1917
Rządzący państwami w 1917
Wydarzenia w Polsce
- 2 stycznia – na zjeździe konserwatystów we Lwowie poparto obwołanie cesarza austriackiego Karola królem Polski.
- 11 stycznia:
- debiut teatralny Eugeniusza Bodo w Teatrze Apollo w Poznaniu.
- Ignacy Paderewski przedstawił koncepcję utworzenia Stanów Zjednoczonych Polski.
- 14 stycznia – inauguracyjne posiedzenie Tymczasowej Rady Stanu.
- 21 marca – w Warszawie odbyło się 11 posiedzenie Tymczasowej Rady Stanu. Na posiedzeniu Józef Piłsudski zreferował sprawę uposażenia i zaopatrzenia w żywność w Legionach.
- 2 lipca – w związku z kryzysem przysięgowym Józef Piłsudski wystąpił z Tymczasowej Rady Stanu.
- 8 lipca – I wojna światowa: PPS przeszła do opozycji wobec państw centralnych.
- 9 lipca – Józef Piłsudski nakazał polskim legionistom odmówić złożenia przysięgi na wierność cesarzom Niemiec i Austro-Węgier. Skutkiem tego Piłsudski został osadzony w twierdzy w Magdeburgu, oficerowie w obozie w Beniaminowie pod Warszawą, a szeregowi w Szczypiornie koło Kalisza.
- 22 lipca – w wyniku kryzysu przysięgowego w Legionach Polskich Józef Piłsudski i Kazimierz Sosnkowski zostali aresztowani przez Niemców i osadzeni w twierdzy w Magdeburgu.
- 24 lipca – została stoczona bitwa pod Krechowcami, między walczącymi po stronie rosyjskiej polskimi ułanami a Niemcami.
- 15 sierpnia – utworzono Komitet Narodowy Polski.
- 25 sierpnia – Tymczasowa Rada Stanu podała się do dymisji.
- 28 sierpnia – powstała Komisja przejściowa tymczasowej Rady Stanu.
- 12 września – powstała Rada Regencyjna Królestwa Polskiego.
- 20 września – Komitet Narodowy Polski został uznany przez rząd Francji.
- 11 października – uruchomiono przewozy pasażerskie Hrubieszowską Koleją Dojazdową.
- 16 października – rozpoczęto wydobycie w KWK Sośnica.
- 26 listopada – powstał rząd Jana Kucharzewskiego.
- W Błoniu założono klub sportowy KS Błonianka Błonie.
- Powstało pismo dla dzieci Płomyk.
Wydarzenia na świecie
- 2 stycznia – bank kanadyjski Royal Bank of Canada przejął bank prowincji kanadyjskiej Quebec – „Quebec Bank”.
- 9 stycznia:
- I wojna światowa: niemieckie dowództwo postanowiło o powrocie do doktryny nieograniczonej wojny podwodnej.
- I wojna światowa: wojska tureckie zostały wyparte z półwyspu Synaj.
- 11 stycznia – eksplozja w fabryce amunicji Kingsland w stanie New Jersey (teraz miejscowość Lyndhurst) spowodowana przez niemieckich sabotażystów, stała się jednym z powodów przystąpienia USA do pierwszej wojny światowej.
- 14 stycznia – na stojącym w porcie Yokosuka japońskim krążowniku Tsukuba doszło do eksplozji komór amunicyjnych, co doprowadziło do jego pożaru i zatonięcia; zginęło 305 marynarzy.
- 16 stycznia – próba zawarcia sojuszu niemiecko-meksykańskiego w I wojnie światowej (Telegram Zimmermanna).
- 17 stycznia – USA za 25 mln dolarów zakupiły od Danii Wyspy Dziewicze.
- 19 stycznia – eksplozja w fabryce amunicji w Londynie pozbawiła życia 73 osoby i raniła ponad 400 osób. Pożar wynikły z eksplozji spowodował straty rzędu 2 milionów funtów.
- 22 stycznia – I wojna światowa: prezydent Woodrow Wilson wezwał do „pokoju bez zwycięstwa” w Europie.
- 25 stycznia:
- Dania sprzedała Stanom Zjednoczonym Ameryki Duńskie Indie Zachodnie za 25 mln dolarów.
- w San Francisco odbyły się zgromadzenia przeciwników prostytucji. Około 300 prostytutek apelowało o tolerancję, tłumacząc, że zostały zmuszone do prostytucji ubóstwem. Zapytane, czy przyjęłyby pracę za 8 do 10 dolarów na tydzień, skwitowały pytanie śmiechem, co pozbawiło je sympatii społeczeństwa. Wkrótce po tym policja zamknęła około 200 domów publicznych.
- 28 stycznia – oddziały armii Stanów Zjednoczonych zaprzestały nieskutecznego pościgu na terytorium Meksyku za oddziałami generała Pancho Villa.
- 30 stycznia – oddziały dowodzone przez Johna Pershinga rozpoczęły wycofywanie się z terytorium Meksyku. 5 lutego operacja została zakończona – oddziały osiągnęły Columbus w stanie Ohio.
- 31 stycznia – I wojna światowa: Niemcy ogłosiły, że ich okręty podwodne rozpoczynają nieograniczoną wojnę podwodną.
- 3 lutego – I wojna światowa: Stany Zjednoczone zerwały relacje dyplomatyczne z Niemcami.
- 5 lutego – w Meksyku ogłoszono konstytucję wprowadzającą ustrój republiki federacyjnej.
- 12 lutego – założono meksykański klub piłkarski Deportivo Toluca.
- 13 lutego – Mata Hari została aresztowana przez władze francuskie za szpiegostwo.
- 23 lutego – pierwszy raz obchodzono Dzień Kobiet w Rosji.
- 24 lutego – I wojna światowa: ambasador Stanów Zjednoczonych w Wielkiej Brytanii Walter Hines Page otrzymał rozszyfrowany telegram Zimmermanna, w którym Niemcy oferowali pomoc Meksykowi w odzyskaniu ziem utraconych podczas wojny z USA (1846-1848), jeśli ten wypowie wojnę Stanom Zjednoczonym.
- 26 lutego – Original Dixieland Jass Band jako pierwszy zespół jazzowy dokonał komercyjnego nagrania utworów „Livery Stable Blues” i „Dixie Jazz Band One Step”.
- 1 marca:
- amerykański rząd opublikował rozszyfrowany telegram ministra spraw zagranicznych Niemiec Arthura Zimmermanna.
- założono miasto Ōmuta na wyspie Kiusiu w Japonii.
- 2 marca – prezydent Woodrow Wilson podpisał akt prawny (ang. Jones-Shafroth Act) przyznający obywatelom Portoryko obywatelstwo Stanów Zjednoczonych.
- 3 marca – w Rosji wybuchła rewolucja lutowa.
- 4 marca:
- Woodrow Wilson rozpoczął drugą kadencję jako prezydent USA.
- republikanka Jeannette Rankin z Montany rozpoczęła swą kadencję jako pierwsza kobieta w Izbie Reprezentantów Stanów Zjednoczonych.
- 8 marca – Senat Stanów Zjednoczonych zaadaptował procedurę (cloture) ograniczającą obstrukcję przy głosowaniu nad ustawami (ang. Filibuster). Procedura wywodziła się z praktyk stosowanych we Francuskim Zgromadzeniu Narodowym tak zwane cloture (fr. Clôture, ang. Cloture – parkan), później (1887) przejętych również przez Parlament Wielkiej Brytanii.
- 10 marca – na Filipinach powstała formalnie prowincja Batangas, jako pierwsza w kraju encomienda.
- 11 marca:
- rewolucja meksykańska: Venustiano Carranza został wybrany prezydentem Meksyku – USA uznało jego rząd de iure.
- I wojna światowa: wojska brytyjsko-indyjskie zdobyły Bagdad.
- w Teatro Augusteo w Rzymie odbyła się premiera poematu symfonicznego Fontanny rzymskie Ottorino Respighiego.
- 12 marca – rewolucja lutowa 1917: obalenie caratu w Rosji. Rozpoczęła działalność Piotrogrodzka Rada Delegatów Robotniczych i Żołnierskich, która przejęła faktyczną władzę.
- 13 marca – ukazało się pierwsze wydanie rosyjskiego dziennika Izwiestija.
- 14 marca – I wojna światowa: Chiny zerwały stosunki dyplomatyczne z Niemcami.
- 15 marca – rewolucja lutowa 1917: w Pskowie abdykował car Rosji Mikołaj II Romanow.
- 17 marca:
- rewolucja lutowa 1917: Michał II Romanow odmówił przyjęcia tronu rosyjskiego, przekazując władzę na rzecz Rządu Tymczasowego pod przywództwem księcia Gieorgija Lwowa.
- rewolucja lutowa 1917: w Kijowie Ukraińcy powołali Centralną Radę, której przewodniczącym został Mychajło Hruszewski.
- 20 marca – Alexandre Ribot został po raz czwarty premierem Francji.
- 21 marca – Roman Dmowski złożył propozycję brytyjskiemu ministrowi spraw zagranicznych Arthurowi Balfourowi ogłoszenia wspólnej deklaracji państw Ententy w sprawie niepodległości Polski.
- 22 marca – Stany Zjednoczone jako pierwsze państwo na świecie uznały rosyjski rząd tymczasowy utworzony po obaleniu caratu w wyniku rewolucji lutowej.
- 25 marca – Gruziński Kościół Prawosławny odnowił autokefalię obaloną przez Imperialną Rosję w roku 1811.
- 26 marca – I wojna światowa: w pierwszej bitwie o Gazę brytyjska kawaleria została zmuszona do wycofania się, gdy Turcy w sile 17 tys. żołnierzy zastąpili jej drogę.
- 27 marca:
- rewolucja lutowa 1917: Piotrogrodzka Rada Delegatów Robotniczych i Żołnierskich ogłosiła deklarację o zasadach samostanowienia narodów Rosji, w tym Polski.
- w Monte Carlo odbyła się premiera opery Jaskółka Giacomo Pucciniego.
- 30 marca:
- rewolucja lutowa 1917: Rząd Tymczasowy w Rosji ogłosił apel do Polaków o utworzenie na terenach etnicznie polskich państwa, związanego z Rosją ogólnosłowiańską unią militarną.
- Carl Swartz został premierem Szwecji.
- 31 marca – Dania oficjalnie przekazała USA dzisiejsze Wyspy Dziewicze Stanów Zjednoczonych, sprzedane 17 stycznia za 25 mln dolarów.
- 2 kwietnia:
- I wojna światowa: prezydent USA Woodrow Wilson zwrócił się do Kongresu o wypowiedzenie wojny Niemcom.
- rewolucja lutowa 1917: Rząd Tymczasowy Rosji wydał dekret o zniesieniu restrykcji wyznaniowych i etnicznych.
- 6 kwietnia – I wojna światowa: Stany Zjednoczone przystąpiły do I wojny światowej wypowiadając wojnę Niemcom.
- 9 kwietnia – I wojna światowa: rozpoczęła się ofensywa Nivelle'a.
- 9-12 kwietnia – I wojna światowa: bitwa o Arras – Korpus Kanadyjski i Brytyjczycy przełamali obronę niemiecką – około 24 tys. zabitych.
- 10 kwietnia – w wyniku eksplozji w fabryce amunicji pod Chester w Pensylwanii zginęły 133 osoby.
- 11 kwietnia – I wojna światowa: Brazylia zerwała relacje dyplomatyczne z Niemcami.
- 15 kwietnia – I wojna światowa: przewożący żołnierzy brytyjski statek pasażerski SS Cameronia został zatopiony na Morzu Śródziemnym przez niemiecki okręt podwodny U-33. Zginęło 210 osób.
- 16 kwietnia:
- do Piotrogrodu z emigracji powrócił Włodzimierz Lenin.
- I wojna światowa: rozpoczęła się bitwa pod Aisne.
- 17 kwietnia:
- I wojna światowa: zwycięstwo wojsk tureckich nad brytyjskimi w II bitwie pod Gazą.
- Włodzimierz Lenin po przyjeździe do Piotrogrodu przedstawił tzw. tezy kwietniowe, uznawane za zapowiedź wybuchu rewolucji październikowej.
- 16 kwietnia-9 maja – I wojna światowa: ofensywa Nivelle'a (od nazwiska generała francuskiego Roberta Nivelle’a), zakończona klęską wojsk francuskich. Zginęło 187 tys. żołnierzy francuskich.
- 19 kwietnia – I wojna światowa: druga bitwa o Gazę zakończyła się klęską Brytyjczyków. Odwołano generała Archibalda Murraya, dowodzącego siłami Imperium brytyjskiego przeciw Imperium osmańskiemu.
- 24 kwietnia – w Finlandii sformowano Legion Polski.
- 25 kwietnia – Afonso Costa został po raz trzeci premierem Portugalii.
- 27 kwietnia – I wojna światowa: Grecja przystąpiła do ententy.
- 30 kwietnia – założono urugwajski klub Club Atlético Progreso.
- 4 maja – I wojna światowa: 412 osób zginęło w wyniku zatopienia przewożącego żołnierzy brytyjskiego okrętu SS Transylvania przez niemiecki okręt podwodny w Zatoce Genueńskiej.
- 9 maja – I wojna światowa: na froncie zachodnim zakończyła się nieudana ofensywa Nivelle'a.
- 13 maja:
- troje dzieci z wioski w pobliżu miasta Fátima w Portugalii miało doznać objawienia Matki Bożej.
- Eugenio Maria Giuseppe Giovanni Pacelli, przyszły papież Pius XII, został konsekrowany na arcybiskupa przez papieża Benedykta XV.
- otwarto Stadion Letná w Pradze.
- 15 maja – I wojna światowa: rozpoczęła się bitwa w Cieśninie Otranto.
- 21 maja – ponad 300 akrów miasta Atlanta zostało zniszczone podczas pożaru. Zniszczeniu uległo około 2 tys. budynków, około 10 tys. mieszkańców straciło dach nad głową, zginęła jedna osoba.
- 23 maja – dokonano oblotu brytyjskiego myśliwca Sopwith Dolphin.
- 26 maja – tornado zniszczyło miejscowość Mattoon w stanie Illinois – zginęło 101 osób.
- 27 maja – I wojna światowa: wybuchł bunt w Armii Francuskiej. Ponad 30 tys. francuskich żołnierzy odmówiło udania się do okopów w miejscowości Missy-aux-Bois na północy Francji.
- 31 maja – została przyjęta flaga stanowa Indiany.
- 1 czerwca – I wojna światowa: regiment piechoty francuskiej opanował miejscowość Missy-aux-Bois i ogłosił antywojenny rząd. Francuska armia szybko aresztowała buntowników.
- 2 czerwca – Brazylia wypowiedziała wojnę Niemcom.
- 3 czerwca – Włochy ogłosiły niepodległość Albanii pod własnym protektoratem.
- 4 czerwca:
- I wojna światowa: we Francji została utworzona Armia Polska pod dowództwem gen. Louisa Archinarda, od koloru mundurów nazywana Błękitną Armią.
- król Jerzy V ustanowił Order Imperium Brytyjskiego.
- w Nowym Jorku odbyło się pierwsze rozdanie corocznej amerykańskiej Nagrody Pulitzera, przyznawanej za wybitne dokonania w dziedzinie dziennikarstwa, literatury pięknej i muzyki.
- 5 czerwca – I wojna światowa: rozpoczął się pobór do wojska w USA – jako „Dzień rejestracji do armii”.
- 7 czerwca – w USA powstała pozarządowa organizacja filantropijna Lions Clubs International.
- 8 czerwca – została utworzona Misja Wojskowa Francusko-Polska w Paryżu.
- 12 czerwca – Piotr Kropotkin, ideolog anarchizmu powrócił do Rosji po 40 latach emigracji.
- 13 czerwca – I wojna światowa: w wyniku niemieckiego bombardowania Londynu zginęły 162 osoby, a 432 zostały ranne.
- 15 czerwca:
- Móric Esterházy został premierem Królestwa Węgier.
- I wojna światowa: w USA weszło w życie zarządzenie antyszpiegowskie (ang. Espionage Act).
- 19 czerwca – Léon Kauffman został premierem Luksemburga.
- 23 czerwca – w Austro-Węgrzech powstał rząd Ernsta Seidlera.
- 27 czerwca:
- I wojna światowa: pierwsze amerykańskie oddziały wojskowe przybyły do Europy (Francji) w celu włączenia się do wojny.
- I wojna światowa: po obaleniu proniemieckiego króla Konstantyna I neutralna do tej pory Grecja przystąpiła do wojny po stronie państw ententy.
- Lipiec – powstała pierwsza fotografia Wróżek z Cottingley w Yorkshire, w Anglii, pozornie przedstawiająca wróżki.
- 1 lipca – w mieście East St. Louis w stanie Illinois spory o pracę przerodziły się w rozruchy na tle rasowym – ponad 250 osób straciło życie.
- 6 lipca:
- I wojna światowa: w bitwie z Turkami oddziały arabskie dowodzone przez Roberta Constanta zdobyły miasto Akaba.
- I wojna światowa: brak ochotników do Kanadyjskiej Armii doprowadził do wydania aktu prawnego o przymusowym poborze do wojska.
- 12 lipca
- I wojna światowa: pod Ypres we Flandrii wojska niemieckie dokonały pierwszego ataku gazowego przy użyciu gazu musztardowego.
- korporacja Phelps Dodge deportowała z miasta Bisbee w Arizonie ponad 1000 robotników podejrzanych o przynależność do związków zawodowych pod nazwą Przemysłowych Pracowników Świata (ang. Industrial Workers of the World, IWW lub Wobblies).
- 17 lipca – niemiecka dynastia Sachsen-Coburg-Gotha panująca w Wielkiej Brytanii zmieniła nazwę na Windsor.
- 18 lipca – I wojna światowa: w Rosji rozformowano polską 1 Dywizję Strzelców. Jedyna polska formacja walcząca na froncie wschodnim pod dowództwem płk. Żeligowskiego otrzymała rozkaz od naczelnego dowódcy armii rosyjskiej oddania broni oddziałom czeskim.
- 20 lipca – podpisano deklarację z Korfu, ugodę tworzącą Królestwo Serbów, Chorwatów i Słoweńców.
- 21 lipca – rewolucja lutowa 1917: Aleksander Kiereński został premierem Rządu Tymczasowego w Rosji.
- 24 lipca – spotkanie generałów Ferdynanda Focha (Francja), Robertsona (Wielka Brytania) i Luigiego Cadorny (Włochy), w sprawie wysłania do Włoch wojsk francusko-brytyjskich.
- 25 lipca:
- Mata Hari została skazana na śmierć za szpiegostwo na rzecz Niemiec.
- został po raz pierwszy wprowadzony, jako tymczasowy, podatek dochodowy w Kanadzie (rozpiętość podatku – najmniejszy 4%, największy 25%).
- Sierpień – kilkuset farmerów ze stanu Oklahoma zorganizowało powstanie przeciw poborowi do wojska (ang. Green Corn Rebellion – Rebelia Zielonej Kukurydzy).
- 5 sierpnia:
- dokonano oblotu niemieckiego myśliwca Fokker Dr.I.
- w Sztokholmie, Szwed John Zander ustanowił rekord świata w biegu na 1500 m wynikiem 3:54,7 s.
- 6-10 sierpnia – I wojna światowa: zwycięswo wojsk rumuńsko-rosyjskich nad niemiecko-austro-węgierskimi w bitwie pod Mărăşeşti.
- 10 sierpnia – strajk generalny w Hiszpanii przerodził się w rozruchy, w których zginęło 70 osób, setki osób zostało rannych i 2000 osób zostało uwięzionych.
- 15 sierpnia – Roman Dmowski założył w Lozannie Komitet Narodowy Polski, który z czasem stał się oficjalnym eksponentem polskich interesów wobec zachodnich aliantów.
- 18 sierpnia – wielki pożar w Salonikach w Grecji zniszczył 32% miasta i pozbawił dachu nad głową 70 tys. osób.
- 29 sierpnia – w kanadyjskim parlamencie przegłosowano ustawę pozwalającą rządowi dokonywać poboru do armii.
- 14 września – Rosja została ogłoszona republiką.
- 28 września – przyjęto flagę Tajlandii.
- 5 października – prezydent Woodrow Wilson podpisał dekret zezwalający Polakom z USA formować swoją armię, do czego doszło w kanadyjskim Tadeusz Kosciuszko Camp.
- 12 października – w Stanach Zjednoczonych odbyły się obrady Sejmu Polonijnego w sprawie poparcia dla rekrutacji do Armii Polskiej.
- 13 października – według tradycji Kościoła Rzymskokatolickiego miało miejsce ostatnie objawienie Matki Bożej w Fátimie, podczas którego miał mieć miejsce Cud Słońca.
- 15 października:
- w miejscowości Vincennes pod Paryżem Mata Hari została rozstrzelana.
- sułtan Mehmed V gościł w Stambule swego sojusznika cesarza Wilhelma II Hohenzollerna.
- 17 października – I wojna światowa: zwycięstwo floty niemieckiej nad rosyjską podczas bitwy w cieśninie Moonsund.
- 19 października – I wojna światowa: Niemcy przeprowadzili udany desant na leżące u brzegów Estonii Wyspy Moonsundzkie.
- 24 października – I wojna światowa: rozpoczęła się bitwa pod Caporetto, ostatnie z serii starć nad rzeką Soczą na froncie włoskim; siły państw centralnych rozbiły włoską obronę, biorąc ponad ćwierć miliona jeńców, zdarzenia te opisał Ernest Hemingway w powieści Pożegnanie z bronią.
- 26 października:
- Brazylia wypowiedziała wojnę państwom centralnym.
- I wojna światowa: Austriacy zdobyli włoskie forty Montemaggiore.
- 29 października – Niemiec Max Heiser opublikował zbiór zasad gry w piłkę ręczną.
- 2 listopada – brytyjski minister spraw zagranicznych – Arthur Balfour – zapowiedział powstanie państwa żydowskiego w Palestynie (deklaracja Balfoura).
- 6 listopada – I wojna światowa: trzecia bitwa o Ypres, po trzech miesiącach zażartych walk zakończyła się zwycięstwem połączonych armii państw Ententy – straty po obu stronach to około 708 tys. żołnierzy.
- 7 listopada:
- krążownik Aurora oddał strzał co, według późniejszej propagandy radzieckiej, było sygnałem do rozpoczęcia rewolucji październikowej w Rosji.
- rewolucja październikowa: bolszewicki zamach stanu w Rosji (25 października według kalendarza juliańskiego).
- Imperium Perskie (dostarczało broni dla Rosji) odmówiło wsparcia państw ententy po bolszewickim zamachu stanu w Rosji.
- I wojna światowa: zakończyła się trzecia bitwa o Gazę. Siły Imperium Brytyjskiego zajęły miasto zwyciężając armie Imperium Osmańskiego.
- 9 listopada:
- rewolucja październikowa: w Kijowie powołano do życia Radziecką Ukrainę.
- premiera argentyńskiego pierwszego w historii pełnometrażowego filmu animowanego El Apóstol.
- 15 listopada:
- Finlandia podjęła kroki zbliżające ją do ogłoszenia pełnej niezależności od Rosji – zerwała unię personalną z Rosją.
- I wojna światowa: wojska Imperium Brytyjskiego rozpoczęły okupację miast Tel Awiw i Jafa w Palestynie.
- 16 listopada – Georges Clemenceau został premierem Francji.
- 17 listopada – I wojna światowa: zwycięstwo floty niemieckiej nad brytyjską w II bitwie koło Helgolandu.
- 19 listopada – władze tureckie internowały w Nazarecie łacińskiego patriarchę Jerozolimy Filippo Camassei.
- 20 listopada – Ukraińska Centralna Rada proklamowała Ukraińską Republikę Ludową.
- 20 listopada-6 grudnia – I wojna światowa: bitwa pod Cambrai przeszła do historii za sprawą użycia po raz pierwszy na dużą skalę broni pancernej.
- 21 listopada – rząd RFSRR wystosował notę do ambasadorów i posłów państw biorących udział w wojnie, wzywającą do rozpoczęcia rokowań pokojowych.
- 22 listopada – w Montrealu w Kanadzie powstała organizacja zrzeszająca profesjonalne kluby hokeja na lodzie w Ontario i Quebecu (ang. National Hockey Association).
- 25 listopada – Rosja Radziecka: jedyne wolne wybory parlamentarne. Eserowcy uzyskali 410, a bolszewicy 175 miejsc na 707. Konstytuanta zebrała się tylko raz (5 stycznia 1918).
- 26 listopada – powstała Narodowa Liga Hokeja (ang. National Hockey League, NHL).
- 29 listopada – strajkujący górnicy w kopalniach Rostowa zadeklarowali powstanie Dońskiej Republiki. Strajk przetrwał dwa tygodnie.
- 3 grudnia – po dwudziestu latach planowania i konstrukcji został otwarty most przez Rzekę Świętego Wawrzyńca w Kanadzie (ang. Quebec Bridge).
- 5 grudnia – w Mińsku rozpoczął obrady I Zjazd Wszechbiałoruski.
- 6 grudnia:
- Finlandia ogłosiła niepodległość.
- zderzenie dwóch frachtowców (jednego przewożącego materiały wybuchowe) w porcie Halifax w Nowej Szkocji spowodowało eksplozję, która zabiła co najmniej 1963 osoby, raniła 9 tys. osób i zniszczyła część miasta. Do czasu wybuchu bomby atomowej w Hiroszimie była to największa eksplozja w historii spowodowana przez człowieka.
- 7 grudnia:
- I wojna światowa: Stany Zjednoczone wypowiedziały wojnę Austro-Węgrom.
- 8 grudnia – premier Portugalii Afonso Costa, po przewrocie wojskowym zorganizowanym przez generała Sidónio Paisa, ustąpił ze stanowiska i udał się na emigrację do Paryża.
- 9 grudnia:
- I wojna światowa: wojska brytyjskie wkroczyły do Jerozolimy.
- I wojna światowa: Rumunia podpisała zawieszenie broni z Austro-Węgrami i Niemcami.
- 11 grudnia:
- I wojna światowa: Brytyjczycy wyparli oddziały Imperium Osmańskiego z Jerozolimy.
- Litwa ogłosiła niepodległość od Rosji Radzieckiej.
- 12 grudnia – 540 osób zginęło w katastrofie pociągu wojskowego w tunelu Fréjus we Francji.
- 13 grudnia – powstała Krymska Republika Ludowa.
- 20 grudnia – na mocy dekretu Rady Komisarzy Ludowych powstała Czeka; na jej czele stanął Feliks Dzierżyński.
- 22 grudnia – I wojna światowa: zawieszenie broni na froncie wschodnim, początek rokowań państw centralnych z Rosją w Brześciu.
- 24-25 grudnia – w wyniku powstania robotniczego w Charkowie proklamowano tzw. Ukraińską Republikę, co rozpoczęło wojnę ukraińsko-bolszewicką.
- 27 grudnia – rewolucja październikowa: w Rosji ogłoszono dekret o nacjonalizacji banków.
Urodzili się
- 1 stycznia – Erwin Axer, polski reżyser teatralny, felietonista, pamiętnikarz pochodzenia żydowskiego (zm. 2012)
- 2 stycznia – Emil Kołodziej, polski działacz państwowy (zm. 2014)
- 3 stycznia – Jan Łopuski, polski prawnik
- 5 stycznia – Jane Wyman, amerykańska aktorka, laureatka Oscara oraz Złotego Globu (zm. 2007)
- 6 stycznia – Koo Chen-fu, tajwański przedsiębiorca (zm. 2005)
- 12 stycznia – Jimmy Skinner, kanadyjski trener hokeja (zm. 2007)
- 22 stycznia:
- Władysław Górski, polski prawnik (zm. 2015)
- Łucja Khambang, tajska zakonnica, męczennica, błogosławiona katolicka (zm. 1940)
- 24 stycznia – Ernest Borgnine, amerykański aktor filmowy i telewizyjny (zm. 2012)
- 25 stycznia – Ilya Prigogine, belgijski fizyk i fizykochemik pochodzenia rosyjskiego, laureat Nagrody Nobla (zm. 2003)
- 26 stycznia:
- Emanuel Wilczok, polski historyk przemysłu górnośląskiego (zm. 1992)
- Louis Zamperini, amerykański ocalały więzień wojenny (zm. 2014)
- 2 lutego:
- Witold Łokuciewski, polski pilot, as myśliwski II wojny światowej (zm. 1990)
- Đỗ Mười, wietnamski polityk
- 6 lutego:
- Zsa Zsa Gabor, amerykańska aktorka węgierskiego pochodzenia (zm. 2016)
- Arnold Spielberg, amerykański elektrotechnik, ojciec reżysera Stevena Spielberga
- 10 lutego – Aleksiej Botian, radziecki funkcjonariusz służb specjalnych, dowódca partyzancki podczas II wojny światowej
- 11 lutego – Sidney Sheldon, amerykański pisarz (zm. 2007)
- 14 lutego – Herbert A. Hauptman, amerykański matematyk i chemik, laureat Nagrody Nobla (zm. 2011)
- 25 lutego:
- Szymon Bojko, polski historyk i krytyk sztuki, pedagog i wykładowca uniwersytecki (zm. 2014)
- Anthony Burgess, brytyjski pisarz (zm. 1993)
- 26 lutego – Robert La Caze, marokański kierowca wyścigowy (zm. 2015)
- 27 lutego – John Connally, amerykański polityk (zm. 1993)
- 1 marca – Robert Lowell, amerykański poeta (zm. 1977)
- 2 marca – Babiker Awadalla, sudański polityk, bezpartyjny. Premier Sudanu od 25 maja 1969 do 27 października 1969 (zm. 2016)
- 7 marca – Rut Dajan, pierwsza żona Moszego Dajana
- 8 marca – Hanna Skarżanka, polska aktorka (zm. 1992)
- 9 marca – Zuzanna Ginczanka, polska poetka pochodzenia żydowskiego (zm. najprawdopodobniej pod koniec 1944)
- 10 marca – Zbigniew Ścibor-Rylski, polski pilot, żołnierz Armii Krajowej, uczestnik powstania warszawskiego
- 12 marca – Giovanni Benedetti, włoski duchowny katolicki (zm. 2017)
- 18 marca – Mircea Ionescu-Quintus, rumuński prawnik, polityk, poeta, aforysta (zm. 2017)
- 20 marca – Vera Lynn, brytyjska wokalistka
- 21 marca – Anton Coppola, amerykański kompozytor i dyrygent
- 24 marca – John Kendrew, angielski biochemik, laureat Nagrody Nobla (zm. 1997)
- 27 marca – Cyrus Vance, amerykański polityk i dyplomata (zm. 2002)
- 3 kwietnia – Edward Rowny, amerykański generał porucznik pochodzenia polskiego (zm. 2017)
- 8 kwietnia – Hubertus Ernst, holenderski duchowny katolicki (zm. 2017)
- 9 kwietnia – Johannes Bobrowski, niemiecki pisarz (zm. 1965)
- 10 kwietnia – Robert Burns Woodward, amerykański chemik (zm. 1979)
- 12 kwietnia:
- Robert Manzon, francuski kierowca wyścigowy (zm. 2015)
- Antoni Nosek, polski żołnierz Wojska Polskiego, cichociemny (zm. 2007)
- 14 kwietnia – Eugeniusz Haneman, polski fotograf, operator filmowy i wykładowca (zm. 2014)
- 15 kwietnia – Tadeusz Szymański „Lis”, polski dowódca wojskowy (zm. 2017)
- 21 kwietnia – Mira Jaworczakowa, polska pisarka, autorka książek dla dzieci i młodzieży (zm. 2009)
- 25 kwietnia – Ella Fitzgerald, amerykańska wokalistka jazzowa (zm. 1996)
- 26 kwietnia – Ieoh Ming Pei, amerykański architekt chińskiego pochodzenia, laureat Nagrody Pritzkera
- 1 maja – Danielle Darrieux, francuska aktorka (zm. 2017)
- 3 maja – Kiro Gligorow, pierwszy prezydent Macedonii (zm. 2012)
- 7 maja – Domenico Bartolucci, włoski duchowny katolicki i muzyk (zm. 2013)
- 8 maja – Stanisław Zieliński, polski pisarz (zm. 1995)
- 9 maja – Fay Kanin, amerykańska scenarzystka i aktorka (zm. 2013)
- 16 maja – George Gaynes, amerykański aktor fińskiego pochodzenia (zm. 2016)
- 21 maja:
- Raymond Burr, urodzony w Kanadzi, aktor amerykański (zm. 1993)
- Mieczysław Stachiewicz, polski architekt, lotnik i działacz polonijny
- 25 maja – Feliks Nawrot, żołnierz AK, założyciel organizacji konspiracyjnej „Orzeł Biały” (zm. 1941)
- 28 maja – sir Gerald Cash, bahamski prawnik, polityk, gubernator generalny Bahamów (zm. 2003)
- 29 maja – John F. Kennedy, prezydent Stanów Zjednoczonych (zm. 1963)
- 1 czerwca:
- Vincenzo Franco, włoski duchowny katolicki (zm. 2016)
- William Standish Knowles, amerykański chemik, laureat Nagrody Nobla w 2001 (zm. 2012)
- 5 czerwca – Maurice Duverger, francuski prawnik, politolog, socjolog i polityk (zm. 2014)
- 6 czerwca – Kirk Kerkorian, amerykański multimiliarder (zm. 2015)
- 7 czerwca – Dean Martin, amerykański piosenkarz i aktor (zm. 1995)
- 9 czerwca – Eric John Ernest Hobsbawm, brytyjski historyk pochodzenia żydowskiego (zm. 2012)
- 14 czerwca – Atle Selberg, norweski matematyk (zm. 2007)
- 15 czerwca – John Bennett Fenn, amerykański chemik, laureat Nagrody Nobla (zm. 2010)
- 16 czerwca – Irving Penn, amerykański fotograf (zm. 2009)
- 20 czerwca – Igor Śmiałowski, polski aktor (zm. 2006)
- 21 czerwca – Wanda Bartówna, polska aktorka (zm. 1980)
- 24 czerwca – David Easton, kanadyjski socjolog (zm. 2014)
- 30 czerwca – Lena Horne, amerykańska śpiewaczka, aktorka filmowa (zm. 2010)
- 4 lipca – Manolete, hiszpański matador (zm. 1947)
- 5 lipca – Maria Sten, polska reportażystka, tłumaczka literatury pięknej z języka hiszpańskiego (zm. 2007)
- 13 lipca – Jerzy Mierzejewski, polski malarz i pedagog (zm. 2012)
- 15 lipca – Robert Conquest, historyk brytyjski (zm. 2015)
- 17 lipca:
- Phyllis Diller, amerykańska aktorka (zm. 2012)
- Kenan Evren, turecki polityk (zm. 2015)
- 18 lipca – Henri Salvador, francuski piosenkarz, kompozytor (zm. 2008)
- 19 lipca – William Scranton, amerykański polityk (zm. 2013)
- 20 lipca – Irena Celej, polska biolog
- 26 lipca – Alberta Adams, amerykańska wokalistka (zm. 2014)
- 29 lipca – Rochus Misch, niemiecki wojskowy (zm. 2013)
- 4 sierpnia:
- John Fitch, amerykański kierowca wyścigowy (zm. 2012)
- Tadeusz Ulewicz, polski historyk (zm. 2012)
- 6 sierpnia – Robert Mitchum, amerykański aktor filmowy (zm. 1997)
- 8 sierpnia – Earl Cameron, brytyjski aktor
- 9 sierpnia – Kazimierz Olszewski, polski polityk (zm. 2014)
- 15 sierpnia:
- Jack Lynch, irlandzki polityk, premier Irlandii (zm. 1999)
- Oscar Romero, salwadorski biskup, obrońca praw człowieka (zm. 1980)
- 18 sierpnia – Caspar Weinberger, amerykański polityk, sekretarz obrony Stanów Zjednoczonych (zm. 2006)
- 25 sierpnia:
- Mel Ferrer, amerykański aktor, reżyser i producent filmowy (zm. 2008)
- Wacław Zalewski, polski inżynier budowlany i konstruktor (zm. 2016)
- 30 sierpnia – Denis Healey, brytyjski polityk (zm. 2015)
- 7 września:
- Gerardo Fernández Albor, hiszpański polityk i lekarz
- John Warcup Cornforth, australijski chemik, laureat Nagrody Nobla (zm. 2013)
- 8 września – Andrzej Kłopotowski, dowódca ORP Dzik (zm. 2004)
- 11 września:
- Herbert Lom, aktor brytyjski pochodzenia czeskiego (zm. 2012)
- Ferdinand Marcos, filipiński polityk (zm. 1989)
- 12 września – Han Suyin, chińska pisarka, mieszkająca w Szwajcarii (zm. 2012)
- 13 września – Tadeusz Orłowski, wspinacz, pionier polskiej transplantologii, internista, nefrolog (zm. 2008)
- 17 września – Zygmunt Zieliński, burmistrz Skarszew i Kościerzyny, sędzia piłkarski PZPN, nauczyciel (zm. 1997)
- 18 września – June Foray, amerykańska aktorka (zm. 2017)
- 19 września – Andrzej Miłosz, polski dziennikarz, publicysta, tłumacz, reżyser filmów dokumentalnych, autor audycji i słuchowisk radiowych, brat Czesława Miłosza (zm. 2002)
- 20 września – Red Auerbach, amerykański trener koszykarski (zm. 2006)
- 22 września – Anna Campori, włoska aktorka (zm. 2018)
- 29 września – Witold Andruszkiewicz, polski ekonomista (zm. 2014)
- 30 września – Park Chung-hee, koreański polityk, prezydent Korei Południowej (zm. 1979)
- 2 października – Christian René de Duve, belgijski cytolog i biochemik (zm. 2013)
- 5 października – Magda Szabó, węgierska pisarka (zm. 2007)
- 7 października – June Allyson, amerykańska aktorka (zm. 2006)
- 10 października – Thelonious Monk, amerykański pianista jazzowy, kompozytor (zm. 1982)
- 15 października – Arthur M. Schlesinger Jr., amerykański historyk (zm. 2007)
- 16 października – Wanda Wertenstein, polska krytyczka filmowa, scenarzystka, reżyserka (zm. 2003)
- 17 października:
- Marsha Hunt, amerykańska aktorka
- Konstanty Stecki, polski prozaik, autor utworów dla młodzieży, popularyzator problematyki tatrzańskiej (zm. 1996)
- 20 października – Stéphane Hessel, francuski wojskowy, dyplomata i poeta (zm. 2013)
- 21 października:
- Dizzy Gillespie (właściwie John Birks Gillespie), amerykański muzyk jazzowy (zm. 1993)
- Siostra Ena (właściwie Stanisława Paciorek), polska niepokalanka i autorka odznaczona medalemm MEN za ratowanie Żydów podczas II Wojny Światowej (zm. 2006)
- 22 października – Joan Fontaine, amerykańska aktorka (zm. 2013))
- 2 listopada – Walenty Titkow, polski lekarz, polityk i działacz partyjny (zm. 2013)
- 8 listopada – Zdeněk Škarvada, czeski wojskowy (zm. 2013)
- 11 listopada – Maria Róża Pellesi, włoska zakonnica, błogosławiona katolicka (zm. 1972)
- 16 listopada – Dedë Malaj, albański duchowny katolicki, męczennik, błogosławiony (zm. 1959)
- 19 listopada – Indira Gandhi, premier Indii (zm. 1984)
- 20 listopada – Robert Byrd, amerykański polityk (zm. 2010)
- 22 listopada:
- Konrad Hejna, żołnierz PSZ na Zachodzie, kawaler Virtuti Militari (zm. 2009)
- Andrew Fielding Huxley, angielski fizjolog i biofizyk, laureat Nagrody Nobla (zm. 2012)
- 29 listopada – Pierre Gaspard-Huit, francuski reżyser i scenarzysta (zm. 2017)
- 30 listopada – Joanna Guze, polska tłumaczka, krytyk i historyk sztuki, popularyzator malarstwa (zm. 2009)
- 6 grudnia – Bernard Popp, amerykański duchowny katolicki (zm. 2014)
- 9 grudnia – James Rainwater, amerykański fizyk, laureat Nagrody Nobla (zm. 1986)
- 14 grudnia – Arthur O’Neill, amerykański duchowny katolicki (zm. 2013)
- 16 grudnia:
- Arthur C. Clarke, brytyjski prozaik, pisarz fantastycznonaukowy (zm. 2008)
- Biem Dudok van Heel, holenderski żeglarz, olimpijczyk (zm. 1995)
- 20 grudnia – David Bohm, amerykański naukowiec zajmujący się fizyką kwantową i filozofią fizyki (zm. 1992)
- 21 grudnia – Heinrich Böll, niemiecki pisarz, laureat Nagrody Nobla (zm. 1985)
- 27 grudnia:
- Irena Hausmanowa-Petrusewicz, polska lekarka (zm. 2015)
- Margot Woelk, niemiecka testerka posiłków przygotowywanych dla Adolfa Hitlera
- 28 grudnia – Ellis Clarke, trynidadzko-tobagijski polityk (zm. 2010)
- 29 grudnia – Ramanand Sagar, indyjski reżyser i producent filmowy, autor scenariuszy (zm. 2005)
- 31 grudnia – Suzy Delair, francuska piosenkarka i aktorka
data dzienna nieznana:
- Joanna Wilińska, polska dziennikarka, satyryk, scenarzystka filmowa (zm. 2004)
Zmarli
- 2 stycznia – Edward Burnett Tylor, angielski archeolog, antropolog i etnolog (ur. 1832)
- 10 stycznia – Buffalo Bill (właściwie William F. Cody), twórca i główny bohater objazdowego widowiska o Dzikim Zachodzie (ur. 1846)
- 16 stycznia – George Dewey, admirał marynarki wojennej USA (ur. 1837)
- 30 stycznia – Mucjusz María Wiaux, belgijski lasalianin, święty katolicki (ur. 1841)
- 8 lutego – Mór Déchy, węgierski geograf i podróżnik, autor publikacji naukowych na temat gór, pionier fotografii wysokogórskiej, taternik i alpinista (ur. 1847)
- 10 lutego – John William Waterhouse, brytyjski malarz (ur. 1849)
- 25 lutego – Martin Róth, nauczyciel, wybitny spiskoniemiecki działacz turystyczny (ur. 1841)
- 8 marca – Ferdinand von Zeppelin, wynalazca sterowca o sztywnej konstrukcji (ur. 1838)
- 17 marca:
- Franz Brentano, psycholog, socjolog i filozof niemiecki (ur. 1838)
- Marian Raciborski, polski botanik, jeden z pierwszych w Polsce paleobotaników (ur. 1863)
- 31 marca – Emil Adolf von Behring, bakteriolog niemiecki, uważany za twórcę immunologii, laureat Nagrody Nobla (ur. 1854)
- 1 kwietnia – Scott Joplin, amerykański kompozytor (ur. 1868)
- 8 kwietnia – Wilhelm Frankl, as lotnictwa niemieckiego (ur. 1893)
- 14 kwietnia – Ludwik Zamenhof, twórca sztucznego języka esperanto (ur. 1859)
- 1 maja – Julian Ochorowicz, polski wynalazca, filozof, psycholog, poeta i publicysta (ur. 1850)
- 20 maja – Filip von Ferrary, francuski kolekcjoner znaczków pocztowych (ur. 1850)
- 25 maja – René Dorme, francuski pilot myśliwski (ur. 1894)
- 30 maja – Johann Hunsdorfer (senior), spiskoniemiecki przewodnik tatrzański (ur. 1850)
- 1 lipca – Arthur Wilson, brytyjski rugbysta, medalista olimpijski (ur. 1886)
- 15 lipca – Hjalmar Lönnroth, szwedzki żeglarz, olimpijczyk (ur. 1856)
- 27 lipca – Emil Theodor Kocher, chirurg szwajcarski, laureat Nagrody Nobla (ur. 1841)
- 13 sierpnia – Eduard Buchner, niemiecki chemik, laureat Nagrody Nobla (ur. 1860)
- 20 sierpnia – Adolf von Baeyer, niemiecki chemik, laureat Nagrody Nobla (ur. 1835)
- 5 września – Marian Smoluchowski, polski fizyk (ur. 1872)
- 11 września – Ödön Téry, węgierski taternik, działacz turystyczny, lekarz (ur. 1856)
- 20 września – José Gallegos Arnosa, hiszpański malarz, rzeźbiarz (ur. 1859)
- 25 września – Stanisław Bronikowski, polski taternik (ur. 1895)
- 27 września – Edgar Degas, malarz i rzeźbiarz francuski (ur. 1834)
- 15 października – Mata Hari (właśc. Margaretha Geertruida Zelle), tancerka skazana za szpiegostwo na rzecz Niemiec (ur. 1876)
- 11 listopada – Lydia Liliʻuokalani, ostatnia królowa Hawajów (ur. 1838)
- 15 listopada – Émile Durkheim, francuski filozof, socjolog i pedagog (ur. 1858)
- 17 listopada – Auguste Rodin, francuski rzeźbiarz (ur. 1840)
- 7 grudnia – Ludwig Minkus, austriacki kompozytor (ur. 1826)
- 8 grudnia – Mendele Mojcher Sforim (jid. מענדעלע מוכר־ספֿרים), żydowski pisarz, ojciec literatury jidysz, pionier nowożytnej literatury hebrajskiej (ur. 1836)
- 10 grudnia – Mackenzie Bowell, premier Kanady (ur. 1824)
- 22 grudnia – Franciszka Ksawera Cabrini, włoska tercjarka franciszkańska działająca w USA, założycielka Sióstr Świętego Serca, święta katolickia (ur. 1850)
- data dzienna nieznana:
- Szymon Tatar (młodszy), góral, przewodnik tatrzański i ratownik górski (ur. 1854)
Nagrody Nobla
- z fizyki – Charles Glover Barkla
- z chemii – nagrody nie przyznano
- z medycyny – nagrody nie przyznano
- z literatury – Karl Gjellerup, Henrik Pontoppidan
- nagroda pokojowa – Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża
Święta ruchome
- Tłusty czwartek: 15 lutego
- Ostatki: 20 lutego
- Popielec: 21 lutego
- Niedziela Palmowa: 1 kwietnia
- Wielki Czwartek: 5 kwietnia
- Wielki Piątek: 6 kwietnia
- Wielka Sobota: 7 kwietnia
- Wielkanoc: 8 kwietnia
- Poniedziałek Wielkanocny: 9 kwietnia
- Wniebowstąpienie Pańskie: 17 maja
- Zesłanie Ducha Świętego: 27 maja
- Boże Ciało: 7 czerwca
