Bielsk (województwo mazowieckie)

Bielsk
	wieś
	; Urząd Gminy w Bielsku
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Powiat	płocki
Gmina	Bielsk
Liczba ludności (2021)	2767
Strefa numeracyjna	24
Kod pocztowy	09-230
Tablice rejestracyjne	WPL
SIMC	0559552
	Położenie na mapie gminy Bielsk Bielsk
	Położenie na mapie Polski Bielsk
	Położenie na mapie województwa mazowieckiego Bielsk
	Położenie na mapie powiatu płockiego Bielsk
	52°40′17″N 19°48′15″E/52,671389 19,804167
	Multimedia w Wikimedia Commons

Bielsk – wieś w Polsce położona w zachodniej części województwa mazowieckiego, w powiecie płockim, w gminie Bielsk^[5]^[6].

Bielsk uzyskał lokację miejską w 1373 roku, zdegradowany w 1869 roku^[7]. Był miastem królewskim Korony Królestwa Polskiego^[8] w powiecie bielskim województwa płockiego w 1784 roku^[9]. Miasto rządowe Królestwa Kongresowego, położone było w 1827 roku w powiecie płockim, obwodzie płockim województwa płockiego^[10].

Jak podaje Słownik historyczno-geograficzny województwa płockiego w średniowieczu: "W XIV w. powiat bielski jest organizacyjnie w ściślejszym związku z powiatem płockim, a teren jego obejmuje także późniejszy, powstały w połowie XVI w. powiat sierpecki", oraz "Tak późna pierwsza wzmianka o powiecie bielskim wynika z faktu zaginięcia ksiąg ziemskich bielskich"; pierwsze zachowane źródłowe informacje o powiecie bielskim pochodzą z lat 1417 i 1485^[11].

Szacuje się, że w drugiej połowie XVI wieku powiat bielski obejmował obszar 428,8 km² i zamieszkany był przez 16 075 osób, gdzie 14 575 to ludność wiejska (90,7%) a 1 500 osób to ludność miejska (9,3%); ze wspomnianej ludności wiejskiej 5 104 osoby to kmiecie (35%), 2 128 mieszkańców to zagrodnicy i komornicy (15%), 2 013 stanowiła czeladź (14%), 1 050 osób to rzemieślnicy (7%), 770 zamieszkałych należało do szlachty folwarcznej (5%) a 3 510 stanowiła szlachta zagrodowa (24%). Struktura własnościowa powiatu bielskiego w drugiej połowie XVI wieku przedstawiała się następująco: 1 wieś królewska Cekanowo (21 łanów), 14 wsi stanowiły własność duchowną (łącznie 142 łany), 78 wsi należało do szlachty folwarcznej (łącznie 496,3 łanów), 102 wsie były własnością szlachty zagrodowej (442 łany) oraz 33 łany miejskie (miasta Bielsk i Drobin)^[12].

Rys historyczny

Ostatnim posesorem w okresie I Rzeczypospolitej był Jan Ostaszewski herbu Ostoja, który otrzymał Bielsk w dzierżawę emfiteutyczną decyzją sejmu w 1775 roku^[13].

W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Bielsk.

Sport

LKS Zryw Bielsk, powstały w 1955^[14].

Zobacz też

Cmentarz żydowski w Gilinie, k. Bielska

Przypisy

↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 5682
↑ Wieś Bielsk w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-04-19] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2023-04-19] .
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 44 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
↑ ^a ^b GUS. Wyszukiwarka TERYT
↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
↑ Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 20–21.
↑ Magazin für die neue Historie und Geographie Angelegt, t. XVI, Halle, 1782, s. 12.
↑ Karol de Perthées, Mappa szczegulna woiewodztwa płockiego i ziemi dobrzynskiey, 1784.
↑ Tabella miast, wsi, osad Królestwa Polskiego, z wyrażeniem ich położenia i ludności, alfabetycznie ułożona w Biórze Kommissyi Rządowéy Spraw Wewnętrznych i Policyi. T. 1 : A-Ł, Warszawa 1827, s. 21.
↑ Słownik historyczno-geograficzny województwa płockiego w średniowieczu, opr. A. Borkiewicz-Celińska, z. 1 (A-J), Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1980, s. 12
↑ Atlas historyczny Polski. Seria A: Mapy szczegółowe, T. 2: Województwo płockie około 1578 r., pod kierownictwem S. Herbsta opracowali: I. Gieysztorowa, J. Humnicki, J. Lemené, A. Żaboklicka, Cz. 2, Warszawa 1958, s. 58, 60, 65-66 [1].
↑ Varsaviae, die 28 Julii 1789: Diploma iuris emphiteutici super advocatiam cum iurisdictione in oppido Bielsk sitam in palatinatu Plocensi, post fata gen. Josephi Zakrzewski, pocillatoris Sierpc. vacantem, gen. Joanni Ostaszewski, vexillifero terrae Ciechanowiensis ad annos 50 datur, Metryka Koronna, Księgi Spraw Publicznych (Księgi Kanclerskie), sygn. 91, k. 277.
↑ Skarb - Zryw Bielsk [online], www.90minut.pl [dostęp 2023-01-13] .

Linki zewnętrzne

Bielsk 1, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 214 .
Urząd Gminy Bielsk
Historia Żydów w Bielsku na portalu Wirtualny Sztetl

[prng-1] Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 5682

[pwl-2] Wieś Bielsk w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-04-19] , liczba ludności na podstawie danych GUS.

[nsp-3] NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2023-04-19] .

[poczta-4] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 44 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .

[teryt-5] GUS. Wyszukiwarka TERYT

[roz-6] Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)

[7] Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 20–21.

[8] Magazin für die neue Historie und Geographie Angelegt, t. XVI, Halle, 1782, s. 12.

[9] Karol de Perthées, Mappa szczegulna woiewodztwa płockiego i ziemi dobrzynskiey, 1784.

[10] Tabella miast, wsi, osad Królestwa Polskiego, z wyrażeniem ich położenia i ludności, alfabetycznie ułożona w Biórze Kommissyi Rządowéy Spraw Wewnętrznych i Policyi. T. 1 : A-Ł, Warszawa 1827, s. 21.

[11] Słownik historyczno-geograficzny województwa płockiego w średniowieczu, opr. A. Borkiewicz-Celińska, z. 1 (A-J), Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1980, s. 12

[12] Atlas historyczny Polski. Seria A: Mapy szczegółowe, T. 2: Województwo płockie około 1578 r., pod kierownictwem S. Herbsta opracowali: I. Gieysztorowa, J. Humnicki, J. Lemené, A. Żaboklicka, Cz. 2, Warszawa 1958, s. 58, 60, 65-66 [1].

[13] Varsaviae, die 28 Julii 1789: Diploma iuris emphiteutici super advocatiam cum iurisdictione in oppido Bielsk sitam in palatinatu Plocensi, post fata gen. Josephi Zakrzewski, pocillatoris Sierpc. vacantem, gen. Joanni Ostaszewski, vexillifero terrae Ciechanowiensis ad annos 50 datur, Metryka Koronna, Księgi Spraw Publicznych (Księgi Kanclerskie), sygn. 91, k. 277.

[14] Skarb - Zryw Bielsk [online], www.90minut.pl [dostęp 2023-01-13] .

[2]

[3]

[4]

[5]

[1]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

Przynależność wojewódzka	gubernia płocka (1867–1915) woj. warszawskie (II RP) (1919–39) woj. warszawskie (1945–75)
Miasta	Bielsk (do 1870) Bodzanów (do 1870) Drobin (do 1870) Płock (do 1948 →) Wyszogród
Gminy wiejskie (1867–1954 i 1973–75)	Biała (1931–54) Bielino (do 1954) Bielsk (od 1948) Bodzanów (od 1946) Borowiczki (od 1973) Boryszewo (do 1877) Brudzeń (Duży) (← od 19??) Brwilno (do 1931) Bulkowo (od 1973) Ciołkowo (do 1877) Drobin Góra (do 1914?) Kleniewo (do 1948) Lelice (do 1954) Łubki (do 1954) Majki (←1867–1954) Mała Wieś (od 1948) Mąkolin (do 1946) Miszewo Murowane (1925–1954) Radzanowo (od 1973) Ramutówko (do 1925) Rębowo (do 1954) Rogozino (1877–1954) Sikorz (do 18??) Stara Biała (od 1973) Staroźreby Święcice (do 1948) Wyszogród (od 1973) Zągoty (do 1954)
Gromady (1954–72)	Biała Stara / Stara Biała (1954–72) Bielsk (1954–72) Biskupice (1954–59) Blichowo (1954–72) Bodzanów (1954–72) Bonisław (1954–58) Borowiczki (1954–72) Bromierz Nowy (1954–59) Brudzeń Duży (1954–72) Bulkowo (1954–72) Ciachcin (1954–61) Cieśle (1954–61) Ciółkowo (1954–59) Daniszewo (1961) Dobrosielice (1954–59) Drobin (1954–72) Dzierżanowo (1954–58) Główczyn (1959–72) Góra (1954–72) Kobylniki (1954–58) Lelice (1954–61 →) Łęg-Probostwo (1954–72) Łubki (1954–61) Łukoszyn (1954–59) Mała Wieś (1954–72) Maszewo Duże (1954–61) Mirosław (1954–59) Miszewko (1954–59) Miszewo Murowane (1954–72) Orszymowo (1954–58) Piączyn (1954–61) Pilichówko (1954–60) Podgórze (1959–68) Proboszczewice Nowe (1954–61) Radzanowo (1954–72) Rembielin (1954–72) Rębowo (1954–68) Rogotwórsk (1954–59) Rogozino (1954–72) Siecień (1954–72) Sikórz (1954–61) Słupia (1954–61 →) Słupno (1954–59) Staroźreby (1954–72) Starzyno (1954–58) Śmiłowo (1954–59) Święcice Nowe (1954–61) Święcieniec (1954–59) Trzepowo Nowe (1954–61) Turza Mała (1954–58) Wyszogród (1969–72) Zagroba (1954–68) Zągoty (1954–72) Zdziar Wielki (1954–59)