Osięciny
52°37′44″N 18°43′20″E/52,628889 18,722222| Artykuł |
52°37'44"N 18°43'20"E |
|---|---|
| - błąd |
38 m |
| WD |
52°38'N, 18°43'E |
| - błąd |
2290 m |
| Odległość |
655 m |
| wieś | |
 Kościół pw. Opieki Matki Bożej | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (III 2011) |
2925[1] |
| Strefa numeracyjna |
054 |
| Kod pocztowy |
88-220[2] |
| Tablice rejestracyjne |
CRA |
| SIMC |
0867087 |
Położenie na mapie gminy Osięciny  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu radziejowskiego  | |
| 52°37′44″N 18°43′20″E/52,628889 18,722222
| |
| Strona internetowa | |
Osięciny – wieś (dawne miasto) w Polsce, położona w województwie kujawsko-pomorskim, na Kujawach, powiecie radziejowskim, w gminie Osięciny[3][4]. Siedziba gminy Osięciny.
W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa włocławskiego.
Integralne części wsi[edytuj | edytuj kod]
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0867093 | Karolin | część wsi (od 2023 r. wieś[5]) |
| 1067213 | Osięciny-Probostwo | część wsi (od 2023 r. kolonia) |
| 1067220 | Osięciny-Wieś | część wsi (od 2023 r. kolonia) |
| 0867101 | Zagaj | część wsi (od 2023 r. wieś) |
Demografia[edytuj | edytuj kod]
Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) liczyła 2925 mieszkańców[1]. Jest największą miejscowością gminy Osięciny.
Prawa miejskie[edytuj | edytuj kod]
Osięciny uzyskały lokację miejską w 1824 roku, zdegradowane w 1870 roku[6].
W 1824 r. Osięciny na krótko uzyskały prawa miejskie, które utraciły w 1870 r. w wyniku represji po powstaniu styczniowym.
Właściciel[edytuj | edytuj kod]
Właścicielem Osięcin w roku 1888, jak podaje spis majętności powiatu włocławskiego, był Józef hrabia Skarbek[7].
Żydzi[edytuj | edytuj kod]
W 1921 r. w mieście (jid. Ort Tora) mieszkało 436 Żydów, którzy przybyli z Holandii i Niemiec i zajmowali się złotnictwem i przepisywaniem fragmentów Tory do mezuz. Mieli bożnicę z krytą blachą, cheder, mykwę, jesziwę, kasę chorych, bibliotekę, koło teatralne; należeli do organizacji: Agudas Szlojmej Emunej Jisroel (jid. Związek Prawdziwie Wiernych Izraela), Bedar, lewicowego związku syjonistycznego. Mieszkańcami byli: Yitzhak Poznański i jego ojciec Gershon Poznański z linii Sochaczewerów, główny rabin Osięcin, spokrewnieni z Izraelem, którego dziadek pochodził z oddalonych ok. 30 km Kowal. 16 kwietnia 1942 r. osięcińscy Żydzi zostali zapędzeni do kościoła parafialnego i wywiezieni ciężarówkami (mobilnymi komorami gazowymi) do oddalonego o 60 km obozu zagłady SS-Sonderkommando Kulmhof[8].
II wojna światowa[edytuj | edytuj kod]
We wrześniu 1939 roku mieścił się w Osięcinach punkt opatrunkowy, gdzie przywożono rannych żołnierzy niemieckich spod Włocławka. W roku 1945 w pobliskim lesie żołnierze radzieccy rozstrzelali według jednego świadka około 100 jeńców niemieckich, nie odnaleziono jednak ich ciał[9].
Obiekty zabytkowe[edytuj | edytuj kod]
Zachował się układ urbanistyczny miasteczka z dużym rynkiem oraz rozplanowaniem zabudowy charakterystycznym dla okresu powstania miejscowości. Do obiektów zabytkowych znajdujących się w rejestrze zabytków zaliczany jest:
- neogotycki kościół parafialny z lat 1845-1855, zaprojektowany przez Henryka Marconiego, wraz z cmentarzem i ogrodzeniem
- zespół dworski (klasycystyczny dwór zwany pałacem Skarbków, park oraz folwark) z przełomu XVIII i XIX wieku[10].
inne:
- bożnica, obecnie obiekt handlowy
- cmentarz żydowski
- kilka domów z przełomu XVIII i XIX wieku.
Patroni gminy[edytuj | edytuj kod]
W lutym 2007 roku błogosławieni księża męczennicy czasów II wojny światowej Wincenty Matuszewski i Józef Kurzawa zostali ogłoszeni patronami gminy Osięciny.
Pierwsze wzmianki[edytuj | edytuj kod]
Według znalezionych źródeł Osięciny istnieją od około 700 lat.
Związani z Osięcinami[edytuj | edytuj kod]
- hrabia Józef Skarbek herbu Awdaniec (ur. 13 marca 1819 - zm. 24 lipca 1900 w Osięcinach) właściciel Osięcin, Bartłomiejowic, Woli Skarbkowej i Samszyc u schyłku XIX wieku. Współpracownik Słownika geograficznego Królestwa Polskiego. Patron kościoła wybudowanego jego staraniem w latach 1854-1856 pw. Opieki Panny Maryi.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 878 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ a b GUS. Rejestr TERYT
- ↑ Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 20 grudnia 2022 r. w sprawie ustalenia, zmiany i zniesienia urzędowych nazw niektórych miejscowości oraz obiektów fizjograficznych (Dz.U. z 2022 r. poz. 2783)
- ↑ Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 58-59.
- ↑ Borucki ↓, s. 359.
- ↑ "Zrobiłoby się remont, ale jak Żydzi przyjdą i zechcą odebrać? Wtedy papier na nic". Mienie pożydowskie w Polsce
- ↑ Instytut Pamięci Narodowej, Oddziałowa Komisja w Gdańsku. [dostęp 2015-12-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-05-02)].
- ↑ Rejestr zabytków - woj. kujawsko-pomorskie
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Maksymilian Borucki: Ziemia kujawska pod względem historycznym, jeograficznym, archeologicznym, ekonomicznym i statystycznym. Wyd. Herman Neuman. Włocławek 1882.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Oficjalna strona Osięcin
- Strona Gimnazjum im. Ziemi Kujawskiej w Osięcinach
- Strona szkoły podstawowej w Kościelnej Wsi
- Osięciny, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 634.
- Osięciny, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 417.
- Siedziba gminy: Osięciny
| Wsie |
|
|---|---|
| Kolonie | |
| Części wsi |
|
