Województwo łódzkie: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
→‎Demografia: drobne techniczne
Sosnowski (dyskusja | edycje)
m →‎Miasta: drobne redakcyjne
Linia 338: Linia 338:
| 2.337 || 15,18
| 2.337 || 15,18
|-
|-
|align="left"| [[Lututów]]
|align="left"| [[Plik:POL_gmina_Lututów_COA.svg|24px]] [[Lututów]]
|2.235 ||18,95
|2.235 ||18,95
|-
|-
Linia 347: Linia 347:
| 1.917 || 17,93
| 1.917 || 17,93
|-
|-
|align="left"| [[Piątek (województwo łódzkie)|Piątek]]
|align="left"| [[Plik:POL_gmina_Piątek_COA.svg|24px]] [[Piątek (województwo łódzkie)|Piątek]]
| 1.908 || 1,33
| 1.908 || 1,33
|}
|}

Wersja z 23:39, 2 lut 2020

województwo łódzkie
województwo
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Polska

Kod ISO 3166-2

PL-LD

TERYT

10

Siedziba wojewody i sejmiku

Łódź

Wojewoda

Tobiasz Bocheński

Marszałek

Grzegorz Schreiber

Powierzchnia

18 218,95 km²

Populacja (31 grudnia 2018)
• liczba ludności


2 466 322[1]

• gęstość

135 os./km²

Urbanizacja

62,5

Tablice rejestracyjne

E

Adres Urzędu Wojewódzkiego:
ul. Piotrkowska 104
90-926 Łódź
Adres Urzędu Marszałkowskiego:
al. marsz. J. Piłsudskiego 8
90-051 Łódź
Podział administracyjny
Plan województwa łódzkiego
Liczba miast na prawach powiatu

3

Liczba powiatów

21

Liczba gmin miejskich

18

Liczba gmin miejsko-wiejskich

26

Liczba gmin wiejskich

133

Położenie na mapie Polski
[[Plik:{{{mapa Polski}}}|240x240px|alt=Położenie na mapie Polski|]]
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, w centrum znajduje się punkt z opisem „województwo łódzkie”
51°36′N 19°25′E/51,600000 19,416667
Strona Urzędu Wojewódzkiego
Strona Urzędu Marszałkowskiego
Mapa fizyczna województwa łódzkiego

Województwo łódzkie – jedno z 16 województw Polski, położone w centralnej części kraju. Obejmuje obszar o powierzchni 18 218,95 km². Według danych z 31 grudnia 2018 województwo zamieszkiwało 2,5 mln osób[1]. Ma najmniejszą lesistość w kraju. Siedzibą władz województwa jest Łódź.

Historia

Utworzone w 1999 roku z województw poprzedniego podziału administracyjnego:

Administracyjne i gospodarcze kształtowanie się województw łęczyckiego, sieradzkiego, rawskiego i łódzkiego w ciągu całej historii państwowości polskiej zostało szczegółowo przedstawione w monografii prof. Marka Kotera[2].

Księstwa i ziemie w XIII w. – XIV w.

Województwa I Rzeczypospolitej w latach 1339–1793

Jednostki administracyjne w zaborze pruskim w latach 1793–1795

Jednostki administracyjne w zaborze pruskim w latach 1795–1807

Jednostki administracyjne w Księstwie Warszawskim w latach 1807–1815

Podział administracyjny w zaborze rosyjskim w latach 1815–1914

Województwo łódzkie w okresie II Rzeczypospolitej

Województwo łódzkie w latach 1945–1975

Województwa w latach 1975–1998

Geografia

Widok na Diablą Górę na Wzgórzach Opoczyńskich
Termy Uniejów

Według danych z 1 stycznia 2014 powierzchnia województwa wynosiła 18 218,95 km²[3].

Według danych z 2010 województwo łódzkie ma najmniejszą lesistość spośród wszystkich województw – 21,1%[4]. Według danych z 31 grudnia 2012 r. w woj. łódzkim lasy obejmowały powierzchnię 386,1 tys. ha, co stanowiło 21,2% jego powierzchni. Około 100 ha lasów znajdowało się w obrębie parku narodowego[5] (Ośrodek Hodowli Żubrów w Smardzewicach będący częścią Kampinoskiego PN).

Położenie administracyjne

Województwo jest położone w środkowej Polsce i graniczy z województwami[6]:

Położenie fizycznogeograficzne

Województwo łódzkie znajduje się na pograniczu dwóch dużych jednostek geomorfologicznych: Niżu Środkowoeuropejskiego i Wyżyn Polskich. W północnej części województwa dominują więc rozległe i prawie płaskie równiny, natomiast w południowej pagórki.

Pod względem fizycznogeograficznym przeważającą część województwa zajmuje Wysoczyzna Łódzka ograniczona od zachodu doliną Warty, od wschodu doliną Pilicy, od północy Pradoliną Warszawsko-Berlińską, zaś od południa łącząca się ze strefą wyżyn Polski (Wzgórza Radomszczańskie).

Topografia

W wymiarze północ-południe województwo rozciąga się na długości 172 km, to jest 1°33′03″. W wymiarze wschód-zachód rozpiętość województwa wynosi 179 km, co w mierze kątowej daje 2°35′05″.

Współrzędne geograficzne skrajnych punktów:

Ukształtowanie powierzchni ma charakter nizinny (średnia wysokość 169,6 m n.p.m.)[7]
Najwyższymi punktami są wierzchołki, naturalny Fajnej Ryby – 347 m n.p.m. i sztucznie utworzony Góry Kamieńskiej – 386 m n.p.m.

Miasta

Pałac Izraela Poznańskiego
Pałac Poznańskich
Pałac Scheiblera – obecnie Muzeum Kinematografii
Pałac Scheiblerów przy Piotrkowskiej
Pałac Edwarda Herbsta
Dworek i pałac Grohmana
Nowoczesne centrum Łodzi
Łódzki Manhattan
Bank Narodowy w Łodzi
Bank Geyera
Bank Handlowy w Łodzi
Dom Bankowy Landaua
Kamienica Scheiblerów
Kamienica Sendrowicza
Plac Wolności
Piotrkowska
Piotrkowska
Pasaż Meyera
Ulica Nawrot w centrum Łodzi
Atlas Arena podczas meczu
Miejscowości
Klasycystyczny ratusz łowicki
Ratusz i Brama Krakowska w Wieluniu
Zamek w Opocznie
Aleksandrów Łódzki, od prawej ratusz, dalej kościół i ul. Wojska Polskiego
Dworek Jabłońskich w Głownie, obecnie Muzeum Regionalne w Głownie
Zamek Królewski w Łęczycy
Pajęczno z lotu ptaka
Działoszyn z lotu ptaka
Muzeum w Krośniewicach
Rynek w Warcie
Zamek w Uniejowie – pierwszym polskim uzdrowisku termalnym
Pałac Biskupów Kujawskich w Wolborzu – najmłodszym mieście w województwie
Rynek w Błaszkach
Pałac w Walewicach
Obiekty pofabrykanckie
Centrum Manufaktura
Przędzalnia Karola Scheiblera na Księżym Młynie
Remiza na Księżym Młynie
Osiedle robotnicze na Księżym Młynie
Dawna fabryka Krusche&Ender w Pabianicach
Fabrykancki pałac Schlosserów w Ozorkowie
Biała Fabryka
Beczki Grohmana
Fabryka Fryderyka Schweikerta
Fabryka Józefa Balle
Fabryka Kindermanna – obecnie Hotel Focus
Obiekty sakralne
Kościół św. Katarzyny w Zgierzu
Kolegiata św. Lamberta w Radomsku
Bazylika kolegiacka w Sieradzu
Bazylika katedralna w Łowiczu
Kościół św. Józefa w Wieluniu – w pierwszym mieście zaatakowanym przez hitlerowskie Niemcy
Gotycki tył kolegiaty w Łasku
Kościół św. Józefa w Konstantynowie Łódzkim
Kościół i były klasztor jezuitów w Rawie Mazowieckiej
Drewniany kościółek w Wieruszowie
Kościół i dzwonnica w Żychlinie
Kościół ewangelicko-reformowany w Zelowie – osadzie braci czeskich
Kościół św. Katarzyny w Poddębicach
Kościół w Tuszynie
Kościół św. Łukasza w Drzewicy
Kościół w Strykowie
Kościół św. Mikołaja w Rzgowie
Kościół w Złoczewie
Klasztor w Warcie
Kościół i dzwonnica w Białej Rawskiej
Kościół w Kamieńsku
Gotycki kościół w Szadku

W województwie łódzkim są 44 miasta, w tym 3 miasta na prawach powiatów. Miasta zostały uszeregowane według liczby mieszkańców. Liczba ludności[1] z dnia 31 grudnia 2018, powierzchnia według GUS z dnia 30 czerwca 2014:

Miasto Liczba ludności
(31 grudnia 2018)
Powierzchnia
[km²]
Łódź 685.285 293,25
Piotrków Trybunalski 73.670 67,24
Pabianice 65.283 32,99
Tomaszów Mazowiecki 62.649 41,3
Bełchatów 57.432 34,64
Zgierz 56.529 42,33
Skierniewice 48.178 36,08
Radomsko 46.087 51,43
Kutno 44.172 33,59
Sieradz 42.267 51,22
Zduńska Wola 42.094 24,57
Łowicz 28.501 23,42
Wieluń 22.973 16,90
Aleksandrów Łódzki 21.682 13,82
Opoczno 21.327 24,75
Ozorków 19.456 15,46
Konstantynów Łódzki 18.096 27,25
Rawa Mazowiecka 17.404 14,28
Łask 17.344 15,67
Głowno 14.291 19,84
Łęczyca 14.094 8,95
Koluszki 13.026 9,90
Brzeziny 12.547 21,58
Wieruszów 8.568 5,97
Żychlin 8.220 8,68
Zelów 7.636 10,75
Poddębice 7.448 5,87
Tuszyn 7.292 23,25
Pajęczno 6.781 20,23
Sulejów 6.204 26,26
Działoszyn 5.922 4,94
Krośniewice 4.375 4,18
Drzewica 3.844 4,81
Przedbórz 3.572 6,08
Stryków 3.494 8,15
Rzgów 3.401 16,77
Złoczew 3.384 13,79
Warta 3.263 10,85
Biała Rawska 3.197 9,53
Uniejów 2.984 12,23
Kamieńsk 2.782 11,99
Wolbórz 2.337 15,18
Lututów 2.235 18,95
Błaszki 2.122 1,62
Szadek 1.917 17,93
Piątek 1.908 1,33

Podział administracyjny

Ludność i powierzchnia
(dane GUS, stan: 31 grudnia 2018)[1]
Lp. Herb Flaga Powiat Siedziba władz Powierzchnia
[km²]
Ludność
(31 grudnia 2018)
Gęstość zaludnienia
[osób/km²]
1 bełchatowski Bełchatów 967,60 112.997 117
2 Flaga powiatu brzezińskiego brzeziński Brzeziny 358,56 30.890 86
3 kutnowski Kutno 886,86 97.295 110
4 łaski Łask 618,23 50.103 81
5 Flaga powiatu łęczyckiego łęczycki Łęczyca 772,75 50.143 65
6 Flaga powiatu łowickiego łowicki Łowicz 988,17 78.616 80
7 Flaga powiatu łódzkiego wschodniego łódzki wschodni Łódź 499,76 71.705 143
8 Flaga powiatu opoczyńskiego opoczyński Opoczno 1040,19 76.623 74
9 Flaga powiatu pabianickiego pabianicki Pabianice 492,18 119.289 242
10 Herb powiatu pajęczańskiego Flaga powiatu pajęczańskiego pajęczański Pajęczno 803,82 51.597 65
11 Herb powiatu piotrkowskiego Flaga powiatu piotrkowskiego piotrkowski Piotrków Trybunalski 1428,74 91.315 64
12 poddębicki Poddębice 881,21 41.205 47
13 radomszczański Radomsko 1442,57 113.315 79
14 Flaga powiatu rawskiego rawski Rawa Mazowiecka 646,20 48.808 76
15 Flaga powiatu sieradzkiego sieradzki Sieradz 1490,83 118.240 79
16 Brak flagi skierniewicki Skierniewice 753,57 38.195 51
17 Flaga powiatu tomaszowskiego tomaszowski Tomaszów Mazowiecki 1024,79 117.259 114
18 wieluński Wieluń 926,48 76.699 83
19 Herb powiatu wieruszowskiego Brak flagi wieruszowski Wieruszów 577,13 42.213 73
20 zduńskowolski Zduńska Wola 369,23 66.766 181
21 zgierski Zgierz 855,18 165.916 194
22 Łódź 293,25 685.285 2337
23 Piotrków Trybunalski 67,24 73.670 1096
24 Flaga Skierniewic Skierniewice 34,41 48.178 1222
Razem 24 21 18 218,95 2 466 322 135

Demografia

Dawna przędzalnia Poznańskiego, obecnie hotel andel’s w Łodzi

Według danych z 31 grudnia 2018 r. województwo miało 2 466 322 mieszkańców[1].

Romańska archikolegiata NMP i św. Aleksego w Tumie
Klasztor cystersów w Sulejowie

Dane z 31 grudnia 2018:

Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
jednostka osób % osób % osób %
populacja 2 466 322 100 1 291 163 52 1 175 159 48
powierzchnia 18 218,96 km²
gęstość zaludnienia
[mieszk./km²]
135 71 64
  • Piramida wieku mieszkańców W. łódzkiego w 2014 roku.


Religia

Administracja i polityka

Siedziba Łódzkiego Urzędu Wojewódzkiego w Łodzi

Samorząd wojewódzki

Organem stanowiącym samorządu jest Sejmik Województwa Łódzkiego, składający się z 33 radnych. Siedzibą sejmiku województwa jest Łódź. Sejmik wybiera organ wykonawczy samorządu, którym jest zarząd województwa, składający się z 5 członków z przewodniczącym mu marszałkiem.

Budynek Urzędu Marszałkowskiego w Łodzi

Marszałkowie Województwa Łódzkiego:

Administracja rządowa

Terenowym organem administracji rządowej jest Wojewoda Łódzki, wyznaczany przez Prezesa Rady Ministrów. Siedzibą wojewody jest Łódź[8], gdzie znajduje się Łódzki Urząd Wojewódzki w Łodzi.

Gospodarka

Elektrownia Bełchatów
Podstrefa Kutno Łódzkiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej

W 2012 produkt krajowy brutto woj. łódzkiego wynosił 98,8 mld zł, co stanowiło 6,1% PKB Polski. Produkt krajowy brutto na 1 mieszkańca wynosił 39,0 tys. zł (93,2% średniej krajowej), co plasowało łódzkie na 6. miejscu względem innych województw[9].

Przeciętne miesięczne wynagrodzenie mieszkańca woj. łódzkiego w 3. kwartale 2011 wynosiło 3316,60 zł, co lokowało je na 9. miejscu względem wszystkich województw[10].

W końcu marca 2012 liczba zarejestrowanych bezrobotnych w województwie obejmowała ok. 152,8 tys. mieszkańców, co stanowi stopę bezrobocia na poziomie 13,8% do aktywnych zawodowo[11].

Według danych z 2016 2,7% mieszkańców w gospodarstwach domowych woj. łódzkiego miało wydatki poniżej granicy ubóstwa skrajnego (tzn. znajdowało się poniżej minimum egzystencji)[12].

Zasoby surowców mineralnych

Przemysł

Największe ośrodki:

Największe przedsiębiorstwa przemysłowe (według przychodów ogółem):

Łódzka Specjalna Strefa Ekonomiczna

Transport

Transport drogowy

Fragment autostrady A2 w pobliżu Strykowa
Droga krajowa 70 w Skierniewicach
Fragment ulicy Warszawskiej (droga nr 74) w Wieluniu
Jedna z ulic w centrum Brzezin
Ulica Zamkowa w centrum Pabianic
Ulica Łaska w Zduńskiej Woli – oś tego miasta
Drogi krajowe w województwie łódzkim[13]
Droga Trasa Obecna długość w województwie Uwagi
1E75 ŁódźPiotrków TrybunalskiRadomskoCzęstochowaKoziegłowySiewierzDąbrowa Górnicza 104 km
A1E75 S6 GdańskToruńŁódźPiotrków TrybunalskiCzęstochowaGliwiceGorzyczkigranica państwa z Czechami Czechy 67,3 km
A2E30 granica państwa z Niemcami NiemcyŚwieckoPoznańŁódźWarszawa (węzeł „Konotopa”) – ... – Warszawa (węzeł „Lubelska”) – Biała PodlaskaKukurykigranica państwa z Białorusią Białoruś 108 km
S8E67 Wrocław (Psie Pole) – KępnoSieradzA1 (Łódź) – ... – A1 (Piotrków Trybunalski) – Rawa MazowieckaWarszawaOstrów MazowieckaZambrówChoroszcz S19 104 km
12 granica państwa z Niemcami NiemcyŁęknicaDrożów 3GłogówLesznoJarocinKaliszSieradzPiotrków TrybunalskiSulejówRadomZwoleńPuławyLublinDorohuskgranica państwa z Ukrainą Ukraina 159 km
S12 A1 Piotrków TrybunalskiSulejówRadomPuławyKurówLublinPiaskiChełmDorohusk – granica państwa z Ukrainą Ukraina ? W województwie brak odcinków w eksploatacji
14 ŁowiczStrykówŁódźPabianice S14 83,2 km
S14 Zachodnia Obwodnica Łodzi A2S8 13,7 km Czynny odcinek Łódź-Lublinek – Róża, pozostałe odcinki w fazie planowej.
42 NamysłówKluczborkPraszkaRudnikiDziałoszynPajęcznoNowa BrzeźnicaRadomskoPrzedbórzRuda MalenieckaKońskieSkarżysko-KamiennaRudnik 97,8 km
43 Wieluń 45RudnikiKłobuckCzęstochowa 16 km
45 Zabełków 78KrzyżanowiceRacibórzKrapkowiceOpoleBierdzanyKluczborkPraszkaWieluńZłoczew 32,6 km
48 Tomaszów MazowieckiInowłódzKlwówPotworówBiałobrzegiGłowaczówKozieniceSłowiki NoweSieciechówOpactwoDęblinMoszczankaKock 35,9 km
60 ŁęczycaKutnoGostyninŁąckPłockBielskDrobinCiechanówRóżanOstrów Mazowiecka 37,8 km
70 ŁowiczSkierniewiceZawady 37,7 km
71 StrykówZgierzKonstantynów ŁódzkiPabianiceRzgów 52,2 km
72 KoninTurekŁódźRawa Mazowiecka 121 km
74 S8WieluńBełchatówPiotrków Trybunalski -SulejówŻarnówRuda MalenieckaKielceŁagówOpatówOżarówAnnopolKraśnikJanów LubelskiFrampolGorajecSzczebrzeszynZamośćHrubieszówZosin – granica państwa z Ukrainą Ukraina ~ 150 km
S74 S12 (Sulejów) – KielceOpatówTarnobrzegStalowa WolaS19 (Nisko) ? W województwie brak odcinków w eksploatacji
83 TurekSieradz 28,6 km
91 GdańskTczew1 (węzeł „Nowe Marzy”) – ... – GłuchówPiotrków TrybunalskiKamieńskRadomskoKłomniceCzęstochowa 147 km
92 WarszawaSochaczewŁowiczKutnoKołoKoninWrześniaPoznańRzepin 75,3 km
 Osobny artykuł: Drogi wojewódzkie w województwie łódzkim
UWAGA: sugestia rozszerzonej treści w nieistniejącym artykule - trzeba poprawić link.

Na terenie województwa przebiega 1179 km dróg wojewódzkich, 7975 km powiatowych i 13380 km gminnych (2008 rok)[14].

Transport kolejowy

Czynne linie kolejowe na obszarze województwa:

Planowana jest budowa szybkiej kolei łączącej Łódź z Warszawą, Poznaniem i Wrocławiem, tzw. linii „Y”.

Województwo łódzkie jest właścicielem Łódzkiej Kolei Aglomeracyjnej, która obsługuje ruch pasażerski na wybranych liniach kolejowych.

Transport lotniczy

Terminal I portu lotniczego Lublinek

Na obszarze województwa zlokalizowane są następujące lotniska:

Ochrona środowiska

Załęczański Park Krajobrazowy – Warta w okolicy Lisowic.
 Z tym tematem związana jest kategoria: Ochrona przyrody w województwie łódzkim.

System ochrony krajobrazu obejmuje prawie 9% powierzchni województwa (ok. 1800 km²). Istnieje 89 rezerwatów i 7 parków krajobrazowych:

Nauka i oświata

Budynek wydziału prawa Uniwersytetu Łódzkiego

Uczelnie publiczne (Akademia Sztuk Pięknych, Akademia Muzyczna, Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna, Politechnika Łódzka, Uniwersytet Medyczny w Łodzi i największa uczelnia regionu – Uniwersytet Łódzki) oraz 22 uczelnie niepubliczne w samej Łodzi, w tym największa w Polsce uczelnia niepubliczna AHE. Istnieje także wiele oddziałów filialnych w większych miastach regionu (Tomaszów Mazowiecki, Piotrków Trybunalski, Skierniewice, Bełchatów, Sieradz, Kutno, Wieluń).

Bezpieczeństwo publiczne

W województwie łódzkim działa centrum powiadamiania ratunkowego, które znajduje się w Łodzi i które obsługuje zgłoszenia alarmowe kierowane do numerów alarmowych 112, 997, 998 i 999[15].

Przypisy

  1. a b c d e Stan i struktura ludności 31 grudnia 2018.
  2. Marek Koter, Historyczno-geograficzne podstawy oraz proces kształtowania się regionu łódzkiego., [w:] T. Marszał (red.), Miasto – region – gospodarka w badaniach geograficznych. W stulecie urodzin Profesora Ludwika Straszewicza, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2016, s. 131–161.
  3. Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2014 r.. „Powierzchnia i Ludność w Przekroju Terytorialnym”, 2014-07-24. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. ISSN 1505-5507. 
  4. Rocznik Statystyczny Województw 2011 (wybrane tablice). , s. 69, 2012-01-24. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. ISSN 1230-5820. 
  5. Raport o stanie lasów w Polsce 2012. , s. 78, 2013. Warszawa: Centrum Informacyjne Lasów Państwowych. ISSN 1641-3229. 
  6. geoportal.gov.pl. geoportal.gov.pl. [dostęp 2013-07-27].
  7. DIGITAL ELEVATION DATA. VIEWFINDER PANORAMAS. (ang.).
  8. (Art. 3.) Ustawa z dnia 24 lipca 1998 r. (Dz.U. z 1998 r. nr 96, poz. 603).
  9. Rocznik Statystyczny Województw 2014. , s. 625, 2015-01-12. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. ISSN 1230-5820. 
  10. Obwieszczenie Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 28 listopada 2011 r. (M.P. z 2011 r. nr 108, poz. 1099).
  11. Bezrobotni oraz stopa bezrobocia według województw, podregionów i powiatów (Stan na koniec marca 2012 r.). Główny Urząd Statystyczny, 2012-04-26. [dostęp 2012-05-20].
  12. GUS, Ubóstwo w Polsce w latach 2015 i 2016 [online], stat.gov.pl [dostęp 2019-11-22] (pol.).
  13. Rozporządzenie Rady Ministrów zmieniające rozporządzenie w sprawie sieci autostrad i dróg ekspresowych (Dz.U. z 2009 r. nr 187, poz. 1446).
  14. Transport – wyniki działalności w 2008 r./Transport – Activity Results in 2008. Główny Urząd Statystyczny, 2009. s. 110. [dostęp 2009-12-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-11-22)]. ISSN 1506-7998. (pol. • ang.).
  15. Wykaz NKA dla lokalizacji Ab. Służb Alarmowych 112. uke.gov.pl. [dostęp 2014-12-27]. (pol.).

Linki zewnętrzne