół pociągu osobowego na peronie dworca w [[Kędzierzyn-Koźle|Kędzierzynie]]. Za bohaterstwo [[Rada Państwa (Polska)|Rada Państwa]] nadała mu „[[Medal za Ofiarność i Odwagę]]”, a dowódca Brygady płk [[Bolesław Bonczar]] awansował do stopnia st. kaprala]]{{odn|Gacek|2005|s=42}}.
* 1972 – 29 lipca, [[Zasadnicza służba wojskowa|żołnierz służby zasadniczej]] strażnicy kpr. Henryk Nagiel uratował osobę z pod kół pociągu osobowego na peronie dworca w [[Kędzierzyn-Koźle|Kędzierzynie]]. Za bohaterstwo [[Rada Państwa (Polska)|Rada Państwa]] nadała mu „[[Medal za Ofiarność i Odwagę]]”, a dowódca Brygady płk [[Bolesław Bonczar]] awansował do stopnia [[Starszy kapral|st. kaprala]]{{odn|Gacek|2005|s=42}}.
* 1973 – czerwiec, śmiertelnie rażony został przez piorun w czasie pełnienia służby granicznej żołnierz służby zasadniczej strażnicy szer. Jordan, podczas nawiązywania łączności ze strażnicą poprzez [[Słuchawki|mikrotelefon]] podłączony do gniazda na słupie telefonicznym{{odn|Kudasiewicz|2005a|s=10}} {{odn|Gacek|2005|s=42}}.
* 1973 – czerwiec, śmiertelnie rażony został przez piorun w czasie pełnienia służby granicznej żołnierz służby zasadniczej strażnicy szer. Jordan, podczas nawiązywania łączności ze strażnicą poprzez [[Słuchawki|mikrotelefon]] podłączony do gniazda na słupie telefonicznym{{odn|Kudasiewicz|2005a|s=10}} {{odn|Gacek|2005|s=42}}.
* 1976 – odcinek strażnicy został wydłużony po przejęciu części odcinka po rozformowanej [[Strażnica WOP Trzebina|strażnicy WOP Trzebina]], tj. od znaku gran. nr ''139/5'' do znaku gran. nr ''IV/136'' (włącznie).
* 1976 – odcinek strażnicy został wydłużony po przejęciu części odcinka po rozformowanej [[Strażnica WOP Trzebina|strażnicy WOP Trzebina]], tj. od znaku gran. nr ''139/5'' do znaku gran. nr ''IV/136'' (włącznie).

Wersja z 14:52, 10 lut 2020

Strażnica WOP Pokrzywna
Strażnica SG w Pokrzywnej
Ilustracja
Była siedziba strażnicy w Pokrzywnej (czerwiec 2010)
Historia
Państwo

 Polska

Sformowanie

po 1946; 1994[a]

Rozformowanie

1 listopada 1989;
marzec 2001

Tradycje
Rodowód

222a strażnica WOP
231 strażnica WOP Pokrzywna
21 strażnica WOP Pokrzywna
5 strażnica WOP Pokrzywna
6 strażnica WOP lądowa Pokrzywna
Strażnica WOP Lądowa rozwinięta w Pokrzywnej

Kontynuacja

Strażnica WOP Konradów
Strażnica SG w Pokrzywnej
Strażnica SG w Konradowie
GPK SG w Głuchołazach
Placówka SG w Głuchołazach
Placówka SG w Nysie
Placówka SG w Opolu

Komendanci / Dowódcy
Ostatni

por. Czesław Ziubrzyński

Organizacja
Kryptonim

Satyryk 4[b], Ilmen 25[c]

Dyslokacja

Pokrzywna 72
48-267 Pokrzywna

Formacja

Wojska Ochrony Pogranicza
Straż Graniczna

Podległość

48 komenda odcinka Prudnik
71 batalion OP
45 batalion WOP
Górnośląska Brygada WOP
batalion graniczny WOP Prudnik
Górnośląska Brygada WOP
Śląski Oddział SG

Strażnica WOP Pokrzywna
Tablica pamiątkowa (sierpień 2016)
Widok od strony bramy wjazdowej (sierpień 2016)
Garaże (czerwiec 2010)
Blok mieszkalny kadry strażnicy (sierpień 2016)
Plik:Gromadzka Rada Narodowa Moszczanka.jpg
Kpt. Antoni Zalewski na zebraniu GRN (Moszczanka lata 60. XX w.)
Plik:Por. Jan Kuznowicz załogą strażnicy 1965r.jpg
Z-ca d-cy strażnicy ds. zwiadu por. Jan Kuznowicz z załogą strażnicy (Pokrzywna 1965)

Strażnica Wojsk Ochrony Pogranicza Pokrzywna – nieistniejący obecnie podstawowy pododdział graniczny Wojsk Ochrony Pogranicza pełniący służbę graniczną na granicy polsko-czechosłowackiej.

Strażnica Straży Granicznej w Pokrzywnej – nieistniejąca obecnie graniczna jednostka organizacyjna polskiej straży granicznej realizująca zadania bezpośrednio w ochronie granicy państwowej z Republiką Czeską.

Formowanie i zmiany organizacyjne

Strażnica została sformowana po 1946 roku jako Strażnica WOP nr 222a w strukturze 48 komendy odcinka Prudnik[1].

W związku z reorganizacją oddziałów WOP w 1948 roku, strażnica podporządkowana została dowódcy 71 batalionu OP[2], a od stycznia 1951 roku podlegała dowódcy 45 batalionu WOP w Prudniku[3].

Od 15 marca 1954 roku wprowadzono nową numerację strażnic[d], a strażnica WOP Pokrzywna otrzymała nr 231 i podlegała dowódcy 45 batalionu WOP w Prudniku.

W 1956 roku rozpoczęto numerowanie strażnic na poziomie brygady. Strażnica II kategorii Pokrzywna była 21. w 4 Brygadzie Wojsk Ochrony Pogranicza.

1 stycznia 1960 roku była jako 5. strażnica WOP III kategorii Pokrzywna. 1 stycznia 1964 roku była jako 6. strażnica WOP lądowa III kategorii Pokrzywna.

W 1976 roku w związku z przejściem na dwuszczeblowy system dowodzenia[5], strażnicę podporządkowano bezpośrednio dowódcy Górnośląskiej Brygady WOP w Gliwicach, a w 1984 roku dowódcy nowo utworzonego batalionu granicznego WOP w Prudniku [5] jako Strażnica WOP Lądowa rozwinięta kat. I w Pokrzywnej[e].

1 listopada 1989 roku strażnica została rozformowana[e] i odcinek przejęły: na nowo utworzona Strażnica WOP Lądowa kadrowa kat. II w Trzebinie i Strażnica WOP Lądowa kadrowa kat. I w Konradowie, a obiekt wykorzystywany był jako ośrodek wypoczynkowy GB WOP, następnie Śląskiego Oddziału Straży Granicznej.

Straż Graniczna:
W 1994 roku strażnica została odtworzona przez Śląski Oddział Straży Granicznej w Raciborzu[6] i przyjęła nazwę Strażnica Straży Granicznej w Pokrzywnej (Strażnica SG w Pokrzywnej).

Strażnica SG w Pokrzywnej funkcjonowała do marca 2001 roku, kiedy to została rozformowania, a ochraniany odcinek granicy przejęły strażnice SG w Trzebinie i Konradowie. Natomiast obiekt przejął Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej w Koszalinie z zamiarem utworzenia strażnicy szkolnej. Mimo poczynionych nakładów finansowych oraz adaptacyjnych odstąpiono od w/w przedsięwzięcia i obiekt przekazano gminie, gdzie utworzono szkolne schronisko młodzieżowe[7].

Ochrona granicy

W rejonie znaku granicznego nr 140/13-14 po stronie polskiej od 1948 roku do lat 60. XX wieku, istniał posterunek graniczny strażnicy na konstrukcji stalowej nad torem kolejowym z Jindřichova ve Slezsku do Głuchołaz oraz pomieszczenia drużyny konwojowej, celem konwojowania pociągów czechosłowackich na terytorium Polski w uprzywilejowanym tranzycie kolejowym z Czechosłowacji do Czechosłowacji przez Głuchołazy[f] do miejscowości Głuchołazy w rejon znaku gran. nr 160/5.

W maju 1958 roku strażnica przejęła pod ochronę, część odcinka granicy po likwidacji sąsiedniej strażnicy WOP Jarnołtówek.

W 1960 roku 5 strażnica WOP Pokrzywna III kategorii, ochraniała odcinek granicy państwowej o długości 10159 m od znaku gran. nr 139/5 (włącznie) do znaku gran. nr IV/148 (wyłącznie, Biskupia Kopa).

W 1976 roku strażnica WOP przejęła część odcinka granicy po rozformowaniu strażnicy WOP Trzebina, zamienionej na ośrodek szkolenia podległy Ośrodkowi Szkolenia Górnośląskiej Brygady WOP w Prudniku[8].

W okresie 1976–31 października 1989, Strażnica WOP Lądowa rozwinięta kat. I Pokrzywna ochraniała odcinek granicy państwowej od znaku gran. nr IV/136 (włącznie) do znaku gran. nr IV/148 (wyłącznie).

  • Główny wysiłek w ochronie granicy skupiała od znaku gran. nr 145/13 do znaku gran. nr IV/148 w głębi Pokrzywna.
  • Współdziałała w zabezpieczeniu granicy państwowej z placówkami po stronie czechosłowackiej OSH (Ochrana Statnich Hranic) Jindřichov[g] i OSH Zlaté Hory[h] (naczelnik placówki – mjr Piotr Blachuta).

Straż Graniczna:
W okresie 1994–marzec 2001 Strażnica SG w Pokrzywnej ochraniała odcinek granicy państwowej od znaku gran. nr 140/13 (włącznie) do znaku gran. nr II/148 (wyłącznie, Biskupia Kopa) IV/148.

  • Linia rozgraniczenia z strażnicą SG w Trzebinie – przebiegała od znaku gran. nr 140/13 (włącznie) dalej granicą gmin: Głuchołazy, Nysa, Korfantów oraz Prudnik i Biała.
  • Główny kierunek w ochronie granicy skupiała od znaku gran. nr 145/13 do znaku gran. nr II/148 w głębi Pokrzywna.
  • Pełniąc służbę graniczną przy granicy państwowej w rejonie linii rozgraniczenia z strażnicą SG w Trzebinie, funkcjonariusze strażnicy SG w Pokrzywnej prowadzili rozpoznanie wzdłuż drogi z miejscowości Pokrzywna w kierunku znaku gran. nr 140/13, na korzyść sąsiada od znaku gran. nr 140/13 w kierunku m. Wieszczyna, zwracając uwagę na pola orne przyległe do granicy państwowej i linię kolejową tranzytu czeskiego.
  • Współdziałała w zabezpieczeniu granicy państwowej z placówkami po stronie czeskiej cizinecké policie RCPP: Jindřichov[i] (naczelnik referatu – ppłk Binar) i Zlaté Hory[j].

Wydarzenia:

  • 1951 – 13 marca, doszło do ucieczki na zachód, zastępcy dowódcy strażnicy sierż. Jana Kępy z trzema żołnierzami strażnicy (st. strzelec – kucharz Zenon Majchrzak, strzelcy: Józef Gałuszewski, Józef Waszkiewicz), trzema żołnierzami 223 strażnicy WOP Zwierzynie (strzelcy: Józef Staniszewski, Karol Olszewski i Henryk Stańczak) oraz praczką Walerią Kaczor. Wszyscy uciekinierzy zostali pojmani. sierż. Kępa został skazany na karę śmierci i stracono go w Areszcie Śledczym w Bytomiu, pozostali otrzymali kary pozbawienia wolności[9].
  • 1956 – koniec czerwca–początek lipca, w okresie tzw. „Wypadków poznańskich”, przy linii granicznej i w strefie działania, odnajdywano pakunki zawierające ulotki z tzw. „bibułą”, przytwierdzone do balonów leżących na ziemi[10]. W związku z masowością zjawiska, żołnierze otrzymali zezwolenie na użycie broni, celem zestrzelenia nisko przelatujących balonów (nawet jeśli znajdowały się na terytorium czechosłowackim, ale w zasięgu ognia - to samo czynili pogranicznicy czechosłowaccy)[11].
  • 1959/60 – Dowództwo WOP udostępniło konie na potrzeby filmu Aleksandra Forda na podstawie powieści Henryka Sienkiewicza Krzyżacy. W filmie brały udział konie ze strażnicy: Zula, Zaleta i Artysta.
  • 1968 rok w pierwszych dniach inwazji na Czechosłowację w ramach Operacji „Dunaj” Czesi przeprowadzali w strefie nadgranicznej liczne akcje ulotkowe, wykorzystując m.in. kursujące przez granicę pociągi. 23 sierpnia 1968 roku z przejeżdżającego przez Głuchołazy pociągu osobowego posypały się setki ulotek z tekstem w języku polskim i rosyjskim. Ulotki (w liczbie 44) rzucono także z pociągu przejeżdżającego przez Pokrzywną.
  • 1970 – wrzesień, Szkoła podstawowa w Moszczance otrzymała imię Wojsk Ochrony Pogranicza, szkoła współpracowała ze strażnicą WOP Pokrzywna[12].
  • 1971 – listopad, zmarł dowódca strażnicy kpt. Mieczysław Pita.
  • 1972 – 29 lipca, żołnierz służby zasadniczej strażnicy kpr. Henryk Nagiel uratował osobę z pod kół pociągu osobowego na peronie dworca w Kędzierzynie. Za bohaterstwo Rada Państwa nadała mu „Medal za Ofiarność i Odwagę”, a dowódca Brygady płk Bolesław Bonczar awansował do stopnia st. kaprala[13].
  • 1973 – czerwiec, śmiertelnie rażony został przez piorun w czasie pełnienia służby granicznej żołnierz służby zasadniczej strażnicy szer. Jordan, podczas nawiązywania łączności ze strażnicą poprzez mikrotelefon podłączony do gniazda na słupie telefonicznym[14] [13].
  • 1976 – odcinek strażnicy został wydłużony po przejęciu części odcinka po rozformowanej strażnicy WOP Trzebina, tj. od znaku gran. nr 139/5 do znaku gran. nr IV/136 (włącznie).
  • 1978 – październik, strażnica została wyróżniona tytułem „Strażnicy Służby Socjalistycznej” nadawanym przodującym pododdziałom.
  • 1979 – 10 września, w wypadku kolejowym w rej. Rzeszowa zginął zastępca dowódcy strażnicy ppor. Kazimierz Łuczak wraz z żoną. Ocalał jedynie ich jednoroczny syn Michał[15].
  • 13 grudnia 1981–22 lipca 1983 – (Stan Wojenny w Polsce), normę służby granicznej dla żołnierzy podwyższono z 8 do 12 godzin na dobę. Ścisłą kontrolą objęto całą strefę nadgraniczną, zamknięte zostały szlaki turystyczne. W stan gotowości były postawione pododdziały odwodowe[16].

Straż Graniczna:

Strażnice sąsiednie:

Straż Graniczna:

Dowódcy/komendanci strażnicy

  • por. Beger (był 1945)
  • plut. Pigula p.o. (był 13 III 1951[9])
  • kpt. Józef Kmiecik (?–?)
  • por. Włodzimierz Kiełbiewski (?–V 1958[k])
  • kpt.Antoni Zalewski[18] (V 1958–XII 1969[l])
  • kpt. Mieczysław Pita[18] (XII 1969–XI 1971)
  • ppor./kpt. Aleksander Klimas[19] (1972–1 XI 1984[20])
  • kpt. Józef Kulak[21] (2 XI 1984–30 IX 1986)
  • ppor./por. Czesław Ziubrzyński[22] (1 X 1986–31 X 1989) – do rozformowania

Komendanci strażnicy SG:

  • kpt. SG/mjr SG Andrzej Krasicki[21] (1994–III 2001) – do rozformowania.

Zobacz też

Uwagi

  1. Od 1994 roku strażnica Straży Granicznej.
  2. Kryptonim strażnicy w latach 1972–1973.
  3. Kryptonim strażnicy w latach 80. XX w.
  4. Rozkaz dowódcy WOP z 22.02.1954 roku[4].
  5. a b Zarządzenie Dowódcy Wojsk Ochrony Pogranicza Nr 035/Org z dnia 31 lipca 1989 roku w sprawie zmian etatowych w jednostkach WOP, rozformowano strażnicę WOP – lądową rozwiniętą kat. I w Pokrzywnej i sformowanie strażnicy WOP – Lądowej (na czas „P” kadrowej) w Trzebini...
  6. Artykuł 23 punkt 3 i 4 Konwencji między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Czechosłowacką o uprzywilejowanym tranzycie kolejowym z Czechosłowacji do Czechosłowacji przez Głuchołazy, podpisana w Warszawie 12 listopada 1948 roku (Dz.U. z 1950 r. nr 15, poz. 134).
  7. OSH Jindřichov wspólnie ochraniała odcinek granicy państwowej od znaku gran. nr 140/13 do znaku gran. nr IV/146.
  8. OSH Zlate Hory wspólnie ochraniała odcinek granicy państwowej od znaku gran. nr IV/146 do znaku gran. nr IV/148.
  9. RCPP Jindřichov wspólnie ochraniała odcinek granicy państwowej od znaku gran. nr 140/13 do znaku gran. nr II/146. Główny wysiłek w ochronie granicy skupiała na kierunkach: Jindřichov–Pokrzywna, Jindřichov–Biskupia Kopa.
  10. RCPP Zlaté Hory wspólnie ochraniała odcinek granicy państwowej od znaku gran. nr II/146 do znaku gran. nr II/148. Główny wysiłek w ochronie granicy skupiała na kierunku Zlaté Hory–Jarnołtówek.
  11. Wniosek dowódcy 4 Brygady WOP do Dowódcy WOP o przeniesienie oficera na inne stanowisko służbowe z dnia 08.05.1958 roku, sygn. arch. akt IPN Ka 467/415 str. 41.
  12. Karta ewidencyjna Archiwum Straży Granicznej sygn. arch.:1751/353.

Przypisy

Bibliografia

  • Stefan Gacek: Górnośląska Brygada WOP. Rys historyczny 1945-1991. Gliwice: Wydawnictwo Byłych Żołnierzy Zawodowych i Oficerów Rezerwy Wojska Polskiego, 2005.
  • Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza: (1945-1991): krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
  • Archiwum Straży Granicznej, DWOP, sygn. 217/143 k. 119-123. Wykazy dyslokacyjne WOP 1946.
  • Jerzy Prochwicz: Wojska Ochrony Pogranicza 1945-1965. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011. ISBN 978-83-7726-027-2.
  • Sławomir Żurawlow: Pododdziały Ochrony Pogranicza w Jaworzynce, Istebnej i Koniakowie – Rys historyczny 1922-2008. Gliwice: Gminny Ośrodek Kultury w Istebnej, 2011.
  • Mirosław Kudasiewicz. Wspomnienia Weterana WOP (34) Sylwetki dowódców jedn. WOP - ppłk Aleksander Klimas. „Tygodnik Prudnicki”. 11(746), s. 10, 2005-03-16. ISSN 1231-904X. 
  • Mirosław Kudasiewicz. Wspomnienia Weterana WOP (31) Feralny rok 1973. [ul. Kościuszki 13a, 48-200 Prudnik „Tygodnik Prudnicki”]. 8(743), s. 10, 2005-02-23. ISSN 1231-904X. 
  • Mirosław Kudasiewicz. Wspomnienia Weterana WOP (45) Sylwetki dowódców jedn. WOP - kpt. Franciszek Gajdemski. [ul. Kościuszki 13a, 48-200 Prudnik „Tygodnik Prudnicki”]. 23(758), s. 10, 2005-06-08. ISSN 1231-904X. 
  • Mirosław Kudasiewicz. Wspomnienia Weterana WOP - Imieniem Wojsk Ochrony Pogranicza. [ul. Kościuszki 13a, 48-200 Prudnik „Tygodnik Prudnicki”]. 11(694), s. 10, 2004-03-17. ISSN 1231-904X. 
  • Mirosław Kudasiewicz. Z archiwum odkrywcy - Balonowa propaganda. [ul. Kościuszki 13a, 48-200 Prudnik „Tygodnik Prudnicki”]. 19(649), s. 8, 2003-05-07. ISSN 1231-904X. 
  • Halina Łach: System ochrony polskiej granicy państwowej. Olsztyn: Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych. Wydział Humanistyczny UWM, 2013. ISBN 978-83-935593-8-1.
  • Zbigniew Bereszyński. Czesi, jesteśmy z wami. „Gazeta Wyborcza”. 2008-08-23, s. 4, 2008. 
  • Andrzej Dereń. Naszym domem jest strażnica. [ul. Kościuszki 13a, 48-200 Prudnik „Tygodnik Prudnicki”]. 18(1270), s. 8, 2015-04-29. ISSN 1231-904X. 
  • Kwartalnik Historyczny Ośrodka KARTA nr 46

Linki zewnętrzne