52°39′23″N 20°37′50″E/52,656389 20,630556Nowe Miasto (powiat płoński)
| Artykuł | 52°39′23″N 20°37′50″E |
| - błąd | 38 m |
| WD | 52°43'N, 20°35'E |
| - błąd | 20355 m |
| Odległość | 776 m |
| ||||
| ||||
 Front kościoła Świętej Trójcy | ||||
| Państwo |  Polska
| |||
| Województwo |  mazowieckie
| |||
| Powiat | płoński | |||
| Gmina | Nowe Miasto | |||
| Liczba ludności (2011) | 1644[1][2] | |||
| Strefa numeracyjna | 23 | |||
| Kod pocztowy | 09-120[3] | |||
| Tablice rejestracyjne | WPN | |||
| SIMC | 0120900 | |||
Położenie na mapie gminy Nowe Miasto  | ||||
Położenie na mapie Polski  | ||||
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | ||||
Położenie na mapie powiatu płońskiego  | ||||
| 52°39′23″N 20°37′50″E/52,656389 20,630556
| ||||
Nowe Miasto (alt. Nowe Miasto nad Soną) – dawne miasto, obecnie wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie płońskim, w gminie Nowe Miasto, nad rzeką Soną, lewym dopływem Wkry.
Nowe Miasto uzyskało lokację miejską w 1420 roku, zdegradowane w 1870 roku[4]. Miasto królewskie Korony Królestwa Polskiego w województwie mazowieckim[5]. Należało do dzierżawy Nowe Miasto w ziemi zakroczymskiej w 1617 roku[6]. Do 1954 roku siedziba wiejskiej gminy Modzele. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa ciechanowskiego.
Miejscowość jest siedzibą gminy Nowe Miasto.
Miejscowość turystyczno-wypoczynkowa dla Warszawy (zalew na rzece Sonie i lasy). Znajduje się tu Zespół Szkół im. Integracji Europejskiej (szkoła podstawowa, gimnazjum, liceum ogólnokształcące, technikum). Przy szkole wybudowano pełnowymiarową halę sportową oraz boisko sportowe Orlik 2012.
Części wsi[edytuj | edytuj kod]
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 1061156 | Czernie | część wsi |
| 1056913 | Osówka | część wsi |
| 1056920 | Piaski | część wsi |
Historia[edytuj | edytuj kod]
Na początku nazywało się ono Nowe Sioło, dopiero później Nowe Miasto. Prawdopodobnie istniał tu gród otoczony fosą. Później stanął zamek będący siedzibą książąt mazowieckich. Nowe Miasto było lokowane w XIV wieku, o czym świadczy wzmianka z 1398 roku "jest to miasto książęce, stolica powiatu sądowego ziemi zakroczymskiej". W 1386 roku zostaje tu erygowana parafia. Obecny kościół został zbudowany około 1471 roku.
Książę Janusz I obdarzył w 1420 roku miejscowość prawem miejskim chełmińskim i nadał mu nazwę Nowe Miasto oraz ustanowił przywileje na prowadzenie wagi i postrzygalni sukna. Herb Nowego Miasta wyglądał następująco: na tarczy o niebieskim tle widniała postać św. Jana Chrzciciela trzymającego na ręku Baranka Bożego, w kole z chorągiewką.
Nowe Miasto było ważnym węzłem drogowym o czym świadczyło osiem gościńców wychodzących w różnych kierunkach. Odbywały się tu co czwartek słynne targi oraz jarmarki. O zamożności miasta świadczą protokoły z odbytych lustracji np. lustracja z 1564/1565 stwierdza, że było tu 65 ogrodów, 274 domy, kościół murowany, plebania, szpital, łaźnia, postrzygalnia, waga, dwa młyny, 13 piwowarów i 20 pędzących gorzałkę. Największy rozkwit miasta przypada na XVI wiek. W 1644 roku przebywała w miejscowym zamku Ludwika Maria Gonzaga, późniejsza żona króla Władysława IV. Towarzyszący Ludwice Marii w podróży kanclerz wielki litewski Albrycht Stanisław Radziwiłł niezbyt pochlebnie wyrażał się o Nowym Mieście. Zapisał w swoich pamiętnikach pod datą 2 marca 1646 r.: "Nowe Miasto tylko z imienia, bo żadną miarą nawet nazwy brudnej wsi niegodne." [10]. Po ogromnych zniszczeniach jakich dokonali Szwedzi w latach 1655-1660 miasto się wyludniło. Później walki francusko-rosyjskie na tym terenie (grudzień 1806 r.), jak również oba powstania w XIX wieku przyczyniają się do dalszej stagnacji miasta. W roku 1869 na mocy ukazu carskiego Nowe Miasto traci prawa miejskie z których korzystało przez 467 lat.
Dopiero pod koniec XIX i na początku XX wieku wzrasta liczba mieszkańców (1885 r. - 2226, 1939 - ok. 3 tys.).
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Strona polskawliczbach.pl
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2017-01-24].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych poprzez wyszukiwarkę. Poczta Polska S.A., styczeń 2013. [dostęp 2015-03-26].
- ↑ Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 54-55.
- ↑ Adolf Pawiński, Mazowsze, Warszawa 1895, s. 38.
- ↑ Lustracje województwa mazowieckiego XVII wieku. Cz. 1 1617-1620, wydała Alina Wawrzyńczyk, Wrocław 1968, s. 32.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ GUS. Rejestr TERYT
- ↑ KSNG: Wykaz urzędowych nazw miejscowości i ich części (pol.). opublikowany [w:] Dz.U. z 2013 r. poz. 200 ze zmianami w Dz.U. z 2015 r. poz. 1636. [dostęp 2018-01-06].
- ↑ Albrycht Stanisław Radziwiłł, Pamiętnik o dziejach w Polsce, tłum. i opr. Adam Przyboś i Roman Żelewski, t. 2, Warszawa 1980, s. 480
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Nowe Miasto (2), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 224.
- Siedziba gminy: Nowe Miasto
| Wsie |
|
|---|---|
| Kolonia | |
| Osada leśna | |
| Integralne części wsi |
|
