Nowe Miasto (powiat płoński)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Nowe Miasto
Herb
Herb Nowego Miasta
Front kościoła Świętej Trójcy
Front kościoła Świętej Trójcy
Państwo  Polska
Województwo  mazowieckie
Powiat płoński
Gmina Nowe Miasto
Liczba ludności (2011) 1644[1][2]
Strefa numeracyjna 23
Kod pocztowy 09-120[3]
Tablice rejestracyjne WPN
SIMC 0120900
Położenie na mapie gminy Nowe Miasto
Mapa lokalizacyjna gminy Nowe Miasto
Nowe Miasto
Nowe Miasto
Położenie na mapie powiatu płońskiego
Mapa lokalizacyjna powiatu płońskiego
Nowe Miasto
Nowe Miasto
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa lokalizacyjna województwa mazowieckiego
Nowe Miasto
Nowe Miasto
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Nowe Miasto
Nowe Miasto
Ziemia52°39′23″N 20°37′50″E/52,656389 20,630556

Nowe Miasto – dawne miasto, obecnie wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie płońskim, w gminie Nowe Miasto, nad rzeką Soną, lewym dopływem Wkry.

Nowe Miasto uzyskało lokację miejską w 1420 roku, zdegradowane w 1870 roku[4]. Miasto królewskie Korony Królestwa Polskiego w województwie mazowieckim[5]. Należało do dzierżawy Nowe Miasto w ziemi zakroczymskiej w 1617 roku[6]. Do 1954 roku siedziba wiejskiej gminy Modzele. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa ciechanowskiego.

Miejscowość jest siedzibą gminy Nowe Miasto.

Miejscowość turystyczno-wypoczynkowa dla Warszawy (zalew na rzece Sonie i lasy). Znajduje się tu Zespół Szkół im. Integracji Europejskiej (szkoła podstawowa, gimnazjum, liceum ogólnokształcące, technikum). Przy szkole wybudowano pełnowymiarową halę sportową oraz boisko sportowe Orlik 2012.

Części wsi[edytuj | edytuj kod]

Integralne części wsi Nowe Miasto[7][8][9]
SIMC Nazwa Rodzaj
1061156 Czernie część wsi
1056913 Osówka część wsi
1056920 Piaski część wsi

Historia[edytuj | edytuj kod]

Na początku nazywało się ono Nowe Sioło, następnie Nowemiasto, dopiero później Nowe Miasto. Prawdopodobnie istniał tu gród otoczony fosą. Później stanął zamek będący siedzibą książąt mazowieckich. Nowe Miasto było lokowane w XIV wieku, o czym świadczy wzmianka z 1398 roku "jest to miasto książęce, stolica powiatu sądowego ziemi zakroczymskiej". W 1386 roku zostaje tu erygowana parafia. Obecny kościół został zbudowany około 1471 roku.

Książę Janusz I obdarzył w 1420 roku miejscowość prawem miejskim chełmińskim i nadał mu nazwę Nowe Miasto oraz ustanowił przywileje na prowadzenie wagi i postrzygalni sukna. Herb Nowego Miasta wyglądał następująco: na tarczy o niebieskim tle widniała postać św. Jana Chrzciciela trzymającego na ręku Baranka Bożego, w kole z chorągiewką.

Nowe Miasto było ważnym węzłem drogowym o czym świadczyło osiem gościńców wychodzących w różnych kierunkach. Odbywały się tu co czwartek słynne targi oraz jarmarki. O zamożności miasta świadczą protokoły z odbytych lustracji np. lustracja z 1564/1565 stwierdza, że było tu 65 ogrodów, 274 domy, kościół murowany, plebania, szpital, łaźnia, postrzygalnia, waga, dwa młyny, 13 piwowarów i 20 pędzących gorzałkę. Największy rozkwit miasta przypada na XVI wiek. W 1644 roku przebywała w miejscowym zamku Ludwika Maria Gonzaga, późniejsza żona króla Władysława IV. Towarzyszący Ludwice Marii w podróży kanclerz wielki litewski Albrycht Stanisław Radziwiłł niezbyt pochlebnie wyrażał się o Nowym Mieście. Zapisał w swoich pamiętnikach pod datą 2 marca 1646 r.: "Nowe Miasto tylko z imienia, bo żadną miarą nawet nazwy brudnej wsi niegodne." [10]. Po ogromnych zniszczeniach jakich dokonali Szwedzi w latach 1655-1660 miasto się wyludniło. Później walki francusko-rosyjskie na tym terenie (grudzień 1806 r.), jak również oba powstania w XIX wieku przyczyniają się do dalszej stagnacji miasta. W roku 1869 na mocy ukazu carskiego Nowe Miasto traci prawa miejskie z których korzystało przez 467 lat.

Dopiero pod koniec XIX i na początku XX wieku wzrasta liczba mieszkańców (1885 r. - 2226, 1939 - ok. 3 tys.).

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]


Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Strona polskawliczbach.pl
  2. ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2017-01-24].
  3. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych poprzez wyszukiwarkę. Poczta Polska S.A., styczeń 2013. [dostęp 2015-03-26].
  4. ↑ Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 54-55.
  5. ↑ Adolf Pawiński, Mazowsze, Warszawa 1895, s. 38.
  6. ↑ Lustracje województwa mazowieckiego XVII wieku. Cz. 1 1617-1620, wydała Alina Wawrzyńczyk, Wrocław 1968, s. 32.
  7. ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  8. ↑ GUS. Rejestr TERYT
  9. ↑ KSNG: Wykaz urzędowych nazw miejscowości i ich części (pol.). opublikowany [w:] Dz.U. z 2013 r. poz. 200 ze zmianami w Dz.U. z 2015 r. poz. 1636. [dostęp 2018-01-06].
  10. ↑ Albrycht Stanisław Radziwiłł, Pamiętnik o dziejach w Polsce, tłum. i opr. Adam Przyboś i Roman Żelewski, t. 2, Warszawa 1980, s. 480


Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

p • d • e
Gmina Nowe Miasto
Siedziba gminy: Nowe Miasto
WsieHerb gminy Nowe Miasto
Kolonia
Osada leśna
Integralne części wsi
Bielne • Czernie • Florentynowo-Narty • Gaje • Miszewo-Dębiny • Nowe Żelazy • Osówka • Piaski • Raki • Ruszkówek • Stare Żelazy • Wisienki
p • d • e
Miasta zdegradowane reformą carską z 1869–1870
Legenda: (1) w nawiasach podano okres praw miejskich; (2) wytłuszczono miasta trwale restytuowane; (3) tekstem prostym opisano miasta nierestytuowane, miasta restytuowane przejściowo (ponownie zdegradowane) oraz miasta niesamodzielne, włączone do innych miast (wyjątek: miasta połączone na równych prawach, które wytłuszczono); (4) gwiazdki odnoszą się do terytorialnych zmian administracyjnych: (*) – miasto restytuowane połączone z innym miastem, (**) – miasto restytuowane włączone do innego miasta, (***) – miasto nierestytuowane włączone do innego miasta, (****) – miasto nierestytuowane włączone do innej wsi; (5) (#) – miasto zdegradowane w ramach korekty reformy (w 1883 i 1888); (6) zastosowane nazewnictwo oddaje formy obecne, mogące się różnić od nazw/pisowni historycznych.

• Adamów (1539–1870)
• Aleksandrów Łódzki (1822–1870, od 1924)
• Andrzejewo (1528–1870)
• Annopol (1761–1870, od 1996)
• Babiak (1815–1870)
• Bakałarzewo (1570–1870)
• Balwierzyszki (1520–1870)
• Baranów (1544–1870)
• Bełchatów (1737–1870, od 1925)
• Bełżyce (1417–1870, od 1958)
• Będków (1453–1870)
• Biała Rawska (1498–1510, 1521–1870, od 1925)
• Białaczów (1456–1870)
• Białobrzegi (1540–1870, od 1958)
• Bielawy (1403–1870)
• Bielsk (1373–1870)
• Bieżuń (1406–1674, 1767–1870, od 1994)
• Biskupice (1450–1870)
• Bobrowniki (1403–1870)
• Bobrowniki (1485–1870)
• Bodzanów (1351–1870)
• Bodzentyn (1355–1870, od 1994)
• Bogoria (1616–1870)
• Bolesławiec (1266–1870)
• Bolimów (1370–1870)
• Brdów (1436–1870)
• Brok (1501–1870, od 1922)
• Brudzew (1458–1870)
• Burzenin (1378–1870)
• Busko-Zdrój (1287–1870, od 1916)
• Bychawa (1537–1870, od 1958)
• Cegłów (1621–1870)
• Chocz (1382–1870, od 2015)
• Chodecz (1442–1812, 1822–1870, od 1921)
• Chodel (1517–1824, 1838–1870)
• Chorzele (1542–1870, od 1919)
• Ciechanowiec Nowe Miasto** (1580–1795, 1807–1870)
• Ciepielów (1548–1870)
• Czeladź (1242–1870, od 1919)
• Czemierniki (1509–1870)
• Czersk (1350–1870)
• Czerwińsk nad Wisłą (1373–1870)
• Czyżew (1738–1870, od 2011)
• Ćmielów (1505–1870, od 1962)
• Daleszyce (1569–1870, od 2007)
• Dąbrowice (1455–1870)
• Denków** (1564–1870)
• Dobra (1392–1870, od 1919)
• Dobrzyń nad Drwęcą (1789–1870, 1919–1950→)
• Drobin (1511–1870, od 1994)
• Drzewica (1429–1870, od 1987)
• Działoszyn (1412–1870, od 1994)
• Filipów (1570–1870)
• Firlej (1557–1870)
• Frampol (1738–1870, od 1993)
• Gielniów (1455–1870)
• Gliniany (1595–1870)
• Głowaczów (1445–1870)
• Głowno (1427–1870, od 1925)
• Głusk** (1688–1870)
• Gniewoszów (1693–1870)
• Golina (1330–1870, od 1921)
• Goraj (1405–1870)
• Gorzków-Osada (1689–1870)
• Goszczyn (1386–1870)
• Gowarczów (1430–1870)
• Góra Kalwaria # (1670–1883, od 1919)
• Grabowiec (1601–1870)
• Grabowiec (1418–1870)
• Grabów (1372–1690, 1800–1870)
• Grajewo (1540–1870, od 1919)
• Granica**** (1735–1870)
• Grocholice** (1485–1870)
• Grodzisk Mazowiecki (1522–1870, od 1919)
• Grzegorzew (1435–1870)
• Horodło (1432–1870)
• Horodyszcze (1558–1870)
• Iłów (1506–1870)
• Iłża (1239–1870, od 1925)
• Inowłódz (1350–1870)
• Iwaniska (1403–1870)
• Iwanowice (1460–1870)
• Izbica (1750–1870)
• Izbica Kujawska (1394–1870, od 1973)
• Jadów (1819–1870)
• Janowiec (1537–1870)
• Janowo (1421–1870)
• Janów (1696–1870)
• Janów Podlaski (1465–1870, 1919–1940, 1944–1946)
• Jarczów (1775–1870)
• Jastrząb (1422–1870)
• Jedlińsk (1530–1870)
• Jeziorzany (Łysobyki) (1498–1870)
• Jeżów (1334–1870)
• Jędrzejów (1271–1870, od 1916)
• Józefów (1725–1870, od 1988)
• Józefów nad Wisłą (1687–1870, od 2018)
• Kamieńczyk (1428–1870)
• Kamieńsk (1374–1870, od 1994)
• Kamionka (1469–1870)
• Karczew (1548–1870, od 1959)
• Kazanów (1566–1870)
• Kazimierz (1288–1870)
• Kazimierz Biskupi (1287–1870)
• Kazimierz Dolny (1348–1870, od 1927)
• Kiernozia (1523–1870)
• Kikół (1791–1870)
• Kleczew (1366–1870, od 1919)
• Klimontów (1604–1870)
• Klwów (1413–1870)
• Kłobuck (1339–1870, od 1919)
• Kłodawa (1383–1870, od 1925)
• Kock (1417–1870, od 1919)
• Kodeń (1511–1870)
• Kołbiel (1532–1870)
• Komarów-Osada (1748–1870)
• Koniecpol (1403–1870, od 1927)
• Konstantynów (1729–1870)
• Konstantynów Łódzki (1830–1870, od 1924)
• Końskowola (1532–1870)
• Koprzywnica (1262–1870, od 2001)
• Kosów Lacki (1723–1870, od 2000)
• Koszyce (1374–1870, od 2019)
• Kowal (1339–1870, od 1919)
• Koziegłowy (1472–1870, od 1950)
• Koźminek (1369–1870)
• Krasnobród (1576–1870, od 1994)
• Krasnosielc (1824–1870)
• Kromołów** (1388–1870)
• Krośniewice (1452–1870, od 1926)
• Kryłów (1523–1870)
• Krzepice (1357–1870, od 1919)
• Krzeszów (1641–1870)
• Książ Wielki (1372–1870)
• Kuczbork-Osada (1384–1870)
• Kunów (1467–1870, od 1990)
• Kurów (1442–1870)
• Kurozwęki (1347–1870)
• Kurzelów (1285–1870)
• Lasocin (1547–1870)
• Latowicz (1423–1870)
• Lądek (1269–1870)
• Lelów (1314–1870)
• Lipsk (1580–1870, od 1983)
• Lipsko (1613–1870, od 1958)
• Liw (1421–1870)
• Lubień Kujawski (1489–1870, od 1919)
• Lubraniec (1509–1870, od 1919)
• Ludwinów (1719–1870)
• Lutomiersk (1274–1870)
• Lututów (1406–1720, 1843–1870)
• Łagów (1375–1870, od 2018)
• Łaskarzew (1418–1870, od 1969)
• Łaszczów (1549–1870, od 2010)
• Łomazy (1566–1870)
• Łosice (1505–1870, od 1919)
• Łoździeje (1597–1870, od 1946)
• Maciejowice (1507–1870)
• Magnuszew (1377–1576, 1776–1870)
• Małogoszcz (1408–1870, od 1996)
• Markuszów (1330–1870)
• Michów (1531–1870)
• Miedzna (1470–1870)
• Modliborzyce (1642–1870, od 2014)
• Modrzejów** (1706–1870)
• Mogielnica (1317–1870, od 1919)
• Mokobody (1496–1870)
• Mordy (1488–1870, od 1919)
• Mrzygłód** (1412–1870)
• Mstów (1278–1870)
• Myszyniec (1791–1870, od 1993)
• Nadarzyn (1453–1870)
• Nowa Brzeźnica (1287–1870)
• Nowa Słupia (1351–1870, od 2019)
• Nowe Brzesko (1279–1870, od 2011)
• Nowe Miasto (1420–1870)
• Nowe Miasto nad Pilicą (1400–1870, od 1916)
• Nowogród (1427–1870, od 1927)
• Nowy Korczyn (1258–1870)
• Nur (1416–1870)
• Odrzywół (1418–1870)
• Ogrodzieniec (1386–1870, od 1973)
• Okuniew (1538–1870)
• Oleśnica (1470–1870)
• Olita (1581–1870, od 1977)
• Olsztyn (1488–1870)
• Opatowiec (1271–1870)
• Opatówek (1338–1870, od 2017)
• Opole Lubelskie (1418–1870, od 1957)
• Orchówek (1506-XVIII, 1775–1870)
• Osieck (1558–1870)
• Osiek (1430–1870, od 1994)
• Osięciny (1824–1870)
• Osmolin (1462–1870)
• Ostrów Lubelski (1548–1870, od 1919)
• Ożarów (1569–1870, od 1988)
• Pacanów (1265–1870)
• Pajęczno (1276–1870, od 1958)
• Parysów (1538–1870)
• Parzęczew (1421–1870)
• Pawłów (1470–1870)
• Piaseczno (1429–1870, od 1916)
• Piaski (1456–1870, od 1993)
• Piątek (1339–1870)
• Pierzchnica (1370–1870, od 2019)
• Pilica (1394–1870, od 1994)
• Pilwiszki (1536–1870)
• Piotrków Kujawski (1738–1870, od 1998)
• Piszczac (1530–1870)
• Pławno (1544–1870)
• Poddębice (1400–1673, 1822–1870, od 1934)
• Połaniec (1264–1870, od 1980)
• Poniemoń* (1763–1825, 1836–1931→)
• Praszka (1392–1870, od 1919)
• Proszowice (1358–1870, od 1923)
• Przedecz (1363–1870, od 1919)
• Przerośl (1576–1870)
• Przybyszew (1396–1870)
• Przyrów (1369–1870)
• Przysucha (1710–1870, od 1958)
• Przytyk (1333–1870)
• Puchaczów (1527–1870)
• Pyzdry (1257–1870, od 1919)
• Raciąż (1425–1870, od 1922)
• Raciążek (1317–1870)
• Raczki (1703–1870)
• Radoszyce (1370–1870, od 2018)
• Radzanów (1400–1870)
• Radziejów (1252–1870, od 1919)
• Radziłów (1466–1870)
• Rajgród (1566–1870, od 1924)
• Raków (1569–1870)
• Rejowiec (1547–1870, od 2017)
• Rossosz (1584–1870)
• Rozprza (1272–1870)
• Różan (1378–1870, od 1919)
• Rychwał (1458–1870, od 1921)
• Ryczywół (1369–1870)
• Rzgów (1467–1870, od 2006)
• Sapieżyszki (1825–1870)
• Sarnaki (1754–1870)
• Sawin (1492–1870)
• Secemin (1395–1870)
• Sereje (1511–1870)
• Serock (1417–1870, od 1923)
• Serokomla (1537–1870)
• Sieciechów (1370–1870)
• Siennica (1526–1870)
• Sienno (1421–1870)
• Siewierz (1304–1870, od 1962)
• Simno (1626–1870, 1956)
• Skalbmierz (1342–1870, od 1927)
• Skała (1262–1870, od 1987)
• Skaryszew (1264–1870, od 1922)
• Skępe (1445–1870, od 1997)
• Skrzynno (1308–1870)
• Skulsk (1384–1504, 1566–1662, 1793–1870)
• Sławatycze (1577–1870)
• Sławków (1286–1870, 1958–1977→**, od 1984)
• Słomniki (1358–1870, od 1917)
• Służewo (1339–1870)
• Sobków (1563–1870)
• Sobota (1393–1870)
• Sochocin (1385–1870)
• Sokoły (1827–1870, 1919–1950)
• Solec nad Wisłą (1370–1870)
• Sompolno (1477–1870, od 1973)
• Sopoćkinie (1560–1870)
• Stanisławów (1523–1870)
• Staw (1405–1870)
• Stawiski (1702–1871, od 1919)
• Stawiszyn (1291–1870, od 1919)
• Sterdyń (1737–1870)
• Stężyca (1330–1870)
• Stoczek Łukowski (1540–1870, od 1919)
• Stopnica (1362–1870, od 2015)
• Stryków (1394–1870, od 1923)
• Sudargi (1724–1870)
• Sulejów (1296–1870, od 1927)
• Szadek (1295–1870, od 1919)
• Szczekociny (1470–1870, od 1923)
• Szczerców (1364–1870)
• Szreńsk (1383–1870)
• Szydłów (1329–1870, od 2019)
• Ślesin (1358–1579, 1618–1870, od 1921)
• Śniadowo (1775–1870)
• Tarczyn (1353–1870, od 2003)
• Tarłów (1550–1870)
• Tarnogóra (1548–1870)
• Tarnogród (1567–1870, od 1987)
• Tuliszków (1458–1870, od 1919)
• Turobin (1420–1870)
• Tuszyn (1416–1870, od 1924)
• Tyszowce (1419–1870, od 2000)
• Uchanie (1484–1870)
• Ujazd (1428–1870)
• Uniejów (1331–1870, od 1919)
• Urzędów (1405–1870, od 2016)
• Waśniów (1351–1870)
• Wąchock (1454–1870, od 1994)
• Wąsosz (1436–1870)
• Wąwolnica (1346–1870)
• Widawa (1388–1870)
• Wieniawa** (1768–1870)
• Wieruszów (1368–1870, od 1919)
• Wierzbica (1469–1870)
• Wierzbnik (1624–1870, 1916–1939→)
• Wilczyn (1458–1478, 1485–1870)
• Wiskitki (1595–1870)
• Wisznice (1579–1870)
• Wisztyniec (1570–1870)
• Wiślica (1345–1870, od 2018)
• Wizna (1435–1870)
• Wiżajny (1620–1870)
• Władysławów (1727–1870, 1919–1934)
• Włodowice (1386–1870)
• Włoszczowa (1539–1870, od 1916)
• Wodzisław (1366–1870)
• Wohyń (1519–1870)
• Wojsławice (1445–1870)
• Wolanów (1773–1870)
• Wolbórz (1273–1870, od 2011)
• Wolbrom (1321–1870, od 1930)
• Wysokie Mazowieckie (1503–1870, od 1919)
• Wyszków (1502–1870, od 1919)
• Wyśmierzyce (1338–1870, od 1922)
• Zagórów (1407–1870, od 1919)
• Zaklików (1565–1870, od 2014)
• Zambrów (1430–1870, od 1919)
• Zawichost # (1255–1888, od 1926)
• Złoczew (1605–1870, od 1919)
• Zwoleń (1425–1870, od 1925)
• Żarki (1382–1870, od 1949)
• Żarnowiec (1340–1870)
• Żarnów (1415–1870)
• Żółkiewka (1702–1870)
• Żuromin (1767–1870, od 1925)
• Żychlin (1397–1870, od 1924)

Źródła: Ukaz do rządzącego senatu z 1 (13) czerwca 1869, ogłoszony 1 (13 lipca) 1869. Listy miast poddanych do degradacji wydano w 20 postanowieniach między 29 października 1869 a 12 listopada 1870. Weszły one w życie: 13 stycznia 1870, 31 maja 1870, 28 sierpnia 1870, 13 października 1870 oraz 1 lutego 1871 (Stawiski).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Nowe_Miasto_(powiat_płoński)&oldid=54320052”