2001
Rządzący państwami w 2001
Wydarzenia w Polsce
- 1 stycznia – Halinów, Koprzywnica, Krzanowice i Ryglice uzyskały prawa miejskie.
- 5 stycznia – premiera filmu Pieniądze to nie wszystko.
- 7 stycznia – odbył się IX Finał Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy.
- 19 stycznia:
- otwarto multipleks Silver Screen w Łodzi.
- premiera filmu Weiser.
- 21 stycznia – premiera filmu Sezon na leszcza.
- 24 stycznia – w hali Olivia w Gdańsku miała miejsce manifestacja poparcia dla powstającej nowej partii politycznej – Platformy Obywatelskiej RP. Datę tę przyjmuję się za datę założenia Platformy Obywatelskiej.
- 2 lutego – premiera filmu Egoiści.
- 3 lutego – założono Narodowy Instytut Fryderyka Chopina w Warszawie.
- 9 lutego – premiera filmu Reich w reżyserii Władysława Pasikowskiego.
- 11 lutego – zakończył się II Festiwal i Targi Erotyczne Eroticon 2001. Impreza odbywała się Warszawie w Centrum Targowym Mokotów.
- 23 lutego – ustanowiono Ogólnopolski Dzień Walki z Depresją.
- 2 marca – premiera filmu Przedwiośnie.
- 3 marca – trzy kasjerki i ochroniarz zostali zastrzeleni podczas napadu na filię Kredyt Banku przy ul. Żelaznej w Warszawie.
- 18 marca – powstała komercyjna telewizja TV Puls.
- 22 marca – w Białymstoku powstał pierwszy Komitet Prawo i Sprawiedliwość.
- 23 marca – premiera filmu W pustyni i w puszczy.
- 30 marca – odbyło się 1000. notowanie Listy Przebojów Programu Trzeciego.
- 1 kwietnia – Polska stała się stroną Konwencji ramowej o ochronie mniejszości narodowych.
- 12 kwietnia:
- została uchwalona ordynacja wyborcza do Sejmu i Senatu.
- w Warszawie został zastrzelony były minister sportu Jacek Dębski.
- 21 kwietnia – z połączenia Stronnictwa Narodowego i Stronnictwa Narodowo-Demokratycznego powstała nowa partia polityczna pod nazwą Liga Polskich Rodzin.
- 1 maja – w Warszawie odbyła się Parada Równości, pierwsza w Polsce parada lesbijek i gejów.
- 11 maja – oddano do użytku dwie stacje warszawskiego metra - A14 Świętokrzyska i A 15 Ratusz.
- 12 maja – odsłonięto pomnik Piotra Skargi w Krakowie.
- 19 maja – została uruchomiona Wigierska Kolej Wąskotorowa.
- 24 maja:
- odsłonięto Pomnik Ofiar Katynia w Katowicach.
- rozpoczęła się 3-dniowa wizyta premiera Rosji Michaiła Kasjanowa.
- 26 maja – w Krakowie odsłonięto pomnik psa Dżoka.
- 30 maja:
- założono polską partię polityczną Liga Polskich Rodzin.
- odbyła się pierwsza gala finałowa konkursu Mistrz Mowy Polskiej.
- 13 czerwca – zarejestrowano Prawo i Sprawiedliwość.
- 15 czerwca:
- wizyta prezydenta Stanów Zjednoczonych George W. Busha w Warszawie.
- otwarty został polski serwis gier on-line Kurnik.pl.
- 17 czerwca – zakończyła się pierwsza polska edycja telewizyjnego reality show Big Brother.
- 27 czerwca – został zarejestrowany Ruch Autonomii Śląska.
- 1 lipca – utworzono Park Narodowy Ujście Warty.
- 9 lipca – w wyniku silnej ulewy przerwany został wał Kanału Raduni na Oruni w Gdańsku. Zalana została też część Wrzeszcza.
- 9 sierpnia – uruchomiono pierwszą polską telewizję informacyjną: TVN24.
- 24 sierpnia – premiera filmu Poranek kojota.
- 1 września:
- założono Akademię Sztuk Pięknych w Katowicach .
- powołanie w Polsce dwóch nowych Uniwersytetów: w Rzeszowie oraz Zielonej Górze.
- na Stadionie Śląskim polscy piłkarze pokonali Norwegię 3:0 i awansowali do turnieju finałowego Mistrzostw Świata 2002.
- 11 września – założono stowarzyszenie Kampania Przeciw Homofobii.
- 14 września – premiera filmu Quo vadis.
- 18 września – uchwalono ustawy: Kodeks morski i o podpisie elektronicznym.
- 23 września – wybory parlamentarne w Polsce wygrał SLD z 41% poparcia.
- 26 września – ruszyła polska wersja językowa Wikipedii, założona przez lekarza internistę Krzysztofa Jasiutowicza oraz fizyka Pawła Jochyma (zobacz szczegóły).
- 28 września – odbyła się premiera filmu Cześć Tereska.
- 29 września – w Warszawie odsłonięto pomnik Juliusza Słowackiego.
- 1 października:
- oddano do użytku nowe skrzydło gmachu Biblioteki Jagiellońskiej.
- utworzenie Akademii Techniczno-Humanistycznej w Bielsku-Białej.
- 19 października – po dymisji rządu Jerzego Buzka Leszek Miller został zaprzysiężony na premiera.
- 26 października:
- rząd Leszka Millera otrzymał wotum zaufania.
- ze swego domu w Drobinie został uprowadzony Krzysztof Olewnik.
- 9 listopada:
- otwarto most wantowy im. Jana Pawła II w Gdańsku.
- premiera filmu Wiedźmin.
- 21 listopada – w Bielsku-Białej otwarto centrum handlowe Sarni Stok.
- 22 listopada – Prezydent RP Aleksander Kwaśniewski wydał, na wniosek Rady Ministrów, postanowienie o wysłaniu Polskiego Kontyngentu Wojskowego do Afganistanu.
- 26 listopada – w Łodzi ukończono malowanie największego w Europie murala przy Piotrkowskiej.
- 5 grudnia – Wyższa Szkoła Morska została przekształcona w Akademię Morską w Gdyni.
- 7 grudnia – premiera filmu Gulczas, a jak myślisz...
- 8 grudnia – w Krakowie otwarto Most Kotlarski.
- 9 grudnia – zlikwidowano KWK „1 Maja” w Wodzisławiu Śląskim.
- 15 grudnia – papież Jan Paweł II otrzymał doktorat honoris causa Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego.
- 31 grudnia – upadek miesięcznika komputerowego Secret Service.
Wydarzenia na świecie
- 1 stycznia do 30 czerwca Szwecja przewodziła w Radzie Unii Europejskiej oraz Radzie Europejskiej.
- 7 stycznia – John Kufuor został prezydentem Ghany.
- 9 stycznia – wystartował chiński bezzałogowy statek kosmiczny Shenzhou 2.
- 13 stycznia – w trzęsieniu ziemi w Salwadorze i Gwatemali zginęły 952 osoby, ponad 5 tys. zostało rannych.
- 15 stycznia – „narodziny” Wikipedii. Jimmy Wales i Larry Sanger założyli Wikipedię. Dzień 15 stycznia jest obchodzony jako Dzień Wikipedii (Powstała pierwsza Wikipedia w jęz. angielskim).
- 16 stycznia – został zamordowany prezydent Demokratycznej Republiki Konga Laurent-Désiré Kabila.
- 17 stycznia – premiera filmu Plotka w reżyserii Francisa Vebera.
- 20 stycznia:
- George W. Bush został zaprzysiężony na 43. prezydenta Stanów Zjednoczonych.
- oskarżony o korupcję prezydent Filipin Joseph Estrada zrezygnował ze stanowiska. Zastąpiła go dotychczasowa wiceprezydent Gloria Macapagal-Arroyo.
- 21 stycznia – w elektrowni wodnej na zaporze Itaipu doszło do niegroźnej awarii i wstrzymania wytwarzania prądu.
- 25 stycznia:
- Armenia została członkiem Rady Europy.
- w katastrofie 50-letniego samolotu Douglas DC-3 pod Ciudad Bolívar w Wenezueli zginęły 24 osoby.
- 26 stycznia:
- Joseph Kabila został prezydentem Demokratycznej Republiki Konga.
- trzęsienie ziemi w indyjskim stanie Gujarat i wschodnim Pakistanie spowodowało śmierć ponad 20 tys. osób.
- 29 stycznia – chilijski dyktator Augusto Pinochet został oskarżony o zbrodnie dokonane podczas swoich rządów i osadzony w areszcie domowym.
- 31 stycznia – agent libijskiego wywiadu Abdelbaset Ali Mohmed Al Megrahi został skazany na dożywotnie pozbawienie wolności za podłożenie bomby w samolocie Boeing 747, który eksplodował nad Lockerbie.
- 5 lutego – 15 osób zostało rannych w zamachu bombowym w moskiewskim metrze.
- 6 lutego:
- Ariel Szaron pokonał Ehuda Baraka w bezpośrednich wyborach premiera w Izraelu.
- prom pasażerski Gulangyu jako pierwsza jednostka z kontynentu od czasu podziału Chin przypłynął do portu na Tajwanie.
- papież Jan Paweł II ustanowił św. Izydora z Sewilli patronem internautów i informatyków.
- 9 lutego:
- 9 osób zginęło, gdy okręt podwodny USS Greeneville staranował japoński kuter rybacki u wybrzeży Hawajów.
- Thaksin Shinawatra został premierem Tajlandii.
- 12 lutego – amerykańska sonda kosmiczna NEAR Shoemaker wylądowała na planetoidzie Eros.
- 13 lutego – w trzęsieniu ziemi o sile 6,6 stopnia w skali Richtera, które nawiedziło Salwador, zginęło około 400 osób.
- 15 i 16 lutego – publikacja wyników sekwencjonowania ludzkiego genomu.
- 18 lutego – funkcjonariusz FBI Robert Hanssen został aresztowany pod zarzutem szpiegostwa na rzecz ZSRR i Rosji.
- 26 lutego – podpisano traktat nicejski.
- 28 lutego – trzęsienie ziemi o sile 6,8 stopnia w skali Richtera z epicentrum koło Olympii, stolicy stanu Waszyngton. Około 400 osób zostało rannych.
- 2 marca:
- Jean Marie Cheréstal został premierem Haiti.
- premiera filmu Mexican.
- 4 marca:
- 59 osób zginęło w północnej Portugalii po zawaleniu się mostu nad rzeką Duero.
- Prawdziwa IRA dokonała zamachu bombowego na londyńską siedzibę BBC.
- Szwajcarzy nie wyrazili zgody w referendum na wstąpienie kraju do UE.
- zwodowano lotniskowiec USS Ronald Reagan.
- 7 marca – Ariel Szaron został premierem Izraela.
- 8 marca:
- na pokładzie wahadłowca Discovery przybyła na Międzynarodową Stację Kosmiczną druga stała załoga.
- Talibowie zniszczyli posągi Buddy w Bamian w Afganistanie.
- 9 marca – w Niemczech Bernd Jürgen Armando Brandes został na własne życzenie zjedzony przez Armina Meiwesa.
- 15 marca – 3 czeczeńscy porywacze po starcie ze Stambułu przejęli kontrolę nad lecącym do Moskwy rosyjskim samolotem linii Vnukowo Airlines ze 162 pasażerami i 12 członkami załogi i skierowali go do Medyny, gdzie następnego dnia został odbity przez saudyjskie siły bezpieczeństwa.
- 22 marca – Pedro Pires został prezydentem Republiki Zielonego Przylądka.
- 23 marca – o godz. 6:29 rosyjska stacja orbitalna Mir spłonęła w ziemskiej atmosferze nad Pacyfikiem.
- 24 marca – 21 osób zginęło, a ponad 100 zostało rannych w eksplozjach trzech samochodów-pułapek w południoworosyjskich miastach Mineralne Wody, Jessentuki i Adyge-Chabl.
- 25 marca:
- Dania, Finlandia, Szwecja oraz należące do Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (EFTA) Islandia i Norwegia przystąpiły do Układu z Schengen.
- odbyła się 73. ceremonia wręczenia Oscarów.
- 28 marca – w Albanii ukazało się pierwsze wydanie dziennika Korrieri.
- 30 marca – holenderski następca tronu książę Wilhelm Aleksander i Argentynka Máxima Zorreguieta ogłosili swoje zaręczyny.
- 31 marca – Abd al-Kadir Badżamal został premierem Jemenu.
- 1 kwietnia:
- w Holandii zalegalizowano małżeństwa osób tej samej płci.
- były prezydent Jugosławii Slobodan Milošević został aresztowany w swym domu w Belgradzie pod zarzutem nadużycia władzy.
- amerykański samolot szpiegowski EP-3 po kolizji z chińskim myśliwcem został zmuszony do awaryjnego lądowania na terytorium Chin. 24-osobową załogę zwolniono po 12 dniach.
- 2 kwietnia – zarejestrowano największy od 25 lat rozbłysk słoneczny.
- 4 kwietnia – Vladimir Voronin został prezydentem Mołdawii.
- 5 kwietnia – Otmar Hasler został premierem Liechtensteinu.
- 6 kwietnia – w podstawowym składzie Energie Cottbus (w meczu z VfL Wolfsburg) po raz pierwszy w historii niemieckiej piłkarskiej Bundesligi wystąpiło 11 obcokrajowców.
- 7 kwietnia – NASA: rozpoczęła się misja sondy Mars Odyssey.
- 8 kwietnia – w I turze wyborów prezydenckich w Peru zwyciężył Alejandro Toledo przed Alanem Pérezem.
- 9 kwietnia:
- American Airlines wykupiły majątek 75-letnich Trans World Airlines.
- zainaugurował działalność Komitet Wojskowy Unii Europejskiej (EUMC).
- 13 kwietnia – premiera filmu Dziennik Bridget Jones.
- 18 kwietnia – zamordowanie przez policję 18-letniego ucznia Massinissa Guermaha w Kabylii dało początek tzw. „czarnej wiośnie” w Algierii.
- 19 kwietnia – rozpoczęła się misja STS-100 wahadłowca Endeavour.
- 22 kwietnia:
- 26 kwietnia – Jun’ichirō Koizumi został premierem Japonii.
- 28 kwietnia – amerykański miliarder Dennis Tito został pierwszym turystą kosmicznym jako członek załogi statku Sojuz TM-32.
- 29 kwietnia:
- powstała albańska konserwatywna partia polityczna Sojusz dla Przyszłości Kosowa (AAK).
- w Wielkiej Brytanii przeprowadzono ogólnokrajowy spis statystyczny.
- 4 maja – otwarto nowy budynek Milwaukee Art Museum, zaprojektowany przez hiszpańskiego architekta Santiago Calatravę Vallsa.
- 6 maja – Jan Paweł II jako pierwszy papież oficjalnie odwiedził meczet: był to Meczet Umajjadów, miejsce przechowywania relikwii Jana Chrzciciela.
- 7 maja:
- kubański przywódca Fidel Castro przybył z pierwszą wizytą do Iranu.
- Ronnie Biggs, jeden ze sprawców „napadu stulecia” z 1963 roku, powrócił dobrowolnie z Brazylii do Wielkiej Brytanii, gdzie został natychmiast osadzony w więzieniu.
- 9 maja – Ghana: 126 osób zginęło na Accra Sports Stadium po wybuchu paniki wywołanej użyciem gazów łzawiących przez policję.
- 13 maja – centroprawicowa koalicja Dom Wolności wygrała wybory parlamentarne we Włoszech.
- 15 maja – został wystrzelony satelita telekomunikacyjny Intelsat 10.
- 19 maja – na Cyprze odbyły się wybory parlamentarne.
- 20 maja – urzędujący prezydent Czadu Idriss Déby został wybrany na kolejną kadencję.
- 21 maja – chorwacki generał Ante Gotovina został oskarżony przez Międzynarodowy Trybunał Karny dla byłej Jugosławii o zbrodnie przeciwko ludzkości i zbrodnie wojenne.
- 24 maja – w wyniku zerwania się podłogi podczas uroczystości weselnej w Jerozolimie 23 osoby zginęły, a ponad 300 zostało rannych.
- 29 maja – Anatolij Kinach został premierem Ukrainy.
- 1 czerwca:
- 21 osób zginęło w dokonanym przez Hamas samobójczym zamachu bombowym na dyskotekę w Tel Awiwie.
- masakra rodziny królewskiej w Nepalu, dokonana przez następcę tronu księcia Dipendrę.
- 3 czerwca:
- Alejandro Toledo wygrał w II turze wybory prezydenckie w Peru.
- otwarto stadion Sapporo Dome (Japonia).
- 4 czerwca:
- Gyanendra został ostatnim królem Nepalu.
- tymczasowy prezydent Peru Valentín Paniagua powołał Komisję Prawdy i Pojednania, mającą zbadać nadużycia władzy podczas rządów obalonego prezydenta Alberto Fujimoriego.
- 7 czerwca:
- Irlandczycy odrzucili w referendum Traktat nicejski.
- Partia Pracy Tony’ego Blaira odniosła zdecydowane zwycięstwo w wyborach powszechnych w Wielkiej Brytanii.
- 8 czerwca – urzędujący prezydent Iranu Mohammad Chatami został wybrany na II kadencję.
- 10 czerwca:
- papież Jan Paweł II kanonizował libańską zakonnicę Rafkę Chobok Ar-Rejes.
- urzędujący burmistrz Berlina Klaus Wowereit przed wyborem go na to stanowisko publicznie stwierdził „Jestem gejem i tak jest dobrze.”
- 11 czerwca:
- we Włoszech powstał drugi rząd Silvia Berlusconiego.
- Timothy McVeigh został stracony za dokonanie zamachu bombowego na budynek federalny w Oklahoma City w 1995 roku.
- 15 czerwca:
- powstała Szanghajska Organizacja Współpracy.
- otwarto drogowy Tunel Folgefonn w Norwegii (długość 11 km 150 m).
- 20 czerwca – Pervez Musharraf został prezydentem Pakistanu.
- 21 czerwca:
- zakończono produkcję modelu Škoda Felicia.
- australijski pociąg towarowy kompanii BHP Iron Ore ustanowił rekord długości składu (7353 m).
- całkowite zaćmienie Słońca widoczne na Atlantyku, w południowej Afryce i na Oceanie Indyjskim.
- 23 czerwca – papież Jan Paweł II rozpoczął wizytę na Ukrainie.
- 28 czerwca – były prezydent Serbii i Jugosławii Slobodan Milošević został przekazany przez władze serbskie przed Międzynarodowy Trybunał Karny dla byłej Jugosławii w Hadze.
- 29 czerwca – zlikwidowano należącą do koncernu Chrysler markę samochodową Plymouth.
- 1 lipca do 31 grudnia – Belgia przewodziła w Radzie Unii Europejskiej oraz Radzie Europejskiej.
- 4 lipca – 145 osób zginęło w katastrofie Tu-154 w Irkucku.
- 13 lipca – Moskwa: MKOL dokonał wyboru Pekinu na gospodarza XXIX Letnich Igrzysk Olimpijskich w 2008 roku.
- 16 lipca – w katastrofie górniczej w południowych Chinach zginęło ponad 200 osób.
- 20 lipca - W Genui podczas szczytu G8 doszło do zamieszek, w wyniku których śmierć poniosła 1 osoba.
- 22 lipca – uchylono obowiązujący od 1968 roku artykuł 200 rumuńskiego kodeksu karnego, który penalizował kontakty homoseksualne.
- 23 lipca – Abdurrahman Wahid został usunięty przez parlament z funkcji prezydenta Indonezji. Zastąpiła go wiceprezydent Megawati Soekarnoputri.
- 24 lipca:
- zdetronizowany w dzieciństwie car Bułgarii Symeon II objął urząd premiera.
- w wyniku ataku Tamilskich Tygrysów na port lotniczy Kolombo i przyległą bazę wojskową zginęło 14 rebeliantów i 7 żołnierzy, zniszczonych lub uszkodzonych zostało kilkanaście samolotów.
- 3 sierpnia – w Londynie 7 osób zostało rannych w wybuchu bomby podłożonej przez Real IRA.
- 8 sierpnia – została wystrzelona sonda Genesis, mającą zebrać i dostarczyć na Ziemię próbki wiatru słonecznego.
- 9 sierpnia – w samobójczym zamachu bombowym członka Hamasu na pizzerię w Jerozolimie zginęło 15 osób, 130 zostało rannych.
- 10 sierpnia – w stolicy Angoli Luandzie, w ataku rebeliantów z UNITA na pociąg z uchodźcami zginęły 252 osoby.
- 24 sierpnia – kanadyjski Airbus A330 wylądował awaryjnie na Azorach po utracie paliwa i wyłączeniu się silników.
- 25 sierpnia – norweski następca tronu książę Haakon poślubił Mette-Marit Tjessem Høiby.
- 26 sierpnia – sześć osób zginęło w pożarze balonu we francuskiej Sabaudii.
- 9 września:
- otwarto Muzeum Żydowskie w Berlinie.
- Aleksandr Łukaszenka wygrał ponownie wybory prezydenckie na Białorusi.
- wojskowy dowódca afgańskiego Sojuszu Północnego, Ahmad Szah Masud, zginął w zamachu bombowym dokonanym przez dwóch Arabów udających dziennikarzy.
- 10 września – wybory parlamentarne w Norwegii.
- 11 września – zamach na World Trade Center i Pentagon: w USA przeprowadzono atak terrorystyczny na bliźniacze wieże World Trade Center i budynek Departamentu obrony Pentagon.
- 12 września – po atakach terrorystycznych na USA, po raz pierwszy w historii uruchomiono procedury związane z tzw. Artykułem Piątym, który mówi, że atak na dowolne państwo należące do NATO, jest atakiem na cały Sojusz.
- 20 września – w przemówieniu w Kongresie USA prezydent George W. Bush zadeklarował wojnę z terroryzmem.
- 21 września – eksplozja w zakładzie chemicznym w Tuluzie we Francji – 30 osób zostało zabitych, a przeszło 2200 odniosło rany.
- 27 września – w budynku parlamentu szwajcarskiego kantonu Zug szaleniec Friedrich Leibacher zastrzelił 14 lokalnych polityków, zranił 18 osób, po czym popełnił samobójstwo.
- 4 października – rosyjski samolot Tupolew TU-154 rozbił się na Morzu Czarnym po trafieniu go ukraińską rakietą. Zginęło 78 osób.
- 5 października – na Florydzie zmarł fotoedytor tabloidu Sun, pierwsza z 5 śmiertelnych ofiar zarażonych bakteriami wąglika, rozsyłanych drogą pocztową do instytucji publicznych po zamachach z 11 września.
- 7 października – początek interwencji amerykańskiej w Afganistanie, w celu obalenia rządów talibów i schwytania bin Ladena.
- 8 października:
- Arnold Rüütel został prezydentem Estonii.
- Girma Woldegiorgis został prezydentem Etiopii.
- katastrofa lotnicza w Mediolanie: 118 osób zginęło, a 4 na ziemi zostały ranne po zderzeniu krótko po starcie samolotu MD-82 z awionetką.
- wszystkie 9 osób na pokładzie zginęło w zestrzelonym nad wąwozem Kodori w Abchazji helikopterem ONZ-owskiej misji obserwacyjnej UNOMIG.
- 10 października – prezydent USA George W. Bush zaprezentował listę 22 najgroźniejszych terrorystów według rządu amerykańskiego.
- 17 października – palestyńscy terroryści zastrzelili w Jerozolimie emerytowanego izraelskiego generała Rechawama Ze’ewiego, przywódcę prawicowej partii Moledet.
- 23 października – premiera iPoda.
- 24 października – 11 osób zginęło w tunelu drogowym św. Gotarda w Szwajcarii, w wyniku pożaru powstałego po zderzeniu dwóch samochodów ciężarowych.
- 25 października:
- wydano Microsoft Windows XP.
- została przyjęta flaga Rwandy.
- 26 października – uchwalono USA PATRIOT Act.
- 30 października – Michael Jackson wydał swój dziesiąty album Invicible.
- 6 listopada – telewizja FOX wyemitowała premierowy odcinek serialu 24 godziny.
- 7 listopada – odbył się ostatni rejs samolotu belgijskich linii Sabena.
- 8 listopada – w Wietnamie utworzono Park Narodowy Pu Mat.
- 12 listopada – Airbus A300 linii lotniczych American Airlines rozbił się po starcie z lotniska im. Johna F. Kennedy’ego w Nowym Jorku. Zginęło 260 pasażerów i członków załogi, którzy byli na pokładzie.
- 13 listopada – obalenie rządów talibów w Afganistanie. Wojska Sojuszu Północnego zajęły Kabul.
- 18 listopada – Georgi Pyrwanow wygrał w drugiej turze wybory prezydenckie w Bułgarii.
- 22 listopada – parlament Turcji uchwalił nowy kodeks cywilny zrównujący status kobiet i mężczyzn.
- 24 listopada:
- w Singapurze wprowadzono nowy podział administracyjny.
- w Szwajcarii w katastrofie samolotu pasażerskiego Avro RJ100 zginęły 24 spośród 33 osób znajdujących się na pokładzie, w tym piosenkarka Melanie Thornton.
- 25 listopada:
- interwencja NATO w Afganistanie: wybuchł bunt talibskich więźniów w forcie Qala-e-Jangi.
- Maria Krescencja Höss została kanonizowana w Watykanie przez Jana Pawła II.
- 27 listopada:
- Anders Fogh Rasmussen został premierem Danii.
- Kosmiczny Teleskop Hubble’a dokonał pierwszego pomiaru widma światła planety pozasłonecznej, wykrywając obecność sodu w atmosferze planety HD 209458 b (Ozyrys).
- 30 listopada – w Renton w stanie Waszyngton został aresztowany seryjny morderca kilkudziesięciu prostytutek Gary Ridgway („Morderca znad Green River”).
- 1 grudnia – odbył się ostatni lot amerykańskich Trans World Airlines.
- 2 grudnia – amerykańska korporacja Enron ogłosiła bankructwo.
- 5 grudnia – rozpoczęła się misja STS-108 wahadłowca Endeavour.
- 6 grudnia – kanadyjska prowincja Nowa Fundlandia oficjalnie zmieniła nazwę na Nowa Fundlandia i Labrador.
- 11 grudnia – Chiny wstąpiły do Światowej Organizacji Handlu (WTO).
- 12 grudnia – II Intifada: w palestyńskim ataku granatami na autobus na Zachodnim Brzegu Jordanu zginęło 10 Izraelczyków, a 30 osób zostało rannych.
- 13 grudnia:
- uzbrojona grupa islamistów zaatakowała parlament w Delhi. Indie oskarżyły o zamach Pakistan.
- premiera filmu Piękny umysł.
- 14 grudnia:
- obrączkowe zaćmienie Słońca widoczne w Ameryce Północnej i Środkowej.
- premiera filmu Czasem słońce, czasem deszcz.
- 15 grudnia – krzywa wieża w Pizie została ponownie udostępniona do zwiedzania, po trwających 11 lat pracach zabezpieczających przed jej runięciem.
- 17 grudnia – interwencja NATO w Afganistanie: wojska koalicji antytalibskiej odniosły zwycięstwo w bitwie o Tora Bora.
- 18 grudnia – NASA ukończyła misję sondy kosmicznej Deep Space 1.
- 19 grudnia:
- Tosontsengel (Mongolia): zanotowano rekordowo wysokie ciśnienie atmosferyczne – 1086 hPa.
- na ekrany kin weszła ekranizacja Drużyny Pierścienia w reżyserii Petera Jacksona.
- 22 grudnia:
- Hamid Karzaj został tymczasowym szefem rządu Afganistanu.
- w lecącym z Paryża do Miami samolocie American Airlines został obezwładniony przez współpasażerów brytyjski muzułmanin Richard Reid, który usiłował zdetonować ładunek wybuchowy ukryty w bucie.
- w Teksasie urodziła się pierwsza sklonowana kotka o imieniu CC.
- 25 grudnia:
- wojna domowa w Burundi: około 500 rebeliantów Hutu zginęło w starciu z bojówkami Tutsi.
- wybuchł pożar buszu w Nowej Południowej Walii.
- 29 grudnia – 291 osób zginęło w wyniku pożaru centrum handlowego Mesa Redonda w Limie.
Wydarzenia sportowe
- 6 stycznia – Adam Małysz wygrał 49.Turniej Czterech Skoczni.
- 21 stycznia – Niemka Jutta Kleinschmidt jako pierwsza kobieta wygrała Rajd Dakar w kategorii samochodów.
- 23 lutego – Adam Małysz zdobył złoty medal Mistrzostw Świata w Lahti.
- 18 marca – Adam Małysz zdobył kryształową kulę za zwycięstwo w Pucharze Świata w skokach narciarskich w sezonie 2000/2001 jako pierwszy Polak w historii.
- 11 kwietnia:
- w meczu eliminacyjnym do Mistrzostw Świata Australia pokonała Samoa Amerykańskie 31:0, odnosząc najwyższe zwycięstwo w historii międzypaństwowych meczów piłkarskich.
- australijski napastnik Archie Thompson pobił rekord świata w ilości bramek strzelonych w jednym meczu piłkarskim. Australia pokonała Samoa Amerykańskie 31:0, Thompson strzelił 13 goli.
- 12 maja – w Osace, płotkarz Marek Plawgo ustanowił rekord Polski w biegu na 400 m ppł. wynikiem 48,16 s.
- 23 maja – w meczu finałowym piłkarskiej Ligi Mistrzów Bayern Monachium pokonał w rzutach karnych Valencię (1:1, 5:4).
- 27 maja – na mityngu w austriackim Götzis reprezentant Czech Roman Šebrle ustanowił rekord świata w dziesięcioboju (9026 pkt).
- 28 czerwca – w drugim meczu finałowego dwumeczu Copa Libertadores w piłce nożnej piłkarze Cruz Azul Meksyk ulegli Boca Juniors. O zwycięstwie rozstrzygnęły rzuty karne (0:1, 1:0, 1:3).
- 9 lipca – w Nicei, Justyna Bąk ustanowiła rekord świata w biegu na 3000 m przeszk. wynikiem 9.25,31 s.
- 17 sierpnia – w Zurychu, Paweł Czapiewski ustanowił rekord Polski w biegu na 800 m wynikiem 1.43,22 s.
- 23 sierpnia – w Brukseli, Brahim Boulami ustanowił rekord świata w biegu na 3000 m z przeszkodami wynikiem 7.55,28 s.
- 1 września – polscy piłkarze po 16 latach przerwy awansowali do Mistrzostw Świata w Piłce Nożnej Korea-Japonia 2002, wygrywając w meczu z Norwegami 3:0.
- 14 października – Michael Schumacher zdobywa swój 4 tytuł Mistrza Świata Formuły 1
- 25 listopada – Richard Burns zostaje rajdowym mistrzem świata.
- John Cena debiutuje w WWE
- Dale Earnhardt ginie w wypadku na ostatnim okrążeniu Daytona 500
Urodzili się
- 14 października – Rowan Blanchard, amerykańska aktorka
- 25 października – Księżniczka Elżbieta, córka króla Belgów Filipa I Koburga; pierwsza w linii sukcesji do tronu Belgii
- 1 grudnia – Aiko, księżniczka Toshi, córka następcy tronu Japonii księcia Naruhito
- 31 grudnia – Magdalena Łuczak, polska narciarka alpejska, mistrzyni polski w slalomie w 2018 roku.
Zmarli
- 3 stycznia – Karl F. Klein, niemiecki działacz religijny, członek Ciała Kierowniczego Świadków Jehowy (ur. 1906)
- 6 stycznia – Michał Rusinek, pisarz, działacz kultury, dramaturg, poeta (ur. 1904)
- 11 stycznia – Jarema Stępowski, polski aktor i piosenkarz (ur. 1925)
- 12 stycznia – Aleksander Bocheński, polski pisarz (ur. 1904)
- 13 stycznia – Wojciech Ziembiński, polski działacz społeczny i katolicki (ur. 1925)
- 30 stycznia – Edmund Fetting, polski aktor i piosenkarz (ur. 1927)
- 1 lutego – Marcin Kołodyński, dziennikarz, aktor i prezenter telewizyjny (ur. 1980)
- 4 lutego
- Wilhelm Altvater, niemiecki polityk, deputowany do Bundestagu (ur. 1920)
- Alois Lipburger, austriacki skoczek narciarski i trener (ur. 1956)
- Iannis Xenakis (gr. Γιάννης Ξενάκης), grecki kompozytor, architekt (ur. 1922)
- 7 lutego – Władysław Forbert, polski operator filmowy (ur. 1915)
- 18 lutego – Dale Earnhardt, amerykański kierowca wyścigowy
- 14 marca – Lyman Alexander Swingle, amerykański działacz religijny, członek Ciała Kierowniczego Świadków Jehowy (ur. 1910)
- 22 marca – William Hanna, amerykański twórca filmów animowanych (ur. 1910)
- 4 kwietnia – Liisi Oterma, fińska astronom (ur. 1915)
- 10 kwietnia – Tadeusz Chciuk-Celt, cichociemny, kurier ZWZ, redaktor i zastępca dyrektora Sekcji Polskiej RWE (ur. 1916)
- 12 kwietnia – Jacek Dębski, były szef Urzędu Kultury Fizycznej i Turystyki, polityk AWS, minister sportu. Został zastrzelony w niewyjaśnionych okolicznościach (ur. 1960)
- 29 kwietnia – Barend Biesheuvel, holenderski polityk, premier (ur. 1920)
- 11 maja – Douglas Adams, pisarz angielski (ur. 1952)
- 12 maja – Didi, brazylijski piłkarz, trener piłkarski, reprezentant Brazylii, mistrz świata, selekcjoner reprezentacji Peru (ur. 1928)
- 13 maja – Paweł Hertz, polski poeta, eseista, tłumacz, wydawca (ur. 1918)
- 19 maja – Betty Law, szkocka curlerka (ur. 1928)
- 22 maja – Jenő Fock, węgierski działacz komunistyczny, premier (ur. 1916)
- 1 czerwca – Birendra Bir Bikram Shah Dev, król Nepalu, zastrzelony w zamachu (ur. 1945)
- 3 czerwca – Anthony Quinn, amerykański aktor filmowy (ur. 1915)
- 9 czerwca – Arno Puškáš, słowacki taternik, alpinista, przewodnik tatrzański, publicysta i grafik (ur. 1925)
- 27 czerwca
- Tove Jansson, szwedzkojęzyczna fińska pisarka (ur. 1914)
- Jack Lemmon, aktor amerykański (ur. 1925)
- Aleksander Paszyński, polski polityk, minister budownictwa (ur. 1928)
- 1 lipca – Halina Czerny-Stefańska, polska pianistka (ur. 1922)
- 7 lipca – Fred Neil, amerykański piosenkarz i kompozytor (ur. 1936)
- 11 lipca – Wanda Modlibowska, polska lotniczka sportowa i szybowniczka, żołnierz AK (ur. 1909)
- 20 lipca – Carlo Giuliani, zamordowany przez policję podczas szczytu G8 w Genui 2001
- 21 lipca
- Krste Crwenkowski, macedoński polityk (ur. 1921)
- Steve Barton, amerykański aktor (ur. 1954)
- 29 lipca
- Edward Gierek, polski polityk komunistyczny, I sekretarz KC PZPR (ur. 1913)
- Herwig Karzel, austriacki duchowny i teolog luterański (ur. 1925)
- 6 sierpnia – Jorge Amado, brazylijski pisarz modernistyczny (ur. 1912)
- 10 sierpnia – Stanisław Rostocki (ros. Станислав Иосифович Ростоцкий), radziecki reżyser (ur. 1922)
- 17 sierpnia – Vladimír Tatarka, słowacki taternik, alpinista, przewodnik tatrzański, ratownik górski i narciarz wysokogórski (ur. 1945)
- 20 sierpnia – Fred Hoyle, angielski astronom, matematyk (ur. 1915)
- 25 sierpnia – Aaliyah, piosenkarka amerykańska, zginęła w katastrofie lotniczej (ur. 1979)
- 26 sierpnia – Marita Petersen, pierwsza kobieta-premier Wysp Owczych (ur. 1940)
- 2 września – Christiaan Barnard, południowoafrykański kardiochirurg, pierwszy na świecie przeprowadził transplantację ludzkiego serca (ur. 1922)
- 9 września – Ahmad Szah Masud (pers. احمد شاه مسعود), afgański dowódca wojskowy i polityk (ur. 1953)
- 11 września – Mohamed Atta (arab. محمد عطا السيد), egipski zamachowiec samobójca, który dokonał zamachu na północną wieżę WTC (ur. 1968)
- 19 września – Eligiusz Lasota, polski dziennikarz, redaktor naczelny Po prostu (ur. 1929)
- 22 września
- Isaac Stern, skrzypek amerykański (ur. 1920)
- František Mrázik, słowacki taternik, przewodnik tatrzański, narciarz i ratownik górski (ur. 1914)
- 23 września – Henryk Tomaszewski, tancerz, mim, choreograf, reżyser teatralny, pedagog (ur. 1919)
- 7 października – Zygmunt Albert, profesor nauk medycznych, pierwszy rektor Akademii Medycznej we Wrocławiu (ur. 1908)
- 11 października – Krzysztof Chamiec, polski aktor (ur. 1930)
- 13 października – Janusz Szpotański, polski poeta, satyryk, krytyk i teoretyk literatury, tłumacz, szachista (ur. 1929)
- 23 października – Ken Aston, angielski sędzia piłkarski, pomysłodawca żółtych i czerwonych kartek (ur. 1915)
- 24 października – Zofia Radwańska-Paryska, polska botaniczka, taterniczka, pisarka (ur. 1901)
- 29 października – Grigorij Czuchraj (ros. Григорий Наумович Чухрай), radziecki reżyser filmowy (ur. 1921)
- 30 października – Yoritsune Matsudaira, japoński kompozytor (ur. 1907)
- 31 października – Régine Cavagnoud, francuska narciarka alpejska (ur. 1970)
- 3 listopada – Ernst Gombrich, brytyjski historyk sztuki (ur. 1909)
- 6 listopada – Stefan Chałubiński, nauczyciel, taternik, przewodnik tatrzański, instruktor narciarstwa, ratownik TOPR (ur. 1909)
- 15 listopada – Alberto Ullastres, hiszpański polityk i prawnik (ur. 1914)
- 22 listopada – Stanisław Zybowski, jeden z najwybitniejszych gitarzystów w Polsce, mąż popularnej piosenkarki Urszuli Kasprzak (ur. 1953)
- 24 listopada – Melanie Thornton, niemiecka piosenkarka amerykańskiego pochodzenia (ur. 1967)
- 26 listopada – Olga Scherer, polska pisarka, eseistka, publicystka, tłumaczka, slawistka, historyk i teoretyk literatury polskiej, europejskiej i amerykańskiej (ur. 1924)
- 29 listopada – George Harrison, członek zespołu The Beatles (ur. 1943)
- 12 grudnia – Josef Bican, piłkarz austriacki i czeski (ur. 1913)
- 13 grudnia – Chuck Schuldiner, gitarzysta i wokalista zespołów Death i Control Denied (ur. 1967)
- 14 grudnia – Antoni Woryna, polski żuzlowiec, medalista mistrzostw świata (ur. 1941)
- 20 grudnia – Léopold Sédar Senghor, senegalski polityk i poeta (ur. 1906)
- 22 grudnia
- Grzegorz Ciechowski, polski muzyk rockowy (ur. 1957)
- Jacques Mayol, wielokrotny rekordzista świata w wolnym nurkowaniu (ur. 1927)
Zdarzenia astronomiczne
- 9 stycznia – zaćmienie Księżyca
- 21 czerwca – całkowite zaćmienie Słońca (Saros 127). Obejmowało południowy Atlantyk oraz południową część Afryki i skończyło się na Oceanie Indyjskim. Cień po raz pierwszy wyszedł na brzeg we wsi Sumbe w Angoli i opuścił Mozambik w nadmorskiej wsi Chinde[1].
- 5 lipca – częściowe zaćmienie Księżyca
- 14 grudnia – obrączkowe zaćmienie Słońca (Saros 132). Pas zaćmienia obrączkowego dotyka po raz pierwszy Ziemi na środku Pacyfiku. W Honolulu było widoczne zaćmienie częściowe o fazie 0,842. W stolicy Kostaryki, San José, widoczne były perły Baily’ego[1].
- 30 grudnia – półcieniowe zaćmienie Księżyca
Nagrody Nobla
- z fizyki – Eric Cornell, Wolfgang Ketterle, Carl Edwin Wieman
- z chemii – William Knowles, Ryōji Noyori, Barry Sharpless
- z medycyny – Leland H. Hartwell, R. Timothy Hunt, Paul M. Nurse
- z literatury – V.S. Naipaul
- nagroda pokojowa – Kofi Annan i ONZ
- z ekonomii – George Akerlof, Michael Spence, Joseph Stiglitz
Święta ruchome
- Tłusty czwartek: 22 lutego
- Ostatki: 27 lutego
- Popielec: 28 lutego
- Niedziela Palmowa: 8 kwietnia
- Pamiątka śmierci Jezusa Chrystusa: 8 kwietnia
- Wielki Czwartek: 12 kwietnia
- Wielki Piątek: 13 kwietnia
- Wielka Sobota: 14 kwietnia
- Wielkanoc: 15 kwietnia
- Poniedziałek Wielkanocny: 16 kwietnia
- Wniebowstąpienie Pańskie: 24 maja
- Zesłanie Ducha Świętego: 3 czerwca
- Boże Ciało: 14 czerwca
Zobacz też
Przypisy
- ↑ a b Philip S. Harrington: Zaćmienie!. w: Pruszyński i S-ka, 1999, s. 134 i dalsze. ISBN 83-7255-010-7.