Portal:Wojsko/Kalendarium/Archiwum
< Portal:Wojsko | Kalendarium
styczeń[edytuj | edytuj kod]
- 1922 – Wprowadzono pokojową strukturę polskiej Marynarki Wojennej i utworzono Kierownictwo Marynarki Wojennej przy Ministerstwie Spraw Wojskowych w Warszawie.
- 1863 – W Nietulisku Dużym zmarł sierż. Franciszek Fornalski, polski żołnierz, uczestnik wojen napoleońskich, kawaler Legii Honorowej i Orderu Virtuti Militari (ur. 1782).
- 1777 – Wojna o niepodległość Stanów Zjednoczonych: wojska amerykańskie pokonały zdecydowanie siły brytyjskie w bitwie pod Princeton na terytorium prowincji New Jersey.
- 1919 – Z inicjatywy płk. Mariana Januszajtisa-Żegoty i księcia Eustachego Sapiehy przeprowadzono nieudaną próbę zamachu stanu, który miał obalić rząd Moraczewskiego.
- 1930 – Zmarł kontradm. Wacław Kłoczkowski, były zastępca szefa Kierownictwa Marynarki Wojennej, uczestnik wojny rosyjsko-japońskiej i I wojny światowej (ur. 1873).
- 1942 – II wojna światowa: formalnie utworzono zbrojną organizację Polskiej Partii Robotniczej pod nazwą Gwardii Ludowej, realizującą cele polityczne komunistów polskich w ZSRR.
- 1953 – Prezydent Stanów Zjednoczonych Harry S. Truman ogłosił zbudowanie pierwszej bomby termojądrowej, o sile wybuchu oszacowanej na około 700 bomb jądrowych.
- 1815 – Wojna brytyjsko-amerykańska: stoczono bitwę pod Nowym Orleanem, która była ostatnim epizodem działań i rozegrała się już po podpisaniu traktatu gandawskiego.
- 1941 – II wojna światowa: wobec fatalnej sytuacji sił włoskich, Niemcy podjęły decyzję o wsparciu działań wojennych w Afryce przez korpus ekspedycyjny Afrika Korps.
- 1943 – II wojna światowa: podczas bitwie stalingradzkiej oddziały Armii Czerwonej rozpoczęły decydujące uderzenie na znajdujące się w okrążeniu wojska niemieckie.
- 1906 – Urodził się kpt. art. Eugeniusz Konopacki ps. Trzaska, uczestnik kampanii wrześniowej i powstania warszawskiego, komendant SPRP „Agricola” (zm. 1954).
- 1852 – Urodził się marsz. Francji Joseph Joffre, naczelny wódz Armii Francuskiej w czasie I wojny światowej (zm. 1931).
- 1972 – Prezydent Richard Nixon zapowiedział ewakuację wojsk Stanów Zjednoczonych z Wietnamu.
- 1863 – W nocy z 14 na 15 stycznia miała miejsce w Warszawie branka, która przyspieszyła wybuch powstania styczniowego.
- 1887 – Zmarł polski kpt. art. Konstanty Julian Ordon, oficer powstania listopadowego, bohater „Reduty Ordona” Adama Mickiewicza (ur. 1805).
- 1991 – Minął termin ultimatum jakie Rada Bezpieczeństwa ONZ postawiła Irakowi na wycofanie się z Kuwejtu. Podczas I wojny w Zatoce Perskiej rozpoczęła się Operacja „Pustynna Burza”.
- 1941 – Podczas francusko-tajlandzkiej wojny o Indochiny stoczono bitwę pod Ko Chang.
- 1946 – W Gdyni odtworzono Oficerską Szkołę Marynarki Wojennej.
- 1945 – II wojna światowa: nastąpiło rozwiązanie Armii Krajowej przez jej ostatniego dowódcę gen. bryg. Leopolda Okulickiego.
- 1933 – Zmarł Kazimierz Porębski, polski wiceadmirał i rosyjski kontradmirał, uczestnik wojny rosyjsko-japońskiej, I wojny światowej i wojny polsko-bolszewickiej (ur. 1872).
- 1991 – Został ustanowiony Ordynariat Polowy Wojska Polskiego. Biskupem polowym został ks. bp gen. bryg. Sławoj Leszek Głódź.
- 1863 – Przeciwko rosyjskiemu zaborcy wybuchło powstanie styczniowe ogłoszone manifestem Komitetu Centralnego Narodowego.
- 1919 – Polsko-czechosłowackie konflikty graniczne: armia czechosłowacka zajęła polską część Śląska Cieszyńskiego.
- 1915 – I wojna światowa: zespoły krążowników i niszczycieli brytyjskich oraz niemieckich stoczyły bitwę na Dogger Bank.
- 1941 – II wojna światowa: wojska brytyjskie z udziałem polskiej Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich zdobyły Tobruk.
- 1919 – Wojska czeskie, korzystając z zaangażowania Polski w walki na wschodzie, zajęły ziemie Śląska Cieszyńskiego aż za Wisłę.
- 1973 – Wojna wietnamska: Stany Zjednoczone, Wietnam oraz Vietcong podpisały w Paryżu porozumienie o przerwaniu ognia.
- 1892 – Urodził się Karol Korytowski, polski kontradmirał, uczestnik I wojny światowej, wojny polsko-bolszewickiej i II wojny światowej (zm. 1966).
- 1945 – II wojna światowa: rozpoczęły się walki o przełamanie Wału Pomorskiego.
- 1018 – Zawarto pokój w Budziszynie kończący serię wojen polsko-niemieckich. Polska uzyskała Milsko i Łużyce.
- 1968 – Wojna wietnamska: wojska Vietcongu zaatakowały ambasadę amerykańską w Sajgonie.
luty[edytuj | edytuj kod]
- 1411 – Zawarto I pokój toruński kończący tzw. wielką wojnę pomiędzy Polską a zakonem krzyżackim.
- 1509 – Floty egipska i portugalska stoczyły bitwę pod Diu.
- 1945 – II wojna światowa: rozpoczęła się konferencja jałtańska.
- 1266 – Wojska francuskie i niemiecko-neapolitańskie stoczyły bitwę pod Benewentem.
- 1250 – VI wyprawa krzyżowa: stoczono francusko-egipską bitwę pod Al-Mansurą.
- 1918 – I wojna światowa: podpisano układ pokojowy między Państwami Centralnymi a Ukrainą.
- 1763 – Podpisaniem pokoju paryskiego zakończono wojnę siedmioletnią.
- 1940 – II wojna światowa – wojna zimowa: rozpoczęły się walki radziecko-fińskie na linii Mannerheima.
- 1952 – Zmarł polski gen. bryg. pil. Mateusz Iżycki, inspektor Polskich Sił Powietrznych (ur. 1898).
- 1986 – Dowódcą Marynarki Wojennej wyznaczono kontradm. Piotra Kołodziejczyka.
- 1919 – Starciem koło Mostów na Białorusi rozpoczęła się wojna polsko-bolszewicka.
- 1944 – II wojna światowa: rozpoczęła się druga bitwa o Monte Cassino.
- 1665 – Zmarł hetman polny koronny Stefan Czarniecki, polski dowódca wojskowy (ur. 1599).
- 1863 – Powstanie styczniowe: stoczono bitwę pod Miechowem.
- 1915 – I wojna światowa: flota brytyjska i francuska podjęły nieudaną próbę sforsowania Dardaneli.
- 1966 – Zmarł Chester Nimitz, amerykański admirał floty, szef Operacji Morskich Marynarki Wojennej, uczestnik I i II wojny światowej (ur. 1885).
- 1992 – Na mocy rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ powstały siły pokojowe UNPROFOR, których celem było powstrzymanie eskalacji konfliktu na terenie byłej Jugosławii.
- 1894 – Urodził się Karol Trzasko-Durski, polski komandor, morski oficer pokładowy, pilot, uczestnik I wojny światowej, wojny polsko-bolszewickiej i II wojny światowej (zm. 1971).
- 1918 – Gwardia Czerwona została przekształcona w Robotniczo-Chłopską Armię Czerwoną.
- 2000 – Zmarł Franciszek Kamiński, polski generał dywizji, uczestnik II wojny światowej, działacz ruchu ludowego (ur. 1902).
- 1831 – Powstanie listopadowe: stoczono bitwę pod Olszynką.
- 1942 – II wojna światowa: Flota aliancka została pokonana przez flotę japońską w bitwie na Morzu Jawajskim.
- 1996 – Wiceadm. Ryszard Łukasik zastąpił adm. Romualda Wagę na stanowisku dowódcy Marynarki Wojennej.
marzec[edytuj | edytuj kod]
- 1850 – Urodził się Antoni Brynk, polski generał lejtnant rosyjskiej marynarki wojennej, konstruktor dział okrętowych (zm. 1925).
- 1960 – Zmarł Stanisław Taczak, polski generał brygady, dowódca powstania wielkopolskiego (ur. 1874).
- 1945 – II wojna światowa: Finlandia wypowiedziała wojnę III Rzeszy.
- 1931 – Urodził się Kazimierz Bossy, polski kontradmirał, szef Sztabu – I zastępca dowódcy Marynarki Wojennej (zm. 2002).
- 1936 – W Wielkiej Brytanii odbył się pierwszy lot myśliwca Supermarine Spitfire.
- 1982 – Zwodowano barkentynę szkolną ORP „Iskra”.
- 1936 – Wojska niemieckie wkroczyły do zdemilitaryzowanej Nadrenii, co było złamaniem paktu z Locarno (1925).
- 1937 – Hiszpańska wojna domowa: rozpoczęła się bitwa pod Guadalajarą, która trwała ponad dwa tygodnie, do 23 marca.
- 1916 – I wojna światowa: Niemcy wypowiedziały wojnę Portugalii.
- 1905 – Zakończyła się bitwa pod Mukdenem, ostatnie poważne starcie w wojnie rosyjsko-japońskiej.
- 1971 – Dowódca Marynarki Wojennej wadm. Ludwik Janczyszyn wydał rozkaz o utworzeniu 3 Flotylli Okrętów w Gdyni.
- 1940 – W Moskwie podpisano pokój kończący wojnę zimową pomiędzy ZSRR a Finlandią.
- 1893 – Urodził się gen. bryg. Konstanty Drucki-Lubecki, podczas kampanii wrześniowej dowódca Wileńskiej Brygady Kawalerii, zamordowany w Katyniu (zm. 1940).
- 1891 – Urodził się gen. dyw. Józef Zając, pilot wojskowy, inspektor wyszkolenia Wojska Polskiego (zm. 1963).
- 1944 – II wojna światowa: w ramach operacji Dickens alianci rozpoczęli trzecie natarcie na Monte Cassino.
- 1813 – Wojny napoleońskie: Prusy wypowiedziały wojnę Francji.
- 1863 – Powstanie styczniowe: oddziały polskie odparły wojska rosyjskie w bitwie pod Chrobrzem.
- 1945 – II wojna światowa: 1 Armia Wojska Polskiego wyzwoliła Kołobrzeg.
- 1542 – Urodził się Jan Zamoyski, polski hetman wielki koronny, kanclerz wielki koronny (zm. 1605).
- 1919 – Stanowisko szefa Sekcji Marynarki przy Ministerstwie Spraw Wojskowych objął gen. ppor. mar. Kazimierz Porębski.
- 1910 – Urodził się kmdr Bolesław Romanowski dowódca okrętów podwodnych i żeglarz, zastępca komendanta Wyższej Szkoły Marynarki Wojennej ds. okrętów szkolnych i praktyki morskiej, kapitan Zawiszy Czarnego, uczestnik II wojny światowej (zm. 1968).
- 2006 – Zmarł płk pil. Pierre Clostermann, dowódca 122 Skrzydła Myśliwskiego RAF, francuski as myśliwski podczas II wojny światowej, odznaczony Krzyżem Wielkim Legii Honorowej (ur. 1921).
- 1915 – I wojna światowa: za zgodą Naczelnego Dowództwa Armii przedstawiciele wojsk austriackich złożyli w sztabie rosyjskiej armii akt kapitulacji Twierdzy Przemyśl. Wkrótce do miasta wkroczyły wojska rosyjskie.
- 1607 – Urodził się adm. Michiel de Ruyter, najsłynniejszy oficer floty wojennej Holandii, uważany za jednego z najznakomitszych strategów morskich w dziejach świata (zm. 1676).
- 1767 – Urodził się Joachim Murat, marszałek Francji i król Neapolu, uczestnik wojen napoleońskich, dowódca kawalerii Wielkiej Armii w trakcie bitwy pod Austerlitz (zm. 1815).
- 1943 – II wojna światowa: w Warszawie miała miejsce akcja pod Arsenałem, zorganizowana przez Grupy Szturmowe Szarych Szeregów, pod dowództwem hm. ppor. Stanisława Broniewskiego.
- 1895 – Urodził się gen. bryg. Witold Dzierżykraj-Morawski, szef Sztabu Armii „Karpaty”, dowódca organizacji „Odra”, uczestnik I wojny światowej, powstania wielkopolskiego, wojny polsko-bolszewickiej i II wojny światowej, kawaler Orderu Virtuti Militari (zm. 1944).
- 1920 – Wojna polsko-bolszewicka: w odpowiedzi na polską propozycję rozpoczęcia rokowań pokojowych w Borysowie Rosja zażądała innego miejsca i całkowitego wstrzymania ognia.
- 1865 – Urodził się gen. dyw. Antoni Listowski, oficer wojsk polskich i rosyjskich, uczestnik wojny rosyjsko-japońskiej, I wojny światowej i wojny polsko-bolszewickiej, odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Virtuti Militari (zm. 1927).
- 1908 – Urodził się gen. bryg. pil. Witold Urbanowicz, polski as myśliwski, podczas II wojny światowej dowódca 303 Dywizjonu Myśliwskiego „Warszawskiego” im. gen. Tadeusza Kościuszki (zm. 1996).
- 1831 – Pod Dębem Wielkim miała miejsce zwycięska bitwa wojsk polskich dowodzonych przez generała Jana Skrzyneckiego nad rosyjskim korpusem generała Grigorija Rosena.
kwiecień[edytuj | edytuj kod]
- 1947 – Na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach pochowany został gen. broni Karol Świerczewski, II wiceminister Obrony Narodowej, odznaczony Krzyżem Wielkim Orderu Virtuti Militari, podczas II wojny światowej dowódca 2 Armii Wojska Polskiego. (zm. 28 marca)
- 1945 – Urodził się Antoni Komorowski, oficer polskiej Marynarki Wojennej w stopniu kontradmirała, profesor nauk historycznych, jachtowy kapitan żeglugi wielkiej oraz kapitan motorowodny, komendant-rektor Akademii Marynarki Wojennej.
- 1948 – Urodził się Jaap de Hoop Scheffer, wł. Jakob Gijsbert de Hoop Scheffer, holenderski polityk, były minister spraw zagranicznych Holandii, od 2004 roku Sekretarz Generalny NATO.
- 1794 – W czasie insurekcji kościuszkowskiej miała miejsce bitwa pod Racławicami, gdzie wojska polskie pod dowództwem naczelnika Tadeusza Kościuszki walczyły z wojskami rosyjskimi pod dowództwem generała majora Fiodora Denisowa.
- 1654 – Zawarto pokój kończący I wojnę angielsko-holenderską.
- 1917 – I wojna światowa: Stany Zjednoczone przystąpiły do wojny.
- 1945 – II wojna światowa: zatopiono japoński pancernik „Yamato”.
- 1945 – W Gdyni podniesiono banderę wojenną na ORP „Korsarz”
- 1241 – Miała miejsce bitwa pod Legnicą.
- 1941 – II wojna światowa: Chorwacja ogłosiła niepodległość.
- 1943 – Niemcy podali informację o odkryciu grobów w Katyniu.
- 1872 – Urodził się polski kontradmirał Zygmunt Brynk (zm. 1943).
- 1471 – Wojna dwóch róż: pod Barnet Edward IV pokonał siły Ryszarda.
- 1809 – Rozpoczęła się wojna polsko-austriacka.
- 1794 – Insurekcja kościuszkowska: wybuchła insurekcja warszawska.
- 1942 – II wojna światowa: Siły Powietrzne Stanów Zjednoczonych dokonały nalotu na Tokio, Jokohamę, Nagoję i Kobe.
- 1943 – II wojna światowa: wybuchło powstanie w getcie warszawskim.
- 1936 – Prezydent Polski Ignacy Mościcki wydał dekret o utworzeniu Funduszu Obrony Narodowej.
- 1918 – I wojna światowa: podczas wykonywania lotu bojowego zginął rotmistrz Manfred von Richthofen (ur. 1892).
- 1794 – Insurekcja kościuszkowska: powstanie wybuchło w Wilnie.
- 1916 – W Irlandii wybuchło powstanie wielkanocne.
- 1898 – Hiszpania wypowiedziała wojnę Stanom Zjednoczonym (wojna amerykańsko-hiszpańska).
- 1982 – Wojna o Falklandy-Malwiny: brytyjskie oddziały SAS i piechoty morskiej dokonały desantu na Georgię Południową.
- 1915 – I wojna światowa: Włochy przystąpiły do ententy.
- 1951 – Grenlandia została objęta ochroną wojsk NATO.
- 1429 – Wojna stuletnia: Joanna d’Arc na czele armii francuskiej wyzwoliła Orlean oblegany przez Anglików.
- 1940 – zmarł polski dowódca partyzancki pułkownik Henryk Dobrzański, ps. Hubal (ur. 1896).
maj[edytuj | edytuj kod]
- 1976 – w Gdyni przy Skwerze Kościuszki niszczyciel ORP „Błyskawica” przejął obowiązki okrętu-muzeum od ORP „Burza”.
- 1798 – Rewolucja helwecka: w bitwie pod Torhenturm wojska francuskie pokonały wojska szwajcarskie.
- 1944 – II wojna światowa: powołano Krajową Radę Ministrów.
- 1904 – Urodził się kmdr por. Roman Kanafoyski (zm. 1947).
- 1955 – Republika Federalna Niemiec przystąpiła do NATO.
- 1921 – III powstanie śląskie: zajęcie Królewskiej Huty przez powstańców.
- 1915 – I wojna światowa: niemiecki okręt podwodny (U-boot) zatopił amerykański statek RMS „Lusitania”.
- 1920 – Wojna polsko-bolszewicka: wkroczenie wojsk polskich do Kijowa.
- 1864 – Miała miejsce bitwa morska pod Helgolandem.
- 1794 – Tadeusz Kościuszko powołał Radę Najwyższą Narodową.
- 1918 – I wojna światowa: stoczono bitwę pod Kaniowem.
- 1926 – Przewrót majowy: wymarsz oddziałów marszałka Polski Józefa Piłsudskiego na Warszawę.
- 1846 – Wojna amerykańsko-meksykańska: Kongres Stanów Zjednoczonych podjął decyzję o wypowiedzeniu Meksykowi wojny.
- 1955 – Podpisany został Układ Warszawski.
- 1940 – Wskutek trafienia bombą lotniczą w Vestfjordzie zatonął polski transportowiec wojska MS „Chrobry”.
- 1742 – Wojny śląskie: stoczono bitwę pod Chotusicami.
- 1944 – Zakończyła się bitwa pod Monte Cassino.
- 1940 – II wojna światowa: Niemcy osiągnęli brzeg Kanału La Manche i odcięli główne siły sprzymierzonych we Flandrii.
- 1881 – Urodził się generał broni Władysław Sikorski (zm. 1943).
- 1915 – I wojna światowa chrzest bojowy Legionu Puławskiego pod Pokosławiem.
- 1927 – płk Charles Lindbergh wylądował w Paryżu po pierwszym w historii przelocie nad Oceanem Atlantyckim.
- 1943 – W Oflagu VII A Murnau zmarł polski generał brygady Juliusz Zulauf, dowódca 5. Dywizji Piechoty (ur. 1891).
- 1921 – Powstania śląskie: początek bitwy o Górę św. Anny.
- 1925 – Zmarł marszałek sir John French, głównodowodzący sił brytyjskich w I wojnie światowej.
- 1788 – Urodził się polski generał Dezydery Chłapowski, uczestnik wojen napoleońskich i powstania listopadowego (zm. 1879).
- 1940 – Po raz ostatni nawiązano kontakt z okrętem podwodnym ORP Orzeł. Okręt wyszedł tego dnia w swój ostatni rejs, z którego już nigdy nie powrócił. Zatonął na Morzu Północnym, prawdopodobnie 25 maja.
- 1370 – Dania podpisała z Ligą Hanzeatycką traktat stralsundzki.
- 1889 – Urodził się niemiecki admirał Günther Lütjens (zm. 1941).
- 1915 – I wojna światowa – storpedowanie brytyjskiego pancernika HMSTriumph w Cieśninie Dardanelskiej przez niemiecki okręt podwodny W51.
- 1831 – Powstanie listopadowe: wojska powstańcze poniosły klęskę w bitwie pod Ostrołęką.
- 1937 – Zdobycie bieguna północnego przez radzieckiego lotnika Mołotowa.
- 1905 – Rozpoczęła się bitwa pod Cuszimą.
- 1917 – I wojna światowa: rozpoczęcie niemieckiej ofensywy na froncie zachodnim.
- 1941 – II wojna światowa: zatonął niemiecki pancernik Bismarck.
- 1416 – Flota wenecka starła się z flotą turecką koło Dardaneli.
- 1937 – Hiszpańska wojna domowa: ostrzelanie Almerii przez okręty niemieckie w odwecie za zbombardowanie krążownika Deutschland przez hiszpańskie samoloty rządowe.
- 1982 – Hiszpania została 16. członkiem NATO.
- 1916 – Floty brytyjska i niemiecka stoczyły nierozstrzygniętą bitwę Jutlandzką, największą bitwę morską I wojny światowej.
czerwiec[edytuj | edytuj kod]
- 1930 – Uruchomienie pierwszej polskiej linii lotniczej dla ruchu pasażerskiego na linii Gdańsk – Warszawa – Lwów – Bukareszt.
- 1938 – Pierwszy Międzynarodowy Kongres Jeździecki w Warszawie.
- 1990 – Ze służby wycofano trałowiec bazowy ORP „Dzik”, projektu 254M.
- 1882 – Zmarł generał Giuseppe Garibaldi, włoski rewolucjonista (ur. 1807).
- 1943 – w Algierze utworzono Francuski Komitet Wyzwolenia Narodowego.
- 1989 – Chiński rząd wysłał oddziały wojska w celu usunięcia protestujących z placu Tian’anmen w Pekinie, w konsekwencji czego zginęło wielu studentów.
- 1917 – I wojna światowa: dekretem prezydenta Raymonda Poincarégo we Francji powołano Błękitna Armię.
- 1916- I wojna światowa: znajdujący się na pokładzie HMS Hampshire Lord Kitchener zginął wskutek zatopienia okrętu na niemieckiej minie.
- 1967 – Wojny izraelsko-arabskie: rozpoczęła się wojna sześciodniowa.
- 1933 – Kpt. Łukasiewicz pobił rekord Polski w szybownictwie, osiągając wysokość 1600 m i utrzymując się w powietrzu 10 godzin 30 sekund.
- 1944 – II wojna światowa: rozpoczęło się lądowanie aliantów w Normandii – największa operacja desantowa w historii wojen.
- 1980 – Zmarł marsz. Polski Marian Spychalski, przewodniczący Rady Państwa Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (ur. 1906).
- 1940 – II wojna światowa: Okręt podwodny ORP „Orzeł” nie powrócił planowo z patrolu, a 11 czerwca został uznany za stracony.
- 1895 – Urodził się gen. dyw. lek. Felicjan Sławoj Składkowski, polski premier (zm. 1962).
- 1919 – Naczelnik państwa wydał rozkaz o zjednoczeniu wszystkich polskich formacji wojskowych w jednolite Wojsko Polskie.
- 1940 – II wojna światowa: Włochy wypowiedziały wojnę Francji i Wielkiej Brytanii.
- 1742 – Maria Teresa Habsburg i Fryderyk II Wielki podpisali pokój we Wrocławiu, kończący I wojnę śląską.
- 1933 – Sankcje władz Austrii przeciw NSDAP, w związku z zamachem na przywódcę Heimwehry, dra Steidlego.
- 1935 – Paragwaj i Boliwia podpisały rozejm kończący wojnę o Chaco.
- 1831 – Gen. dyw. Tomasz Łubieński powołał żandarmerię pod nazwą Straż Polowa.
- 1915 – I wojna światowa: szarża ułanów II Brygady Legionów pod Rokitną.
- 1921 – III powstanie śląskie: interwencja wojsk międzysojuszniczych na Górnym Śląsku.
- 1930 – Urodził się pułkownik Ryszard Kukliński, oficer Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, który współpracował z CIA (zm. 2004).
- 1936 – W Krakowie po raz pierwszy obchodzono święto Żandarmerii.
- 1917 – Rewolucja październikowa: otwarcie Zjazdu Wojskowych Polaków w Piotrogrodzie pod przewodnictwem Józefa Dowbór-Muśnickiego, Władysława Raczkiewicza i Jana Jacyny.
- 1982 – Wojna o Falklandy-Malwiny: poddały się ostatnie oddziały argentyńskie.
- 1246 – Król węgierski Bela IV pokonał wojska księcia austriackiego Fryderyka Babenberga pod Litawą.
- 1918 – I wojna światowa: rozpoczęcie nad Piawą nieudanej ofensywy austriackiej na froncie włoskim.
- 1915 – I wojna światowa: ostatni bój Bajończyków we Francji. W wyniku odniesionych pod Souchez strat oddział przestał istnieć.
- 1977 – Zmarł dr Wernher von Braun, niemiecki konstruktor rakiet, podczas II wojny światowej dyrektor techniczny ośrodka w Peenemünde w stopniu Sturmbannführera, współtwórca pocisku balistycznego V2, później zastępca dyrektora NASA (ur. 1912).
- 1915 – Urodził się por. pil. Mirosław Ferić, polski as myśliwski, podczas II wojny światowej pilot 303 Dywizjonu Myśliwskiego (zm. 1942).
- 1815 – Miała miejsce bitwa pod Waterloo, która była ostatnią Napoleona Bonaparte.
- 1860 – W Rosji został założony Władywostok, główna baza rosyjskiej Floty Dalekowschodniej.
- 1922 – III powstanie śląskie: powitanie wkraczających na Górny Śląsk oddziałów Wojska Polskiego przez ludność, oddziały powstańców i delegacje górników.
- 1933 – Opanowanie sejmu Wolnego Miasta Gdańsk przez hitlerowców.
- 1762 – Wojny śląskie: odziały pruskie stoczyły z Austriakami bitwę pod Burkersdorf.
- 1916 – I wojna światowa: miała miejsce obrona francuskiego Fortu Souville przed napierającymi Niemcami, która stanowiła przełomowy moment bitwy pod Verdun.
- 1792 – Wojna polsko-rosyjska: z inicjatywy księcia gen. Józefa Poniatowskiego, król Stanisław August Poniatowski ustanowił Order Virtuti Militari.
- 1919 – I wojna światowa: zatopienie przez własne załogi flotylli niemieckich okrętów internowanych w zatoce Stagen.
- 1941 – II wojna światowa – agresja Niemiec z udziałem Rumunii, Włoch, Węgier i Słowacji na ZSRR.
- 1941 – II wojna światowa: Słowacja wypowiedziała wojnę Związkowi Socjalistycznych Republik Radzieckich.
- 1916 – I wojna światowa: ze względu na ciężką sytuację wojsk francuskich, siły brytyjskie rozpoczęły ostrzał artyleryjski pozycji niemieckich, co było początkiem ofensywy nad Sommą.
- 1941 – Finlandia wypowiedziała wojnę ZSRR.
- 1970 – W Porcie Wojennym Gdynia odbyło się pierwsze podniesienie bandery wojennej na niszczycielu rakietowym projektu 56AE ORP „Warszawa”, eks radzieckim „Sprawiedliwyj”.
- 1960 – W basenie I przy Skwerze Kościuszki w Gdyni udostępniono do zwiedzania okręt-muzeum, niszczyciel ORP „Burza”.
- 1953 – Wojna koreańska: podpisano umowę o strefie demarkacyjnej między Koreą Północną a Koreą Południową.
- 1914 – Austriacki następca tronu arcyksiążę Franciszek Ferdynand oraz jego małżonka Zofia zginęli zastrzeleni przez serbskiego zamachowca Gawriła Principa. Zamach był bezpośrednią przyczyną wybuchu I wojny światowej.
- 1934 – Start braci Adamowiczów do lotu przez Atlantyk
- 1936 – Uroczystości poświęcenia kopca ku czci chłopskiego bohatera Michała Pyrza.
- 1998 – Zmarł kmdr dypl. Marian Sucharzewski, pierwszy dowódca 3 Flotylli Okrętów, następnie szef Sztabu Służb Technicznych i Zaopatrzenia Marynarki Wojennej (ur. 1930).
- 1651 – Powstanie Chmielnickiego: zakończyła się bitwa pod Beresteczkiem, zwycięska dla wojsk polskich dowodzonych przez Jan II Kazimierza Wazę.
- 1934 – Noc długich noży w Niemczech.
lipiec[edytuj | edytuj kod]
- 1863 – Wojna secesyjna: pomiędzy wojskami Unii i Konfederacji rozpoczęła się bitwa pod Gettysburgiem, największe starcie tej wojny domowej.
- 1927 – Pobicie rekordu Linbergha w przelocie nad Atlantykiem przez kmdr. Byrda z czasem 43 godz. 45 min.
- 1950 – Wojna koreańska: zgodnie z rezolucją Rady Bezpieczeństwa Organizacji Narodów Zjednoczonych wojska Stanów Zjednoczonych wkroczyły do Korei, co stanowiło rozpoczęcie działań wojennych.
- 1814 – Wojna brytyjsko-amerykańska: miała miejsce bitwa o Fort Erie, w której bezstratne zwycięstwo odniosły siły amerykańskie.
- 1916 – I wojna światowa – bitwa I Brygady Legionów pod Polska Górą, w rejonie Kostiuchnówki, najkrwawsza w dziejach brygady.
- 1937 – W czwartym dniu lotu dookoła świata ginie nad Pacyfikiem Amelia Earhart, lotniczka amerykańska.
- 1943 – II wojna światowa: w katastrofie lotniczej w Gibraltarze zginął gen. broni Władysław Sikorski, premier Polskiego Rządu na Uchodźstwie oraz Naczelny Wódz Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie (ur. 1881).
- 1935 – Uroczyste otwarcie pomnika-mauzoleum Władysława Warneńczyka w Warnie z udziałem króla Bułgarii Borysa III.
- 1943 – Pomiędzy siłami niemieckimi a radzieckimi rozpoczęła się bitwa na Łuku Kurskim, powszechnie uważana za największą bitwę pancerną II wojny światowej.
- 1923 – Urodził się gen. armii Wojciech Jaruzelski, żołnierz ludowego Wojska Polskiego, uczestnik II wojny światowej, przewodniczący Rady Państwa Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, prezydent Rzeczypospolitej Polskiej.
- 1924 – Pierwszy Narodowy Zlot Harcerstwa Polskiego w Warszawie.
- 1807 – Na tratwie ustawionej pośrodku nurtu Niemna cesarz Napoleon Bonaparte i car Aleksander I Romanow podpisali pokój w Tylży.
- 1947 – Zmarł rosyjski gen. por. Anton Denikin, uczestnik wojny rosyjsko-japońskiej i II wojny światowej, wódz naczelny Armii Ochotniczej, od 1920 na emigracji (ur. 1872).
- 1944 – II wojna światowa: podczas operacji „Overlord” miało miejsce zdobycie przez wojska alianckie miasta Caen, stolicy historycznej Normandii.
- 1917 – I wojna światowa: internowanie legionistów odmawiających złożenia przysięgi na wierność obcym monarchom w Beniaminowie i Szczypiornie.
- 1943 – II wojna światowa: pod kryptonimem „Husky” rozpoczęła się operacja desantowa wojsk alianckich na Sycylii.
- 1708 – Wojna o sukcesję hiszpańską: we wschodniej Flandrii stoczono bitwę pod Oudenaarde pomiędzy wojskami francuskimi i sprzymierzonych.
- 1916 – I wojna światowa: objęcie przez gen. J. Hallera dowództwa nad II Brygadą Legionów.
- 1919 – Powstanie wielkopolskie: atak wojsk niemieckich na Wieruszów łamiący warunki zawieszenia broni, odparty przez wojska wielkopolskie.
- 1690 – Wilhelm III Orański zwyciężył w bitwie nad Boyne.
- 1933 – Zbiorowy lot przez Atlantyk grupy 24 włoskich hydroplanów pod dowództwem gen. Italo Balbo, z Ovteballo do Chicago.
- 1958 – Do służby wcielono trałowiec bazowy ORP „Dzik” projektu 254M, pierwszego całkowicie powojennego typu okrętów, które weszły w skład sił przeciwminowych polskiej Marynarki Wojennej.
- 1944 – Urodził się gen. dyw. Aleksander Poniewierka, oficer wojsk pancernych, były szef szkolenia i zastępca dowódcy Wojsk Lądowych.
- 1708 – III wojna północna: miała miejsce bitwa pod Hołowczynem, stoczona między armią rosyjską dowodzoną przez feldmarszałka Borysa Szeremietewa, a armią szwedzką, na której czele stał król Szwecji Karol XII.
- 1410 – Wielka wojna: pod Grunwaldem wojska zakonu krzyżackiego poniosły klęskę w bitwie z armią polsko-litewską Władysława II Jagiełły.
- 1945 – Projekt Manhattan: przeprowadzono pierwszy test bomby atomowej w Nowym Meksyku w Stanach Zjednoczonych.
- 1936 – Pomiędzy lewicowym rządem hiszpańskim i wspierającymi go siłami a prawicową opozycją rozpoczęła się hiszpańska wojna domowa.
- 1792 – Wojna polsko-rosyjska: wojska polskie pod dowództwem Tadeusza Kościuszki zwyciężyły armię rosyjską gen. Michaiła Kachowskiego w bitwie pod Dubienką.
- 1943 – II wojna światowa: siły powietrzne aliantów po raz pierwszy zbombardowały Rzym.
- 1866 – Wojna siedmiotygodniowa: pomiędzy flotą włoską a austriacką miała miejsce bitwa pod Lissą, pierwsza bitwa morska eskadr okrętów pancernych.
- 1942 – Samobójstwo popełnił gen. dyw. Bolesław Wieniawa-Długoszowski, adiutant Józefa Piłsudskiego, dyplomata, uczestnik I wojny światowej i wojny polsko-bolszewickiej (ur. 1881).
- 1443 – W bitwie pod St. Jakob wojskom sprzymierzonych ośmiu miast szwajcarskich nie udało się zdobyć Zurychu.
- 1871 – Zmarł gen. Nikołaj Suchozaniet, rosyjski minister wojny, namiestnik Królestwa Polskiego (ur. 1794).
- 1866 – w Pradze zawarto pokój kończący wojnę austriacko-pruską.
- 1945 – We Francji rozpoczął się proces marsz. Philippe’a Pétaina, szefa marionetkowego rządu Vichy podczas II wojny światowej.
- 1761 – Urodził się gen. lejt. Jakub Jasiński, dowódca Dywizji Naddniestrzańskiej, uczestnik insurekcji kościuszkowskiej (zm. 1794).
- 1655 – W Ujściu pospolite ruszenie skapitulowało przed wojskami szwedzkimi Karola X Gustawa, a tym samym rozpoczął się potop szwedzki.
- 657 – W trakcie islamskiej wojny domowej stoczono nierozstrzygniętą bitwę pod Siffin między wojskami Alego i Mu’awiji, po której Charydżyci oderwali się od ugrupowania Alego i stali się jego zaciekłymi wrogami.
- 1943 – II wojna światowa: dywanowy nalot lotnictwa alianckiego na Hamburg spowodował śmierć 40 tysięcy ludzi oraz obrócił w ruinę centrum miasta i port.
- 1914 – Austro-Węgry wypowiedziały wojnę Serbii, co rozpoczęło I wojnę światową.
- 1693 – Wojna Francji z Ligą Augsburską: armia marszałka Luksemburskiego pokonała wojska sprzymierzonych dowodzone przez Wilhelma Orańskiego.
- 1941 – W Londynie został podpisany układ Sikorski-Majski, który przewidywał przywrócenie stosunków dyplomatycznych między Polską a ZSRR oraz budowę armii polskiej na terenie ZSRR pod dowództwem polskim.
- 1920 – Wojna polsko-bolszewicka: Armia Czerwona zajęła twierdzę Brześć nad Bugiem.
sierpień[edytuj | edytuj kod]
- 1944 – II wojna światowa: przeciwko okupującym Warszawę wojskom niemieckim wybuchło powstanie warszawskie zorganizowane przez Armię Krajową w ramach akcji „Burza”, połączone z ujawnieniem się i oficjalną działalnością najwyższych struktur Polskiego Państwa Podziemnego.
- 1990 – Irak dokonał inwazji na Kuwejt, czym rozpoczęła się I wojna w Zatoce Perskiej, zakończona pokonaniem Iraku przez międzynarodową koalicję wiosną 1991 roku.
- 1914 – Komendant Józef Piłsudski utworzył Pierwszą Kompanię Kadrową, zalążek Pierwszej Brygady i Legionów Polskich.
- 1914 – I wojna światowa: Wielka Brytania wypowiedziała wojnę Niemcom. Rozpoczęła się morska blokada Niemiec.
- 1944 – W Amsterdamie po kilkuletnim ukrywaniu się wraz z rodziną, Anna Frank została aresztowana przez Gestapo, była żydowską dziewczynką, autorką pamiętnika z okresu okupacji hitlerowskiej, zmarła w obozie koncentracyjnym.
- 1697 – Wojna Francji z Ligą Augsburską: pomiędzy flotyllą francuską a siłami Kompanii Zatoki Hudsona rozegrała się bitwa w Zatoce Hudsona.
- 1914 – I wojna światowa: wypowiedzenie wojny Rosji przez Austro-Węgry.
- 1934 – Rozpoczęcie budowy Kopca Marszałka Piłsudskiego na krakowskim Sowińcu.
- 1945 – II wojna światowa: o godz. 08:16 czasu lokalnego samolot bombowy Boeing B-29 Superfortress „Enola Gay” zrzucił bombę jądrową „Little Boy” na japońskie miasto Hiroszimę.
- 1914 – I wojna światowa: lądowanie pierwszych jednostek brytyjskich na ziemi francuskiej w Boulogne.
- 1944 – II wojna światowa: polska 1 Dywizja Pancerna pod dowództwem gen. bryg. Stanisława Maczka starła się z siłami niemieckimi w bitwie pod Falaise.
- 1863 – Powstanie styczniowe: została stoczona bitwa pod Żyrzynem, zwycięska dla polskich oddziałów pod dowództwem gen. Michała Heydenreicha.
- 1945 – II wojna światowa: o godz. 11:01 czasu lokalnego samolot bombowy Boeing B-29 Superfortress zrzucił na Japonię drugą bombę jądrową. Tym razem celem było miasto Nagasaki.
- 1904 – Wojna rosyjsko-japońska: podczas nieudanej próby przedarcia się floty rosyjskiej z bazy Port Artur została stoczona bitwa na Morzu Żółtym.
- 1920 – „Celem nagrodzenia czynów męstwa i odwagi, wykazanych w boju” ustanowiono Krzyż Walecznych, najwyższe polskie odznaczenie wojskowe nie będące orderem.
- 1914 – I wojna światowa: wkroczenie 3 kompanii strzelców Józefa Piłsudskiego do Kielc.
- 1968 – Zmarł kmdr Bolesław Romanowski, podczas II wojny światowej dowódca okrętów podwodnych, po wojnie zastępca komendanta Wyższej Szkoły Marynarki Wojennej (ur. 1910).
- 1920 – Wojna polsko-bolszewicka: rozpoczęła się bitwa warszawska, która zdecydowała o zachowaniu niepodległości przez Polskę, uznana za 18. przełomową bitwę w historii świata.
- 1922 – Urodził się wiceadm. Zdzisław Studziński, dowódca Marynarki Wojennej w latach 1955-1969, następnie zastępcą szefa Sztabu Zjednoczonych Sił Zbrojnych Układu Warszawskiego (zm. 1976).
- 1920 – Wojna polsko-bolszewicka: podczas bitwy warszawskiej wojskom polskim udało się powstrzymać ofensywę radziecką i zapobiec rozprzestrzenieniu się rewolucji komunistycznej.
- 1944 – Powstanie warszawskie: w wysadzonej przez niemieckich saperów kamienicy przy ul. Przejazd zginął poeta Tadeusz Gajcy, natomiast w szpitalu na Starym Mieście zmarł od odniesionych ran kompozytor Roman Padlewski.
- 1996 – Zmarł gen. bryg. pil. Witold Urbanowicz, as myśliwski i pamiętnikarz, podczas bitwy o Anglię dowódca 303 Dywizjonu Myśliwskiego Warszawskiego im. Tadeusza Kościuszki (ur. 1908).
- 1943 – II wojna światowa: w nocy z 17 na 18 sierpnia, w ramach Operacji „Hydra”, 500 ciężkich bombowców Królewskich Sił Powietrznych zbombardowało niemiecki poligon doświadczalny w Peenemünde na wyspie Uznam.
- 1557 – Wojna litewsko-rosyjska: król Zygmunt II August zagroził wojną zakonowi kawalerów mieczowych, czym zmusił Krzyżaków do jednoznacznego opowiedzenia się po stronie polsko-litewskiej.
- 1967 – Zmarł gen. Walter Krueger, uczestnik amerykańskiej interwencji w Meksyku w 1916 roku, podczas II wojny światowej dowódca 6 Armii Stanów Zjednoczonych (ur. 1881).
- 1968 – Operacja Dunaj: w nocy z 20 na 21 sierpnia wojska Układu Warszawskiego dokonały inwazji w Czechosłowacji, co było największą operacją wojskową w historii powojennej Europy.
- 1531 – Pomiędzy wojskami polskimi pod dowództwem hetmana wielkiego koronnego Jana Amora Tarnowskiego, a armią mołdawską, na której czele stał władca Mołdawii Piotr Raresz rozegrała się bitwa pod Obertynem.
- 1839 – Wielka Brytania zajęła Hongkong.
- 1939 – Przedstawiciele Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich i III Rzeszy podpisali pakt o nieagresji wraz z tajnym protokołem o podziale stref wpływów w Europie Środkowowschodniej, tzw. pakt Ribbentrop-Mołotow.
- 1942 – II wojna światowa: miała miejsce lotniczo-morska bitwa koło wschodnich Salomonów w trakcie walk o Guadalcanal, pomiędzy flotą amerykańską i japońską.
- 1758 – Wojna siedmioletnia: pomiędzy wojskami pruskimi króla Fryderyka Wielkiego a wojskami rosyjskimi generała Fermora rozegrała się bitwa pod Sarbinowem.
- 1346 – Wojna stuletnia: miała miejsce bitwa pod Crécy między wojskami angielskimi króla Edwarda III i francuskimi króla Filipa VI.
- 1896 – Urodził się gen. bryg. Jan Mazurkiewicz, żołnierz Legionów Polskich, Wojska Polskiego i Armii Krajowej, dowódca Zgrupowania „Radosław” w czasie powstania warszawskiego, wiceprezes ZBoWiD (zm. 1988).
- 1916 – I wojna światowa: Rumunia przystąpiła do wojny po stronie Ententy.
- 1914 – I wojna światowa: pomiędzy okrętami brytyjskimi i niemieckimi została stoczona bitwa pod Helgolandem, pierwsza większa bitwa morska podczas tej wojny.
- 1995 – Wojna w Bośni: pociski serbskie trafiły w targowisko w Sarajewie zabijając 35 osób, a raniąc 85.
- 1526 – Rozegrała się bitwa pod Mohaczem, w której wojska węgierskie dowodzone przez króla Ludwika II zostały rozbite przez armię otomańską pod dowództwem Sulejmana I.
- 1895 – Urodził się polski gen. bryg. Jerzy Kirchmayer, dyrektor nauk Akademii Sztabu Generalnego (zm. 1959).
- 1939 – Zarządzono, a następnie, w wyniku nacisków ze strony Anglii i Francji, odwołano mobilizację powszechną w Polsce.
- 1939 – Powtórnie zarządzono mobilizację powszechną w Polsce. Niszczyciele OORP „Błyskawica”, „Grom” i „Burza” otrzymały rozkaz „Peking-Wykonać!”, natychmiastowego przejścia z Gdyni do jednego z portów w Wielkiej Brytanii przed rozpoczęciem II wojny światowej.
- 1920 – Wojna polsko-bolszewicka: polska 1 Dywizja Jazdy pokonała radziecką 1 Armię Konną w bitwie pod Komarowem, ostatniej z wielkich bitew jazdy.
- 1939 – Pierwszy dzień mobilizacji powszechnej w Polsce. Zakończenie mobilizacji alarmowej. Rozwiązano Korpus Interwencyjny. Gen. Jan Kruszewski przekazał obowiązki dowódcy KOP dotychczasowemu zastępcy, gen. Wilhelmowi Orlik-Rückemann.
wrzesień[edytuj | edytuj kod]
- 1939 – II wojna światowa: o godz. 4:40 bombowce Luftwaffe rozpoczęły naloty na Wieluń, co było początkiem całej wojny, jak i kampanii wrześniowej toczącej się na terenie Polski.
- 31 p.n.e. – Podczas wojny domowej w imperium rzymskim miała miejsce bitwa pod Akcjum, stoczona pomiędzy flotami Oktawiana Augusta i Marka Antoniusza.
- 1946 – Urodził się kontradm. Zbigniew Smolarek, myśliwski i śmigłowcowy pilot wojskowy, w latach 1995-2006 dowódca Brygady Lotnictwa Marynarki Wojennej.
- 1890 – Urodził się marszałek Polski Michał Rola-Żymierski, minister obrony narodowej (zm. 1989).
- 1939 – II wojna światowa: podczas kampanii wrześniowej rozpoczęła się ewakuacja centralnych instytucji państwowych z Warszawy.
- 1812 – Wojny napoleońskie: w dniach 5-7 września 1812 roku pomiędzy armią francuską a rosyjską została stoczona bitwa pod Borodino.
- 1757 – Urodził się gen. Marie Joseph de La Fayette, arystokrata i polityk, dowódca Gwardii Narodowej, uczestnik wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych oraz Wielkiej Rewolucji Francuskiej (zm. 1834).
- 1939 – II wojna światowa: podczas kampanii wrześniowej, w obliczu znaczącej przewagi sił niemieckich, skapitulowała załoga Wojskowej Składnicy Tranzytowej na Westerplatte.
- 1655 – Potop szwedzki: Szwedzi zajęli Warszawę.
- 1755 – Brytyjska wojna z Indianami i Francuzami: w bitwie pod Lake George wojska brytyjskie Sir Williama Johnsona pokonały siły generała Ludwika Augusta von Dieskau.
- 1951 – Urodził się gen. dyw. Zbigniew Głowienka, w latach 2006-2007 szef Inspektoratu Wsparcia Sił Zbrojnych.
- 1797 – Urodził się por. Piotr Wysocki, przywódca sprzysiężenia podchorążych, które doprowadziło do wybuchu powstania listopadowego (zm. 1875).
- 1814 – Wojna brytyjsko-amerykańska: miała miejsce bitwa pod Plattsburgh, rozegrana na Jeziorze Champlain oraz na lądzie pod miastem Plattsburgh.
- 1683 – Między wojskami polsko-austriacko-niemieckimi a armią imperium osmańskiego została stoczona bitwa pod Wiedniem, zakończona przegraną sił tureckich.
- 1968 – Wojska Układu Warszawskiego zostały wycofane z Czechosłowacji.
- 533 – Wojna Cesarstwa Bizantyńskiego z Wandalami: w rejonie Kartaginy została stoczona bitwa pod Ad Decimum, zakończona porażką Wandalów.
- 1944 – II wojna światowa: 45 dnia powstania warszawskiego miało miejsce bombardowanie Zamku Ujazdowskiego, podczas którego zginął gen. bryg. Mikołaj Majewski.
- 1463 – Pomiędzy flotą Związku Pruskiego, konkretnie elblążan i gdańszczan, a okrętami zakonu krzyżackiego rozegrała się bitwa na Zalewie Wiślanym.
- 1978 – Zmarł gen. dyw. prof. dr hab. inż. Sylwester Kaliski, komendant Wojskowej Akademii Technicznej, następnie minister nauki, szkolnictwa wyższego i techniki (ur. 1925).
- 1939 – Nastąpiła zbrojna napaść dokonana przez ZSRR bez wypowiedzenia wojny na Polskę, prowadzącą kampanię z niemiecką III Rzeszą podczas II wojny światowej.
- 1957 – Zmarł kontradm. Włodzimierz Steyer, podczas kampanii wrześniowej dowódca Rejonu Umocnionego Hel, po II wojnie światowej dowódca Marynarki Wojennej (ur. 1892).
- 1356 – Wojna stuletnia: została stoczona bitwa pod Poitiers pomiędzy Anglią i Francją, która była drugim z trzech wielkich angielskich zwycięstw podczas tej wojny.
- 1924 – Utworzono Korpus Ochrony Pogranicza, formację wojskową do ochrony wschodniej granicy II Rzeczypospolitej przed penetracją agentów i terrorystów ze wschodu.
- 1689 – Urodził się Jan Klemens Branicki, miecznik wielki koronny, hetman polny koronny w latach 1735-1752, od 1752 hetman wielki koronny (zm. 1771).
- 1499 – Wojna austriacko-szwajcarska: po serii bitew przegranych przez wojska cesarskie zawarto pokój, w którym Maksymilian I Habsburg uznał niepodległość Szwajcarii.
- 1938 – Polsko-czechosłowackie konflikty graniczne: powstanie ludności polskiej na Zaolziu.
- 1980 – Rozpoczęła się wojna iracko-irańska.
- 490 p.n.e. – I wojna perska: po upadku powstania jońskiego miała miejsce bitwa pod Maratonem, najważniejsza bitwa pierwszej wielkiej inwazji perskiej na Grecję.
- 1739 – Urodził się feldmarsz. Grigorij Potiomkin, rosyjski wojskowy, prezydent Kolegium Wojskowego, głównodowodzący w wojnie z Turcją w latach 1787-1791 (zm. 1791).
- 1648 – Powstanie Chmielnickiego: na pograniczu Podola i Wołynia została stoczona bitwa pod Piławcami, będąca jedną z największych klęsk w historii oręża polskiego.
- 1943 – Zmarł Zygmunt Brynk, polski kontradmirał i rosyjski generał lejtnant, uczestnik wojny rosyjsko-japońskiej i I wojny światowej (ur. 1872)
- 1331 – Została stoczona bitwa pod Płowcami, pomiędzy wojskami Władysława Łokietka a oddziałami zakonu krzyżackiego pod wodzą marszałka Dietricha von Altenburga.
- 1911 – Pod pretekstem naruszenia włoskich interesów w tureckiej Trypolitanii i Cyrenajce Włochy przedstawiły Turcji ultimatum, a dzień później wypowiedziały wojnę.
- 1936 – Generał Francisco Franco został dowódcą sił nacjonalistycznych w Hiszpanii.
- 1951 – Zmarł gen. bryg. Aleksander Krzyżanowski, żołnierz Armii Krajowej, uczestnik I wojny światowej, wojny polsko-bolszewickiej i II wojny światowej (ur. 1895).
- 1745 – Wojna o sukcesję austriacką: została stoczona bitwa pod Soor, która była jedną z największych podczas drugiej wojny śląskiej i zakończyła się zwycięstwem wojsk polskich.
październik[edytuj | edytuj kod]
- 1946 – Międzynarodowy Trybunał Wojskowy w Norymberdze ogłosił wyroki wobec przywódców III Rzeszy za zbrodnie dokonane w trakcie II wojny światowej.
- 1939 – II wojna światowa: po podpisanej dzień wcześniej kapitulacji polskiej Obrony Wybrzeża na Mierzeję Helską wkroczyły wojska niemieckie.
- 1944 – Stanowisko komendanta głównego Armii Krajowej objął jako ostatni gen. bryg. Leopold Okulicki, wcześniej szef sztabu i zastępca komendanta głównego.
- 1189 – Wyprawy krzyżowe: podczas jednej z krucjat miała miejsce bitwa pod Akką, w której starły się siły rycerzy lotaryńskich z wojskami egipskimi.
- 1939 – II wojna światowa: przegraną wojsk polskich zakończyła się trzydniowa bitwa pod Kockiem, pomiędzy niemieckim 14 Korpusem Zmotoryzowanym a SGO „Polesie”.
- 1973 – Wojny izraelsko-arabskie: rozpoczęła się wojna Jom Kippur, znana także jako wojna październikowa lub wojna ramadanowa.
- 1950 – Chińska Armia Ludowa dokonała inwazji na Tybet.
- 1966 – Urodził się kmdr dr hab. inż. Cezary Specht, morski oficer pokładowy, profesor nadzwyczajny Akademii Marynarki Wojennej, uczestnik Operacji „Pustynna Burza”.
- 1912 – I wojna bałkańska: wykorzystując odrzucenie postulatów przyznania szerokiej autonomii prowincjom bałkańskim, Czarnogóra wypowiedziała wojnę Turcji.
- 1966 – U wejścia do portu w Gdańsku odsłonięto Pomnik Obrońców Wybrzeża na Westerplatte, upamiętniający żołnierzy walczących podczas kampanii wrześniowej.
- 1794 – Insurekcja kościuszkowska: miała miejsce bitwa pod Maciejowicami pomiędzy wojskami polskimi dowodzonymi przez gen. Kościuszkę a rosyjskimi gen. Fersena.
- 1779 – Zmarł gen. Kazimierz Pułaski, polski szlachcic, uczestnik konfederacji barskiej oraz wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych (ur. 1745).
- 2000 – W wyniku ataku terrorystycznego dokonanego w porcie Aden w Jemenie ciężko uszkodzony został amerykański niszczyciel rakietowy USS „Cole” typu Arleigh Burke.
- 1812 – Wojna brytyjsko-amerykańska: została stoczona bitwa pod Queenston Heights, która zakończyła się zwycięstwem wojsk Wielkiej Brytanii i Mohawków.
- 1915 – I wojna światowa: Bułgaria przystąpiła do wojny po stronie państw centralnych.
- 1805 – Francja pokonała Austrię w bitwie pod Ulm.
- 1791 – Zmarł rosyjski feldmarszałek Grigorij Potiomkin (ur. 1739).
- 1865 – Urodził się gen. broni Lucjan Żeligowski, inspektor armii, następnie minister spraw wojskowych, dwukrotnie odznaczony Orderem Virtuti Militari (zm. 1947).
- 1977 – Operacja "Magiczny Ogień": niemieckie oddziały specjalne Straży Granicznej GSG-9 odbiły porwany samolot linii lotniczych Lufthansa w Mogadiszu w Somalii.
- 202 p.n.e. – II wojna punicka: Republika rzymska pokonała Kartaginę w bitwie pod Zamą co spowodowało ostateczne zwycięstwo w całej wojnie.
- 1883 – Wojna o Pacyfik: Peru i Chile podpisały rozejm, który dawał Chile kontrolę nad całym boliwijskim wybrzeżem oraz cennymi złożami miedzi i innych minerałów.
- 1639 – Wojna osiemdziesięcioletnia: floty hiszpańska i holenderska stoczyły bitwę morską na płyciźnie Downs, która zakończyła się porażką Hiszpanii.
- 1914 – Józef Piłsudski wystąpił z inicjatywą powołania w Królestwie Polskim konspiracyjnej organizacji niepodległościowej pod nazwą Polskiej Organizacji Wojskowej.
- 1944 – II wojna światowa: rozpoczęła się bitwa morska o Leyte, zwana też poczwórną bitwą lub drugą bitwą na Morzu Filipińskim.
- 69 – W pobliżu Cremony zwolennicy Wespazjana pokonali armię cesarza rzymskiego Witeliusza.
- 1938 – Joachim von Ribbentrop przedstawił niemieckie żądania wobec Polski, w tym ustanowienia eksterytorialnego korytarza do Prus Wschodnich.
- 1415 – Wojna stuletnia: zdrożone wojska angielskie zostały dogonione przez armię francuską, czego konsekwencją była bitwa pod Azincourt.
- 1918 – Utworzono naczelną jednostkę organizacyjną polskich Sił Zbrojnych – Sztab Generalny Wojska Polskiego pod kierownictwem gen. ppor. Tadeusza Rozwadowskiego.
- 1728 – Urodził się kapitan James Cook, angielski żeglarz i odkrywca, autor morskich map nawigacyjnych, uczestnik wojny siedmioletniej (zm. 1779).
- 1962 – Kryzys kubański: radziecki premier Nikita Chruszczow ogłosił wycofanie zagrażających Stanom Zjednoczonym wyrzutni pocisków rakietowych średniego zasięgu z Kuby.
- 1956 – Kryzys sueski: siły zbrojne Izraela zajęły półwysep Synaj.
- 1939 – II wojna światowa: III Rzesza i Związek Radziecki dokonały ostatecznego podziału terytorium Polski.
- 1925 – Obszar Wolnego Miasta Gdańska na półwyspie Westerplatte został oficjalnie przekazany w bezterminowe i bezpłatne użytkowanie władzom Polski.
- 1925 – Zmarł Michaił Frunze, ludowy komisarz spraw wojennych i morskich oraz przewodniczący Rady Wojskowo-Rewolucyjnej ZSRR (ur. 1885).
listopad[edytuj | edytuj kod]
- 1918 – I wojna światowa: w Płaszowie pod Krakowem zdobyto austriacki tabor pancerny, z którego następnie powstały improwizowane pociągi pancerne Śmiały i Piłsudczyk.
- 1925 – W Grobie Nieznanego Żołnierza na Placu Saskim w Warszawie złożono prochy nieznanego z nazwiska żołnierza, którego zwłoki wydobyto z Cmentarza Obrońców Lwowa.
- 1760 – Wojna siedmioletnia: stoczono bitwę pod Torgau.
- 1942 – II wojna światowa: zakończyła się bitwa pod El Alamein.
- 1922 – Rozkazem wadm. Kazimierza Porębskiego utworzono Oficerską Szkołę Marynarki Wojennej w Toruniu, której pierwszym komendantem został kmdr por. Adam Mohuczy.
- 1939 – II wojna światowa: gen. dyw. Władysław Sikorski został mianowany naczelnym wodzem Polskich Sił Zbrojnych i jednocześnie generalnym inspektorem Sił Zbrojnych.
- 1620 – Wojna trzydziestoletnia: między siłami protestantów i wojskami koalicyjnymi katolickich Habsburgów miała miejsce bitwa na Białej Górze na przedmieściach Pragi.
- 1888 – W Kołomyi urodził się płk dypl. Stanisław Rola-Arciszewski, członek Komisji Historycznej Sztabu Naczelnego Wodza Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie (zm. 1953).
- 1918 – Z twierdzy w Magdeburgu do Warszawy powrócił Józef Piłsudski, który został powitany przez księcia Zdzisława Lubomirskiego, członka Rady Regencyjnej.
- 1919 – Urodził się radziecki konstruktor broni strzeleckiej gen. ljt dr Michaił Kałasznikow.
- 1918 – I wojna światowa: w wagonie kolejowym w Compiègne został podpisany rozejm Niemiec z państwami Ententy, w związku z czym zakończyły się działania zbrojne.
- 1973 – Zmarł gen. dyw. Wacław Stachiewicz, podczas kampanii wrześniowej w 1939 szef Sztabu Głównego Wojska Polskiego (ur. 1894).
- 1939 – II wojna światowa: pierwsza polska organizacja konspiracyjna Służba Zwycięstwu Polski została przemianowana na Związek Walki Zbrojnej, późniejszą Armię Krajową.
- 1918 – Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości Rada Regencyjna rozwiązała się mocą własnego dekretu i przekazała pełnię władzy marsz. Józefowi Piłsudskiemu.
- 1577 – Korsarz Francis Drake wyruszył na wyprawę przeciw hiszpańskim posiadłościom na Oceanie Spokojnym, podczas której jako drugi opłynął Kulę Ziemską.
- 1794 – Pod Radoszycami skapitulował ostatni oddział powstańczy insurekcji kościuszkowskiej.
- 1659 – Został zawarty pokój pirenejski pomiędzy Hiszpanią a Francją, który zakończył walki na pograniczu francusko-hiszpańskim związane z wojną trzydziestoletnią.
- 1655 – II wojna północna: wojska gen. Burcharda Müllera von der Lühnena rozpoczęły oblężenie Jasnej Góry, co stanowiło punkt zwrotny potopu szwedzkiego.
- 1990 – 22 państwa Paktu Północnoatlantyckiego i Układu Warszawskiego podpisały w Paryżu zobowiązanie o konwencjonalnych siłach zbrojnych w Europie.
- 1945 – Rozpoczął pracę Międzynarodowy Trybunał Wojskowy w Norymberdze w przedmiocie ścigania i karania głównych przestępców wojennych państw Osi.
- 1918 – Wojna polsko-ukraińska: od dwóch eksplodujących ukraińskich pocisków zginął Jurek Bitschan, jeden z najmłodszych Orląt Lwowskich (ur. 1904).
- 1757 – Wojna siedmioletnia: w trakcie III wojny śląskiej miała miejsce bitwa pod Wrocławiem, zakończona zdobyciem miasta przez wojska austriackie.
- 1942 – II wojna światowa: Armia Czerwona zamknęła w kotle pod Stalingradem niemiecką 6 Armię Polową pod dowództwem generała Friedricha Paulusa.
- 1940 – II wojna światowa: Słowacja jako jeden z europejskich sojuszników Niemiec podpisała pakt trzech, który był porozumieniem z Włochami i Japonią.
- 1937 – Miała miejsce uroczystość pierwszego podniesienia bandery na ORP „Błyskawica”, którego dowódcą został kmdr por. Tadeusz Morgenstern-Podjazd.
- 1989 – Kambodżę opuściły ostatnie wietnamskie oddziały wojskowe, które w 1979 roku z pomocą Związku Radzieckiego obaliły rządy Czerwonych Khmerów.
- 1237 – Fryderyk II Hohenstauf rozbił wojska Ligi Lombardzkiej w bitwie pod Cortenuova, czego konsekwencją było przejęcie władzy w Lombardii.
- 1938 – 24 Pułk Ułanów stoczył walkę z wojskiem czechosłowackim pod miejscowością Ździar. W potyczce zginął major Stefan Rago.
- 1918 – Dekretem marsz. Józefa Piłsudskiego przy Ministerstwie Spraw Wojskowych utworzono Sekcję Marynarki, zalążek polskiej Marynarki Wojennej.
- 1936 – W stoczni w Hawrze odbyło się wodowania kadłuba późniejszego stawiacza min ORP „Gryf”, największego okrętu w okresie II Rzeczypospolitej.
- 1700 – III wojna północna: wojska Szwecji dowodzone przez króla Karola XII Szwedzkiego i armia Rosji pod dowództwem gen. Charlesa Eugène de Croy’a stoczyły bitwę pod Narwą.
grudzień[edytuj | edytuj kod]
- 1925 – Podpisano układ w Locarno, który potwierdzili Gustav Stresemann, Joseph Austen Chamberlain, Aristide Briand, Benito Mussolini, Edvard Beneš i Aleksander Skrzyński.
- 1941 – W Warszawie zmarł marsz. Polski Edward Rydz-Śmigły, Generalny Inspektor Sił Zbrojnych, następnie Naczelny Wódz Polskich Sił Zbrojnych (ur. 1886).
- 1800 – II koalicja antyfrancuska: w bitwie pod Hohenlinden wojska francuskie pobiły armię austriacko-bawarską, czego konsekwencją było podpisanie rozejmu.
- 1971 – Wojska indyjskie wkroczyły na teren Bengalu Wschodniego, czym przyczyniły się do późniejszego oderwania Bangladeszu od Pakistanu.
- 1830 – Powstanie listopadowe: Wódz Naczelny gen. Józef Chłopicki ogłosił się dyktatorem powstania usiłując jednocześnie doprowadzić do rokowań z carem Mikołajem I.
- 1916 – I wojna światowa: wojska niemieckie i austriackie zajęły Bukareszt i okupowały miasto do końca wojny, a faktyczną stolicą Rumunii stały się Jassy.
- 1941 – II wojna światowa: Wojska japońskie przeprowadziły niespodziewany atak lotniczy na amerykańską bazę floty wojennej w Pearl Harbor na Hawajach.
- 1914 – I wojna światowa: pomiędzy okrętami brytyjskimi a niemieckimi miała miejsce morska bitwa pod Falklandami, zakończona zwycięstwem Królewskiej Marynarki Wojennej.
- 1592 – W Rogalinie urodził się Krzysztof Arciszewski herbu Prawdzic, generał artylerii Holandii, Brazylii i Polski oraz admirał floty Brazylii (zm. 1656).
- 1898 – Wojna amerykańsko-hiszpańska: w Paryżu zawarto pokój kończący wojnę, Stany Zjednoczone przejęły kontrolę nad koloniami Hiszpanii na Karaibach i Oceanie Spokojnym.
- 1941 – Stany Zjednoczone Ameryki wypowiedziały wojnę III Rzeszy i Włochom.
- 1994 – I wojna czeczeńska: wkroczeniem wojsk rosyjskich na terytorium autonomicznej Republiki Czeczenii, wchodzącej w skład Federacji Rosyjskiej, rozpoczęła się wojna.
- 1981 – Na polecenie Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego została przyjęta uchwała Rady Państwa o wprowadzeniu w dniu następnym stanu wojennego na terytorium całej Polski.
- 1830 – Powstanie listopadowe: Mikołaj I Romanow rozkazał przeprowadzenie mobilizacji korpusu interwencyjnego, natomiast Sejm Królestwa Polskiego uznał powstanie za narodowe.
- 1934 – Zmarł wiceadm. Napoleon Louis-Wawel, oficer marynarki austro-węgierskiej i polskiej, delegat rządu w Międzynarodowej Komisji Odry, uczestnik I wojny światowej (ur. 1861).
- 1941 – Samodzielna Brygada Strzelców Karpackich stoczyła dwudniowy bój pod El-Gazala.
- 1945 – Szef Sztabu Głównego Marynarki Wojennej kmdr dypl. Adam Mohuczy został wyznaczony cz. p.o. dowódcą Marynarki Wojennej, zastępując kontradm. Mikołaja Abramowa.
- 1899 – urodził się gen. dyw. Aleksander Zawadzki.
- 1864 – Wojna secesyjna: w dniach 15-16 grudnia 1864 stoczono bitwę pod Nashville, ostatnią bitwę tej wojny, zakończoną zdecydowanym zwycięstwem wojsk Unii.
- 1939 – II wojna światowa: załoga niemieckiego pancernika „Admiral Graf Spee” pod dowództwem kmdr. Hansa Langsdorffa dokonała samozatopienia okrętu na redzie portu Montevideo.
- 218 p.n.e. – II wojna punicka: legiony rzymskie Semproniusza i Scypiona zostały pokonane przez siły Kartaginy pod dowództwem Hannibala w bitwie nad rzeką Trebią.
- 1916 – I wojna światowa: po serii ataków i kontrataków, w których zarówno strona francuska jak i niemiecka poniosły ciężkie straty, zakończyła się bitwa pod Verdun.
- 1896 – w Warszawie urodził się marszałek Polski i ZSRR Konstanty Rokossowski.
- 1941 – II wojna światowa: w konsekwencji japońskiego ataku na Pearl Harbor, Stany Zjednoczone wypowiedziały wojnę również Niemcom i Włochom.
- Święto Jugosłowiańskiej Armii Ludowej.
- Święto Wietnamskiej Armii Ludowej.
- 1952 – Senat Stanów Zjednoczonych ogłosił raport w sprawie zbrodni katyńskiej, rekomendując oskarżenie ZSRR przed Międzynarodowym Trybunałem Sprawiedliwości w Hadze.
- 1939 – Zmarł kontradm. Michał Borowski, przewodniczący Delegacji Polskiej do Rady Portu i Dróg Wodnych, odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (ur. 1872).
- 1814 – Wojna brytyjsko-amerykańska: podpisano pokój gandawski kończący działania zbrojne, zgodnie z którym przywrócono przedwojenne granice i wymieniono jeńców.
- 1495 – Wojska hiszpańskie pokonały Guanczów w drugiej bitwie w Wąwozie Acentejo, było to ostateczne zwycięstwo konkwistadorów nad rdzenną ludnością Wysp Kanaryjskich.
- 1989 – Dotychczasowy szef Sztabu Marynarki Wojennej kontradm. Romuald Waga zastąpił wiceadm. Piotra Kołodziejczyka na stanowisku dowódcy Marynarki Wojennej.
- 1918 – Wybuch powstania wielkopolskiego.
- 2002 – Lockheed Martin oferujący samolot General Dynamics F-16 Fighting Falcon wygrał przetarg na dostawę samolotu wielozadaniowego dla polskich Sił Powietrznych.
- 2006 – Rozformowano 9 Flotyllę Obrony Wybrzeża im. kontradm. Włodzimierza Steyera w Helu, a jej jednostki podporządkowano 3 Flotylli Okrętów i 8 Flotylli Obrony Wybrzeża.
- 1890 – Wojny Indian: Na terenie indiańskiego rezerwatu Pine Ridge wojska Stanów Zjednoczonych zmasakrowały oddziały Siuksów nad strumieniem Wounded Knee.
- 2003 – W Toronto zmarł kontradm. Romuald Nałęcz-Tymiński, podczas II wojny światowej dowódca niszczyciela ORP „Ślązak” oraz krążownika ORP „Conrad” (ur. 1905).
- 1946 – Prezydent Stanów Zjednoczonych Harry Truman oficjalnie ogłosił zakończenie wszelkich działań bojowych związanych z II wojną światową.