Parzęczew (województwo łódzkie)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Artykuł

51°56′50″N 19°12′20″E

- błąd

38 m

WD

51°56'26"N, 19°12'20"E

- błąd

38 m

Odległość

783 m

Parzęczew
wieś
Ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 łódzkie

Powiat

zgierski

Gmina

Parzęczew

Sołectwo

Parzęczew

Liczba ludności (2022)

914[1]

Strefa numeracyjna

42

Kod pocztowy

95-045

Tablice rejestracyjne

EZG

SIMC

0415340

Położenie na mapie gminy Parzęczew
Mapa konturowa gminy Parzęczew, w centrum znajduje się punkt z opisem „Parzęczew”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, w centrum znajduje się punkt z opisem „Parzęczew”
Położenie na mapie województwa łódzkiego
Mapa konturowa województwa łódzkiego, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Parzęczew”
Położenie na mapie powiatu zgierskiego
Mapa konturowa powiatu zgierskiego, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Parzęczew”
Ziemia51°56′50″N 19°12′20″E/51,947222 19,205556
Strona internetowa
Widok na kościół w Parzęczewie od strony Ozorkowa
Modrzewiowy kościół św. Rocha
Zabytkowy młyn z początku XX wieku

Parzęczew – dawne miasto, obecnie wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie zgierskim, w gminie Parzęczew.

Parzęczew uzyskał lokację miejską w 1421 roku, zdegradowany w 1539 roku, ponowna lokacja w 1565 roku, degradacja w 1870 roku[2].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Parzęczew to pierwotnie wieś książęca, nad strumieniem zwanym Gnidą, która została założona przez rodzinę Pomianów przybyłą z Wielkopolski. Pierwsza wzmianka o Parzęczewie pochodzi z 1385 roku. W 1421 r. Parzęczew otrzymał prawa miejskie na mocy przywileju wydanego przez Władysława Jagiełłę, jako miasto prywatne Wojciecha Parzęczewskiego, łowczego łęczyckiego. Mimo wielokrotnego potwierdzania przywilejów przez kolejnych monarchów położone peryferyjnie miasto nie rozwinęło się w większy ośrodek, prawdopodobnie nigdy nie przekraczając liczby 1000 mieszkańców (w spisie z grudnia 1820 roku burmistrz Wasikiewicz podaje, że Parzęczew w 98 domach drewnianych i 1 murowanym zamieszkiwało 521 chrześcijan, 457 żydów i 21 obywateli innych wyznań). Prawa miejskie zostały Parzęczewowi odebrane w 1870 r. na mocy carskiej reformy administracyjnej.

W 1939 Niemcy wcielili Parzęczew do Rzeszy. Rządy nazistowskie w l. 1939-1945 przyniosły wymordowanie społeczności żydowskiej, tradycyjnie stanowiącej istotną część ludności Parzęczewa, hitlerowcy zniszczyli także drewnianą synagogę z XVIII wieku. W 1943 nazwę miejscowości zmieniono na Parnstädt. Wojska radzieckie zajęły Parzęczew 19 stycznia 1945.

W latach 1975–1998 miejscowość położona była w ówczesnym województwie łódzkim.

Parzęczew zachował do dziś zręby miejskiego układu przestrzennego z obszernym, prostokątnym rynkiem, w centrum którego znajduje się kościół ufundowany na samym początku XIX wieku przez rodzinę Stokowskich, i małomiasteczkową zabudową wokół.

Zabytki[edytuj | edytuj kod]

Według rejestru zabytków NID[3] na listę zabytków wpisane są obiekty:

  • kościół parafialny pw. Wniebowzięcia NMP, 1804-10, nr rej.: 510-V-38 z 13.01.1950

Kościół wybudowano w latach 1804-10, w 1878 roku został przebudowany, przy czym rozszerzono go, ozdobiono oraz zbudowano z drzewa strzelistą i lekką wieżę, która jest widoczna już z daleka przed wjazdem do Parzęczewa. Ściany kościoła przyozdobione są polichromią namalowaną przez ucznia Jana Matejki - Aleksandra Przewalskiego - na przełomie XIX i XX stulecia. Centralne miejsce w wystroju świątyni zajmuje Golgota - monumentalne malowidło, niemające sobie równych nie tylko w najbliższej okolicy, ale i w całej Łódzkiej Archidiecezji. Autorem tego arcydzieła jest malarz z Petersburga - Wincenty Łukasiewicz.

  • kościół cmentarny pw. św. Rocha, drewniany, 1 poł. XVII w., nr rej.: A/525 z 8.08.1967

Kościół pw. św. Rocha, modrzewiowy, kryty gontem, jest położony na cmentarzu rzymskokatolickim.

  • młyn motorowy z przełomu XIX/XX w.

Współczesność[edytuj | edytuj kod]

Miejscowość jest siedzibą gminy Parzęczew. W Parzęczewie rozwijają się takie dyscypliny sportowe jak piłka nożna (Orzeł Parzęczew – V liga).

Do roku 2008, zawsze w ostatnią niedzielę sierpnia podczas dożynek, w Parzęczewie odbywał się półmaraton „Puchatka” wyróżniany przez portal maratonypolskie.pl w głosowaniu biegaczy w 2005 i 2007 roku.

szlak turystyczny czerwony przez miejscowość biegnie trasa Łódzkiej magistrali rowerowej (ukł, N-S)

Inne miejscowości o podobnej nazwie: Parzęczew (wieś w województwie wielkopolskim), Parzęczewo.

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych, Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-04].
  2. Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 58-59.
  3. NID: Rejestr zabytków nieruchomych, województwo łódzkie. [dostęp 2008-09-19].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Województwo Łódzkie. Przewodnik, red. Tadeusz Krzemiński, Wydawnictwo „Sport i turystyka”, Warszawa 1972

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]