Województwo śląskie

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
To jest stara wersja tej strony, edytowana przez Szoltys-bot (dyskusja | edycje) o 16:09, 19 kwi 2018. Może się ona znacząco różnić od aktualnej wersji.
województwo śląskie
— województwo —
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Polska

Kod ISO 3166-2

PL-SL

TERYT

24

Siedziba wojewody i sejmiku

Katowice

Wojewoda

Jarosław Wieczorek

Marszałek

Wojciech Saługa

Powierzchnia (2015)

12 333,09 km²

Populacja (30.06.2016)
• liczba ludności


4 564 394[1]

• gęstość

370,1 os./km²

Urbanizacja

77,6%

Tablice rejestracyjne

S

Adres Urzędu Wojewódzkiego:
ul. Jagiellońska 25
40-032 Katowice
Adres Urzędu Marszałkowskiego:
ul. J. Ligonia 46
Katowice
Podział administracyjny
Plan województwa śląskiego
Liczba miast na prawach powiatu

19

Liczba powiatów

17

Liczba gmin miejskich

49

Liczba gmin miejsko-wiejskich

22

Liczba gmin wiejskich

96

Położenie na mapie Polski
[[Plik:{{{mapa Polski}}}|240x240px|alt=Położenie na mapie Polski|]]
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „województwo śląskie”
50°20′N 19°00′E/50,333333 19,000000
Multimedia w Wikimedia Commons
Wiadomości w Wikinews
Informacje w Wikipodróżach
Strona Urzędu Wojewódzkiego
Strona Urzędu Marszałkowskiego

Województwo śląskie – jednostka samorządu terytorialnego i jednostka podziału administracyjnego Polski o powierzchni 12 333,09 km², położona na obszarze Niziny Śląskiej, Wyżyny Śląsko-Krakowskiej, Kotliny Oświęcimskiej, Pogórza Zachodniobeskidzkiego, Beskidów Zachodnich. Obejmuje wschodnią część Górnego Śląska i zachodnią część zachodniej Małopolski, w tym Zagłębie Dąbrowskie, Zagłębie Krakowskie, Żywiecczyznę i Częstochowę. Zamieszkuje je 4,57 mln osób[2]. Jest województwem o najwyższym stopniu urbanizacji i gęstości zaludnienia. Siedzibą władz województwa są Katowice.

Województwo śląskie jest jedynym województwem w Polsce, w którym jest więcej miast na prawach powiatu (19) niż powiatów (17). Na jego terenie funkcjonuje jedyny w Polsce związek metropolitalny - Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia.

Historia

Województwa z lat 1975-1998 z granicą obecnego województwa śląskiego
 Osobny artykuł: Historia Śląska.

Po raz pierwszy województwo śląskie powołano w II Rzeczypospolitej. Posiadało ono dużo szerszy zakres kompetencji niż inne ówczesne polskie województwa i obejmowało wszystkie historyczne ziemie Górnego Śląska, które znalazły się w międzywojennej Polsce (m.in. Katowice, Rybnik, Pszczyna, Wodzisław Śląski, Żory, Mikołów, Tychy, Królewska Huta, Tarnowskie Góry, Miasteczko Śląskie, Woźniki, Lubliniec, Cieszyn, Skoczów, Bielsko). Województwo to nie obejmowało – w przeciwieństwie do obecnego – ziem i miast dawnej, przedrozbiorowej I Rzeczypospolitej. Spośród tych ostatnich część południowa weszła w skład województwa krakowskiego (Żywiec, Wilamowice, Biała Krakowska oraz Jaworzno), natomiast część północno-wschodnia (m.in. Będzin, Dąbrowa Górnicza, Sosnowiec, Częstochowa, Myszków, Szczekociny, Zawiercie, Sławków) należała do województwa kieleckiego.

W następstwie agresji nazistowskich Niemiec na Polskę (Kampania wrześniowa) ukazał się dekret Hitlera O podziale i zarządzie terenów wschodnich, wydany 8 października 1939 roku. Utworzono prowincję śląską (Gau Schlesien), z siedzibą we Wrocławiu. Składała się ona z czterech okręgów rejencyjnych: katowickiego, opolskiego, wrocławskiego i legnickiego. W skład rejencji katowickiej weszły powiaty: katowicki, chorzowski, tarnogórski, bytomski, zabrski, gliwicki, frysztacki, cieszyński, bielski, bialski, żywiecki, pszczyński, sosnowiecki, będziński oraz część powiatów chrzanowskiego, olkuskiego, rybnickiego i wadowickiego. Natomiast zgodnie z dekretem Hitlera z 12 października 1939 roku o powołaniu Generalnego Gubernatorstwa (Generalgouvernement), Częstochowa należała do GG.

W 1941 r. nastąpił podział administracyjny Prowincji Śląsk (Provinz Schlesien), w wyniku którego utworzono Prowincję Górny Śląsk (Provinz Oberschlesien):

  • Rejencja Katowice (Regierungsbezirk Kattowitz) – całe województwo śląskie bez powiatu lublinieckiego, powiat będziński i część olkuskiego z województwa kieleckiego oraz powiaty bialski, żywiecki i część powiatów chrzanowskiego i wadowickiego z województwa krakowskiego
  • Rejencja Opole (Regierungsbezirk Oppeln) – powiat lubliniecki województwa śląskiego oraz część powiatów częstochowskiego i zawierciańskiego z województwa kieleckiego.

Po wojnie, w latach 1945–1950 istniało województwo śląskie (potocznie określane jako województwo śląsko-dąbrowskie), które obejmowało zdecydowaną większość terytorium dzisiejszego województwa śląskiego (gł. bez okolic Częstochowy, Żywca i Jaworzna) oraz województwa opolskiego (bez Brzegu i Namysłowa). W 1950 roku województwo śląsko-dąbrowskie podzielono na województwa opolskie i katowickie. Dopiero to ostatnie posiadało granice zbliżone do współczesnych.

Obecne województwo śląskie zostało utworzone w 1999 z województw poprzedniego podziału administracyjnego:

Geografia

Mapa fizyczna województwa śląskiego

Według danych z 1 stycznia 2014 r. powierzchnia województwa wynosiła 12 333,09 km², co stanowi 3,9% powierzchni Polski[3].

Położenie administracyjne

Katowice
Częstochowa
Bielsko-Biała
Gliwice

Województwo jest położone w południowej Polsce i graniczy z[4]:

oraz z województwami:

Położenie fizycznogeograficzne

Pod względem geograficznym województwo śląskie należy do Wyżyny Śląskiej, Jury Krakowsko-Częstochowskiej, Kotliny Oświęcimskiej oraz Beskidów. Ponadto w tych obszarach geograficznych można wyróżnić mniejsze, takie jak np. Garb Tarnogórski, Płaskowyż Rybnicki czy Kotlinę Raciborską

Położenie historyczne

Województwo śląskie obejmuje wschodnią część Górnego Śląska oraz zachodnią część Małopolski. Ponadto kilka północno-wschodnich gmin dzisiejszego powiatu częstochowskiego oraz skrawek kłobuckiego (za Liswartą) wchodziły w skład dawnego województwa sieradzkiego, zaliczanego w I Rzeczypospolitej do prowincji wielkopolskiej.

Topografia

W wymiarze północ-południe województwo rozciąga się na długości 189 km, to jest 1°42′19″. W wymiarze wschód-zachód rozpiętość województwa wynosi 138 km, co w mierze kątowej daje 1°56′20″.

Współrzędne geograficzne skrajnych punktów:

Ukształtowanie powierzchni ma charakter wyżynny i górski. Najwyższym punktem jest wierzchołek Góry Pięciu Kopców – 1534 m n.p.m.

Podział administracyjny

 Osobny artykuł: Podział administracyjny województwa śląskiego.

Województwo śląskie jest podzielone na 19 miast na prawach powiatów oraz 17 powiatów. Na III stopniu podziału administracyjnego, województwo składa się ze 167 gmin, w tym 49 gmin miejskich, 22 gmin miejsko-wiejskich oraz 96 gmin wiejskich.

Miasta na prawach powiatu – porównanie
Herb Miasto na prawach powiatu Liczba ludności
(30 czerwca 2014) 		Powierzchnia

[km²][3] 		Wydatki budżetu
(2013)[5]
[mln zł] 		Dochody budżetu
(2013)[5]
[mln zł] 		Zadłużenie samorządu względem dochodów
(2013)[5]
[%] 		Przeciętna stopa bezrobocia
(30 czerwca 2014)[6]
Bielsko-Biała 173,462 124,51 722,5 746,9 29,6% 5,5%
Bytom 172,762 69,44 662,2 678,2 25,0% 20,4%
Chorzów 110,538 33,24 468,8 463,2 18,8% 12,0%
Częstochowa 231,527 159,71 970,5 974,8 44,9% 12,4%
Dąbrowa Górnicza 123,774 188,73 798,8 717,6 24,9% 11,7%
Gliwice 184,993 133,88 1 118,4 1 049,1 22,1% 7,1%
Jastrzębie-Zdrój 91,073 85,33 461,8 394,2 0,1% 8,7%
Jaworzno 93,556 152,59 386,9 391,2 28,6% 10,1%
Katowice 303,314 164,64 1 687,3 1 565,1 38,3% 5,2%
Mysłowice 75,028 65,62 273,3 267,5 26,8% 9,1%
Piekary Śląskie 56,978 39,98 168,0 177,2 29,2% 16,0%
Ruda Śląska 141,090 77,73 525,2 526,9 30,1% 8,3%
Rybnik 140,094 148,36 607,9 623,2 17,1% 7,5%
Siemianowice Śląskie 68,658 25,50 235,8 243,1 29,1% 14,0%
Sosnowiec 210,249 91,06 702,8 718,6 28,2% 14,2%
Świętochłowice 51,722 13,31 174,8 172,0 29,0% 17,3%
Tychy 128,698 81,81 594,5 610,2 20,6% 5,4%
Zabrze 177,815 80,40 825,4 789,2 34,4% 12,9%
Żory 62,015 64,64 222,7 219,4 62,5% 9,0%
Powiat bielski (Szczyrk)
Powiat cieszyński (Ustroń)
Powiat wodzisławski (Wodzisław Śląski)
Powiaty – porównanie
Herb Powiat Liczba ludności
(30 czerwca 2014) 		Powierzchnia
[km²][3] 		Wydatki budżetu
(2013)[5]
[mln zł] 		Dochody budżetu
(2013)[5]
[mln zł] 		Zadłużenie samorządu względem dochodów
(2013)[5]
[%] 		Przeciętna stopa bezrobocia
(30 czerwca 2014)[6]
powiat będziński 150,928 364,13 110,6 105,1 8,8% 15,5%
powiat bielski 160,952 458,64 108,1 105,7 6,2% 9,1%
powiat bieruńsko-lędziński 58,723 158,15 54,9 55,2 9,3% 4,9%
powiat cieszyński 177,696 730,29 146,5 144,8 24,0% 10,1%
powiat częstochowski 135,478 1522,05 97,4 103,9 36,2% 19,2%
powiat gliwicki 115,349 664,37 68,9 68,8 0,0% 9,6%
powiat kłobucki 85,476 888,59 52,3 58,0 22,0% 13,2%
powiat lubliniecki 77,119 822,25 88,9 86,3 18,1% 12,3%
powiat mikołowski 96,039 233,14 82,4 80,6 31,6% 7,5%
powiat myszkowski 72,037 479,25 66,6 68,5 21,6% 17,6%
powiat pszczyński 109,065 471,12 93,6 90,7 14,1% 5,9%
powiat raciborski 109,478 543,76 103,2 108,8 17,1% 7,9%
powiat rybnicki 77,024 223,64 37,8 39,8 3,4% 12,1%
powiat tarnogórski 138,386 644,19 132,4 132,6 25,2% 11,0%
powiat wodzisławski 157,835 286,75 129,1 131,4 9,9% 10,7%
powiat zawierciański 121,357 1002,23 117,4 120,0 10,7% 17,0%
powiat żywiecki 153,070 1040,06 137,3 135,0 41,3% 14,1%

Urbanizacja

 Osobny artykuł: Miasta w województwie śląskim.

W województwie śląskim jest 71 miast, w tym 19 miast na prawach powiatów. W województwie tym jest najwięcej miast powyżej 100 tys. mieszkańców. Jest to jedyne województwo w Polsce, w którym mniej jest powiatów (17) niż miast na prawach powiatu (19). Większość powiatów jest silnie zurbanizowana – nie pełnią one funkcji rolniczych, a często są „sypialniami” lub terenami rekreacyjnymi dla mieszkańców dużych miast.

Demografia

Dane o ludności z dnia 30 czerwca 2014:

Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
Jednostka osób % osób % osób %
Populacja ? ? ? ? ? ?
Wiek przedprodukcyjny (0–17 lat) ? ? ? ? ? ?
Wiek produkcyjny (18–65 lat) ? ? ? ? ? ?
Wiek poprodukcyjny (powyżej 65 lat) ? ? ? ? ? ?

Według danych z 30 czerwca 2014 r. województwo śląskie miało 4 593 358 mieszkańców, co stanowiło niemal 12% ludności Polski. Województwo śląskie jest drugim województwem pod względem liczby ludności w Polsce (po województwie mazowieckim).

Gęstość zaludnienia wynosi 372 os./km² i jest najwyższa w Polsce. Najgęściej zaludniony jest centralny obszar województwa – ponad 1000 osób na km². Na terenie województwa leżą Świętochłowice – do niedawna najgęściej zaludnione miasto w Polsce (obecnie trzecie, po Legionowie i Piastowie) oraz drugi spośród najgęściej zaludnionych powiatów w Polsce – powiat wodzisławski (552,1 osób/km²). Na 100 mężczyzn przypada 107 kobiet.

Województwo charakteryzuje się znacznym udziałem mniejszości narodowych. W województwie żyje (według danych ze spisu powszechnego) 20 tys. Niemców (co stanowi 0,43% ogółu populacji w tym województwie – głównie w pow. raciborskim, gliwickim w większych miastach) oraz mniej liczni przedstawiciele innych narodowości, a także mniejszość czeska i morawska. W województwie śląskim mieszka najwięcej osób deklarujących przynależność do narodowości śląskiej, lub do śląskiej grupy etnicznej. W spisie powszechnym z 2011 roku było 318 tys. (ok. 7% ogółu populacji w województwie śląskim) deklaracji wyłącznie śląskich oraz 382 tys. deklaracji podwójnej identyfikacji (w tym 370 tys. identyfikacji śląsko-polskich)[7].

  • Piramida wieku mieszkańców W. śląskiego w 2014 roku[8].


Gospodarka

Katowicka Specjalna Strefa Ekonomiczna – Podstrefa Jastrzębsko-Żorska w Bielsku-Białej

W 2012 r. produkt krajowy brutto województwa śląskiego wynosił 205,0 mld zł, co stanowiło 12,7% PKB Polski. Produkt krajowy brutto na 1 mieszkańca wynosił 44,3 tys. zł (105,8% średniej krajowej), co plasowało śląskie na 4. miejscu względem innych województw[9].

W 2012 r. produkcja sprzedana przemysłu w województwie śląskim wynosiła 200,8 mld zł, co stanowiło 17,0% produkcji przemysłu Polski. Sprzedaż produkcji budowlano-montażowej w śląskim wynosiła 21,2 mld zł, co stanowiło 12,4% sprzedaży Polski[10].

Głównymi gałęziami gospodarki woj. śląskiego są usługi i przemysł. Najmniej ludności pracuje w rolnictwie i leśnictwie.

Przeciętne miesięczne wynagrodzenie mieszkańca woj. śląskiego w 3. kwartale 2013 r. wynosiło 4002,29 zł, co lokowało je na 2. miejscu względem wszystkich województw[11].

Pod koniec sierpnia 2014 r. liczba zarejestrowanych bezrobotnych w województwie wynosiła 181,5 tys. mieszkańców, co stanowi stopę bezrobocia na poziomie 9,9%[12].

Według danych z 2012 r. 4,5% mieszkańców w gospodarstwach domowych woj. śląskiego miało wydatki poniżej granicy ubóstwa skrajnego (tzn. znajdowało się poniżej minimum egzystencji)[13].

Pracujący woj. śląskiego według miejsca pracy i rodzaju działalności w 2012 r.[14]
Działalność i miejsce pracy Liczba
pracujących [tys.] 		Ilość
pracujących
Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo 102,1 6,22%
Przemysł 488,7 29,75%
Budownictwo 113,5 6,91%
Handel; naprawa pojazdów samochodowych 268,7 16,36%
Transport i gospodarka magazynowa 95,2 5,80%
Zakwaterowanie i gastronomia 29,7 1,81%
Informacja i komunikacja 26,6 1,62%
Działalność finansowa i ubezpieczeniowa 38,2 2,32%
Obsługa rynku nieruchomości 25,6 1,56%
Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna 60,7 3,69%
Administrowanie i działalność wspierająca 60,1 3,66%
Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne 62,5 3,81%
Edukacja 125,0 7,61%
Opieka zdrowotna i pomoc społeczna 99,7 6,07%
Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją 20,3 1,24%
Pozostała działalność usługowa 25,8 1,57%
Ogółem (Σ) 1642,4 100%

Przemysł

Elektrownia Rybnik

Woj. śląskie posiada największy odsetek osób pracujących w przemyśle tj. 488,7 tys. osób (w 2012 r.), co stanowiło 17,1% ogółem przeciętnego zatrudnienia w przemyśle w Polsce[15].

Znajdujący się w centralnej części województwa GOP jest najsilniej uprzemysłowionym obszarem w Polsce. Niewiele ustępuje mu ROW, położony na południowym zachodzie.

Ponadto istnieje kilka mniejszych okręgów przemysłowych przy innych większych miastach – Częstochowa (Częstochowski Okręg Przemysłowy), Bielsko-Biała (Bielski Okręg Przemysłowy), Jaworzno (Jaworznicko-Chrzanowski Okręg Przemysłowy), chociaż ten ostatni wchodzi w skład GOP-u.

Na terenie województwa do zakładów przemysłowych należą kopalnie węgla kamiennego, huty oraz elektrownie. Przemysł lekki skupiony głównie w okolicach Częstochowy i Lublińca.

Rolnictwo

Na terenach wiejskich województwa żyje blisko 998 tys. osób, tj. ponad 21% mieszkańców regionu i 6,8% ludności wiejskiej Polski. Powierzchnia użytków rolnych wynosi 486 tys. ha, co stanowi 39,4% powierzchni województwa.

Średnia wielkość gospodarstw wynosi 4,5 ha, co sprawia, że rolnictwo województwa śląskiego należy do najbardziej rozdrobnionych w kraju.

Największy obszar użytków rolnych posiada subregion północny (rejon Lublińca, Kłobucka i Częstochowy) – 54% powierzchni, drugi pod względem wielkości jest subregion zachodni (szczególnie rejon Raciborza i Wodzisławia) – 49% powierzchni. W pozostałych dwóch subregionach – centralnym i południowym – udział powierzchni użytków rolnych do ogólnej powierzchni wynosi nieco ponad 36%[16].

Transport

Przez dworzec główny w Katowicach przejeżdżają pociągi EuroCity i InterCity.

Biegnie tędy autostrada A1 (E75), autostrada A4 (E40), droga ekspresowa S1, droga ekspresowa S52, droga ekspresowa S86 oraz kilkanaście dróg krajowych i dróg wojewódzkich. Drogowa Trasa Średnicowa ma docelowo połączyć centra większości miast leżących w GOP.

Znajduje się tu międzynarodowy port lotniczy Katowice-Pyrzowice. Komunikacja miejska to przede wszystkim KZK GOP, MZKP Tarnowskie Góry, PKM Jaworzno, MZK Tychy, MZK Bielsko-Biała, ZTZ Rybnik, MPK Częstochowa, MZK Jastrzębie, ZKM Zawiercie, PKS Myszków, PKM Czechowice-Dziedzice, MZK Żywiec, PK Racibórz, KM Wodzisław Śląski, PGK Cieszyn i GZK Rędziny.

Transport drogowy

Węzeł Gliwice-Sośnica łączący A1 z A4 i z DK 44
S52 w Bielsku-Białej
Drogi krajowe w województwie śląskim[17][18]
Droga Trasa Obecna długość w województwie
1E75 Gdańsk – Toruń – Łódź – Częstochowa – Dąbrowa Górnicza – Tychy – Bielsko-Biała – Żywiec – Zwardoń – granica państwa ?
A1 Gdańsk – Toruń – Łódź – Częstochowa – Pyrzowice – Gliwice – Gorzyczki – granica państwa 71,9
S1 A1 (Pyrzowice) – Dąbrowa Górnicza – Bielsko-Biała – Żywiec – Zwardoń – granica państwa ?
A4E40 granica państwa – Zgorzelec – Legnica – Wrocław – Opole – Gliwice – Katowice – Kraków – Tarnów – Rzeszów – Korczowa – granica państwa ?
11 Kołobrzeg – Koszalin – Piła – Poznań – Jarocin – Ostrów Wielkopolski – Kępno – Lubliniec – Bytom ?
S11 Kołobrzeg – Koszalin – Piła – Poznań – Ostrów Wielkopolski – Lubliniec – Tarnowskie Góry – A1 ?
40 granica państwa – Głuchołazy – Prudnik – Kędzierzyn Koźle – Ujazd – Pyskowice ?
43 Wieluń 45 – Rudniki – Kłobuck – Częstochowa 1 ?
44 Gliwice – Mikołów – Tychy – Oświęcim – Zator – Skawina – Kraków ?
46 Kłodzko – Nysa – Opole – Lubliniec – Częstochowa – Szczekociny ?
52 Cieszyn – Bielsko-Biała – Kęty – Wadowice – Głogoczów ?
S52 Cieszyn – Bielsko-Biała ?
78 granica państwa – Chałupki – Wodzisław Śląski – Rybnik – Gliwice – Tarnowskie Góry – Siewierz – Zawiercie – Szczekociny – Jędrzejów – Chmielnik ?
79 Warszawa – Kozienice – Zwoleń – Sandomierz – Połaniec – Nowe Brzesko – Kraków – Trzebinia – Chrzanów – Jaworzno – Katowice – Chorzów – Bytom ?
81 Katowice – Mikołów – Żory – Skoczów ?
86 Wojkowice Kościelne – Będzin – Sosnowiec – Katowice – Tychy ?
S86 Sosnowiec – Katowice ?
88 Strzelce Opolskie – Nogowczyce – Gliwice – Bytom ?
91 Gdańsk – Tczew – 1 (węzeł „Nowe Marzy”) – ... – Głuchów – Piotrków Trybunalski – Kamieńsk – Radomsko – Kłomnice – Częstochowa 46 ?
94 A4 (węzeł „Zgorzelec”) – Bolesławiec – Krzywa – Chojnów – Legnica – Prochowice – Wrocław – Brzeg – Opole – Strzelce Opolskie – Toszek – Pyskowice – Bytom – Będzin – Sosnowiec – Dąbrowa Górnicza – Olkusz – Kraków – ... – Targowisko – Bochnia – Brzesko – Tarnów (węzeł „Tarnów”) 73 – Pilzno 73 – Dębica – Ropczyce – Sędziszów Małopolski – Rzeszów – ... – Jarosław – Radymno – Korczowa – granica państwa PL/UA ?

Transport kolejowy

Dworzec Bielsko-Biała Główna
Dworzec Częstochowa
Dworzec Gliwice
Dworzec Katowice
Dworzec Tarnowskie Góry

W województwie śląskim znajduje się 1978 km eksploatowanych linii kolejowych (1. miejsce w kraju), z czego 921 km to linie jednotorowe, natomiast 1057 km – dwu- i więcej torowe. 1734 km linii kolejowych jest zelektryfikowanych (stan na dzień 31 grudnia 2013)[19].

Od 9 grudnia 2012 wszystkie wewnątrz wojewódzkie połączenie kolejowe są realizowane przez Koleje Śląskie, których województwo śląskie jest jedynym udziałowcem. Połączenia z ościennymi województwami są wykonywane przez Koleje Śląskie oraz Przewozy Regionalne, a połączenie dalekobieżne przez PKP Intercity.

W 2015 roku dotacja dla Kolei Śląskich wyniosła 140 mln zł, a dla Przewozów Regionalnych 34 mln zł[20].

W województwie znajduje się 35 czynnych dworców kolejowych, z których niespełna połowa przeszła remont w XXI wieku, a 3 są wpisane do rejestru zabytków: Bielsko-Biała Główna, Czechowice-Dziedzice i Sosnowiec Główny (stan na dzień 30 czerwca 2015)[21][22].

Kolejowy transport towarowy to przede wszystkim przewozy węgla kamiennego.

Mapa połączeń kolejowych w województwie śląskim w rozkładzie jazdy 2015/2016
stacja na której zatrzymują się pociągi ekspresowe (EIP, EIC i EC)
stacje i przystanki na których zatrzymują się pociągi pośpieszne (TLK i IC)
stacje i przystanki na których zatrzymują się wyłącznie pociągi osobowe
stacje i przystanki nieobsługiwane przez pociągi pasażerskie
Stacja Zwardoń

Na terenie województwa 4 linie umożliwiają przekroczenie granicy państwowej:

Linia Km Stacja graniczna Państwo Źródło
93 80,662 Zebrzydowice Czechy [23]
139 113,785 Zwardoń Słowacja [24]
151 53,864 Chałupki Czechy [23]
190 40,181 Cieszyn Czechy [23]

Tabor kolejowy

EN76 Elf

Województwo śląskie wraz z Kolejami Śląskim, które należą do województwa, posiada 35 pojazdów, które są użytkowane przez Koleje Śląskie i Przewozy Regionalne:

Seria Typ Numery Liczba Producent / Modernizator Własność Użytkownik Źródło
14WE 14WE 01, 03 2 Pafawag / Newag Koleje Śląskie Koleje Śląskie [25]
EN57AKŚ 5B/6B 224 1 Pafawag / Newag UM Koleje Śląskie [26]
EN57KM 5B/6B 3001, 3002 2 Pafawag / ZNTK „Mińsk Mazowiecki” UM Koleje Śląskie [27]
27WEb Elf 27WEb 001 ÷ 006 6 Pesa Koleje Śląskie Koleje Śląskie [28][29]
EN63A Impuls 36WEa 023 ÷ 025 3 Newag UM Przewozy Regionalne [30]
EN75 FLIRT 001 ÷ 004 4 Stadler Rail UM Koleje Śląskie [31]
EN76 Elf 22WE 001 ÷ 009 9 Pesa UM Koleje Śląskie [32]
35WE Impuls 35WE 007 1 Newag UM Koleje Śląskie [33]
36WEa Impuls 36WEa 008 ÷ 010 3 Newag UM Koleje Śląskie [30]
SA109 212M 005, 011 2 Kolzam, Fablok UM Koleje Śląskie [34][35]
SA138 221M 005 1 Newag Koleje Śląskie Koleje Śląskie [35][36]
Elf II (2-członowy) 0 z 4 Pesa Koleje Śląskie Koleje Śląskie [37][38][39]
Elf II (3-członowy) 1 z 3 Pesa Koleje Śląskie Koleje Śląskie [37][38][39][29]
Elf II (4-członowy) 0 z 12 Pesa UM Koleje Śląskie [37][38][40]

Transport lotniczy

Terminal B lotniska w Pyrzowicach

W odległości około 30 km na północ od centrum Katowic znajduje się międzynarodowy port lotniczy Katowice-Pyrzowice. Po rozbudowie i oddaniu do użytkowania trzeciego terminala posiada on roczną przepustowość ok. 5,5 mln pasażerów. W 2017 obsłużono 3,8 mln pasażerów. Ma trzy terminale pasażerskie oraz terminal cargo W planach jest budowa czwartego terminala pasażerskiego. Obsługuje stałe połączenia rejsowe z ponad czterdziestoma lotniskami. Jest liderem wśród regionalnych portów lotniczych w lotach charterowych.

W centrum Katowic znajduje się również lotnisko Katowice-Muchowiec, w podbielskim Kaniowie przemysłowe lotnisko Kaniów, w Rybnickim Okręgu Węglowym działa Lotnisko Rybnik-Gotartowice. Ponadto na terenie województwa jest także wiele innych, mniejszych lotnisk i lądowisk.

Najbliższym czynnym lądowiskiem w Częstochowie jest lądowisko Częstochowa-Rudniki, oddalone od centrum miasta o 15 km. Jest ono lądowiskiem powojskowym w prywatnych rękach, z zastosowaniem sportowym – na części jego terenu operuje Aeroklub Częstochowski. Nie jest ono przystosowane do obsługi dużych samolotów, istnieje możliwość lądowania tylko małych samolotów pasażerskich. Ostatni raz lotnisko zostało użyte przez linie lotnicze w 1983 – przez jeden sezon Polskie Linie Lotnicze LOT oferowały z niego połączenia.

Transport wodny

 Zobacz też: Kanał Kłodnicki.

Port Gliwice obecnie wraz ze stacją kolejową, terminalem celnym, wolnym obszarem celnym w Gliwicach, bazą magazynową, parkingami i biurami jest jednym z elementów Śląskiego Centrum Logistyki. Port w Gliwicach uważany jest za najnowocześniejszy i najbardziej uniwersalny port śródlądowy w kraju, z uwagi na swój kształt, linie i konstrukcje nabrzeży portowych, układ basenów, powierzchnię akwatorium. W porcie znajdują się urządzenia przeładunkowe o maksymalnym udźwigu 20 ton. Roczna zdolność przeładunkowa portu wynosi około 2 milionów ton. Port Gliwice stanowi początek Kanału Gliwickiego łączącego miasta GOP z Odrą (Odrzańska Droga Wodna), a za jej pośrednictwem z siecią śródlądowych kanałów Europy Zachodniej oraz Morzem Bałtyckim.

Media

Telewizja

W województwie śląskim nadaje ośrodek telewizyjny TVP3 Katowice oraz stacja regionalna TV Silesia. Ośrodek telewizyjny TVP Katowice wystartował 3 grudnia 1957 roku. Siedziba główna stacji znajduje się na terenie Siemianowic jednak adres to Katowice ul. Telewizyjna 1 (na granicy z Siemianowicami i Chorzowem). Telewizja Katowice posiada terenowe w Bielsku-Białej, Częstochowie i Rybniku. 29 marca 2008 roku została stworzona konkurencja dla TVP Katowice. Stacja TVS to pierwsza polskojęzyczna, regionalna stacja telewizyjna o profilu informacyjno-rozrywkowym. Siedziba główna znajduje się w Katowicach. Telewizja TVN24 i Polsat News mają swoje ośrodki regionalne w Katowicach.

Stacje radiowe

W województwie śląskim nadaje kilkanaście radiowych rozgłośni m.in. Polskie Radio Katowice, Radio 90 FM, Radio Anioł Beskidów, Radio Bielsko, Radio CCM, Radio ESKA Śląsk, Radio eM, Radio Fiat, Radio Fest, Radio Maryja, Antyradio, Radio Express, Radio Piekary, Radio Silesia, Radio Jasna Góra, Radio Vanessa, Radio Jura, Radio Eska Beskidy. Swoje oddziały lokalne w Katowicach mają RMF FM, RMF Maxxx i Radio Zet.

Kultura

Teatr Śląski im. Stanisława Wyspiańskiego w Katowicach

Kultura województwa śląskiego jest zróżnicowana, ukształtowana przez wpływy zamieszkującej województwo ludności polskiego, niemieckiego, czeskiego oraz żydowskiego pochodzenia. Województwo śląskie jest obszarem zajmującym tereny zróżnicowane kulturowo o silnym poczuciu tożsamości etnicznej[41]. Niektóre z instytucji kulturalnych działających w województwie to Teatr Śląski im. St. Wyspiańskiego w Katowicach, Teatr im. Adama Mickiewicza w Częstochowie, Teatr Nowy w Zabrzu i Dom Muzyki i Tańca w Zabrzu, Filharmonia Częstochowska, Filharmonia Rybnicka i Zabrzańska oraz Opera Śląska w Bytomiu. W województwie istnieje wiele muzeów w tym Muzeum Górnośląskie w Bytomiu, Muzeum Śląskie w Katowicach czy muzea zamkowe w Bielsku, Pszczynie i Wodzisławiu. Również wiele innych miast górnośląskich posiada własne placówki muzealne, zaś w Radzionkowie istnieje także Muzeum Chleba.

Szeroką działalność kulturalną i edukacyjną umożliwia silna baza kulturalna, na którą składa się 1349 instytucji i placówek kultury należących do 185 jednostek samorządu terytorialnego województwa śląskiego[41].

Do imprez kulturalnych należą między innymi: Rawa Blues Festival, Off Festival, Mayday Festiwal, Festiwal Nowa Muzyka, Śląska Jesień Gitarowa. Propagowaniem kultury Śląska zajmuje się m.in. Zespół Pieśni i Tańca „Śląsk”.

Rozwojem śląskiej kinematografii zajmuje się Instytucja Filmowa „Silesia-Film”. W jej ramach funkcjonuje Filmoteka Śląska, będąca jedyną regionalną filmoteką w Polsce, Śląski Fundusz Filmowy, Silesia Film Commission wspierająca filmowców pod względem organizacyjnym oraz pięć kin studyjnych w Katowicach, Raciborzu i Żywcu, w tym Kino Kosmos będące ekranem premierowym dla śląskich produkcji.

Turystyka i wypoczynek

Kolej linowa na Szyndzielnię w Bielsku-Białej we wschodniej części Beskidu Śląskiego
Zamek w Będzinie
Jasna Góra widziana od strony Alei Najświętszej Maryi Panny

Beskid Śląski jest terenem turystycznym, na jego terenie znajdują się liczne ośrodki sportów zimowych, a także bazy turystyczne oraz szlaki turystyczne (Bielsko-Biała, Szczyrk, Wisła, Istebna, Korbielów czy Ustroń). Wbrew pozorom województwo śląskie jest miejscem o dużej liczbie jezior (szczególnie sztucznych, będących pozostałościami po wyrobiskach piasku dla kopalni). Wiele z nich umożliwia uprawianie sportów wodnych. Najbardziej znanymi są zbiorniki Pogoria w Dąbrowie Górniczej (łączna powierzchnia ok. 800 ha), Zalew Sosina w Jaworznie, Jezioro Paprocańskie w Tychach, Jezioro Łąckie w Łące koło Pszczyny oraz Jezioro Rybnickie w Rybniku. Ciekawym miejscem do letniego wypoczynku, pływania i wędkowania są również pożwirowe wyrobiska nad rzeką Odrą w powiecie wodzisławskim. Tereny pieszych wędrówek, wspinaczki skałkowej oraz speleologii na terenie Jury Krakowsko-Częstochowskiej, tzn. Szlak Orlich Gniazd. W Dąbrowie Górniczej znajduje się także zachodni fragment Pustyni Błędowskiej.

Spragnieni kultury i historii turyści mogą zwiedzać[styl do poprawy] Państwowe Muzeum Zamkowe w Pszczynie z rezerwatem żubrów, Zamek Piastowski w Gliwicach i Rybniku, zespół klasztorno-pałacowy w Rudach i Wodzisławiu, Muzeum Okręgowe w Bielsku-Białej, Muzeum Fauny i Flory w Jaworzu, radiostację gliwicką – miejsce prowokacji hitlerowskiej w przeddzień II wojny światowej lub podążać Szlakiem Architektury Drewnianej.

Ponadto wbrew obiegowej opinii na terenie województwa można zwiedzać także stare miasta – w Rybniku, Pszczynie, Gliwicach, Bytomiu, Cieszynie, Żorach, Wodzisławiu, Bielsku-Białej i Częstochowie. Na obszarze regionu znajdują się także zamki – w Bielsku-Białej, Będzinie, Chudowie, Lublińcu, Podzamczu koło Ogrodzieńca, Olsztynie koło Częstochowy i Tarnowskich Górach-Starych Tarnowicach.

Ośrodkami religijnymi są zabytkowe np. klasztor na Jasnej Górze w Częstochowie, bazylika w Piekarach Śląskich, bazylika w Pszowie oraz sanktuarium w Turzy Śląskiej. Unikalnymi w skali kraju są gotyckie drewniane świątynie pw. Wszystkich Świętych w Łaziskach i Sierotach.

Ponadto wiele jest zabytków przemysłowych, wśród których najsławniejsze to wpisane w 2017 jako pierwszy obiekt z województwa śląskiego na listę światowego dziedzictwa UNESCO Zabytkowa Kopalnia Srebra i Sztolnia Czarnego Pstrąga w Tarnowskich Górach (jedne z 28 obiektów w ramach wpisu o nazwie Kopalnia rud ołowiu, srebra i cynku wraz z systemem gospodarowania wodami podziemnymi w Tarnowskich Górach), Skansen górniczy „Królowa Luiza” i Skansen podziemny „Guido” w Zabrzu, Dom Tkacza i Muzeum Techniki i Włókiennictwa w Bielsku-Białej, Tyskie Browarium w Tychach. Jedyne w Polsce Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu. Zabytki przemysłowe scala Szlak Zabytków Techniki Województwa Śląskiego.

Miejscami aktywnego wypoczynku w województwie śląskim są również parki reakreacyjne w tym Park Śląski w Chorzowie z ogrodem zoologicznym wesołym miasteczkiem i planetarium i park Trzy Wzgórza w Wodzisławiu Śląskim z kompleksem sportowo-rozrywkowym. Miejscem związanym z śląską przyrodą jest też Śląski Ogród Botaniczny w Mikołowie.

Przyroda i jej ochrona

Pustynia Błędowska
Pogoria IV w Dąbrowie Górniczej
Zalew Sosina w Jaworznie

Według danych z 31 grudnia 2012 r. w woj. śląskim lasy obejmowały powierzchnię 392,2 tys. ha, co stanowiło 31,8% jego powierzchni[42].

Na terenie woj. śląskiego znajdują się kompleksy leśne, których historyczne i umowne nazwy to:

Stan lasów woj. śląskiego jest wynikiem negatywnych przemian i działalności człowieka, głównie w okresie XVIII, XIX i XX wieku. W początkach tzw. ery przemysłowej lasy śląskie poddane były szczególnie rabunkowej gospodarce związanej z nieracjonalnym pozyskiwaniem surowca drzewnego, co związane było z gwałtownym rozwojem i potrzebami hut cynku, ołowiu, żelaza oraz wzrastającemu zapotrzebowaniu kopalń węgla kamiennego na drewno niezbędne do zabudowy wyrobisk górniczych. Prowadziło to do masowego wyrębu drzew gatunków liściastych (buk, dąb, brzoza, olsza, grab). Zabiegi te doprowadziły do zmiany w składzie gatunkowym śląskich lasów i zwiększenia udziału gatunków iglastych. Masowo sadzono jednogatunkowe, lite drzewostany sosnowe i świerkowe bez względu na rodzaj siedliska. Z tego też względu pogłębiła się znacznie degradacja siedlisk, zakłócając strukturę biocenotyczną drzewostanów, co z kolei spowodowało częstsze występowanie gradacji szkodliwych owadów drzew leśnych.

Nie bez wpływu na stan polskich, a także i śląskich lasów miały działania wojenne i zwiększone potrzeby przemysłu zbrojeniowego w okresie II wojny światowej, a po wojnie gwałtowny rozwój i wzrost przemysłu wydobywczego i hutniczego Górnego Śląska.[potrzebny przypis]

Obecnie dla utrzymania lasów narażonych na silne działanie emisji przemysłowych prowadzi się przebudowę drzewostanów. W miejsce drzew mało odpornych na zanieczyszczenia, sadzi się gatunki drzew mniej wrażliwych na emisje przemysłowe.[potrzebny przypis]

Dopiero w roku 1968 utworzono i zagospodarowywać zaczęto Leśny pas ochronny GOP wokół Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego (GOP) o powierzchni ok. 32 tys. ha i utworzono nowe rezerwaty oraz parki krajobrazowe.[potrzebny przypis]

Parki krajobrazowe znajdujące się w granicach woj. śląskiego:

Nauka i oświata

Wydział Teologiczny Uniwersytetu Śląskiego

Na terenie województwa znajdują się 34 szkoły wyższe oraz 25 jednostek zamiejscowych[43]. Niemniej jednak, aż do lat 60. województwo śląskie nie posiadało uniwersytetu.

Do największych uczelni w województwie (według liczby studentów, stan na 30.11.2016 r.) należały:

  1. Uniwersytet Śląski w Katowicach (23 133 studentów),
  2. Politechnika Śląska (21 366 studentów),
  3. Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach (10 345 studentów),
  4. Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach (9 870 studentów),
  5. Politechnika Częstochowska (7 881 studentów),
  6. Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej (5 482 studentów),
  7. Akademia Wychowania Fizycznego im. Jerzego Kukuczki w Katowicach (4 727 studentów),
  8. Akademia im. Jana Długosza w Częstochowie (4 525 studentów)[44].

Religia

 Osobny artykuł: Świadkowie Jehowy w województwie śląskim.

Na terenie województwa funkcjonują trzy katolickie metropolie: częstochowska, katowicka i krakowska.

W województwie śląskim głównymi ośrodkami kultu religijnego katolików są Jasna Góra, Bazylika Najświętszej Marii Panny i św. Bartłomieja w Piekarach Śląskich oraz Bazylika Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Pszowie.

W Śląskiem działają dwie diecezje Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP: Diecezja cieszyńska i diecezja katowicka. Na terenie województwa mieszka ponad połowa polskich luteran, z czego najwięcej w powiecie cieszyńskim.

Na terenie województwa działają również: Kościół katolicki obrządku bizantyjsko-ukraińskiego, Kościół Polskokatolicki, Kościół Starokatolicki, Kościół Starokatolicki Mariawitów, Kościół Katolicki Mariawitów, Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny, Świadkowie Jehowy, Świecki Ruch Misyjny „Epifania”, Kościół Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich, Buddyjski Związek Diamentowej Drogi Linii Karma Kagyu, Liga Muzułmańska w RP oraz Związek Gmin Wyznaniowych Żydowskich w RP.

Sport

Stadion Śląski w Chorzowie
Stadion Arena Częstochowa
Hala sportowa Spodek w Katowicach
Skocznia narciarska im. Adama Małysza w Wiśle-Malince

Biathlon

Aż 10 spośród 35 klubów biathlonowych zrzeszonych w Polskim Związku Biathlonu działa w województwie śląskim. Śląskie jest drugim w kraju województwem z największą liczbą klubów biathlonowych. Więcej klubów biathlonowych (12) działa tylko w województwie dolnośląskim[45]. Na terenie województwa śląskiego działają dwa spośród trzech w Polsce Biathlonowych Ośrodków Szkolenia Sportowego Młodzieży (BOSSM) mieszczące się w Wodzisławiu Śląskim i Żywcu[46]. Z województwa śląskiego pochodzi mistrz świata i Europy oraz wicemistrz olimpijski w biathlonie Tomasz Sikora.

Hokej na lodzie

W śląskim działa wiele drużyn hokeja na lodzie. Najbardziej znane to Polonia Bytom, Zagłębie Sosnowiec, Naprzód Janów, GKS Tychy, JKH GKS Jastrzębie, GKS Katowice, a także SMS I Sosnowiec.

Łucznictwo

W województwie śląskim działają co najmniej trzy kluby łucznicze: MLKS Czarna Strzała Bytom, LKS Łucznik Żywiec i Śląski Klub Łuczniczy „REFLEX”.

Pétanque

W śląskiem działa kilka organizacji sportowych pétanque. Trzy z nich Żywiecki Klub Boules, Śląski Klub Petanque „Carbon” i Sekcja Petanque przy Stowarzyszeniu Domu Miasta Saint-Etienne w Katowicach są zrzeszone w Polskiej Federacji Pétanque i grają w lidze PFP. W ciągu dziesięciu lat, od założenia Federacji w roku 2001, klub z Żywca czterokrotnie zdobywał tytuł Klubowego Mistrza Polski, a jego zawodnicy siedmiokrotnie tytuł Mistrza Polski Seniorów, a następnie reprezentowali Polskę na mistrzostwach świata i Europy.

Piłka nożna

Górnik Zabrze i Ruch Chorzów wielokrotnie zdobywały tytuły Mistrza i Wicemistrza Polski oraz Puchar Polski. Ponadto mistrzami Polski w piłce nożnej były dwie drużyny z Bytomia: Polonia i Szombierki. Drużyny Katowickiej GieKSy oraz Zagłębia Sosnowiec czterokrotnie zostawały Wicemistrzami i kilkukrotnie zdobywały Puchar Polski. Ponadto AKS Chorzów, 1. FC Katowice, GKS Tychy i Odra Wodzisław Śląski zajmowały miejsca na podium mistrzostw polski w piłce nożnej. W latach 50. i 60. połowa klubów polskiej ekstraklasy pochodziła z województwa.

Dowodem jakie znaczenie dla mieszkańców Śląska ma piłka nożna jest fakt że ma on swoją własną reprezentację piłkarską. W skład Reprezentacji Śląska wchodzą wyłącznie zawodnicy grający na co dzień w górnośląskich klubach piłkarskich.

Siatkówka

Wiodące drużyny: Jastrzębski Węgiel, Wkręt-Met Domex AZS Częstochowa, Płomień Sosnowiec oraz TKS Tychy i Energetyk Jaworzno. BKS Stal Bielsko-Biała jest najbardziej utytułowaną drużyną siatkówki spośród zespołów Ligi Siatkówki Kobiet. Drugi sezon w Plus Lidze Kobiet rozgrywa także drużyna MKS Dąbrowa Górnicza.

Skoki narciarskie

Najpopularniejsze kluby w których można uprawiać skoki narciarskie to WSS Wisła, AZS-AWF Katowice i SSR LZS Sokół Szczyrk. Z województwa śląskiego pochodzi wielokrotny mistrz świata i zdobywca pucharu świata Adam Małysz.

Żużel

W województwie śląskim popularny jest również żużel. Najbardziej znane drużyny żużlowe województwa śląskiego to RKM Rybnik i Włókniarz Częstochowa, należące do czołowych polskich drużyn.

Obiekty sportowe

Największym stadionem w województwie jest Stadion Śląski w Chorzowie. Pełni funkcje stadionu piłkarskiego i lekkoatletycznego. Na terenie województwa istnieje lub jest w budowie kilka nowoczesnych stadionów piłkarskich: Stadion Miejski w Gliwicach, Stadion Miejski w Bielsku-Białej, Stadion im. Ernesta Pohla w Zabrzu, Stadion Miejski w Tychach. Innymi dużymi stadionami są Stadion Szombierek Bytom, Stadion Ruchu Chorzów, Stadion Miejski w Rybniku, stadion żużlowy Arena Częstochowa, Stadion MOSiR w Wodzisławiu Śląskim.

W województwie funkcjonuje również wiele hal widowiskowo-sportowych z których największe są: Spodek w Katowicach, Hala Sportowa Częstochowa, Hala Widowiskowo-Sportowa w Bielsku-Białej, Hala Widowiskowo-Sportowa Centrum w Dąbrowie Górniczej, Hala Widowiskowo-Sportowa w Jastrzębiu-Zdroju, Hala Polonia, Hala Widowiskowo-Sportowa w Zabrzu. W budowie jest największy obiekt tego typu w województwie – Hala Gliwice.

Wśród innych obiektów sportowych warto wymienić: skocznię narciarską w Wiśle-Malince, skocznię Skalite w Szczyrku.

Administracja i polityka

Samorząd wojewódzki

Organem stanowiącym jest Sejmik Województwa Śląskiego, składający się z 45 radnych. Siedzibą sejmiku województwa są Katowice. Sejmik wybiera organ wykonawczy samorządu, którym jest zarząd województwa, składający się z 5 członków z przewodniczącym mu marszałkiem.

Podział mandatów w Sejmiku Woj. Śląskiego (2014)
Komitet wyborczy Mandaty
Platforma Obywatelska RP
17/45
Prawo i Sprawiedliwość
16/45
Polskie Stronnictwo Ludowe
5/45
Ruch Autonomii Śląska
4/45
Sojusz Lewicy Demokratycznej
3/45

Budżet województwa śląskiego w 2013 r. zamknął się wydatkami w wysokości 1705,5 mln zł oraz dochodami w wysokości 1592,9 mln zł. Zadłużenie samorządu na koniec 2013 r. wyniosło 500,1 mln zł, co stanowiło 31,4% wartości wykonanych dochodów[5].

Administracja rządowa

Siedziba urzędu wojewódzkiego – Gmach Sejmu Śląskiego

Organem administracji rządowej jest Wojewoda Śląski, wyznaczany przez Prezesa Rady Ministrów. Siedzibą wojewody są Katowice[47], gdzie znajduje się Śląski Urząd Wojewódzki w Katowicach. W ramach urzędu działają także 2 delegatury: w Bielsku-Białej i w Częstochowie.

Delegatury urzędu wojewódzkiego obejmują swoim zasięgiem działania:

  • delegatura w Bielsku-Białej powiaty: bielski, cieszyński i żywiecki oraz miasto Bielsko-Biała.
  • delegatura w Częstochowie powiaty: częstochowski, kłobucki, myszkowski oraz miasto Częstochowa[48].

Wojewodowie śląscy

(od 1999)

Wojewodowie Katowiccy (1973–1998)

Przewodniczący Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach (1950–1973)

Wojewodowie Śląscy (1945–1950)

Wojewodowie Śląscy (1922–1939)

Bezpieczeństwo publiczne

W województwie śląskim działa centrum powiadamiania ratunkowego, które znajduje się w Katowicach i które obsługuje zgłoszenia alarmowe kierowane do numerów alarmowych 112, 997, 998 i 999[49].

Wojsko

W województwie stacjonują jednostki wojskowe Sił Zbrojnych RP m.in.:

Instytucje wykonujące zadania na rzecz SZ RP:

Jednostka administracji wojskowej MON – Wojewódzki Sztab Wojskowy w Katowicach

Zobacz też

Uwagi

  1. ↑ Gmina miejska Sławków znalazła się początkowo w powiecie olkuskim. 1 I 2002 została przeniesiona do powiatu będzińskiego w woj. śląskim.

Przypisy

  1. ↑ http://www.polskawliczbach.pl/slaskie, w oparciu o dane GUS.
  2. ↑ Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2016 r. Stan w dniu 31.12.2015 r.. Główny Urząd statystyczny. s. 17. [dostęp 2016-10-13]. (pol.).
  3. ↑ a b c Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2014 r.. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2014-07-24. ISSN 1505-5507.
  4. ↑ geoportal.gov.pl. geoportal.gov.pl. [dostęp 2013-07-27].
  5. ↑ a b c d e f g Dane z wykonania budżetów jednostek samorządu terytorialnego województwa śląskiego za IV kwartał 2013 r.. Regionalna Izba Obrachunkowa w Katowicach. [dostęp 2014-10-12].
  6. ↑ a b Obwieszczenie Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 24 września 2014 r. ws. przeciętnej stopy bezrobocia w kraju oraz na obszarze powiatów (M.P. z 2014 r. poz. 853)
  7. ↑ Urząd Statystyczny w Katowicach: Raport z wyników w województwie śląskim. Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2011. 2012. [dostęp 2012-11-08].
  8. ↑ Polska w liczbach, śląskie, w oparciu o dane GUS.
  9. ↑ Rocznik Statystyczny Województw 2014. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2015-01-12, s. 625. ISSN 1230-5820.
  10. ↑ Rocznik Statystyczny Województw 2013. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2014-01-15, s. 57. ISSN 1230-5820.
  11. ↑ Obwieszczenie Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 29 listopada 2013 r. (M.P. z 2013 r. poz. 993)
  12. ↑ Bezrobotni oraz stopa bezrobocia według województw, podregionów i powiatów (stan w końcu sierpnia 2014 r.). Główny Urząd Statystyczny, 2014-09-24. [dostęp 2014-09-28].
  13. ↑ Ubóstwo w Polsce w świetle badań GUS. Główny Urząd Statystyczny, 2013-10-17. s. 20. [dostęp 2013-12-08].
  14. ↑ Rocznik Statystyczny Województw 2013. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2014-01, s. 304-305. ISSN 1230-5820.
  15. ↑ Rocznik Statystyczny Przemysłu 2013. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2013-12, s. 220. ISSN 1231-8957.
  16. ↑ Tereny wiejskie. slaskie.pl. [dostęp 2013-09-13].
  17. ↑ Rozporządzenie Rady Ministrów zmieniające rozporządzenie w sprawie sieci autostrad i dróg ekspresowych (Dz.U. z 2009 r. nr 187, poz. 1446).
  18. ↑ Zarządzenie Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad z dnia 10.12.2009.
  19. ↑ Transport. Wyniki działalności w 2013 r.. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2014, s. 94. ISSN 1506-7998.
  20. ↑ Śląskie najwięcej wydaje na transport. inforail.pl, 2016-06-28. [dostęp 2016-06-28].
  21. ↑ Dworce czynne na 30 06 2015. 2015-06-30. [dostęp 2015-08-03].
  22. ↑ Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków – stan na 31 czerwca 2015 r. – woj. śląskie. 2015-06-30. [dostęp 2015-08-03].
  23. ↑ a b c Mapy ogólne. W: Ryszard Stankiewicz, Marcin Stiasny: Atlas Linii Kolejowych Polski 2011. Wyd. pierwsze. Rybnik: Eurosprinter, 2011, s. H6. ISBN 978-83-931006-4-4.
  24. ↑ Mapy ogólne. W: Ryszard Stankiewicz, Marcin Stiasny: Atlas Linii Kolejowych Polski 2011. Wyd. pierwsze. Rybnik: Eurosprinter, 2011, s. H7. ISBN 978-83-931006-4-4.
  25. ↑ Zespoły trakcyjne 14WE i tzw. Pociąg Papieski. W: Robert Kroma, Janusz Sosiński, Krzysztof Zintel: Normalnotorowe wagony silnikowe kolei polskich 1991–2013. Wyd. 1. Poznań: BWH Kolpress, 2014, s. 245, seria: Encyklopedia taboru. ISBN 978-83-933257-6-4.
  26. ↑ Dostawa 1 sztuki elektrycznego zespołu trakcyjnego po naprawie głównej wraz z modernizacją. 2012-08-10. [dostęp 2012-08-10].
  27. ↑ Dostawa 2 sztuk elektrycznych zespołów trakcyjnych. bip.slaskie.pl, 2011-11-21. [dostęp 2012-10-28].
  28. ↑ Marek Graff. Nowoczesne elektryczne zespoły trakcyjne w Polsce. „Technika Transportu Szynowego”. 5-6/2014, s. 34–47. Emi-press. ISSN 1232-3829. 
  29. ↑ a b Elf2 bez przydziału, pojedzie na różnych liniach. inforail.pl, 2017-09-13. [dostęp 2017-09-15].
  30. ↑ a b Paweł Terczyński. Zespoły typu 36WEa Impuls dla Południowej Grupy Zakupowej. „Świat Kolei”. 7/2015, s. 12-18. Łódź: Emi-press. ISSN 1234-5962. 
  31. ↑ Opowieść o tym jak Śląskie Flirta kupowało. inforail.pl, 2008-10-21. [dostęp 2012-12-29].
  32. ↑ Paweł Terczyński. Elektryczne zespoły trakcyjne rodziny Elf. „Świat Kolei”. 3/2012, s. 26-33. Łódź: Emi-press. ISSN 1234-5962. 
  33. ↑ Dostawa 1 sztuki nowego EZT. bip.slaskie.pl, 2012-09-06. [dostęp 2012-09-06].
  34. ↑ „Kolzam” na testach. Będzie w nowym rozkładzie. rynek-kolejowy.pl, 2012-09-20. [dostęp 2013-02-23].
  35. ↑ a b Marek Graff. Pojazdy z napędem spalinowym dla ruchu regionalnego w Polsce. „Technika Transportu Szynowego”. 4/2014, s. 28. Emi-press. ISSN 1232-3829. 
  36. ↑ Koleje Śląskie dostaną 221M. W formie aportu. inforail.pl, 2013-02-18. [dostęp 2013-02-23].
  37. ↑ a b c Elfy II pojadą do Kolei Śląskich. Umowa podpisana. rynek-kolejowy.pl, 2016-10-18. [dostęp 2016-10-19].
  38. ↑ a b c Załącznik nr 3 do SIWZ KS/ZP/25/2016. kolejeslaskie.com. [dostęp 2016-10-20].
  39. ↑ a b Koleje Śląskie kupią cztery dodatkowe Elfy II. rynek-kolejowy.pl, 2017-01-03. [dostęp 2017-01-03].
  40. ↑ Michał Szymajda, Cała opcja na Elfy 2 dla Śląska będzie realizowana [online], rynek-kolejowy.pl [dostęp 2017-02-17].
  41. ↑ a b Kultura. slaskie.pl. [dostęp 2013-09-13].
  42. ↑ Raport o stanie lasów w Polsce 2012. Warszawa: Centrum Informacyjne Lasów Państwowych, 2013, s. 78. ISSN 1641-3229.
  43. ↑ GUS: Bank Danych Lokalnych – Szkoły wyższe, studenci i absolwenci wg powiatów. [dostęp 2017-05-27].
  44. ↑ „Szkoły wyższe i ich finanse w 2016 r.”, s. 76-77, 2017-10-30. Główny Urząd Statystyczny. ISSN 1506-2163. (pol.). 
  45. ↑ Polski Związek Biathlonu. biathlon.com. [dostęp 2013-07-24]. (pol.).
  46. ↑ Wodzisław i Żywiec z BOSSM. biathlon.pl. [dostęp 2017-03-01]. (pol.).
  47. ↑ (Art. 3.) Ustawa z dnia 24 lipca 1998 r. (Dz.U. z 1998 r. nr 96, poz. 603).
  48. ↑ (§3. Statut ŚUW w Katowicach) Zarządzenie Nr 149/09 Wojewody Śląskiego z dnia 4 czerwca 2009 r. (Dz. Urz. Woj. Śląskiego z 2009 r., Nr 104, poz. 2317).
  49. ↑ Wykaz NKA dla lokalizacji Ab. Służb Alarmowych 112. uke.gov.pl. [dostęp 2014-12-27]. (pol.).

Linki zewnętrzne

Województwo śląskie
Miasta na prawach powiatu
Powiaty
Inne zagadnienia

Podział administracyjny Polski
Województwa
Siedziby wojewodów
i sejmików
Podziały administracyjne
województw
Herby województw
Flagi województw
Województwa proponowane
Inne jednostki podziału

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Województwo_śląskie&oldid=53250257”