30 Pułk Strzelców Kaniowskich

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
(Przekierowano z 30 Pułk Piechoty (II RP))
30 Pułk Strzelców Kaniowskich
Ilustracja
Historia
Państwo

 Polska

Sformowanie

1918

Rozformowanie

1939

Tradycje
Święto

9 czerwca

Nadanie sztandaru

9 czerwca 1928

Rodowód

30 pp Ziemi Brzezińskiej
30 pp Ziemi Łowickiej

Dowódcy
Pierwszy

ppłk Franciszek Korewo

Ostatni

ppłk dypl. Stanisław Rutkowski

Działania zbrojne
wojna polsko-bolszewicka
bitwa o przedmoście warsz. (13–16 VIII 1920)
bitwa pod Horyszowem (31 VIII 1920)
bitwa pod Sokalem (11–13 IX 1920)
bitwa nad Niemnem (20–26 IX 1920)
kampania wrześniowa
Organizacja
Dyslokacja

Skierniewice
Warszawa

Rodzaj wojsk

piechota

Podległość

10 Dywizja Piechoty

30 Pułk Strzelców Kaniowskich (30 pp) – oddział piechoty Wojska Polskiego II RP.

Formowanie i zmiany organizacyjne[edytuj | edytuj kod]

W listopadzie 1918 roku, w Łowiczu, z oddziałów Polskiej Organizacji Wojskowej został sformowany 30 pułk piechoty. Organizatorem pułku był podpułkownik Franciszek Korewo, dowódca Okręgu Wojskowego Nr X Łowickiego. Pułk organizacyjnie był w składzie 10 Dywizji Piechoty – zorganizowanej na bazie 4 Dywizji Strzelców Polskich.

9 kwietnia 1919 roku Minister Spraw Wojskowych generał porucznik Józef Leśniewski zatwierdził dla 30 pp nazwę – „30 pułk piechoty Ziemi Brzezińskiej”[1]. Następnie oddział przemianowany został na 30 pułk piechoty Ziemi Łowickiej i w końcu na 30 pułk strzelców Kaniowskich.

W grudniu 1919 batalion zapasowy pułku stacjonował w Tomaszowie[2].

Walki na Ukrainie i z bolszewikami[edytuj | edytuj kod]

W drugiej połowie 1919 pułk został skierowany do walk w obronie Lwowa, następnie walczył z Ukraińcami pod Kulparkowem, Parsenkówką, Zimną Wodą i Łapanówką. W tym czasie pułkiem dowodził płk Franciszek Sikorski. Sukces bojowy żołnierze pułku odnieśli pod Żyrawnem nad Świcą. Od końca maja do pierwszych dni lipca część pododdziałów pułku pełniła służbę wartowniczą na zachodniej granicy państwa. Po przybyciu z Kubania do kraju 4 Dywizji Strzelców Polskich, dowodzonej przez gen. Lucjana Żeligowskiego, jej żołnierze zasilili szeregi 30 pp i razem wzięli udział w ofensywie kijowskiej tocząc zwycięską walkę pod Kaniowem – stąd nazwa „Strzelcy Kaniowscy”.

W dniach 14–16 lipca w rejonie Sadki (nad rzeką Seret) pułk brał udział w ostatecznej ofensywie przeciwko wojskom ukraińskim. Walczył następnie pod Połockiem i Leplem, skąd przegrupował się na postój do Berezyny. W maju 1920 walczył z przeważającymi wojskami nieprzyjacielskim pod Biełkami i Kozinami. W czerwcu żołnierze pułku zostali wycofani na pozycje między Okuninem i Stelmachowem, z zadaniem obrony Warszawy. W sierpniu dowodzenie pułkiem przejął ppłk Kazimierz Jacynik. 15 i 16 sierpnia pułk wsławił się brawurowym wtargnięciem do Radzymina zajętego przez wojska rosyjskie. Jacynik odzyskał Radzymin siłami dwóch kompanii I batalionu 30 pułku, szwadronu 201 pułku szwoleżerów i II dywizjonu 4 pułku strzelców konnych.

Po zakończeniu bitwy nad Wisłą 30 pułk piechoty został przetransportowany koleją na Lubelszczyznę i podporządkowany ukraińskiej 6 Dywizji płk. Marko Bezruczki. Dowódca dywizji skierował pułk do rejonu KonopneWerbkowice celem zablokowania oddziałów 1 Armii Konnej Siemiona Budionnego maszerujących w kierunku Zamościa[3]. Rankiem 31 sierpnia pułk swoim I batalionem opanował Hostynne, a III batalion zajął Werbkowice. W tym czasie II batalion w ugrupowaniu bojowym znajdował się przed Horyszowem Ruskim. Właśnie na niego, zza okolicznych wzgórz, uderzyła sowiecka kawaleria. Batalion odparł zarówno pierwszą szarżę, jak i następną ogniem broni maszynowej. Trzecia szarża, wsparta ogniem taczanek i baterii artylerii konnej, połączona z manewrem oskrzydlającym, okazała się skuteczna i polska obrona została przełamana. II batalion został rozbity, ciężkie straty poniosła też 2 kompania I batalionu w walce pod Hostynnem[3][4]. W bitwie pod Horyszowem Ruskim i Hostynnem 30 pułk Strzelców Kaniowskich poniósł klęskę i stracił około 50% swojego stanu osobowego. W liczbach bezwzględnych było to ponad 140 poległych i około 300 rannych[3]. Zginęli między innymi por. Florian Górzyński, ppor. Władysław Kalandyk, ppor. Mieczysław Czechowicz, por. Stefan Pluszczyński i por. Jan Wojtów[4].

Ostatnią walkę w wojnie 1920 pułk stoczył w dniach 11–13 września, w czasie końcowych działań pościgowych oddziałów polskich, zakończonych opanowaniem miasta Sokal nad Bugiem.

 Osobny artykuł: bitwa pod Sokalem.

Mapy bitew 1920[edytuj | edytuj kod]

Kawalerowie Virtuti Militari[edytuj | edytuj kod]

Order Virtuti Militari
Order Virtuti Militari
Żołnierze pułku odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari za wojnę 1919–1920[5]
ś.p. szer. Jakub Bartczak kpt. Jan Chodźko-Zajko sierż. Stanisław Cymmerman
kpt. Jan Dańkowski sierż. Wacław Fabianowski plut. Antoni Głębowski
ś.p. por. Florian Górzyński sierż. Jan Gruda plut. Jan Izydorczyk
ppłk Kazimierz Jacynik sierż. Mateusz Kamiński por. Zygmunt Kostkiewicz
ś.p. por. Józef Ługowski kpr. Stefan Mazurek sierż. Jan Moskaluk
szer. Kazimierz Nowakowski plut. Józef Olesik ś.p. ppor. Włodzimierz Pawulski
por. Aleksander Petelewicz szer. Szmul Pinkowski kpt. Tadeusz Podwysocki
sierż. Edward Raniecki sierż. Bronisław Szwarocki ppor. Stanisław Szymański
plut. Stanisław Szymański plut. Jan Uczciwek szer. Jan Walczak
sierż. Józef Warabida plut. Franciszek Wiankowski kpt. Wincenty Wróblewski
plut. Zygmunt Zduńczyk

Okres pokoju[edytuj | edytuj kod]

Defilada 30 pp przed marszałkiem Józefem Piłsudskim
Święto 30 pp w Warszawie - złożenie wieńca przy tablicy ku czci poległych żołnierzy pułku w kościele garnizonowym; czerwiec 1932.

Po zakończeniu działań wojennych 30 pułk piechoty stacjonował na terenie Okręgu Korpusu Nr IV[6] w Skierniewicach. Kadra batalionu zapasowego stacjonowała w Tomaszowie Mazowieckim. Pułk wchodził w skład 10 Dywizji Piechoty[6].

Naczelnik Państwa i Naczelny Wódz decyzją z dnia 24 lutego 1922 roku «polecił rozciągnąć nazwę „Kaniowskich” na 30 pp i 10 pap, a mianowicie: „30 pułk strzelców Kaniowskich” i „10 pułk Kaniowski artylerii polowej”»[7].

11 lipca tego roku, pułk został przeniesiony na stałe do Warszawy, do głównego budynku koszarowego (nr 63) Cytadeli.

6 stycznia 1924 szef Sztabu Generalnego pismem L. 876/Mob. Zmiana terminów przesunięcia oddziałów zarządził przeniesienie magazynów mob. pułku z Tomaszowa Rawskiego do Warszawy w terminie od 29 maja do 5 czerwca 1924. W tym samym terminie została zlikwidowana kadra batalionu zapasowego[8].

W czasie przewrotu majowego 1926 żołnierze pułku opowiedzieli się po stronie rządu[a].

19 maja 1927 roku minister spraw wojskowych marszałek Polski Józef Piłsudski ustalił i zatwierdził dzień 9 czerwca, jako datę święta pułkowego[9]. Pułk obchodził święto w rocznicę swojego wielkiego zwycięstwa z 1920 roku pod Hostoborzem i Jamnami[10].

 Osobny artykuł: Święta wojskowe w Polsce.

9 czerwca 1928 roku, w rocznicę bitwy pod Kaniowem, prezydent Rzeczypospolitej Polski wręczył pułkowi sztandar ufundowany przez mieszkańców Łowicza, Łodzi i Warszawy. W latach 30. XX w. w pułku funkcjonowała Szkoła Podoficerska.

Na podstawie rozkazu wykonawczego Ministerstwa Spraw Wojskowych do Departamentu Piechoty o wprowadzeniu organizacji piechoty na stopie pokojowej PS 10-50 z 1930 roku, w Wojsku Polskim wprowadzono trzy typy pułków piechoty. 30 pułk piechoty zaliczony został do typu I pułków piechoty (tzw. „normalnych”). W każdym roku otrzymywał około 610 rekrutów. Stan osobowy pułku wynosił 56 oficerów oraz 1500 podoficerów i szeregowców. W okresie zimowym posiadał batalion starszego rocznika, batalion szkolny i skadrowany, w okresie letnim zaś batalion starszego rocznika i dwa bataliony poborowych[11]. Po wprowadzeniu w 1930 nowej organizacji piechoty na stopie pokojowej, pułk szkolił rekrutów dla potrzeb batalionu Korpusu Ochrony Pogranicza[12].

Działania bojowe we wrześniu 1939[edytuj | edytuj kod]

4-5 września 1939 pułk razem z 10 DP został włączony w skład Armii „Łódź”, z którą walczył w rejonie Sieradza. Wobec przewagi wojsk niemieckich został wycofany do Warszawy i podporządkowany Dowództwu Obrony Warszawy. W drugiej dekadzie września I batalion pułku dowodzony przez mjr Bronisława Kamińskiego walczył między Młocinami a wsią Placówka (obecnie teren Huty „Arcelor Mittal”). 21 września został doszczętnie rozbity. Wówczas poległo około 600 żołnierzy batalionu, a wśród nich mjr Kamiński. Wszyscy zostali pochowani w zbiorowej mogile na Cmentarzu Wawrzyszewskim. Opiekuje się nią młodzież pobliskiej Szkoły Podstawowej nr 80.

Po kapitulacji Warszawy część żołnierzy pułku dostała się do niewoli niemieckiej. Niektórzy przedostali się do Francji, inni brali udział w ruchu oporu nie tylko na terenie kraju, ale też w hitlerowskich obozach koncentracyjnych w: Oświęcimiu, Mauthausen, Gusen, Stutthofie oraz w obozach jenieckich w II C Woldenberg i II D Gross-Born. Żołnierze, którzy przedostali się na Zachód walczyli pod Narwikiem, Monte Cassino, pod Ankoną, Bolonią i w Normandii.

Mapy bitew 1939[edytuj | edytuj kod]

Struktura organizacyjna i obsada personalna we wrześniu 1939[13]
Stanowisko Stopień, imię i nazwisko Uwagi
Dowództwo pułku, organa kwatermistrzowskie jednostek pozabatalionowych i kompania gospodarcza
dowódca ppłk piech. Włodzimierz Szmyd
I adiutant kpt. piech. Kazimierz Szempliński niemiecka niewola
II adiutant ppor. rez. Wacław Jerzy Tejchfeld
oficer informacyjny N.N.
oficer łączności kpt. piech. Józef Jędrych
kwatermistrz kpt. piech. Tadeusz Franciszek Rudowski †21 IX 1939 Placówka
kpt. Stefan Sowiński
oficer płatnik ppor. rez. Zygmunt Rakocy
oficer żywnościowy ppor. rez. Władysław Malborczyk
naczelny lekarz por. lek. Stanisław Edward Malewski
kapelan kpl. rez. ks. Piotr Pieniążek
dowódca kompanii gospodarczej kpt. tab. Mieczysław Januszewski[b] †1940 Katyń[16]
I batalion
dowódca I batalionu mjr Bronisław Czesław Kamiński †21 IX 1939 Placówka
adiutant batalionu ppor. rez. Bolesław Czak-Żukowski
dowódca 1 kompanii strzeleckiej por. Karol Lange
dowódca 2 kompanii strzeleckiej por. piech. Antoni Rak
dowódca 3 kompanii strzeleckiej ppor. piech. Jerzy Maria Edward Steinböck
dowódca 1 kompanii cekaemów por. piech. Józef Kazimierz Łęczycki
ppor. rez. Zdzisław Raabe
II batalion
dowódca II batalionu kpt. piech. Konstanty Supiński
adiutant batalionu ppor. Karol Broszkiewicz
dowódca 4 kompanii strzeleckiej kpt. Władysław Klęk
dowódca 5 kompanii strzeleckiej por. Adam Zborowski
dowódca 6 kompanii strzeleckiej por. rez. Władysław Grochowski
dowódca 2 kompanii cekaemów por. piech. Józef Wielgomasz ranny 21 IX 1939, niemiecka niewola
III batalion
dowódca III batalionu mjr Romuald Borysowicz ranny, †1940 Katyń
adiutant batalionu ppor. rez. Witold Jaroszewicz
dowódca 7 kompanii strzeleckiej por. piech. Jerzy Kucharski
dowódca 8 kompanii strzeleckiej ppor. piech. Mieczysław Bukar
por. Jerzy Kucharski
dowódca 9 kompanii strzeleckiej ppor. rez. Lucjan Bierzyński
dowódca 3 kompanii cekaemów kpt. piech. Józef Wysocki od 18 III 1943 w KL Auschwitz i Mauthausen
kpt. piech. Franciszek Kurbiel
Pododdziały specjalne
dowódca kompanii przeciwpancernej ppor. piech. Czesław Zygmunt Błoński
dowódca plutonu artylerii piechoty por. art. Władysław Wacław Borkiewicz
dowódca kompanii technicznej N.N.
dowódca kompanii zwiadowców por. piech. Roman Jerzy Podbielski
dowódca plutonu pionierów por. piech. Henryk Józef Bałdykowski niemiecka niewola
dowódca plutonu przeciwgazowego por. Jan Rogowski

Symbole pułkowe[edytuj | edytuj kod]

Uroczystości święta 3 Maja na placu Piłsudskiego w Warszawie w 1930 r. Prezydent Ignacy Mościcki i generałowie; żołnierze 30 pp prezentują broń i sztandar.

Sztandary[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Polskie sztandary wojskowe.

Pierwszy sztandar pułk otrzymał w 1919, drugi w 1921[17].

9 czerwca 1928, w Warszawie, Prezydent RP Ignacy Mościcki wręczył pułkowi chorągiew ufundowaną przez społeczeństwo Łowicza, Łodzi i Warszawy. 5 września 1928, dwa miesiące po ceremonii wręczenia, Prezydent RP zatwierdził wzór lewej strony płachty chorągwi[18]. Do chwili obecnej sztandar 30 pp jest uznawany za zaginiony. W Muzeum WP znajduje się jedynie orzeł ze sztandaru[17].

Odznaka pamiątkowa[edytuj | edytuj kod]

27 października 1925 minister spraw wojskowych, generał dywizji Władysław Sikorski zatwierdził odznakę pamiątkową 30 pułku piechoty[19]. Odznaka o wymiarach 41 x 41 mm ma kształt krzyża z biało emaliowanymi wciętymi ramionami. W centrum na okrągłej tarczy, na czerwonym tle znajduje się miniatura odznaki II Korpusu Polskiego w Rosji. Na granatowej obwódce tarczy wpisano: „30 PUŁK STRZELCÓW KANIOWSKICH”. Między ramionami krzyża rozchodzi się po pięć złotych promieni. Oficerska - dwuczęściowa, wykonana w srebrze, emaliowana, miniatura łączona dwoma nitami. Wykonanie: Wiktor Gontarczyk - Warszawa[20].

Strzelcy kaniowscy[edytuj | edytuj kod]

 Z tym tematem związana jest kategoria: oficerowie 30 Pułku Strzelców Kaniowskich.
Dowódcy pułku[21][c]
Zastępcy dowódcy pułku[d]
  • mjr piech. Eugeniusz Wyrwiński (p.o. 10 VII 1922[25] - 9 IV 1924 → zastępca dowódcy 71 pp)
  • ppłk SG Jan Ignacy Zakrzewski (IV 1924[26] – VII 1925[27])
  • ppłk piech. dr Zygmunt Hołobut (VII 1925 – II 1927)
  • ppłk SG Kazimierz Bogumił Janicki (od 25 VIII 1927[28])
  • ppłk piech. Bolesław Schwarzenberg-Czerny (1928 - 21 I 1930 → wykładowca w Doświadczalnym Centrum Wyszkolenia[29])
  • mjr dypl. Adam Świtalski (od 20 II 1930[30] - 1 III 1931 → szef sztabu DOK IV[31])
  • ppłk dypl. Ludwik Lepiarz (1 III 1931[32] - 9 XII 1932 → szef sztabu DOK VI)
  • ppłk dypl. Kazimierz Aleksandrowicz (od 9 XII 1932[33] - 7 VI 1934 → dowódca 1 pspodh)
  • ppłk piech. Wincenty II Kurek (7 VI 1934[34] – III 1939 → dowódca 28 pp)
  • ppłk piech. Włodzimierz Szmyd (III – 30 VIII 1939 → dowódca 30 pp)

Żołnierze 30 pułku piechoty – ofiary zbrodni katyńskiej[edytuj | edytuj kod]

Biogramy ofiar zbrodni katyńskiej znajdują się między innymi w bazach udostępnionych przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego[35] oraz Muzeum Katyńskie[36][e][f].

Nazwisko i imię stopień zawód miejsce pracy przed mobilizacją zamordowany
Biedrzycki Tadeusz ppor. rez. dziennikarz pracował w Warszawie Charków
Bogdanowicz Anton ppor. rez. ekonomista pracował Królewskiej Hucie Charków
Borysowicz Romuald major żołnierz zawodowy dowódca III/30 pp Katyń
Brzeziński Adam ppor. rez. student SGGW Katyń
Dudziński Edward ppor. rez. handlowiec Katyń
Januszewski Mieczysław[39] kapitan żołnierz zawodowy dowódca kompanii gospodarczej Katyń
Kowalski Ryszard ppor. rez. handlowiec Charków
Kupiec Tadeusz ppor. rez. prawnik Sąd Okręgowy w Warszawie Charków
Motz Tadeusz Marian por. rez. Charków
Pogorzelski Władysław ppor. rez. prawnik Charków
Posiadała Ryszard ppor. rez. prawnik Charków
Rogowicz Henryk por. rez. handlowiec Charków
Rozwadowski Michał[40] ppor. rez. ziemianin Charków
Sokołowski Anatol ppor. rez. inżynier rolnik Charków
Sokołowski Władysław ppor. rez. urzędnik Urząd skarbowy Katyń
Tuta Ignacy por. rez. technik włókiennictwa Katyń
Wojciechowski Henryk por. rez. inżynier budownictwa Charków
Zaremba Wiesław ppor. rez. prawnik, mgr Charków

Pamięć o pułku[edytuj | edytuj kod]

Na Cmentarzu Wawrzyszewskim znajduje się kwatera z grobami poległych żołnierzy pułku w czasie obrony Warszawy w 1939 roku. I batalion pułku powstrzymał natarcie niemieckiej 24 Dywizji Piechoty wsparte czołgami i ogniem 70 dział, ułatwiając przedostanie się do Warszawy przedzierającym się przez Puszczę Kampinoską niedobitkom Armii Pomorze i Poznań rozbitym w bitwie nad Bzurą.

W miejscu bitwy na terenie przyległym do Huty Warszawa w 1979 pracownicy huty postawili pomnik upamiętniający tę bitwę, a skwer na którym się znajduje nosi nazwę 30 Pułku Strzelców Kaniowskich.

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. Na terenie Cytadeli stacjonowały zatem dwa pułki postawione przez swych dowódców po dwu przeciwnych stronach. Dowódca 21 pułk piechoty „Dzieci Warszawy” oraz większość oficerów stanęła po stronie Marszałka → Karczewski 1992 ↓, s. 11
  2. Mieczysław Jan Januszewski ur. 20 maja 1898 w Warszawie, w rodzinie Edwarda i Wiktorii z Dramińskich. Porucznik ze starszeństwem z 1 lipca 1922. W latach 1928–1933 służył w 1 szwadronu pionierów na stanowisku młodszego oficera. W kwietniu 1933 został przeniesiony do 9 pułku strzelców konnych[14]. W 1935 został przeniesiony z korpusu oficerów kawalerii do korpusu oficerów taborowych i przydzielony do 30 pułku piechoty na stanowisko dowódcy kompanii gospodarczej i oficera taborowego. Na stopień kapitana został mianowany ze starszeństwem z 19 marca 1938 i 23. lokatą w korpusie oficerów taborowych.[15]. Między 20 a 22 kwietnia 1940 został zamordowany w Katyniu. Był odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi i Medalem Zwycięstwa.
  3. Dowódca pułku kierował osobiście szkoleniem oficerów i był odpowiedzialny za gotowość bojową, całokształt wyszkolenia, służbę gospodarczą i wewnętrzną pułku[22].
  4. 13 czerwca 1922 roku Minister Spraw Wojskowych zniósł dotychczasowe stanowisko referenta wyszkolenia pułku piechoty i ustanowił etatowe stanowisko zastępcy dowódcy pułku zaszeregowanego do stopnia podpułkownika, wyznaczanego przez Ministra Spraw Wojskowych. Zakres działania zastępcy dowódcy określał dowódca pułku, przed którym był on całkowicie odpowiedzialny[24]. W 1938 roku zmieniona została nazwa stanowiska na „I zastępca dowódcy”. W organizacji wojennej pułku nie było stanowiska zastępcy dowódcy.
  5. Jeśli nie zaznaczono inaczej, miejsce służby żołnierzy zawodowych przed mobilizacją podano za: Ryszard Rybka, Kamil Stepan; Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939[37].
  6. Jeśli nie zaznaczono inaczej, informacje o żołnierzach znajdujących się na Białoruskiej Liście Katyńskiej pochodzą z książki: Maciej Wyrwa; Nieodnalezione ofiary Katynia? : lista osób zaginionych na obszarze północno-wschodnich województw II RP od 17 września 1939 do czerwca 1940[38].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Dz. Rozk. Wojsk. Nr 43 z 17 kwietnia 1919 roku, poz. 1401.
  2. Odziemkowski 2010 ↓, s. 226.
  3. a b c Odziemkowski 2004 ↓, s. 151.
  4. a b Makowski 1928 ↓, s. 24.
  5. Makowski 1928 ↓, s. 30.
  6. a b Almanach 1923 ↓, s. 51.
  7. Dziennik Rozkazów Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 14 z 4 kwietnia 1922 roku, poz. 193.
  8. Zarządzenie L. 876/Mob. z 6 stycznia 1924, s. 12. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-03-15].
  9. Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 16 z 19 maja 1927 roku, poz. 174.
  10. Makowski 1928 ↓, s. 26.
  11. Jagiełło 2007 ↓, s. 63-65.
  12. Jagiełło 2007 ↓, s. 64.
  13. Rzadkowski 2017 ↓, s. 66.
  14. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 11 kwietnia 1933, s. 83.
  15. Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 279, 583.
  16. Убиты в Катыни 2015 ↓, s. 872.
  17. a b Satora 1990 ↓, s. 71.
  18. Dziennik Rozkazów Ministra Spraw Wojskowych Nr 25 z 19 września 1928 r., poz. 283.
  19. Dziennik Rozkazów Ministra Spraw Wojskowych Nr 35 z 27 października 1925 r., poz. 352.
  20. Sawicki i Wielechowski 2007 ↓, s. 62.
  21. Prugar-Ketling (red.) 1992 ↓, metryka.
  22. Almanach 1923 ↓, s. 49.
  23. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 106 z 15 października 1925 roku, s. 570.
  24. Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 24 z 13 czerwca 1922 roku, poz. 357.
  25. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 22 z 22 lipca 1922 roku, s. 543.
  26. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 36 z 9 kwietnia 1924 roku, s. 199.
  27. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 71 z 8 lipca 1925 roku, s. 364.
  28. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 22 z 25 sierpnia 1927 roku, s. 256.
  29. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 1 z 21 stycznia 1930 roku, s. 707.
  30. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 5 z 20 lutego 1930 roku, s. 69.
  31. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 1 z 28 stycznia 1931 roku, s. 10.
  32. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 1 z 28 stycznia 1931 roku, s. 13.
  33. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 13 z 9 grudnia 1932 roku, s. 153.
  34. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 11 z 7 czerwca 1934 r., s. 154.
  35. Katyń – miejsca pamięci. [dostęp 2022-01-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-12-19)].
  36. Muzeum Katyńskie – Księgi Cmentarne.
  37. Rocznik oficerski 1939 ↓.
  38. Wyrwa 2015 ↓.
  39. Księgi Cmentarne – wpis 1339.
  40. Księgi Cmentarne – wpis 7112.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]