Franciszek (papież)

Franciszek

Jorge Mario Bergoglio
Papież Biskup Rzymu Suweren Państwa Watykańskiego
Franciszek w czerwcu 2015 roku
Miserando atque eligendo Spojrzał z miłosierdziem i wybrał
Data i miejsce urodzenia	17 grudnia 1936 Buenos Aires
papież
Okres sprawowania	od 13 marca 2013
arcybiskup Buenos Aires
Okres sprawowania	28 lutego 1998 – 13 marca 2013
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki
Inkardynacja	jezuici
Śluby zakonne	22 kwietnia 1973
Prezbiterat	13 grudnia 1969
Nominacja biskupia	20 maja 1992 biskup pomocniczy Buenos Aires
Sakra biskupia	27 czerwca 1992
Kreacja kardynalska	21 lutego 2001 Jan Paweł II
Kościół tytularny	San Roberto Bellarmino
Pontyfikat	13 marca 2013
Odznaczenia
Strona internetowa

{{Duchowny infobox}} Sugerowane pola (wstaw w kodzie): | alt grafiki = | faksymile = | imię i nazwisko org = | miejsce pochówku = | kraj działania = | opis faksymile = Nieznane pola: "imię przybrane oryginalne", "imię i nazwisko oryginalne", "wariant flagi", "państwo" oraz "podpis".

Sukcesja apostolska

Data konsekracji	27 czerwca 1992
Konsekrator	Antonio Quarracino
Współkonsekratorzy	Emilio Ogñénovich Ubaldo Calabresi
Konsekrowani biskupi Horacio Ernesto Benites Astoul 1 maja 1999 Jorge Lugones 30 lipca 1999 Jorge Eduardo Lozano 25 marca 2000 Joaquín Sucunza 21 października 2000 José Antonio Gentico 28 kwietnia 2001 Fernando Carlos Maletti 18 września 2001 Andrés Stanovnik 16 grudnia 2001 Mario Aurelio Poli 20 kwietnia 2002 Eduardo Horacio García 21 czerwca 2003 Adolfo Uriona 8 maja 2004 Eduardo Maria Taussig 25 września 2004 Raúl Martín 20 maja 2006 Hugo Manuel Salaberry 21 sierpnia 2006 Óscar Ojea 2 września 2006 Hugo Barbaro 4 lipca 2008 Enrique Eguía Seguí 11 października 2008 Ariel Edgardo Torrado Mosconi 13 grudnia 2008 Luis Alberto Fernández 27 marca 2009 Vicente Bokalic Iglic 29 maja 2010 Alfredo Zecca 18 sierpnia 2011 Jean-Marie Speich 24 października 2013 Giampiero Gloder 24 października 2013 Fernando Vérgez Alzaga 15 listopada 2013 Fabio Fabene 30 maja 2014 Angelo De Donatis 9 listopada 2015 Miguel Ángel Ayuso Guixot 19 marca 2016 Peter Bryan Wells 19 marca 2016 José Avelino Bettencourt 19 marca 2018 Waldemar Sommertag 19 marca 2018 Alfred Xuereb 19 marca 2018
Współkonsekrowani biskupi Oscar Sarlinga 17 maja 2003 Luis Mariano Montemayor 6 sierpnia 2008

Franciszek, łac. Franciscus, właśc. Jorge Mario Bergoglio SI (ur. 17 grudnia 1936 w Buenos Aires) – argentyński duchowny rzymskokatolicki, w latach 1998–2013 arcybiskup Buenos Aires i tym samym prymas Argentyny, w latach 2001–2013 kardynał, 266. papież i 8. Suweren Państwa Watykańskiego (od 13 marca 2013).

Posługuje się językami: hiszpańskim, włoskim, niemieckim, francuskim, łaciną, piemonckim oraz angielskim, zna też portugalski. Na studiach uczył się także klasycznej greki.

Franciszek jest pierwszym papieżem z kontynentu amerykańskiego, a także pierwszym spoza Europy od czasu papieża Grzegorza III (pontyfikat 731–741). Jest również pierwszym jezuitą wybranym na papieża i pierwszym zakonnikiem od czasu papieża Grzegorza XVI (pontyfikat 1831–1846).

Człowiek Roku 2013 według magazynu „Time”.

Życiorys

Młodość

Jorge Mario Bergoglio urodził się 17 grudnia 1936 w Buenos Aires, jako jedno z pięciorga dzieci włoskich imigrantów. Jego rodzicami byli Mario (pracownik kolei) i Regina Bergoglio. Jako nastolatek miał usunięty fragment prawego płuca w wyniku przebytej infekcji.

Studia, profesja zakonna i prezbiterat

Po ukończeniu technikum i obronie dyplomu z chemii rozpoczął, w wieku 21 lat, studia w seminarium, w Villa Devoto koło Buenos Aires. 11 marca 1958 wstąpił do zakonu jezuitów i kontynuował naukę w zakonnych domach studiów; w nowicjacie w Chile zgłębiał nauki humanistyczne, w Colegio Máximo San José w San Miguel koło Buenos Aires obronił licencjat z filozofii, w Colegio de la Inmaculada Concepción w Santa Fe studiował literaturę i psychologię. W latach 1964–1965 był nauczycielem literatury i psychologii w Colegio de la Inmaculada Concepción w Santa Fe, zaś w 1966 w Colegio del Salvador w Buenos Aires. W latach 1967–1970 studiował teologię na wydziale teologicznym Colegio Máximo San José w San Miguel. Przyjął święcenia kapłańskie 13 grudnia 1969, a wieczystą profesję złożył 22 kwietnia 1973.

Posługa jako jezuita

Po złożeniu ślubów wieczystych, w latach 1971–1973 był mistrzem nowicjatu w seminarium w Villa Barilari i, równocześnie, profesorem Wydziału Teologii w Colegio Máximo San José w San Miguel, a od 1972 przez rok członkiem konsulty (rady) prowincji jezuickiej San Miguel, wreszcie prowincjałem jezuitów w Argentynie (1973–1979). W 1973 roku zaczęto określać go „głową argentyńskiego kościoła”. Po zakończeniu sprawowania tego urzędu, w 1979, przebywał w Niemczech, a następnie w Instituto Secundario „El Salvador” w Córdobie. W tym samym roku (1979) został ponownie rektorem Colegio Máximo de San José w San Miguel (pozostał nim do 1986). We Frankfurcie nad Menem kontynuował naukę na wydziale teologicznym St. Georgen. W latach 1986–1988 był członkiem komitetu redakcyjnego „Boletín de espiritualidad”, a następnie w latach 1990–1991 spowiednikiem w Residencia Mayor w Córdobie.

Biskup

Herb kardynalski Jorgego Maria Bergoglia

20 maja 1992 został mianowany biskupem pomocniczym Buenos Aires, jako biskup tytularny Auca, sakry biskupiej udzielił mu 27 czerwca 1992 arcybiskup Buenos Aires kardynał Antonio Quarracino; w czerwcu 1997 promowany na arcybiskupa-koadiutora tej archidiecezji, objął rządy 28 lutego roku następnego, po śmierci kardynała Quarracino. W listopadzie 1998 został jednocześnie ordynariuszem dla wiernych rytów orientalnych, mieszkających w Argentynie, nieposiadających własnego ordynariusza. Pełnił funkcje Wielkiego Kanclerza Katolickiego Uniwersytetu Argentyny oraz wiceprzewodniczącego Konferencji Episkopatu Argentyny. W grudniu 2011 w związku z ukończeniem 75 lat złożył rezygnację z obowiązków arcybiskupa metropolity Buenos Aires, ale pełnił tę funkcję aż do wyboru na papieża w 2013.

Brał udział w sesjach Światowego Synodu Biskupów w Watykanie, w tym w sesji specjalnej poświęconej Kościołowi w Ameryce w listopadzie i grudniu 1997.

Kardynał

Jorge Bergoglio jako kardynał, 2008

Kardynał Jorge Mario Bergoglio i prezydent Argentyny Cristina Fernández de Kirchner w 2010

W lutym 2001 Jan Paweł II wyniósł go do godności kardynalskiej, nadając tytuł prezbitera San Roberto Bellarmino. Podczas konklawe w kwietniu 2005 kardynał Bergoglio był wymieniany w gronie papabile, potencjalnych faworytów do następstwa po zmarłym Janie Pawle II. Mógł być też wspierany przez Carlo Marię Martiniego. Z informacji, jakie udało się zebrać włoskiemu watykaniście Lucio Brunelli, Bergoglio w trakcie konklawe 2005 był najpoważniejszym kontrkandydatem dla Ratzingera.

Jako kardynał był członkiem kilku dykasterii Kurii Rzymskiej:

• Kongregacja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów,
• Kongregacja ds. Duchowieństwa,
• Kongregacja ds. Instytutów Życia Konsekrowanego i Stowarzyszeń Życia Apostolskiego,
• Papieska Rada ds. Rodziny,
• Papieska Komisja ds. Ameryki Łacińskiej.

W latach 2005–2011 (dwie 3-letnie kadencje) był przewodniczącym Konferencji Episkopatu Argentyny.

Prowadził skromny tryb życia: latami sam sobie gotował, a po mieście poruszał się, korzystając z transportu publicznego. W 2001 zrobiło się o nim głośno na świecie po tym, jak odwiedzając hospicjum umył i ucałował stopy 12 osobom chorym na AIDS. Jest kibicem i honorowym członkiem argentyńskiego klubu piłkarskiego Club Atlético San Lorenzo de Almagro (założonego w 1908 przez katolickiego księdza Lorenza Massę i nazwanego na cześć świętego Wawrzyńca).

Pontyfikat (od 13 marca 2013 roku)

Pierwsze spotkanie z wiernymi

13 marca 2013 podczas drugiego dnia konklawe, zwołanego w związku z rezygnacją papieża Benedykta XVI, w piątym głosowaniu został wybrany na nowego papieża. Tradycyjny biały dym, obwieszczający światu wybór nowej głowy Kościoła, pojawił się o godz. 19:06 czasu rzymskiego.

Franciszek na początku inauguracyjnego wystąpienia odmówił Modlitwę Pańską za swojego poprzednika, Benedykta XVI. Następnie poprosił wiernych o odmówienie modlitwy za swój pontyfikat, po czym udzielił pierwszego błogosławieństwa Urbi et Orbi. Wezwał też do modlitwy o ogólnoświatowe braterstwo.

Wybór imienia podyktowany został chęcią zajęcia się problemami biednych i nędzarzy, na wzór św. Franciszka z Asyżu, jak to zostało zakomunikowane przez elekta kardynałom tuż po wyborze.

Już dzień po wyborze papież Franciszek opuścił mury Watykanu, udając się do Bazyliki Matki Bożej Większej. Miejsce to jest szczególne dla zakonu jezuitów – tam pierwszą mszę św. odprawił św. Ignacy Loyola.

Papież Franciszek zachował biskupią dewizę Miserando atque eligendo zaczerpniętą z komentarza do powołania św. Mateusza (Mat. 9:9), św. Bedy Czcigodnego (Homila 21; CCL 122, 149-151). 18 marca 2013 podano także, że papież Franciszek zatrzyma swój dotychczasowy herb. Został on jednak lekko zmodyfikowany, aby symbole były bardziej czytelne. Dotychczasową pięcioramienną gwiazdę zastąpiono ośmioramienną nawiązującą do ośmiu ewangelicznych błogosławieństw, zaś szpikanardowi – symbolowi św. Józefa – nadano wyraźny wygląd kwiatu, aby nie mylił się z winogronem. Uroczysta inauguracja pontyfikatu Franciszka odbyła się 19 marca 2013. Według źródeł watykańskich we mszy św. inauguracyjnej wzięło udział ok. 200 tys. wiernych.

20 marca 2013 papież Franciszek mianował swoim osobistym sekretarzem ks. prałata Alfreda Xuereba.

7 kwietnia 2013 odbył się ingres do bazyliki św. Jana na Lateranie, która jest jego katedrą jako biskupa Rzymu. Podczas ingresu Franciszek po raz pierwszy podczas swego pontyfikatu użył srebrnej feruli Pawła VI, mającego formę lekko zagiętego krzyża z pasyjką, używanej przez Jana Pawła II w czasie jego pontyfikatu.

Papież Franciszek razem ze swoim poprzednikiem papieżem seniorem Benedyktem XVI podczas uroczystości odsłonięcia pomnika Michała Archanioła przed budynkiem gubernatorstwa Państwa Watykańskiego w dniu 5 lipca 2013

W dniu 5 lipca 2013 została opublikowana pierwsza encyklika papieża Franciszka nosząca tytuł Lumen Fidei. Papież, 13 czerwca 2013 podczas spotkania z członkami Rady Sekretariatu Synodu Biskupów, przyznał, iż szybkie tempo powstania pierwszej encykliki zawdzięcza rozpoczęciu pracy nad nią jeszcze przez swego poprzednika Benedykta XVI. Również 5 lipca 2013 doszło do historycznego wspólnego udziału dwóch papieży – Franciszka i Benedykta XVI – w ceremonii odsłonięcia nowego pomnika Michała Archanioła w Ogrodach Watykańskich. Papież Franciszek jest wspierany w pisaniu swoich mów przez Paolo Luca Brada.

6 sierpnia 2013 papież Franciszek otrzymał honorową Nagrodę im. Martina Fierro przyznaną przez argentyńską telewizję za prowadzenie programu religijnego. Jako arcybiskup Buenos Aires prowadził on 32 odcinki programu „Biblia, diálogo vigente”, który był emitowany w 2012 roku w należącej do stołecznej archidiecezji stacji Canal 21.

24 listopada 2013 podczas uroczystej mszy św kończącej Rok Wiary, ustanowiony przez Benedykta XVI, papież Franciszek ogłosił swoją pierwszą adhortację noszącą tytuł Evangelii gaudium (pol. Radość Ewangelii), której oficjalna prezentacja odbyła się 26 listopada.

27 kwietnia 2014 w Niedzielę Miłosierdzia Bożego papież Franciszek podczas uroczystej eucharystii na placu świętego Piotra po raz pierwszy w historii dokonał kanonizacji dwóch swoich poprzedników Jana XXIII i Jana Pawła II.

18 czerwca 2015 w Watykanie zaprezentowano drugą encyklikę Papieża Laudato si', poruszającą tematykę ochrony środowiska.

12 lutego 2016 na Kubie papież Franciszek jako pierwszy w historii zwierzchnik Kościoła katolickiego spotkał się ze zwierzchnikiem Kościoła prawosławnego – patriarchą moskiewskim i całej Rusi Cyrylem I, gdzie punktem kulminacyjnym tego spotkania było podpisanie wspólnej katolicko-prawosławnej deklaracji. 19 marca papież ogłosił drugą adhortację Amoris Laetitia, którą zaprezentowano w Watykanie 8 kwietnia.

Zwyczaje papieża Franciszka

Inauguracja pontyfikatu

Papież Franciszek pozdrawiający wiernych na Placu św Piotra w Watykanie w 2013

Papież Franciszek podczas przemówienia w Parlamencie Europejskim.

Już po samym wyborze papieża Franciszka nastały zmiany. Zaraz po swoim wyborze odmówił założenia mucetu w wersji zimowej (tj. ozdobnego, w kolorze karmazynowym, lamowanego gronostajem) oraz stuły, którą założył dopiero podczas błogosławieństwa Urbi et orbi, taki sam gest robi podczas błogosławieństwa Urbi et orbi z okazji świąt Bożego Narodzenia czy Zmartwychwstania Pańskiego. Do kolejnych nowości w tym pontyfikacie należą:

• Nie mieszka tak jak jego poprzednicy w Pałacu Apostolskim, ale w mieszkaniu w Domus Sanctae Marthae. Przyjmuje tam mniejsze delegacje oraz organizuje audiencje prywatne. Na co dzień odprawia mszę w jednej z pięciu niewielkich kaplic wydzielonych w tym budynku.
• Zrezygnował z noszenia butów papieskich i papieskiego pektorału (zachował swój krzyż biskupi).
• Zerwał z tradycją przyznawania tytułów honorowych: prałata honorowego Jego Świątobliwości oraz protonotariusza apostolskiego (infułata). Zwyczaj ten papież uważa za archaiczny i niepotrzebny.
• Po Watykanie porusza się pieszo albo samochodem marki Volkswagen, należącym do Żandarmerii Watykańskiej.
• Nie jeździ tak jak jego poprzednicy luksusowymi autami, lecz zwykłym, mniejszym samochodem.
• Podczas spotkania z wiernymi papież witając się używa zwrotów Dzień dobry, Dobry wieczór, a na koniec modlitwy Anioł Pański używa Dobrej Niedzieli oraz smacznego obiadu.
• Zrezygnował z pozdrawiania wiernych w różnych językach, pozdrawia wyłącznie w języku włoskim.
• Nie śpiewa tak jak jego poprzednicy podczas mszy św. ani też udzielając uroczystego błogosławieństwa.
• Jego Pierścień Rybaka przyjęty na inauguracji nie jest złoty, tylko pozłacany.
• Telefonuje sam i nie prosi o pomoc swego sekretarza, żeby do kogoś zadzwonić.
• Zdecydował, że nie będzie podróżował po krajach jako obywatel Watykanu, lecz jako obywatel swojego rodzinnego kraju – Argentyny.
• Zrezygnował z wyjazdu do letniej rezydencji w Castel Gandolfo na letnie wakacje, tak jak czynili jego poprzednicy, m.in.: Jan Paweł II i Benedykt XVI.

Podróże apostolskie

Mapa podróży apostolskich Franciszka

Działalność reformatorska papieża Franciszka

Papież Franciszek podczas modlitwy Anioł Pański w oknie Pałacu Apostolskiego

Franciszek już od początku pontyfikatu podkreślał potrzebę dokonania istotnych zmian wewnątrz Kościoła katolickiego. Pierwszym krokiem w tym kierunku było powołanie 13 kwietnia 2013 specjalnej grupy kardynałów. Celem tej grupy było – jak to określił oficjalny komunikat Sekretariatu Stanu Stolicy Apostolskiej – doradzenie papieżowi w zarządzaniu Kościołem Powszechnym oraz opracowanie projektu zmiany Konstytucji apostolskiej Pastor Bonus o Kurii Rzymskiej. Grupa kardynałów liczy ośmiu członków: kard. Óscar Andrés Rodríguez Maradiaga, przewodniczący grupy, arcybiskup Tegucigalpa; kard.Giuseppe Bertello; kard. Francisco Javier Errázuriz Ossa, emerytowany arcybiskup z Santiago de Chile; kard. Oswald Gracias, arcybiskup Bombaju; kard. Reinhard Marx, arcybiskup Monachium i Fryzyngii, kard. Laurent Monsengwo Pasinya, arcybiskup Kinszasy; kard. Seán O’Malley, arcybiskup Bostonu; kard. George Pell, arcybiskup Sydney. Sekretarzem został Marcello Semeraro, biskup Albano. Pierwsze oficjalne spotkanie grupy nastąpiło w Watykanie w dniach 1–3 października 2013 r.

Dziełu reformy poddany został również tzw. Bank Watykański. W dniu 24 czerwca 2013 Franciszek powołał Papieską Komisję ds. Instytutu Dzieł Religijnych (IOR). Zadaniem Komisji jest przede wszystkim zbieranie dokładnych informacji na temat sytuacji prawnej i różnych działań Instytutu w celu umożliwienia, w razie potrzeby, większej harmonizacji z powszechną misją Kościoła Katolickiego. Komisja składa się z pięciu członków, a na jej czele stoi kardynał Raffaele Farina. Członkowie komisji posiadają prawo dostępu do „dokumentów, danych i informacji niezbędnych do wykonywania przez nich obowiązków służbowych”, nawet jeśli objęte są tajemnicą zawodową. Komisja, po zakończeniu dochodzenia, dostarczy raport końcowy papieżowi.

Poglądy teologiczne, moralne i społeczne

Jako teolog wcześnie odżegnał się od teologii wyzwolenia, wiążąc się z jednym z posoborowych ruchów Comunione e Liberazione.

W swoich pismach podkreślał istotę Kościoła jako wspólnoty wszystkich wiernych, której kapłani są jedynie częścią. Zachęcał do otwarcia się na spotkania z osobami niewierzącymi, krytykował też przypadki nieudzielania chrztu dzieciom urodzonym poza małżeństwem.

Jako arcybiskup Buenos Aires starał się budować dobre relacje z organizacjami żydowskimi.

W swoich kazaniach kładł nacisk na współczucie wobec ubogich, podkreślał jednak znaczenie świętości i duchowości, uznając że przemiana serc ludzi bogatych przyniesie więcej pozytywnych skutków dla biednych, niż same działania polityczne. Wyrażał jednak poparcie dla programów na rzecz rozwoju społecznego i publicznie krytykował politykę wolnorynkową. Jednocześnie odcina się od ideologii marksistowskiej. Według kard. Petera Turksona papież nie odrzuca wolnego rynku, jeśli ten służy człowiekowi, a nie na odwrót.

Pogląd na temat eutanazji i in vitro

Jako arcybiskup Buenos Aires wzywał księży swej archidiecezji do przeciwstawienia się aborcji i eutanazji.

Zdecydowany obrońca katolickiego nauczania w zakresie bioetyki, in vitro określił jako „produkcję dzieci”, odrzucił „fałszywe współczucie” prowadzące do aborcji czy eutanazji.

Pogląd na temat aborcji

1 września 2015, z okazji ogłoszenia Roku Świętego Miłosierdzia, Franciszek udzielił wszystkim księżom spowiednikom pozwolenia na rozgrzeszanie wiernych, które dokonały aborcji. Po upływie tego okresu, w końcu 2016 r. w liście "Misericordia et misera" przedłużył obowiązywanie tej decyzji, m.in. słowami: udzielam od tej pory wszystkim kapłanom, na mocy ich posługi, władzy rozgrzeszania osób, które popełniły grzech aborcji.

Pogląd na temat homoseksualizmu

Papież Franciszek naucza o potrzebie szacunku i niedyskryminowania osób homoseksualnych, wygłaszając w 2016 pogląd, że Kościół powinien przeprosić osoby homoseksualne za ich marginalizację i obrażanie.

Stosunek do zjawiska pedofilii wśród księży

W dniu 5 kwietnia 2013 Franciszek przyjął na audiencji arcybiskupa Gerharda Ludwiga Müllera, prefekta Kongregacji Nauki Wiary. W oficjalnym komunikacie zaznaczono, że papież w kwestii pedofilii wśród księży zalecił kontynuowanie linii postępowania określonej przez Benedykta XVI. Ponadto Franciszek podkreślił wagę podejmowania zdecydowanych działań w sprawie przypadków wykorzystywania seksualnego, przede wszystkim poprzez wspieranie działań w zakresie ochrony małoletnich, pomocy tym, którzy w przeszłości stali się ofiarami takiej przemocy, wszczynaniu postępowania przeciwko sprawcom dzięki zaangażowaniu lokalnych episkopatów w formułowaniu i wdrażaniu niezbędnych dyrektyw w tej dziedzinie. Ma to na celu podkreślenie wiarygodności świadectwa i misji Kościoła.

W motu proprio z 11 lipca 2013 r. Franciszek wprowadził na terenie Watykanu zmiany w zakresie karalności za przestępstwo pedofilii oraz czynów związanych z produkcją, przechowywaniem oraz rozprowadzaniem materiałów zawierających treści pornograficzne. Za wyżej wymienione przestępstwa podniesiono maksymalny wymiar kary. Zmiany dotyczą jedynie osób będących pracownikami bądź obywatelami państwa Watykan.

Podczas obrad rady kardynałów w dniu 5 grudnia 2013 kardynałowie zdecydowali i papież zaakceptował pomysł o utworzeniu komisji ds. przypadków pedofilii w Kościele. 22 marca 2014 papież utworzył komisję ds. Ochrony Nieletnich.

Oskarżenia o współpracę z juntą

W 2005 kardynał Bergoglio został oskarżony o współpracę w latach siedemdziesiątych XX wieku (gdy był on prowincjałem Towarzystwa Jezusowego) z juntą przy porwaniu jezuitów Orlanda Yoria i Franza (Ferenca) Jálicsa. Pierwszy z nich oskarżył Bergoglia o to, że nie powiedział przedstawicielom reżimu, że popiera pracę w slumsach prowadzoną przez swoich podwładnych, i w efekcie dostali się oni w ręce szwadronu śmierci.

Oskarżenie nie przedstawiło dowodów przestępstwa. Kardynał Bergoglio nie podejmował obrony. Dopiero w 2010 ujawnił w rozmowie z biografem, że jego osobiste starania doprowadziły do uwolnienia porwanych oraz że regularnie ukrywał na terenie kościelnym osoby poszukiwane przez juntę. Jednemu mężczyźnie, podobnemu z wyglądu, dał swoje dokumenty, by mógł uciec. O bierność wobec porwań dzieci opozycjonistów oskarżyła przyszłego papieża także organizacja Babcie z Plaza de Mayo. W 2012 roku kardynał Bergoglio przeprosił Argentyńczyków za postawę kleru podczas brudnej wojny, uznając za winnych juntę i lewicę.

Domniemaną współpracę kardynała Bergoglia z juntą opisał Horacio Verbitsky (dziennikarz śledczy związany w przeszłości z peronistowską organizacją partyzancką Montoneros) w książce El Silencio: de Paulo VI a Bergoglio: las relaciones secretas de la Iglesia con la ESMA (Cisza. Paweł VI i Bergoglio. Tajne stosunki Kościoła z ESMA). Reportaż oparty został m.in. na relacji Franza Jalicsa. Sam Jalics twierdzi w swojej książce Rekolekcje kontemplatywne, że „z jednym współbratem zakonnym” w slumsach pracowali i żyli za zgodą przełożonych, posłani tam przez nich. Miał też w swoich rękach 30 dokumentów stwierdzających, kto doniósł na nich wojskowym, że są terrorystami. Jedynym dokumentem źródłowym, mającym posłużyć za dowód rzekomej współpracy Bergoglia z juntą, w którym kardynał jest wymieniony z nazwiska, wykorzystanym w książce Verbitsky’ego jest wzmianka urzędnika MSZ o tym, że kardynał sugerował, aby nie dawać Jalicsowi zgody na przedłużenie ważności paszportu podczas pobytu zagranicznego.

Stojący na czele ruchu obrońców praw człowieka w rządzonej przez wojskowych Argentynie, laureat Pokojowej Nagrody Nobla Adolfo Pérez Esquivel neguje związki kardynała Bergoglia z reżimem junty. Również argentyński sędzia Germán Castelli, który zajmował się zbrodniami junty z przełomu lat 70. i 80., oznajmił, że oskarżenia pod adresem Bergoglia w związku ze sprawą dwóch zakonników są „całkowicie fałszywe”.

Kilka dni po wyborze papieża, 15 marca, rzecznik Watykanu Federico Lombardi ustosunkował się do stawianych Bergogliowi zarzutów o związki z juntą i przedstawił oficjalne stanowisko Watykanu. Lombardi oświadczył, że wszelkie zarzuty są bezpodstawne, a kampania przeciwko Bergogliowi jest znana i była prowadzona od wielu lat. Dodał, że istnieją „liczne relacje, które ukazują, ile Bergoglio uczynił, by ochronić wiele osób w czasach dyktatury wojskowej”, oraz doprowadził do przeproszenia przez argentyński Kościół za to, że ten nie poczynił wystarczających kroków w czasach tak zwanej brudnej wojny.

20 marca 2013 roku mieszkający w Niemczech Franz Jalics opublikował na stronach internetowych swojego zakonu oświadczenie, w którym zaprzecza informacjom, jakoby on i jego brat zakonny Orlando Yorio byli zadenuncjowani przez ówczesnego prowincjała, ojca Jorgego Bergoglia. Jalics oświadczył, że pierwotnie skłaniał się do takich podejrzeń, ale po licznych późniejszych wyjaśnieniach i rozmowach uznał, że nie miały one podstaw.

Ekumenizm

Jednym z wyrazów ekumenicznego zaangażowania Franciszka była jego wizyta 22 czerwca 2015 w świątyni Kościoła Waldensów w Turynie. W jej trakcie papież zwrócił się do wiernych tego wyznania w słowach: „W imieniu Kościoła katolickiego proszę was o przebaczenie za niechrześcijańskie czy nawet nieludzkie postawy i zachowania w dziejach, jakich dopuściliśmy się przeciwko wam. W imię Jezusa Chrystusa przebaczcie nam”.

Publikacje i dokumenty

Publikacje Jorge Mario Bergoglio

Dzieła dotyczące teologii katolickiej, duchowości oraz spraw społecznych:

• 1982: Meditaciones para religiosos. ISBN 978-950-9210-00-4.
• 1986: Reflexiones sobre la vida apostólica.
• 1986: Reflexiones espirituales. ISBN 978-950-9210-07-3.
• 1992: Reflexiones de esperanza. ISBN 978-950-592-030-3.
• 1998: Diálogos entre Juan Pablo II y Fidel Castro. ISBN 978-987-507-074-5.
• 2001: Hambre y sed de justicia desafíos del Evangelio para nuestra patria ISBN 978-987-507-074-5.
• 2003: Educar: exigencia y pasión desafíos para educadores cristianos. ISBN 978-950-512-457-2.
• 2004: Educar, elegir la vida propuestas para tiempos difíciles. ISBN 978-950-512-503-6 (2004, wyd. 1), ISBN 978-950-512-541-8 (2005, wyd. 2)
• 2004: Ponerse la patria al hombro, memoria y camino de esperanza. ISBN 978-950-512-511-1 (2004, wyd. 1), ISBN 978-950-512-558-6 (2005, wyd. 2, Ponerse la patria al hombro), (2011, ISBN 978-987-34-0585-3)
• 2005: Nación por construir, La utopía, pensamiento, compromiso. ISBN 978-950-512-546-3.
• 2005: Sobre la acusación de sí mismo. ISBN 978-950-512-549-4.
• 2006: Corrupción y pecado. ISBN 978-950-512-572-2.
• 2007: Verdadero poder es el servicio. ISBN 978-950-512-628-6 (2007), ISBN 978-987-34-0584-6 (2011)
• 2008: Rehabilitación de la política y compromiso cristiano. ISBN 978-987-24178-0-2.
• 2009: La deuda social según la doctrina de la iglesia. ISBN 978-987-507-346-3.
• 2010: Reflexiones sobre solidaridad y desarrollo. ISBN 978-987-507-352-4.
• 2010: Camino del consenso a propósito de la investigación: consenso para el desarrollo ISBN 978-987-507-356-2.
• 2010: Sobre el cielo y la tierra. ISBN 978-950-07-3293-2.
• 2011: Nosotros como ciudadanos, nosotros como pueblo hacia un bicentenario en justicia y solidaridad. ISBN 978-950-512-744-3.
• 2012: Razón y fe. ISBN 978-987-616-120-6.
• 2012: La oración. ISBN 978-987-616-119-0.
• 2012: La dignidad. ISBN 978-987-616-118-3.
• 2012: La solidaridad. ISBN 978-987-616-117-6.
• 2012: Mente abierta, corazón creyente, Buenos Aires, ISBN 978-950-512-778-8.

Dokumenty papieskie

Encykliki

• 29 czerwca 2013: Lumen fidei (Światło wiary)
• 24 maja 2015: Laudato si’ (Pochwalony bądź)

Adhortacje apostolskie

• 24 listopada 2013: Evangelii gaudium (Radość Ewangelii)
• 19 marca 2016: Amoris Laetitia (Radość miłości)
• 19 marca 2018: Gaudete et exsultate (Cieszcie się i radujcie)

Motu propria

• 11 lipca 2013: Sulla giurisdizione degli organi giudiziari dello Stato della Città del Vaticano in materia penale (O jurysdykcji sądowej Państwa Watykańskiego w sprawach karnych)
• 8 sierpnia 2013: Per la prevenzione ed il contrasto del riciclaggio del finanziamento del terrorismo (W sprawie zapobiegania i przeciwdziałania praniu pieniędzy, finansowaniu terroryzmu i upowszechnianiu broni masowego rażenia)
• 15 listopada 2013: Approvazione del nuovo statuto dell’Autorità di Informazione Finanziaria (O zatwierdzeniu nowego statutu Urzędu Wywiadu Finansowego)
• 24 lutego 2014: Fidelis dispensator et prudens (Rządca wierny i roztropny)
• 8 lipca 2014: Trasferimento della Sezione Ordinaria dell'Amministrazione del Patrimonio della Sede Apostolica alla Segreteria per l'Economia (Przeniesienie zwyczajnej sekcji Administracji Dóbr Stolicy Apostolskiej do Sekretariatu Gospodarki)
• 22 lutego 2015: Statui dei nuovi Organismi Enonomici (Statut nowych organizmów klasy ekonomicznej)
• 29 maja 2015: Sulla Revisione dello Statuto del Fondo Pensioni Vaticano
• 27 czerwca 2015: Istituzione della Segreteria per la Comunicazione
• 15 sierpnia 2015: Mitis Iudex Dominus Iesus
• 15 sierpnia 2015: Mitis et misericoris Iesus
• 31 maja 2016: De concordia inter Codices
• 4 czerwca 2016: Istituzione del Dicastero Per i Laici, La Famiglia e La Vita
• 4 czerwca 2016: Come Una Madre Amorevole
• 4 lipca 2016: I beni temporali
• 15 sierpnia 2016: Con cui si istituce il Dicastero per i Laici, la Famiglia e la Vita
• 17 sierpnia 2016: Istitutice il Dicastero per il Servizio dello Sviluppo Umano Integrale
• 11 lutego 2017: Sanctuarium in Ecclesia
• 11 lipca 2017: Maiorem hac dilectionem
• 3 września 2017: Magnum principium
• 8 września 2017: Summa familiae cura
• 12 lutego 2018: Imparare a congedarsi

Konstytucje apostolskie

• 1 maja 2013: Quo firmiores
• 23 grudnia 2013: Quo aptius spirituali
• 23 grudnia 2013: Patrimonium Ecclesiarum
• 28 grudnia 2013: Cum ad aeternam (dla Indii)
• 18 marca 2014: Cum ad aeternam (dla Nigerii)
• 12 maja 2014: Attenta deliberatione
• 12 maja 2014: Quo aptius
• 9 czerwca 2014: Christi voluntate
• 25 czerwca 2014: Ad totius dominici gregis
• 11 lipca 2014: Undecim abhinc annos
• 23 października 2014: Contemplationi faventes
• 6 listopada 2014: Inter eximias
• 22 grudnia 2014: Cum ad provedenham
• 19 stycznia 2015: Multum fructum
• 19 stycznia 2015: Quae Maiori
• 29 czerwca 2016: Vultum Dei quaerere
• 29 stycznia 2018: Veritatis gaudium

Bulle

• 11 kwietnia 2015: Misericordiae vultus (Twarz miłosierdzia)

Listy apostolskie

• 21 listopada 2014: A Tutti I Consacrati (Świadkowie radości)
• 12 kwietnia 2015: Litterae apostolicae quibus sanctus Gregorius Narecensis Doctor Ecclesiae universalis renuntiatur (Ogłoszenie św. Grzegorza z Nareku doktorem Kościoła)
• 20 listopada 2016: Misericordia et misera (Miłosierdzie i nieszczęśliwa)

Dekrety

• 3 kwietnia 2014: De peracta Canonizatione Aequipollenti Beata Mariae ab Incarnatione

Reskrypty

• 7 grudnia 2015: Sul compimento e l'osservanza della nuova legge del processo matrimoniale

Statuty

• 4 czerwca 2016: Statuto del Dicastero Per i Laici, La Famiglia E La Vita
• 17 sierpnia 2016: Statuto del Dicastero per il Servizio dello Sviluppo Umano Integrale
• 6 września 2016: Statuto della Segreteria per la Comunicazione
• 18 października 2016: Statuto della Pontificia Accademia per la Vita

Listy

• 15 maja 2016: Iuvenescit Ecclesia
• 22 lutego 2018: Placuit Deo

Odznaczenia

• Wielki Łańcuch Narodowego Orderu Kondora Andów (Boliwia, 2015)
• Order Uśmiechu (Polska, 2016)
• Order Uśmiechu (Polska, 2017)

Nagrody

• 2016: Nagroda Karola Wielkiego

Filmy

• „Franciszek, jezuita” – serial biograficzny z 2015 roku
• Franciszek – film biograficzny z 2015 roku
• "Beyond the Sun" – film fabularny z 2017 r., w którym po raz pierwszy w historii wystąpiła głowa Kościoła katolickiego. Film opowiada o grupie nastolatków. Na jego zakończenie papież Franciszek kieruje przesłanie do młodzieży. Imię papieża wymienione jest w obsadzie filmu

Zobacz też

• Efekt Franciszka

Linki zewnętrzne

• Serwis Papieski na Deon.pl